BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w03 6/1 pp. 13-18
  • Umvwai Byamba Mupashi!

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Umvwai Byamba Mupashi!
  • Kyamba kya Usopa—2003
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Kwi aye Malaika wa mu Tiyatila
  • Kwi aye Malaika wa mu Saladisa
  • Kwi aye Malaika wa mu Filadelifya
  • Kwi aye Malaika wa mu Laodikea
  • Atweba Bonse byo Twakonsha Kufunjilako
  • Kilishitu Wamba ku Bipwilo
    Kyamba kya Usopa—2003
  • Ikalai Balukokelo Mpelo Byoyafwenya Kala Kepepi
    Kyamba kya Usopa—2002
Kyamba kya Usopa—2003
w03 6/1 pp. 13-18

Umvwai Byamba Mupashi!

“Aye uji na matwi, omvwe byamba mupashi ku bipwilo.”—LUMWEKESHO 3:22.

1, 2. Lujimuno ka lwaambiwapo mu byambo byonse byaambile Yesu ku bipwilo bitanu na bibiji byatongolwa mu Lumwekesho?

BAKALUME ba Yehoba bafwainwa kumvwina byambo bya kwa Yesu Kilishitu byatangijilwe na mupashi byoaambile ku bipwilo bitanu na bibiji byatongolwa mu buku wa Lumwekesho. Kine, mu bino byonse byambo muji luno lujimuno lwa kuba’mba: “Aye uji na matwi, omvwe byamba mupashi ku bipwilo.”—Lumwekesho 2:7, 11, 17, 29; 3:6, 13, 22.

2 Twafunda kala byambo bya kwa Yesu byo aambijile bamalaika, nangwa’mba bakulumpe mu kipwilo kya mu Efisesa, Simulina ne kya mu Pelegamuma. Twakonsha kufunjilako ka ku byambo byo aambile na mupashi wazhila ku bipwilo bikwabo bina?

Kwi aye Malaika wa mu Tiyatila

3. Muzhi wa Tiyatila waikejile kwepi, kabiji bintu ka byo balengangamo byayile nkuwa?

3 “Mwana Lesa” watakaikile ne kujimunako kipwilo kya mu Tiyatila. (Tangai Lumwekesho 2:18-29.) Tiyatila (luno utelwa’mba Akhisar) bamutungijile ku musezho wa kana ka Mukola wa Gediz (waitwanga kala’mba Hermus) uji ku muzhika wa Asha Maina. Uno muzhi wayile bingi nkuwa na mambo a busendwe bwajingamo bwa bya kulenga lenga. Bano basendwe baingijishanga mizhazhi ya bichi bya mungye ko bafumyanga misombelo ichila ne yachiluluka yayile bingi nkuwa. Lidiya awo waikele ke mwina Kilishitu kimye Paulo kyo ayile ku Filipai mu kyalo kya Bangiliki, wajinga ‘mupoteshi wa kisapi kya chiluluka mu muzhi wa Tiyatila.’—Byubilo 16:12-15.

4. Bintu ka kipwilo kya mu Tiyatila byo kyatakaikijilwepo?

4 Yesu watakaikile bingi kipwilo kya mu Tiyatila na mambo a mingilo yakyo yawama, butemwe, lwitabilo, butekanye ne mwingilo wakyo wa mu bujimi. ‘Mingilo yabo yapeleleko yavujile bingi kukila itanshi.’ Ne atwebatu nangwa kya kuba twayukanyikwa’mba tuji na byubilo byawama, kechi twafwainwa kabiji ke tube byubilo byatama ne.

5-7. (a) “Awa mwanamukazhi Yezebeli” wajinga ñanyi, kabiji kika kyo bafwanyijilwe kumuba pa byubilo byanji? (b) Byambo bya Kilishitu ku kipwilo kya mu Tiyatila bikwasha banabakazhi bakamwa Lesa kuba ka?

5 Kipwilo kya mu Tiyatila kyalekele bantu bajingamo na kupopwela bankishi, kufunda mafunjisho a bubela ne kuba bulalelale. Mukachi kabo mwajinga “awa mwanamukazhi Yezebeli”—kampe kibena kulumbulula’mba mwajinga kajibumba ka banabakazhi bajinga na byubilo byatama byajingapo na Yezebeli Mfumu wamukazhi mubi wa mu Bufumu bwa mikoka jikumi ya bena Isalela. Bashayuka bamo bamba’mba ‘bangauzhi babakazhi’ ba mu Tiyatila bakebanga bingi kongola bena Kilishitu kupopwela bantu bamo babulañananga bya kuba mu bya busulu ne kuja bijiilo byo batapishishanga bankishi. Ne lelo jino, mu kipwilo kya bwina Kilishitu kechi mwafwainwa kwikala bangauzhi babakazhi bongola bakwabo kuba byubilo byatama ne!

6 Kilishitu wakebelenga kumanyika mwanamukazhi Yezebeli na kikola kyatama pamo ‘ne abo boba nanji bukende kwibataya mu bya malwa bikatampe, umvwe abo ne kulapila ku mingilo yanji ne.’ Bakulumpe mu bipwilo kechi bafwainwa nangwa pachechetu kufunjisha mafunjisho a bubela ne kuba byubilo byatama ne. Kabiji mwina Kilishitu yense kechi wafwainwa nangwa pacheche kuba bulalelale bwa ku mupashi nangwa bwa ku mubiji nangwa kupopwela bankishi bino po amona’mba nanchi bintu “byazhika bya kwa Satana” byatama ne. Inge ke tumvwine lujimuno lwa kwa Yesu ‘tukakwachisha ku kyokya kyo tuji nakyo,’ ne bundengamambo kechi bukekala na bulume potuji ne. Na mambo a kukana byubilo byo akanya Lesa, lwiso ne milanguluko ibi, bashingwa inge basangulwa batambula “lūsa lwa pa mikoka ya bantu” kabiji bakakwatankana ne Kilishitu mu kulalaula mikoka ya bantu. Mu bipwilo ano moba muji tubangabanga twabukifwanyikizho, kabiji bashingwa kimye kyobasangulwa ne kuya mwiulu bekala na “ntanda wa kumakya,” Musongoshi, aye Yesu Kilishitu.—Lumwekesho 22:16.

7 Kipwilo kya mu Tiyatila bekijimwineko kubula kuswa byubilo byatama bya banabakazhi basendukile mu lwitabilo. Ne lelo jino, byambo bya Kilishitu byo aambile na mupashi ku kino kipwilo bikwasha banabakazhi bakamwa Lesa kusunga lubaji lwabo lwibapa Lesa. Kechi boba bukulumpe pa banabalume nangwa kongola balongo kuba bulalelale bwa ku mupashi nangwa bwa ku mubiji ne. (1 Timoti 2:12) Mukifulo kya kuba byobyo, banabakazhi ba uno mutundu bekala bakumwenako bawama mu byubilo byawama ne mu mwingilo wa kutota Lesa. (Masalamo 68:11; 1 Petelo 3:1-6) Umvwe kipwilo kyalama byo kiji nakyo, ko kuba’mba lufunjisho lwa kine, byubilo byawama ne kunemeka mwingilo wa Bufumu, Kilishitu ukeya na kwikifweta mfweto yawamisha, kechi ukeya na kwikyonauna ne.

Kwi aye Malaika wa mu Saladisa

8. (a) Muzhi wa Saladisa waikejile kwepi, kabiji wajinga byepi? (b) Mambo ka kipwilo kya mu Saladisa o kyakebewenga bukwasho?

8 Kipwilo kya mu Saladisa kyakebewenga bukwasho bwa bukiji bukiji mambo kyafwile ku mupashi. (Tangai Lumwekesho 3:1-6) Muzhi wa Saladisa bamutungijile ku kabeta ka ku bulenge bwa Tiyatila palepele makilomita 50, kabiji wajinga na bunonshi. Busulu, kufuka kwa mushiji, bisapi bya wuulu, ne mikeka ya wuulu byalengejile uno muzhi kwikala wa bunonshi kyakuba pa kimye kimo mwajinga bangikazhi pepi na 50,000. Kwesakana na byaambile shayuka wa mpito aye Josephus, muzhi wa Saladisa wajinga na Bayudea bavula bingi mu myaka kitota kitanshi B.C.E. Bikuulu kuulu bya yewa muzhi bimwesha kuba’mba mwajinga ne nshinagoga ne nzubo ya lesa wa mukazhi wa bena Efisesa aye Artemis.

9. Twakonsha kuba byepi umvwe mingilo yetu twiingilatu kya byonkabya?

9 Kilishitu waambijile malaika wa kipwilo kya mu Saladisa amba: “Nayuka mingilo yobe, ne byo uji na jizhina nobe wi mumi, nanchi wi mufu.” Ibyepi umvwe ne atweba twayukanyikwa’mba twingila mingilo ya ku mupashi bino satubula kuta muchima ku yoyo mingilo yanema ya bwina Kilishitu, kyakuba’mba twiingilatu kya byonkabya ‘kaisake ne kufwa’ ku mupashi? Inge byobyo kiji, kyawama nanchi tutwajijile ‘kuvuluka byo twatambwile ne kumvwa’ mambo a Bufumu, kabiji twafwainwa kwikala jibiji na bulume botwajinga nabo patanshi mu mwingilo wazhila. Kine kine twafwainwa kutendeka kwimvwangangamo na muchima wetu yense mu kupwila kwa bwina Kilishitu. (Bahebelu 10:24, 25) Kilishitu wajimwine kipwilo kya mu Saladisa amba: “Umvwe wabula kulaba ne kukenkenta, nkeya nobe ngivi, kechi ukayuka kimye kyonkeyamo kwi obewa ne.” Pano nga ibyepi mu ano moba etu alelo? Ne atweba katatakatu tuketotolwele.

10. Nangwatu mu bwikalo nabiji bwajingapo mu Saladisa, bena Kilishitu bamo bacheche bakonsha kwikala byepi?

10 Nangwatu mu bwikalo nabiji bwajingapo mu Saladisa, kwakonsha kwikala bamo bacheche ‘babula kubipisha bivwalo byabo: abo bakonsha kwenda ne Kilishitu mu bitoka; mambo bo bafwainwa.’ Kimye kyonse bebayuka’mba bena Kilishitu, belama ku bubi, ne kubula kwibipisha ku byubilo ne biko bya bupopweshi bwa ino ntanda. (Yakoba 1:27) Mu jino jishinda, Yesu ‘kechi ukazhimañanya mazhina abo mu buku wa bumi ne, bino ukebetaba ku meso a Shanji ne ku meso a bamalaika.’ Pa kutongolwa’mba bo bafwainwa kwenda ne Kilishitu, ba jibumba ja musongwa wanji ja bashingwa bakavwikwa kisapi kya linenyi kyalamba, kyatokesha ne kuwama, kilumbulula byubilo byaoloka bya bazhijikwa ba Lesa. (Lumwekesho 19:8) Jishuko ja mingilo yawama jibena kwibapembelela mwiulu jibakosesha kushinda ino ntanda. Kabiji mapesho abena kupembelela ne boba bakekala myaka ne myaka panopantanda. Ne abo mazhina abo anembwa mu buku wa bumi.

11. Twafwainwa kuba byepi umvwe ketubwele panyuma ku mupashi?

11 Kafwako nangwa umo wa mwi atweba ukeba kwikala mu bulanda ku mupashi byonka byajinga kipwilo kya mu Saladisa ne. Pano nga ibyepi umvwe twamona kuba’mba ketubwele panyuma ku mupashi? Twafwainwa kupelawizha kwingijilapo kuba’mba kituwamine. Inge kyakuba ketusendwilwe ku mashinda abula a Lesa nangwa ketubule kutanwatanwa ku kipwilo nangwa mu mwingilo, twafwainwa kulomba na mukoyo kwi Yehoba kuba’mba etukwashe. (Filipai 4:6, 7, 13) Kutanga Baibolo kimye kyonse ne kufunda mwatala Binembelo ne mabuku anengezha “kalama wa kishinka” kuketukwasha kwikala balaba ku mupashi. (Luka 12:42-44) Mu jino jishinda tukekala byonka byajinga ba mu Saladisa baitabilwe kwi Kilishitu, kabiji tukatundaika bakwetu bamulwitabilo.

Kwi aye Malaika wa mu Filadelifya

12. Mwakonsha kulumbulula byepi byajinga bupopweshi bwa mu Filadelifya?

12 Yesu watakaikile bingi kipwilo kya mu Filadelifya. (Tangai Lumwekesho 3:7-13.) Filadelifya (luno utelwa’mba Alasehir) wajinga muzhi mobaengelenga waini wavula bingi mu kibunji kya ku muzhika wa Asha Maina. Mwine lesa wabo wajinga Dionysus, lesa wa waini. Bayudea ba mu Filadelifya baesekele bingi na ngovu kubwezha bena Kilishitu Bayudea kutendeka kulondela bintu bimo bya mu mizhilo ya kwa Mosesa nangwa kongolokela kwi abo, bino bakankelwe.

13. Kilishitu waingijishe byepi “kii wa Davida”?

13 Kilishitu “uji na kii wa Davida,” ne onkao mambo wapewa kulama bya Bufumu ne kutangijila ba mu nzubo ya lwitabilo. (Isaya 22:22; Luka 1:32) Yesu waingijishe yewa kii kushinkwilako bena Kilishitu bajinga mu Filadelifya ne ku mapunzhatu akwabo kwikala na mashuko ne mingilo ya Bufumu. Kutatulatu mu 1919 washinkwila “kalama wa kishinka” “kibelo kikatampe” kya kusapwila mambo a Bufumu kyakuba’mba kafwako mulwanyi wakonsha kwikishinka ne. (1 Kolinda 16:9; Kolose 4:2-4) Nangwa byonkabyo, kinzhilo kya mingilo ya Bufumu kyashinkilwa boba baji mu “nshinagoga ya Satana,” mambo kechi bo bena Isalela ba ku mupashi ne.

14. (a) Ñanyi mulaye Yesu ye alaile kipwilo kya mu Filadelifya? (b) Twakonsha kuzhikijilwa byepi kubula kubwela panyuma mu “kimye kya lweseko”?

14 Yesu walaile bena Kilishitu ba mu Filadelifya uno mulaye: “Byo walaminenga mambo a butekanye bwami, ne amiwa nkakulama ku akya kimye kya lweseko, kyonkakya kikeya panopantanda ponse, kya kwibeseka bonse bekala panopantanda.” Kusapwila kukebewa kuchinchika byonka byaubile Yesu. Kechi wakokejile balwanyi banji ne, pakuba watwajijile kuba kyaswa muchima wa Shanji. Onkao mambo, Kilishitu wasangwilwe ku bumi bwa bumbulwakufwa mwiulu. Umvwe twakosela ku mfukwilo yetu ya kupopwela Yehoba ne kutundaika Bufumu kupichila mu kusapwila mambo awama, tukazhikijilwa kubula kubwela panyuma mu kino “kimye kya lweseko” kyotujimo. Tusakutwajijila ‘kukwachisha kyokya kyo tuji nakyo’ kufuma kwi Kilishitu kupichila mu kwingila na ngovu kutundaika bintu bya Bufumu. Kuba kino kukalengela bashingwa kutambula munchinya wa mwiulu kabiji ne balunda nabo bakishinka bumi bwa myaka ne myaka panopantanda.

15. Aba bakekala ‘mapanda a mu nzubo ya Lesa’ bafwainwa kuba byepi?

15 Kilishitu wanungapo’mba: “Aye ushinda, nkamwalula ke jipanda ja mu nzubo yazhila ya Lesa wami, . . . ne amiwa nkanemba pe aye jizhina ja Lesa wami, ne jizhina ja muzhi wa Lesa wami, ye Yelusalema mupya, ufuma mwiulu kwi Lesa wami, ne jizhina jami jipya.” Bakulumpe mu kipwilo bashingwa na mupashi bafwainwa kutumbijika bupopweshi bwa kine. Bafwainwatu kutwajijila kwikala ba mu “Yelusalema mupya” kupichila mu kusapwila mambo a Bufumu bwa Lesa ne kwikala ba butooto ku mupashi. Kino kyanema bingi umvwe bakeba kwikala mapanda a mu nzubo ya Lesa yatumbijikwa mwiulu ne kutelwa amba bantu ba mu muzhi wa Lesa ba mwiulu ne kutongolwa amba musongwa wa kwa Kilishitu. Kabiji bafwainwa kwikala ne na matwi ‘omvwa byamba mupashi ku bipwilo.’

Kwi aye Malaika wa mu Laodikea

16. Laodikea wajinga muzhi wa mutundu ka?

16 Kilishitu wanenawine kipwilo kya mu Laodikea na mambo a kwiketekela kwakyo. (Tangai Lumwekesho 3:14-22.) Uno muzhi waikejile ku musela wa Efisesa palepele makilomita 150. Kabiji waikejile pa mansanga a mikwakwa ikatampe ya busulu yapichile mu kinkunenke kyafuka mushiji kya Mukola wa Lycus. Awe muzhi balengangamo bintu byavula bingi kabiji mwajinga ne banki mukatampe wa mali. Bivwalo byalengwanga na wuulu ufita mu kino kibunji byaile bingi nkuwa. Mu Laodikea byo mwajinga sukulu wa kufunda bya michi, kampe balengangamo ne muchi wa mu meso utelwa’mba Phrygian powder. Asclepius, lesa wa muchi, ye wajinga mukatampe mu yewa muzhi. Kyamwekeshatu patoka kuba’mba mu Laodikea mwajinga bingi Bayudea bavula, bamo bamwiabo bajinga bingi na bunonshi.

17. Mambo ka bena Laodikea o bebanenawijile?

17 Pakwamba ku kipwilo kya mu Laodikea kupichila mwi “malaika” wakyo, Yesu waambile na bulume kuba’mba aye ye “kamonyi wa kishinka ne wa kine, ye ntendekelo ya bilengwa bya Lesa.” (Kolose 1:13-16) Bena Laodikea banenawinwe na mambo ‘akubula kuba munyango nangwa kuba kyuya’ ku mupashi. Byo baubile kyambazhi, Kilishitu waambile’mba ukebalasa mukanwa kanji. Kechi kyakonsheshe kwibakatazha kumvwa mwatajile kino kishimpi ne. Kwipi na ku Hilapolisa kwajinga tukola twatupaukanga mema akaba, kabiji mu Kolose mwajinga amunyango. Pano bino, na mambo akuba paikejile muzhi wa Laodikea palepele, ano mema umvwe beapompa kupichila mu mipaipi afikanga kokwa saauba kyambazhi. Lubaji lumo mema apitanga mu mipaipi, kabiji lubaji lukwabo pakunangijila mu Laodikea apitanga mu mupaipi wa mabwe ye balengele na shamende.

18, 19. Bena Kilishitu ba ano moba baji byonka byajinga ba mu Laodikea bakonsha kukwashiwa byepi?

18 Ne lelo jino, bantu baji nobe boba bajinga mu Laodikea kechi bauba kyuya nangwa munyango ne. Pamo nobe mema auba kyambazhi, bano bantu bakebalasa! Yesu kechi ukeba’mba bekale bakumwambilako byonka biji bashingwa “bantomesha ba Kilishitu” ne. (2 Kolinda 5:20) Umvwe ne kulapila ne, bakalusa jishuko ja kutaya mbila ya Bufumu. Bena Laodikea bakebanga bingi bya bunonshi, pano kechi ‘bayukile’mba bajinga mu malwa, balenganga lusa, bayanji, bampofu kabiji bajinga ne na bwamba’ ne. Pakubula kwikala bayanji ku mupashi, bampofu, ne ba bwamba, bonse baji byonka byajinga bena Laodikea bafwainwa kupota “ngolode yasungululwa” ya lwitabilo lwakosa, “bivwalo bitoka” bya bololoke, ne “muchi wa kushinga pa meso” uwamisha meso a ku mupashi. Bakulumpe mu kipwilo ba bwina Kilishitu bekala bingi na lusekelo lwa kwibakwasha kuta muchima ku mupashi pa kuba’mba bekale ke “[banonshi mu lwitabilo, NW].” (Yakoba 2:5; Mateo 5:3) Kabiji bakulumpe mu kipwilo bafwainwa ne kwibakwasha bya ‘kushinga muchi wa pa meso’—kumvwa ne kulondela lufunjisho lwa kwa Yesu, lujimuno, kumwena kwi aye ne ndangulukilo yanji. Luno ke lubuko lwa kufumyapo bya “lwiso lwa mubiji, ne lwiso lwa meso, ne kwitota kwatu kwa buno bumi.”—1 Yoano 2:15-17.

19 Yesu ulengulula ne kujimuna aba bonse boatemwa. Bakulumpe mu kipwilo batangijilwa ne aye nabo bafwainwa kuba byonkabye mu butemwe. (Byubilo 20:28, 29) Bena Laodikea bafwainwe ‘kuteshako muchima ne kulapila,’ kupimpula ndangulukilo yabo ne bwikalo bwabo. Abya atweba bamo twapilwa kwikala bwikalo bwitulengela kubula kwingila na ngovu mwingilo wazhila wa Lesa ke tumumone kubula kunema nyi? Umvwe ibyo twayai ‘tupote muchi wa kushinga pa meso kwi Yesu’ kuba’mba tukonshe kumona munema wa kukebesha kutangizhako Bufumu.—Mateo 6:33.

20, 21. Ba ñanyi babena kumushinkwilako bulongo Yesu byo abena ‘kukonkonsha’ lelo jino, kabiji luketekelo ka lobaji nalo?

20 Kilishitu waamba’mba: “Tala, naimana ku kibelo kasa nkokaula: umvwe muntu waumvwa jiwi jami ne kunshinkwilako, amiwa nkatwela mo aji ne kuja nanji, ne aye ne amiwa.” Javula Yesu wafunjishanga bya ku mupashi pa kimye kya kuja kajo. (Luka 5:29-39; 7:36-50; 14:1-24) Ne luno ukonkonsha pa kinzhilo kya mu kipwilo kiji byonka byajinga kya mu Laodikea. Nanchi ba mu kipwilo bamushinkwilako, bamutemwa jibiji, bamutambwila mukachi kabo, ne kuswa kwibafunjisha kwi aye nyi? Umvwe ibyo, Kilishitu ukajiila pamo kijiilo ne abo kuba’mba bakamwenemo mfweto ikatampe ya ku mupashi.

21 Lelo jino ‘mikooko ikwabo’ mu bukifwanyikizho ibena kuswisha Yesu kutwela, kabiji kuba kino kutangijila ku bumi bwa myaka ne myaka. (Yoano 10:16; Mateo 25:34-40, 46) Ku umo umo wa mu bashingwa ubena kushinda, Kilishitu ukamupa jishuko ja ‘kwikala nanji pa jitanda janji, monka moashinjile ne aye, ne kwikala waikele ne Bashanji ponka pa jitanda Jabo.’ Kine, ku bashingwa bashinda, Yesu walaya mfweto ikatampe ya kulama pamo nanji pa jitanda ku kilujo kya Shanji mwiulu. Kabiji mikooko ikwabo ibena kushinda iji na luketekelo lwa kwikala panopantanda mu bukalama bwa Bufumu.

Atweba Bonse byo Twakonsha Kufunjilako

22, 23. (a) Bena Kilishitu bonse bakonsha kumwenamo byepi mfweto mu byambo byaambile Yesu ku bipwilo bitanu na bibiji? (b) Kika kyotwakonsha kusakishanga kuba?

22 Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, bena Kilishitu bonse bakonsha kumwenamo pakatampe mu byambo byaambile Yesu ku bipwilo bitanu na bibiji bya mu Asha Maina. Kya kumwenako, kuyuka byambo bya lutakaiko byaambile Kilishitu, kutundaika bakulumpe mu kipwilo ba butemwe ba bwina Kilishitu nabo kutakaika muntu umo umo ne bipwilo bibena kuba bulongo ku mupashi. Bakulumpe mu kipwilo bakwasha bakwabo ba mu lwitabilo umvwe bakoka ku mupashi kuba’mba bengijishenga Binembelo bya kwibakosesha. Atweba bonse twakonsha kutwajijila kutanamo mfweto mu lujimuno lwapusana pusana Kilishitu loapaine ku bipwilo bitanu na bibiji, kikulutu satwilwingijisha kupichila mu kulomba na mukoyo kabiji kwa kubula kutaya kimye ne.a

23 Ano moba apelako kechi kyo kimye kya kwiketekela atweba bene, kutemwa bya ku mubiji, nangwatu bikwabo byakonsha kwitulengela kumwingijila Lesa kya byonkabyotu ne. Onkao mambo, bipwilo byonse byafwainwa kutwajijila na kusama kyeya nobe bitulwapo malampi Yesu byoabikile pantu pabyo. Byo tuji bena Kilishitu bakishinka, twayai kimye kyonse tutelekeshenga byamba Kilishitu ne kumvwa byamba mupashi. Kino kiketuletela lusekelo lwa myaka ne myaka byotusamisha kyeya mu kutumbijika Yehoba.

[Tubyambo twa mushi]

a Lumwekesho 2:1–3:22 walumbululwa ne mu kyapitala 7 kufika ku 13 mu buku wa Ukusokolola—Akalume ka Kuko Kakalamba Nakapalama!, wanembwa na Bakamonyi bakwa Yehoba.

Musakukumbula’mba ka?

• “Awa mwanamukazhi Yezebeli” wajinga ñanyi, kabiji mambo ka banabakazhi bakamwa Lesa o bafwainwa kubula kumulonda?

• Ñanyi byubilo byajinga mu kipwilo kya mu Saladisa, kabiji twakonsha kuba byepi kuba’mba tubule kwikala byonka byajinga bena Kilishitu mu Saladisa?

• Milaye ka Yesu yoalaile kipwilo kya mu Filadelifya, kabiji ino milaye ingila byepi lelo jino?

• Mambo ka bena Laodikea o bebanenawijile, bino milaye ka yalaiwa ku bena Kilishitu babambakana?

[Kipikichala pa peja 14]

Byubilo byatama bya ‘yewa mwanamukazhi Yezebeli’ byafwainwa kuchinuzhukwa

[Pictures on page 16]

Yesu washinkwila baana banji ba bwanga “kibelo kikatampe” kya mashuko a Bufumu

[Kipikichala pa peja 18]

Nanchi mu mutambwila Yesu ne kuteleka kwi aye nyi?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu