Mashinda Akonsha Kwimukwasha Kwisambanga na Bena Kwenu

‘KECHI byo byo nabakebenga kwamba ne.’ ‘Nakufwainwa kwamba bulongo.’ Abya mwakyambapo kala bino panyuma ya kwisamba na bena kwenu nyi? Kwisamba kukebewa kutako muchima. Byonkatu bikala bintu byonse, bantu bamo kibapelela bingi kwisamba na bakwabo. Bakwabo nabo kibashupa bingi. Pano bino nangwa kimushupa, mwakonsha kufunda bya kwisamba bulongo na bantu.

Kimye kimo, bisho byo bilengela bantu kupusenamo na bena kwabo. Banabalume bebafunda’mba: ‘Mwanamulume kechi wafwainwa kulokota ne.’ Banabalume balokota bebamonatu amba kechi bamba bya kine ne. Baibolo naye waamba’mba: ‘Banabalume bonse bapelawizhe kumvwa, babande kwamba.’ (Yakoba 1:19, NW) Pano bino, lufunjisho luji pa kino kinembelo lwingila ku banabalume ne banabakazhi pamo, kabiji lumwesha’mba lumvwañano kechi kwisambatu konka ne. Bantu babiji bakonsha kuba saka besamba kimye kyabaya, pano kyakonsha kwikala byepi umvwe babula kumvwa bibena kwamba mukwabo? Kampe kechi pekala ne kwisamba kwa kine ne. Kwesakana na byaamba kinembelo kiji peulu po, kintu kikatampe kikebewa mu kwisamba ke kumvwa bibena kwamba mukwenu.

Kwitalatu ne Kuyuka Bibena Kukeba Mukwenu

Mu mapunzha amo, banabakazhi kechi bamba biji ku michima yabo ne. Banabalume nabo beubila byabo bene. Kino kilengela bamulume ne mukazhi kukankalwa kuyuka kibena kukeba mukwabo. Banabakazhi bamo bayuka bingi bikeba bamwata wabo kabiji bebobila byo byo bintu. Umvwe kyaikala bino, ko kuba’mba ba mulume ne mukazhi babena kumvwañana kwa kubula kwamba byambo. Pano bino, javula lumvwañano lwa uno mutundu lunemenena lubaji lumo. Nangwa kya kuba mukazhi wakonsha kuyuka bibena kukeba mulume wanji, mulume aye kechi utako muchima kuba’mba ayuke bibena kukeba mukazhanji ne.

Mu bisho bimo banabalume bayuka bikeba bakazhi babo ne kwibobila byo byo bintu. Pano bino nangwatu mu bisho bya uno mutundu, bantu bavula baji mu masongola bakeba bingi kwisamba.

Kyanema Bingi Kwisamba pa Bintu

Kyawama bingi kwisamba kwa kubula kupita mu mbaji. Kino kilengela kumvwisha bulongo mwatazha mukwenu. Kala mu bwikalo bwa bena Isalela, mukoka wa bena Lubenyi, bena Gadi, ne lubaji lumo lwa mukoka wa bena Manase, baikalanga kwipi na Mukola wa Yodano, bashimikile ‘kyakusokelapo bitapisho kyabaya bingi’ kwipi na Yodano. Mikoka ikwabo kechi yayukile kyo baubilenga ne. Mikoka ya ku muzhika byo yaumvwine nkuwa ya kuba’mba balongo babo ba mu mukoka wa bena Lubenyi, wa bena Gadi, ne lubaji lumo lwa mukoka wa bena Manase bajinga ku bushiya bwa Yodano basatuka, bakebele kuya na kulwa nabo ‘byo balangulukile’mba basatuka.’ Pano bino, saka bakyangye kuya, batumineko bantu kuya na kumvwa byo kyajinga. Baubile bingi bulongo! Byo bafikile kokwa, bataine kuba’mba akya kya kusokelapo bitapisho kechi kyajinga kya kulambwilapo milambo ya kusoka ne, nangwa kya bitapisho ne. Awa mukoka wa ku musela waubile kino mambo waumvwine moyo amba kulutwe na lwendo mikoka ikwabo kwendapo ibambila’mba: “kechi mupopwela Yehoba ne.” Akya kya kusokelapo bitapisho kyamwesheshenga’mba uno mukoka wa ku musela naye wapopwelanga Yehoba. (Yoshua 22:10-29) Batumbile kyokya kya kusokelapo bitapisho amba, Bukamonyi, mambo bwajinga bukamonyi bwa pakachi kabo bwa kuba’mba, Yehoba ye Lesa wa kine.—Yoshua 22:34.

Bino byambo byo baambile byalengejile mikoka ikwabo kusumininwa ne kuleka kuya na kulwa na mukoka wa bena Lubenyi, bena Gadi, ne lubaji lumo lwa mukoka wa bena Manase. Ee, aa malwañano ashi akekalepo apwile mambo besambile kwa kubula kupita mu mbaji ne. Kulutwe na lwendo, bena Isalela byo bamusatukijile mulume wabo wa kifwanyikizho aye Yehoba Lesa, wibabujile’mba ‘ukebambila bya kutekenesha michima yabo.’ (Hoseya 2:14) Aluno ke lufunjisho lwawama bingi ku boba besongola! Ee, isambainga na bena kwenu biji ku muchima wenu kuba’mba bayuke byo mubena kulanguluka. Kino kyanema bingi, kikatakata umvwe jashi jo mukeba kwisambapo jakonsha kushila muntu milanguluko. Munembeshi umo wa byambo aye Pattie Mihalik wa mu United States waambile’mba: “Bantu bamo bamba’mba kwamba byambo kechi kutaiwapo ngovu ne, ke kintu kyapelatu. Pano bino, bino byonka byambo byanema bingi. Bantu bamo kibashupa bingi kwamba, pano bino kwambatu konka kwanema bingi kukilatu ne biji mali.”

Taingako Muchima Mwisambenga

Bamo bakonsha kwamba’mba: ‘Masongola abo ataminetu kimye kyonka kyo besongwele.’ Bakwabo nabo bakonsha kwamba’mba: ‘Ano masongola kechi akabanda ne.’ Bakonsha kulanguluka’mba kuba batwajijila na kumvwañana panyuma ya kwisongola ne. Pano bino, akilangulukaipotu pa byo kikala nangwa kya kuba awo masongola bakukebelatu mukwenu wa kwisongola nanji ku balongo bobe. Panyuma ya kwisongola bano bantu boba saka besambatu bulongo.

Izaka ne Libeka baikalanga ku kyalo kya ku musela, bakwatankene bingi panyuma ya kwisongola nangwa kya kuba bamukebejiletu uno mwanamukazhi. Abano bamulume ne mukazhi bajingako myaka nobe 4,000 yapitapo baumvwañananga bingi mu masongola abo. Patanshi bakitumine kalume waendele musinso walepa bingi kuya na kumukebela Izaka mwanamukazhi wa kusongola. Izaka byo ayile mungye wakasambakene na yewa kalume sa aji pamo na mwanamukazhi ye akebelenga kusongola. Awa kalume ‘wamulondolwejile Izaka byonse byo aubile.’ Jishimikila ja mu Baibolo jaamba pa ano masongola jatwajijila kushimuna’mba: “Kabiji Izaka wamutwajile Libeka mu tente wa inanji Sala [kino kyamwesheshe’mba besongola], ne kumutambula Libeka ke mukazhanji; ne kumutemwa wamutemenwe.”—Ntendekelo 24:62-67.

Patanshi Izaka wakyumvwine sawakya wa byonse byaubilwe, ‘panyuma ya bino’ kepo amutambwile Libeka ke mukazhanji. Awa muntu ye batumine wajinga kalume wakishinka wipaine kwi Yehoba Lesa, yenka ye apopwelanga Izaka. Kino kyamulengejile Izaka kuketekela yewa kalume. Panyuma ya bino, Izaka “wamutemenwe” mukazhanji aye Libeka.

Nanchi ba Izaka ne Libeka besambanga nyi? Panyuma ya kuba mwanabo Esao wasongola banabakazhi babiji bena Hiti, mu kisemi mwaishile kwikala bingi makatazho. Libeka “wamwambijile” Izaka amba: “Nakoka kwikala na bumi na mambo a banabakazhi bena Hiti. Umvwe Yakoba [mwanabo wa mwanyike] wasongola mukazhi wa mu bena Hiti . . . , ñanyi kintu kyawama kyo nkamwena amiwa mu mweo wami?” (Ntendekelo 26:34; 27:46) Ee, Libeka waambile kyajinga ku muchima wanji mu jishinda jawama bulongo.

Izaka wamwambijile Yakoba nkasanji Isao amba kechi akasongole mwanamukazhi wa mu bena Kenana ne. (Ntendekelo 28:1, 2) Libeka aye pa kikye kimye saka aamba kala mulanguluko wanji. Bano ba mulume ne mukazhi besambile ne kumvwañana bulongo pa jashi janema bingi ja mu kisemi. Onkao mambo, kino kya kumwenako kyawama bingi kwi atweba lelo jino. Pano kyakonsha kwikala byepi inge ba mulume ne mukazhi babula kumvwañana bulongo pa kintu kimo? Ki ka kyakonsha kubiwa?

Ba Mulume ne Mukazhi byo Bafwainwa Kuba Inge Bakankalwa Kumvwañana

Umvwe mwakankalwa kumvwañana na bena kwenu, kechi mwafwainwa kuzhindamapotu ne. Kino kyakonsha kumwesha’mba mwazhingila, kabiji mukeba ne mukwenu wa mu masongola naye kuzhingila. Pano bino, kimo kimye mukwenu wa mu masongola kechi wayuka ne kine kintu kyo mukeba kwamba nangwa kyo mubena kulangulukapo ne.

Mwafwainwa kwisambila pamo na mwina kwenu mu meso anteka. Umvwe jashi jo mubena kwisamba jakonsha kuzhingijisha mukwenu wa mu masongola, kechi kyawama kutalangapotu ne. Bansemi ba kwa Izaka, abo ba Abalahama ne Sala nabo bajingapo na lukatazho. Sala byo aikele ñumba, walondejile kisho kya mu oa moba ne kushikula washikwile Hegala muzha wanji, ne kumupana kwi mwata wanji Abalahama amba ekale mukazhanji asemenga baana. Hegala wasemene mwana wa mulume kwi Abalahama ne kumutumba jizhina amba Ishimela. Palutwe kacheche Sala naye waimichile, kabiji wasemene mwana wa mulume kwi Abalahama ne kumutumba jizhina amba Izaka. Izaka byo asumukile, Sala wamumwene Ishimela saka aseka mwananji bya mwenga. Sala byo amwene kino, wamwambijile Abalahama amba apange uno muzha ne mwananji Ishimela. Ee, Sala waambile kyajinga ku muchima wanji kwa kubula kupita mu mbaji ne. Pakuba Abalahama waumvwine bingi bulanda byo bamubujile kino ku mukazhanji.

Pano bapwishishe byepi luno lukatazho? Jishimikila ja mu Baibolo jitangiwa amba: ‘Pakuba Lesa wamwambijile Abalahama amba: Kechi kikale kya bulanda ku meso obe na mambo a ye uno mwana, ne na mambo a muzha wobe wa mukazhi ne; mu byonse byo bakwambila kuji Sala, mumvwe jiwi janji, mambo monka mwi Izaka mo mo kikechilwa kisemi kyobe.’ Abalahama waumvwine byamwambijile Yehoba Lesa ne kubila monka mo amwambijile.—Ntendekelo 16:1-4; 21:1-14.

Kampe ne anweba mwakonsha kwamba’mba: ‘Kana naumvwa Lesa saka amba po po nakonsha kuba byo abena kwamba!’ Kino ke kishinka kikwabo kyakonsha kwitukwasha kupwisha makatazho mu masongola. Bamulume ne mukazhi bafwainwa kumumvwina Lesa. Mu ñanyi jishinda? Inge ke batangile pamo Mambo a Lesa ne kulondela byo aamba ne kuyuka kuba’mba Lesa ye ubena kwibatangijila.—1 Tesalonika 2:13.

Mwina Kilishitu umo wamukazhi wakoma ku mupashi waambile’mba: “Bimye byavula inge mwanamukazhi wakyanyike waiya kwi amiwa amba namufundeko bya mu masongola anji, namwipuzha inge utangila pamo Baibolo na mulume wanji. Bavula bekala na makatazho mu masongola kechi batangila pamo Baibolo ne.” (Titusa 2:3-5) Atweba bonse twakonsha kumwenamo bingi mu bino byambo byanji. Tangilainga pamo Byambo bya Lesa na bena kwenu. Umvwe ke mube bino, “mukomvwa” byambo bya Lesa saka bimubula byo mwafwainwa kwikala pa juba pa juba. (Isaya 30:21) Pano bino, mwafwainwa kujimuka: Kechi mwafwainwa kwingijisha Baibolo kunenenamo bena kwenu, kupichila mukwamba pa binembelo byaamba pa bilubo byo boba ne. Monai anweba bonse babiji byo mwakonsha kwingijisha byobyo byo mubena kutanga.

Umvwe mubena kwisamba pa bya kupwisha lukatazho, kyawama kwingijisha Watch Tower Publications Indexa ne kumona mutwe waamba pa lolo lukatazho lwenu. Kya kumwenako, kampe twambe’mba mubena kulama bansemi benu bakoma, kabiji kino kibena kwimuletela bingi lukatazho mu masongola enu. Mu kifulo kya kwipachika na bena kwenu byo bafwainwa kuba nangwa kubula kuba, kyawama kutola Index ne kwisambila pamo. Patanshi zhikulai pa mutwe waamba’mba “Parents.” (Bansemi) Mwakonsha kumona byambo bikwabo pa tumitwe nabiji kaamba’mba, “caring for aged parents.” (kulama bansemi bakoma) Tangilai pamo mitwe ikwabo yaamba pa bansemi mu mabuku a Bakamonyi ba kwa Yehoba. Kino kikemukwasha anweba ne bena kwenu kufunda byavula bingi mu kutanga mabuku alumbulula Baibolo, awo akwasha bena Kilishitu bavula bingi.

Umvwe mwazhikula pa bino byambo ne kutangila pamo, kyakonsha kwimukwasha kupwisha lukatazho lwenu. Mwakonsha kutana Binembelo byaamba pe Lesa byo amona lolo lukatazho lwenu. Tangilai pamo bino binembelo mu Baibolo. Ee, mukomvwa Lesa byo aamba pa lolo lukatazho lwenu!

Isambainga

Abya mwakyesekapo kala kushinkula kinzhilo kyo babula kushinkulapo moba avula nyi? Kikosa bingi inge kechi mubena kwikishinkula shinkula ne. Pano ibyepi inge kya kuba kinzhilo mwikishinkula kimye kyonse kabiji mubikako ne manyi? Kipela bingi kwikishinkula. Byonkatu byo kikala umvwe mwabika manyi ku kinzhilo kuba’mba kishinkukenga bulongo, ne kwisamba byo byo kuji. Inge saka mwisamba kimye kyonse mu butemwe, kyakonsha kwimupelela bingi kwamba kiji ku muchima wenu nangwa paikala makatazho.

Kyashupa bingi pa kubatu’mba mutendeke kwisamba. Pano bino mwafwainwa kutendekako mambo kulutwe na lwendo bintu biwama. Kino kikemulengela kwitemwa kya kine kine na bena kwenu, ne kwiyuka bulongo.

[Tubyambo twa mushi]

[Kipikichala pa peja 7]

Umvwe mwaikala na lukatazho, abya mu mubula Lesa kuba’mba emukwashe nyi?