“Nkambo, Tufunjishai Kulomba”

‘Umo wa mu baana banji ba bwanga wamwambile’mba, Nkambo, tufunjishai kulomba.’—Luka 11:1.

1. Mambo ka mwana wa bwanga umo wa kwa Yesu o amwipwizhe amba ebafunjishe kulomba?

PA KIMYE kimo mu 32 C.E., mwana wa bwanga umo wa kwa Yesu wamumwene saka Alomba. Uno mwana wa bwanga kechi waumvwine Yesu byoaambilenga kwi Shanji ne, mambo kampe lwajinga lulombelo lwa kishinshi. Nangwa byonkabyo, Yesu byoapwishishe kulomba, uno mwana wa bwanga wamwambile’mba: “Nkambo, tufunjishai kulomba.” (Luka 11:1) Kika kyalengejile amba epuzhe kino? Mu bwikalo ne mu mpopwelo ya Bayudea lulombelo lwajinga lubaji lwabo lwa jonse. Mu Binembelo bya Kihebelu mwanembwa lulombelo lwavula bingi nabiji mu Masalamo ne mu mabuku akwabotu. Onkao mambo uno mwana wa bwanga kechi waipwizhenga amba bamufunjishe kintu kyoabujile kuyuka, nangwa kyoabujile kubapo ne. Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, wayukile byajinga milombelo ya mu kabepekezho yalombanga bantangi ba bupopweshi bwa Bayudea. Pano wamwene Yesu saka alomba, kabiji kimweka nobe wamwene’mba paji lupusano lwabaya bingi pa milombelo ya bukamfutumfutu yalombanga ba labi ne jishinda Yesu jo alombejilemo.—Mateo 6:5-8.

2. (a) Kika kimwesha’mba Yesu kechi wakebele’mba tubwezhebwezhengapo kutongaula kyambo kimo kimo mu luno lulombelo loetushijile ne? (b) Mambo ka o tukebela kuyuka kulomba?

² Pepi nobe bañondo 18 kunyuma, mu Jashi janji ja pa Mutumba, Yesu wibabujile baana banji ba bwanga bya kulomba mu milombelo yabo. (Mateo 6:9-13) Kampe uno yenka mwana wa bwanga pa kyokya kimye kechi wajingapo ne, onkao mambo Yesu wabwezhezhepo kwamba bishinka bikatampe bya lolwa lulombelo lwa kumwenako. Kyamwekele ke kya kuba’mba kechi wabwezhezhepo kutongaula kyambo kimo kimo mu lulombelo lwanji byonka byoalombele patanshi ne, kino kimwesha’mba kechi walombelenga lulombelo lwa kusungila ku mutwe ne. (Luka 11:1-4) Byonka byajinga yewa mwana wa bwanga wabulwa kutongolwa jizhina, ne atweba tukeba kwitufunjisha bya kulomba kuba’mba milombelo yetu itulengele kufwenya kwipi ne Yehoba. Twayai pano twisambe pa lulombelo lwa kumwenako lonse loetushijile, lwanembelwe na mutumwa Mateo. Mu luno lulombelo muji misashijilo itanu na ibiji, isatu yaamba pa nkebelo ya Lesa kabiji ikwabo ina yaamba pa bintu byotukajilwa ku mubiji ne ku mupashi. Mu uno mutwe, tusakwisamba pa misashijilo itanshi isatu.

Shetu wa Butemwe

3, 4. Kyatala mwepi umvwe twalomba kwi Yehoba amba “Tata wetu”?

³ Kuntendekelotu, Yesu waambile kuba’mba milombelo yetu yafwainwa kwikala ya bulunda bwa pa muchima ne Yehoba kabiji ya mushingi. Yesu byoaambilenga bishinka byanema kuba’mba baana banji ba bwanga boajinga nabo ku mutumba bamwenemo, wibambijile kulomba kwi Yehoba amba “Tata wetu wa mwiulu.” (Mateo 6:9) Shayuka umo waambile’mba, nangwa kyakuba Yesu waambijile mu mulaka wa Kihebelu nangwa Kialamaiki, kyambo kyo aingijishe kya kuba’mba “Tata” kijitu pamo na ‘byambo mwana byoamba’ bya kufuma panshi ya muchima wanji amba “Tata.” Kulomba kwi Yehoba amba “Tata wetu” kimwesha bulunda bwaketekelwa bulongo.

⁴ Umvwe twaamba’mba ‘Tata wetu,’ tumwesha ne kuba’mba tuji mu kisemi kyabaya kya banabalume ne banabakazhi bamuyuka Yehoba amba ye Mpanyi wa Bumi. (Isaya 64:8; Byubilo 17:24, 28) Bena Kilishitu bashingwa na mupashi batongolwa kwikala ‘baana ba Lesa,’ kabiji mwi aye momo ‘batachila’mba, Abba, Tata.’ (Loma 8:14, 15) Bantu bavula babaikale ke balunda nabo. Bano bapana bumi bwabo kwi Yehoba ne kwipana abo bene kupichila mu kubatizwa mu mema. Ino yonse ‘mikooko ikwabo,’ nabo bakonsha kumusolomoka Yehoba kupichila mu jizhina ja Yesu ne kumwita Aye amba “Tata wetu.” (Yoano 10:16; 14:6) Kimye kyonse twakonsha kulomba kwi Shetu wa mwiulu na kumutakaika pa buwame bwanji bonse boetubila, ne kutaya bijikila byetu byonse pe aye, saka twaketekela amba aye wituta muchima.—Filipai 4:6, 7; 1 Petelo 5:6, 7.

Kutemwa Jizhina ja Yehoba

5. Ñanyi lusashijilo lutanshi luji mu lulombelo lwa kumwenako, kabiji lwawamina ka?

⁵ Byambo bitanshi bya misashijilo byaamba bingi pa kutangizhako bintu byanema. Byaamba’mba: “Jizhina jenu jizhile.” (Mateo 6:9) Ee, kuzhijika jizhina ja Yehoba kyo kyafwainwa kwikala kitanshi kwi atweba mambo twamutemwa kabiji twashikwa myendeleko yonse yo bamwendelekela jizhina janji. Bunsatuki bwa kwa Satana ne byoaongwele bamulume ne mukazhi batanshi kuba’mba bamusatukile Yehoba Lesa, wabepejile jizhina Janji byoazhinaukile pa mambo a bumfumu bwa Lesa bwa kulama ntanda yonse. (Ntendekelo 3:1-6) Kabiji pa myaka yavula, jizhina ja Yehoba jaendelekwa na byubilo bya bunya ne mafunjisho a boba bebepekezha kumwimenako.

6. Kika kyo tukabula kuba umvwe twalomba amba jizhina ja Yehoba jizhile?

⁶ Lulombelo lwetu lwa kuba’mba jizhina ja Yehoba jizhile lumwesha byotubapo pa ene mambo a bumfumu bwa pa bilengwa byonse—kine tutundaika bukalama bwa Yehoba bwa ntanda yonse. Yehoba ukeba amba mu ntanda yanji mwikale bilengwa byajimuka befuukwila abo bene kabiji baji na lusekelo lwa kunekenena bumfumu bwanji bwaoloka mambo bamutemwa kabiji batemwa ne byonse bimenako jizhina janji. (1 Byambo bya Moba 29:10-13; Masalamo 8:1; 148:13) Butemwe bwetu bwa kutemwa jizhina ja Yehoba buketukwasha kuchinuzhuka kuba bintu biji byonse byakonsha kuleta myendeleko pa jizhina janji jazhila. (Ezikyo 36:20, 21; Loma 2:21-24) Byo kiji kuba’mba mutende wa ntanda yonse ne bangikazhi bajimo waimena pa kuzhijika jizhina ja Yehoba ne kunekenena bumfumu bwanji mu butemwe, lulombelo lwetu lwa kuba’mba “jizhina jenu jizhile,” ke kwimwesha kwetu kuba’mba twaketekela amba nkebelo ya Yehoba ikafikizhiwa ya kumutota.—Ezikyo 38:23.

Bufumu Botulombelela

7, 8. (a) Ñanyi Bufumu Yesu boetufunjishe kwibulombelela? (b) Tufundapo ka pa mambo a buno bufumu mu mabuku a Danyela ne Lumwekesho?

⁷ Lusashijilo lwa bubiji mu lulombelo lwa kumwenako ke lwa kuba’mba: “Bufumu bwenu bufike.” (Mateo 6:10) Luno lusashijilo lwipasha bingi na lolwa lwaambiwapo kala. Pa kuba’mba jizhina janji jazhila jikazhijikwe, Yehoba ukengijisha Bufumu bwa bu Mesiasa, kafulumende yanji ya mwiulu, ikatangijilwa na Mwananji Yesu Kilishitu, watongolwa kwikala Mfumu. (Masalamo 2:1-9) Bungauzhi bwa kwa Danyela bwaamba pa Bufumu bwa bu Mesiasa amba bwaimenwako na “jibwe” jobachiba ku “mutumba.” (Danyela 2:34, 35, 44, 45) Uno mutumba ulumbulula bumfumu bwa Yehoba bwa pa bilengwa byonse. Bufumu bwaimenwako na jibwe ke bukalama bwa katataka bwa kwa Yehoba bwa pa bilengwa byonse. Mu bungauzhi, jibwe, ‘jaaluka ke mutumba mukatampe ne kukumbana wakumbana pano pa ntanda ponse,’ kumwesha’mba Bufumu bwa bu Mesiasa bukemenako bumfumu bwa Lesa bwakilamo bukalama ino ntanda.

⁸ Mu uno kafulumende wa Bufumu, Kilishitu ukekala pamo na ba 144,000 “bakujilwe panopantanda,” na kulama pamo ne aye sabaji bamfumu ne bañanga. (Lumwekesho 5:9, 10; 14:1-4; 20:6) Abano bobo aambilepo Danyela amba “bazhijikwa ba kwa aye Mwine Wakila,” abo pamo ne Kilishitu Ntangi wabo, batambwila “bufumu ne bundamabyalo ne bukata bwa bufumu bonse bwa pano pa ntanda ponse . . . Bufumu bwabo bukekala ke bufumu bwa myaka ne myaka, ne ba mu byalo byonse bakebengijilanga ne kwibakokela.” (Danyela 7:13, 14, 18, 27) Uno ye kafulumende wa mwiulu Kilishitu yeafunjishe batumwa banji kuba’mba balombe.

Mambo ka Akuba Saka Tulombelelatu

amba Bufumu Bufike?

9. Mambo ka o kitufwainwa kulombelela Bufumu bwa Lesa amba bufike?

⁹ Mu lulombelo lwanji lwa kumwenako, Kilishitu witufunjishe kulomba pa mambo a kwiya kwa Bufumu bwa Lesa. Kufikizhiwa kwa bungauzhi bwa mu Baibolo kumwesha’mba Bufumu bwa bu Mesiasa bwaikajikilwe mwiulu mu 1914.a Abya kya kitufwainwa kuba’mba tulombelele buno Bufumu kuba’mba “bufike” nyi? Ee. Mambo mu bungauzhi bwa kwa Danyela, Bufumu bwa bu Mesiasa, bwaimenwako na jibwe, bubena kulwañana na makafulumende a bantu, aimenwako na kipashañano kikatampe. Bino jibwe jikeya na kulalaula kyokya kipashañano, kwikivingakanyatu vingwevingwe. Bungauzhi bwa kwa Danyela bwaamba’mba: “Abwa bufumu kechi bakebupana ku mutundu ungi ne. Kabiji bukalalaula buno bufumu bonse ne kwibupwishatu shata! pakuba abo bukekala myaka ne myaka.”—Danyela 2:44.

10. Mambo ka o tutongela kwiya kwa Bufumu bwa Lesa?

¹⁰ Tutonga bingi kumona Bufumu bwa Lesa kwiya na konauna buno bwikalo bubi bwa kwa Satana mambo kino kikalumbulula kuzhijika jizhina jazhila ja Yehoba ne konauna bonse balwisha bumfumu bwa Lesa. Tulomba bingi na mukoyo amba: “Bufumu bwenu bufike,” kabiji twambila pamo na mutumwa Yoano, amba: “Amena: iyai Nkambo Yesu.” (Lumwekesho 22:20) Ee, mwane kine Yesu eyenga na kuzhijika jizhina ja Yehoba ne kutumbijika bumfumu Bwanji, kuba’mba byambo bya nyimbi wa masalamo bikekale bya kine byaamba’mba: “Namba, bayuke amba, Anweba yenka, wa jizhina ja Yehoba, Yenu Mwine Wakila wa panopantanda ponse.”—Masalamo 83:18.

“Kyaswa Muchima Wenu Kyubiwe”

11, 12. (a) Twipuzha ka umvwe twalomba’mba kyaswa muchima wa Lesa “kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu.”? (b) Kabiji lulombelo lwetu lumwesha ka umvwe twalomba’mba kyaswa muchima wa Yehoba kyubiwe?

¹¹ Kabiji Yesu wafunjishe baana banji ba bwanga kulombela jikwabo’mba: “Kyaswa muchima wenu kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu.” (Mateo 6:10) Ntanda yonse yaikelako mambo a kyaswa muchima wa Yehoba. Bilengwa bya bulume biji mwiulu bibijika kuba’mba: “Mwafwainwa anweba Nkambo yetu, Lesa wetu, kutambula lukumo, ne bulume: mambo anweba yenu mwalengele byonse, kabiji na mambo onka a kyaswa muchima wenu o byaikajile o byalengelwe.” (Lumwekesho 4:11) Yehoba uji na nkebelo ya ‘bintu byonse biji mwiulu, ne biji panopantanda.’ (Efisesa 1:8-10) Umvwe ketulombe’mba kyaswa muchima wa Lesa kyubiwe, kilumbulula’mba tubena kumwipuzha Yehoba amba engile nkebelo yanji. Kabiji tumwesha’mba tukebesha bingi kumona kyaswa muchima wa Lesa kubiwa mwaya ntanda yonse.

¹² Kupichila mu lonka luno lulombelo tumwesha ne kusakisha kwetu kwa kwikela mwayila kyaswa muchima wa Yehoba. Yesu waambile’mba: “Kajo kami ko kuba kyaswa muchima wa aye wantuma, ne kupwisha mwingilo wanji.” (Yoano 4:34) Byonka byajinga Yesu, ne atweba bena Kilishitu bepana, tusangalela bingi mu kuba kyaswa muchima wa Lesa. Butemwe bo twatemwa Yehoba ne Mwananji bwitutundaika kwikala bwikalo bwa kubula “kulonda bya lwiso lwa bantunshi ne, poso kulonda byaswa muchima wa Lesa.” (1 Petelo 4:1, 2; 2 Kolinda 5:14, 15) Twibikishako bingi kuchinuzhuka kuba bintu byo twayuka’mba byapusana na kyaswa muchima wa Yehoba. (1 Tesalonika 4:3-5) Kupichila mu kupulushako kimye kya kutanga Baibolo ne lufunjisho, ‘tuyuka mwayila kyaswa muchima wa Nkambo,’ mwavwangiwa ne kwikala babambakana mu kusapwila “ano mambo awama a bufumu.”—Efisesa 5:15-17; Mateo 24:14.

Kyaswa Muchima wa Yehoba Mwiulu

13. Kyaswa muchima wa Lesa kyaubiwe byepi kala keene Satana saka akyangye kusatuka?

¹³ Kyaswa muchima wa Yehoba kyaubiwenga mwiulu kala keene mwana umo wa ku mupashi saka akyangye kusatuka ne kwikala Satana. Buku wa Byambo bya Mana watongola Mwana Lesa mubeji amba wa maana. Waamba’mba pa myaka yavula ya kukankalwa kubala, Mwana Lesa mubeji umo yenka wajinga bingi na ‘lusekelo ku meso anji moba onse,’ lwa kuba kyaswa muchima wa Shanji. Mu kuya kwa moba, waikele ke “sendwe mwine” wa kwa Yehoba mu kulenga bintu byonse “bya mwiulu ne bya panopantanda, ne bimweka ne bibula kumweka.” (Byambo bya Mana 8:22-31; Kolose 1:15-17) Yehoba wamwingijishe Yesu kwikala Mambo anji, nangwa’mba Wakumwambilako.—Yoano 1:1-3.

14. Twakonsha kufunjilako ka mu Masalamo 103 pa mambo a bamalaika byo boba kyaswa muchima wa Yehoba mwiulu?

¹⁴ Nyimbi wa masalamo waamba’mba bumfumu bwa Yehoba bwakila pa bilengwa byonse ne kuba’mba bamalaika balama byambo byanji ne mikambizho. Tutanga’mba: ‘Yehoba waikajika jitanda janji mwiulu; Ne bufumu bwanji buji pa bonse. Mutakaike Yehoba, anweba bamalaika banji, anweba ba bulume bwine bukatampe, mulama byambo byanji, anweba mumvwa jiwi ja mambo anji. Mutakaike Yehoba, anweba mabumba anji onse, anweba ba mingilo yanji, muba byaswa muchima wanji. Mutakaike Yehoba, anweba mingilo yanji yonse, monse monse mu bufumu nangwa’mba [bumfumu] bwanji.’—Masalamo 103:19-22.

15. Yesu byoatambwile ngovu ya mu Bufumu, kyalengejile byepi kyaswa muchima wa Lesa kubiwa mwiulu?

¹⁵ Satana byoasatukile, wakijinga na jishuko ja kwikala mwiulu, byonka byo kyanembwa mu buku wa Yoba. (Yoba 1:6-12; 2:1-7) Bino, buku wa Lumwekesho waambijile jimo kuba’mba kimye kikafika Satana ne bademona banji kyo bakebapanga mwiulu. Kimweka nobe akya kimye kyafikile panyuma ya kupitapotu ka kimye kacheche kufuma patambwijile Yesu Kilishitu bulume bwa mu Bufumu mu 1914. Kufumatu kyokya kimye, bano bansatuki kechi bajipo na kifulo kyabo mwiulu ne. Baelwa kikupu panopantanda. (Lumwekesho 12:7-12) Kino kimye kafwako nangwa umo ubena kulwisha bumfumu bwa Yehoba mwiulu ne, mujitu mawi a kutakaika ‘Mwana Mukooko,’ Kilishitu Yesu, ne a kutota Yehoba. (Lumwekesho 4:9-11) Kine kyaswa muchima wa Yehoba kibena kubiwa mwiulu.

Kyaswa Muchima wa Yehoba ku ino Ntanda

16. Ibyepi lulombelo lwa kumwenako kyo lwabujila kuswañana na mafunjisho a mu Kilishitendomu pa mambo a luketekelo lwa bantu?

¹⁶ Machechi a mu Kilishitendomu afumyako ino ntanda ku kyaswa muchima wa Lesa, abo bamba’mba bantu bonse bawama baya mwiulu. Bino Yesu witufunjishe kulomba’mba: “Bufumu bwenu bufike. Kyaswa muchima wenu kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu.” (Mateo 6:10) Abya kyakonsha kwambiwa’mba, kyaswa muchima wa Yehoba kibena kubiwa ano moba mu ino ntanda yakumbana malwañano, nshiji, misongo, ne lufu nyi? Ine kwalepeshatu! Onkao mambo twafwainwa kulomba na mukoyo kuba’mba kyaswa muchima wa Lesa kyubiwe panopantanda, monka mwayila mulaye wanembelwe na mutumwa Petelo amba: “Atweba, monka mwayila mulaye wanji, tutengela bya mwiulu bipya [Kafulumende wa Bufumu bwa bu Mesiasa bwa kwa Kilishitu] ne ntanda ipya [ntanda ya bantu baoloka], mo bwaikala bololoke.”—2 Petelo 3:13.

17. Ñanyi nkebelo ya Yehoba kutazha ku ino ntanda?

¹⁷ Yehoba wajinga na nkebelo ya byoalengejile ntanda. Kupichila mu mupashi wanji wazhila, waingijishe ngauzhi Isaya kunemba’mba: ‘Aye Yehoba Lesa walengele bya mwiulu, yenka wabumbile ntanda ne kwiilenga, ne kwiikajika kechi wiilengele ke yavulañanatu ne, kana yafwainwa kwikalapo bilengwa byanji waamba’mba: Amiwa ne Yehoba, ka kuji mukwabo ne.’ (Isaya 45:18) Lesa wabikile bamulume ne mukazhi batanshi mu bujimi bwa paladisa ne kwibakambizha’mba: “Semainga ne kusemununa, muvule ne kukumbana ponse pa ntanda ne kwiikokesha.” (Ntendekelo 1:27, 28; 2:15) Kine, nkebelo ya kwa Mulenga ke ya kuba’mba panopantanda pekale bantu baoloka banekenena bumfumu bwa Yehoba ne kwikala myaka ne myaka mu Paladisa yo alaya Kilishitu.—Masalamo 37:11, 29; Luka 23:43.

18, 19. (a) Kika kyafwainwa kubiwa kyaswa muchima wa Lesa saka kikyangye kubiwa panopantanda? (b) Ñanyi mbaji ikwabo ya lulombelo lwa kwa Yesu ikambiwapo mu mutwe walondelapo?

¹⁸ Nkebelo ya Yehoba ku ino ntanda kuba yaubiwa panopantanda saka paji banabalume ne banabakazhi balwisha bumfumu bwanji ne. Kupichila mu kwingijisha bilengwa bya mupashi biji mu bukalama bwa Kilishitu, Lesa ‘ukonauna boba bonauna ntanda.’ Bwikalo bubi bonse bwa kwa Satana, mwavwangwa bupopweshi bwa bubela, bumulwila ntanda bwakumbana na mazhikakanwa, nshiji ne kubula bukishinka mu bya busulu, ne bashilikale, bino byonse bikonaunwa myaka ne myaka. (Lumwekesho 11:18; 18:21; 19:1, 2, 11-18) Bumfumu bwa Yehoba bukabingishiwa ne jizhina janji jikazhijikwa. Abino byonse byobyo tulombelela umvwe twaamba’mba: “Tata wetu wa mwiulu, jizhina jenu jizhile. Bufumu bwenu bufike. Kyaswa muchima wenu kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu.”—Mateo 6:9, 10.

¹⁹ Bino mu lulombelo lwanji lwa kumwenako, Yesu wamwesheshe amba twakonsha ne kulombelela pa bintu bya kyetu kyetu. Ino mbaji ya mikambizho yanji yaamba pa kulomba, yoikambiwapo mu mutwe walondelapo.

[Tubyambo twa mushi]

Kupitulukamo

• Mambo ka o kyafwainwa atweba kulomba kwi Yehoba amba “Tata wetu”?

• Mambo ka o kyanemena kwi atweba kulomba amba jizhina ja Yehoba jizhile?

• Tulombela ka amba Bufumu bwa Lesa bufike?

• Kyatala mwepi umvwe twalomba’mba kyaswa muchima wa Lesa kyubiwe pano panshi byonka byo kyubiwa mwiulu?

[Kipikichala pa peja 19]

Milombelo ya kwa Yesu yapusene bingi na milombelo ya bukamfutumfutu yalombanga Bafaliseo

[Kipikichala pa peja 20]

Bena Kilishitu balomba amba Bufumu bwa Lesa bufike, jizhina janji jizhile, ne kyaswa muchima wanji kyubiwe