“Kasa Musolola Kwi Lesa Byo Musaka Monka Mu Lulombelo Ne Lusashijilo”
“Mu bintu byonse kasa musolola kwi Lesa byo musaka monka mu lulombelo ne lusashijilo, ne kuba sante pamo.”—FILIPAI 4:6.
1. Ñanyi ye twisamba nanji, kabiji mambo ka o kyawamina kwisamba ne aye?
UMVWE mukeba kwisamba ne ndamakyalo mu kyalo kyenu, bakonsha kwimukumbula amba ka? Bakonsha kwimukumbula na mushingi ku bantu bengila ku jilapa janji, pano bino kampe kechi bakonsha kwimuswisha kwisamba na ndamakyalo mwine ne. Bino kechi byo byo kiji kwi Yehoba Lesa Ndamakyalo mukatampe, Nkambo wa bilengwa byonse ne. Twakonsha kwisamba nanji konse ko tuji, kimye kiji kyonse. Umvwa milombelo yayila monka mwaswila muchima wanji. (Byambo bya Mana 15:29) Kino kintu byo kyawamapo! Nanchi kino kechi kyakonsha kwitulengela kulomba kimye kyonse kwi Aye utelwa’mba ‘umvwa milombelo’ nenyi?—Salamo 65:2.
2. Pa kuba’mba Lesa omvwe milombelo, ki ka kikebewa?
2 Bino bamo bakonsha kushikisha’mba, ‘Ñanyi milombelo Lesa yo omvwa?’ Baibolo walondolola kintu kimo kikebewa pa kuba’mba milombelo yetu yumvwanyike. Waamba’mba: “Pabula lwitabilo kechi kyakonsheka kumutokesha pa muchima ne; mambo awa wiya kwi Lesa kyafwainwa aye etabe’mba, ko aji kabiji amba, ye ufweta boba bamukebesha.” (Bahebelu 11:6) Ee, byonka byo kyaambiwapo mu mutwe wafumako, kintu kikatampe kikebewa pa kwisamba na Lesa ke lwitabilo. Lesa umvwa milombelo ya bonse besamba ne aye, bino bonse besamba nanji bafwainwa kwikala na lwitabilo, mingilo yawama, bukishinka ne muchima wawama.
3. (a) Byonka byo kyamweshiwa na milombelo ya bakalume bakishinka ba kala, bintu ka byo twakonsha kwambapo mu milombelo yetu? (b) Ñanyi mashinda o twakonsha kulombelamo?
3 Mutumwa Paulo wajimwineko bena Kilishitu ba mu moba anji amba: “Kechi mubambishe michima yenu nangwa mu kintu kimo ne; kabiji mu bintu byonse kasa musolola kwi Lesa byo musaka monka mu lulombelo ne lusashijilo ne kuba sante pamo.” (Filipai 4:6, 7) Mu Baibolo muji bya kumwenako bya bantu bavula balombele kwi Lesa kumubula bintu byajinga ku michima yabo. Bamo bamwiabo ke ba Anna, Elaija, Hezekiya, ne Danyela. (1 Samwela 2:1-10; 1 Bamfumu 18:36, 37; 2 Bamfumu 19:15-19; Danyela 9:3-21) Twafwainwa kulonda bya kumwenako byabo. Kabiji byambo bya kwa Paulo bimweshatu patoka amba milombelo yaenda kupusana pusana. Watongolamo kuba sante, ko kuba’mba, lulombelo mo tusanchila Lesa pa byonse byo etubila. Luno luvwangamo ne kumutota. Mu Lulombelo mo mo tusolola na kwipelula byo tukeba kwi Lesa. Kabiji mu lusashijilo tutongaulamo bintu byo tubena kukeba. (Luka 11:2, 3) Shetu wa mwiulu umvwa byonse byo twisamba ne aye mu ano mashinda onse.
4. Nangwa kya kuba Yehoba wayuka byo tukeba, mambo ka o twafwainwa kulombela kwi aye?
4 Bamo bakonsha kushikisha’mba, ‘Nanchi Yehoba kechi wayuka byo tukeba nenyi?’ Ee, wayuka. (Mateo 6:8, 32) Pano nga mambo ka kyo akebela amba tulombenga? Twambe kya kumwenako: Musulu uji na shitolo wakonsha kupana kya bupe ku muntu. Pano bino, uno muntu pa kuba’mba ekale na buno bupe bo bamupa kana waya na kwibutambula. Inge ne kuya na kutambula ne, kibena kulumbulula’mba kechi ubena kwibukeba ne. Popamotu ne atweba, umvwe ke tubule kulomba kwi Yehoba kyakonsha kumwesha’mba kechi tubena kukeba byo etunengezhezha ne. Yesu waambile’mba: “Lombai, kabiji mukatambula.” (Yoano 16:24) Ee, umvwe twauba bino tumweshatu patoka amba twaketekela mwi Lesa.
Twakonsha Kwisamba Byepi na Lesa?
5. Mambo ka o twafwainwa kulombela kupichila mu jizhina ja kwa Yesu?
5 Yehoba kechi watanchikatu chaa mizhilo yo twakonsha kulondela pa kulomba ne. Bino tukebewa kufunda jishinda jawama jalumbululwa mu Baibolo ja kwisambilamo na Lesa. Kya kumwenako, Yesu wafunjishe baana banji ba bwanga amba: ‘Umvwe mwalomba kintu kwi Batata, abo bakemupakyo mu jizhina jami.’ (Yoano 16:23) Onkao mambo pa kulomba twafwainwa kulomba kupichila mu jizhina ja kwa Yesu, mambo jo jishindatu Lesa jo apesheshamo bantu bonse.
6. Twakonsha kwikala byepi kimye kyo tubena kulomba?
6 Twakonsha kwikala byepi kimye kyo tubena kulomba? Baibolo kechi watongolapo kuba’mba twakonsha kwikala bibye nangwa byobya pa kuba’mba milombelo yetu yumvwanyike ne. (1 Bamfumu 8:22; Nehemiya 8:6; Mako 11:25; Luka 22:41) Kyanema ke kulomba kwi Lesa na bukishinka kabiji ne na muchima wawama.—Yoela 2:12, 13.
7. (a) Kyambo kya kuba’mba “amena” kilumbulula’mba ka? (b) Kingijishiwa byepi mu milombelo?
7 Kyambo kya kuba’mba “amena” kilumbulula’mba ka? Binembelo bimwesha’mba kino ke kyambo kyawama kupezhako mu milombelo yetu, kikatakata inge tubena kwimenako bakwetu. (Salamo 72:19; 89:52) Kino kyambo kya Kihebelu kya kuba’mba ʼa·menʹ kilumbulula’mba “kikale byonkabyo.” Buku wa Cyclopedia wanembelwe na ba McClintock ne ba Strong ulumbulula kuba’mba, kwamba’mba “Amena” pa kupezhako milombelo ke “kwitabizha byambo byo twaamba, amba bikale byonkabyo ne kulomba kuba’mba bikumbulwe.” Onkao mambo awa ubena kulomba inge wapezhako’mba “Amena,” umwesha byo abena kwiumvwa pa byonse byo aamba. Mwina Kilishitu ubena kwimenako kipwilo inge wapezhako na kino kyambo, aba babena kuteleka nabo bakonsha kwambako amba “Amena” mu muchimatu nangwa kwambisha kumwesha kuba’mba baitabizha byaambiwapo mu lulombelo.—1 Kolinda 14:16.
8. Milombelo yetu imo yakonsha kwipasha byepi na ya kwa Yakoba nangwa Abalahama, kabiji kino kimwesha ka kwi atweba?
8 Kwikala bimye bimo Lesa byo aswisha kuba’mba tumweshe byo twateshapo muchima pa bintu byo twalomba. Twakonsha kuba byonka byaubile Yakoba, aye wisunshile ne malaika bufuku bonse pa kubatu’mba atambule mapesho. (Ntendekelo 32:24-26) Nangwa kyakonsha kwikala nobe byo kyajinga kwi Abalahama walombele kwi Yehoba na mukoyo kulombelako Lota ne bakwabo bantu baoloka baikajilenga mu Sodoma. (Ntendekelo 18:22-33) Twakonsha kulomba na mukoyo bintu byanema kwi Yehoba kwibilombela monka mu bololoke bwanji, butemwe bubula kwaluka ne lusa.
Bi ka byo Twakonsha Kulomba?
9. Bi ka byo twakonsha kutapo muchima mu milombelo yetu?
9 Vulukai kuba’mba Paulo waambile’mba: ‘Mu bintu byonse kasa musolola kwi Lesa byo musaka monka mu lulombelo ne lusashijilo.’ (Filipai 4:6) Onkao mambo milombelo yetu yakonsha kuvwangamo bya mu bwikalo bwetu bonse. Bino kintu kitanshi mu milombelo yetu ke kwamba pa bintu bya Yehoba. Danyela ye wa kumwenako wawama waubile bino. Bena Isalela byo bamanaminenga na mambo a bungubabibi bwabo, Danyela walombele Yehoba kwibobila lusa. Waambile’mba: “Na mambo a jizhina jenu anweba Lesa wami, kechi mubande ne.” (Danyela 9:15-19) Nanchi milombelo yetu imwesha kuba’mba twata muchima mu kuzhijikwa kwa jizhina ja Yehoba ne kufikizhiwa kwa kyaswa muchima wanji nyi?
10. Twayuka byepi kuba’mba kyawama bingi kulomba byo tukeba kwi Lesa?
10 Kabiji twakonsha ne kulomba byo tukeba. Kya kumwenako twakonsha kulomba maana byonka byalombele nyimbi wa masalamo. Walombele’mba: ‘Bampe maana ne amiwa nkeilamanga mizhilo yenu; Ee kine, nkeilamanga na muchima wami yense.’ (Salamo 119:33, 34; Kolose 1:9, 10) Yesu “walombele milombelo ne misashijilo na kujijisha kukatampe ne mipolo kwi aye wakonsheshe kumupulusha ku lufu.” (Bahebelu 5:7) Mu kuba bino, wamwesheshe buneme bwa kukeba kukoseshiwa mu bimye bya meseko. Yesu byo abujilenga baana banji ba bwanga bya kulomba, waambilepo ne pa bya mu bwikalo bwabo, nabiji kwilekelako bilubo ne kajo ka pa juba pa juba.
11. Lulombelo lwakonsha kwitukwasha byepi kubula kutwela mu meseko?
11 Mu lulombelo lwanji, Yesu waambilemo ne kuba’mba: “Kechi mwitutwale mu lweseko ne, mwitupokolole kwi yewa mubi.” (Mateo 6:9-13) Kabiji wibajimwineko ne kuba’mba: “Labainga ne kulomba, kuchina’mba mwakatwela mu lweseko.” (Mateo 26:41) Umvwe tubena kupita mu meseko, kikebewa kulomba. Twakonsha kwesekwa pa nkito nangwa pa sukulu kya kuba twavundamina ne ku mafunde a mu Baibolo. Bantu babula Bakamonyi bakonsha kwitulengela kuba bintu byabula bya bwina Kilishitu. Bakonsha kwitulengela kuba bintu byakonsha kwitulengela kulala mafunde aoloka. Mu bimye bya uno mutundu kyawama kulondela lujimuno lwa kwa Yesu lwa kulomba saka tukyangye kufikilwa na meseko ne mu kimye kyo twafikilwa nao, kulomba kuba’mba Lesa etukwashe tubule kutwela mu meseko.
12. Bi ka bileta bijikila byakonsha kwitulengela kulomba kwi Yehoba, kabiji ki ka kyo twakonsha kuketekela?
12 Lelo jino Bakalume ba Lesa bafikilwa na makatazho ne bya kutabataba bya mu bwikalo. Bikola ne milanguluko bilengela bavula kwikala na bijikila. Nangwatu bintu byatama bilengela kwikala na kijikila. Bakwabo nabo bayanda na mambo a kubula pa kupuma kuboko. Byo kitutekeneshapo kuyuka kuba’mba Yehoba umvwa ku bakalume banji umvwe bamubula bino bintu! Salamo 102:17 wamulumbulula Yehoba amba: ‘Ukata muchima ku lulombelo lwa bapelelwa, ne kusula lulombelo lwabo ne.’
13. (a) Bi ka byo twakonsha kulomba kwi Lesa? (b) Shimikizhaipo kya kumwenako kya lulombelo lwa uno mutundu.
13 Bintu byawama kulomba ke bintu byakonsha kwitulengela kwingila bulongo mu mwingilo wa Yehoba ne kukosesha bulunda bwetu ne aye. (1 Yoano 5:14) Umvwe mwafuukula kusongola nangwa kutwela nkito, nangwa kubaishako mwingilo wa mu bujimi kasulukai kwisamba na Lesa ne kulomba amba emutangijile. Kya kumwenako, mwanyike umo mwanamukazhi mu Philippines wakebelenga kutendeka mwingilo wa kimye kyonse. Bino kechi wajinga na pa kupuma kuboko ne. Waamba’mba: “Juba jimo pa Kibelushi, nalombele kwi Yehoba pa mambo a bupainiya. Byo naile mu mwingilo wa busapwishi, nashile buku ulumbulula Baibolo kwi nsongwakazhi. Uno nsongwakazhi wapampile pa kanwa’mba: ‘Pa Kimo lukelo mukeye pa sukulu po mfunda.’ Namushikishe’mba ‘Mambo ka?’ Walondolwele’mba babena kukebapo wa mwingilo umo bukiji bukiji. Kabiji byo nayileko, ponkapotu natendekele kwingila. Kino kyaubiwe mu kakimyetu kacheche.” Bintu bya uno mutundu byo bimwekelapo ne Bakamonyi bavula mwaya ntanda. Onkao mambo kange mukankazhamenga kwisamba na Lesa mu lulombelo ne!
Ibyepi Inge Twalenga Mambo?
14, 15. (a) Muntu nangwa walenga mambo, mambo ka o afwainwa kubula kulekela kulomba? (b) Kununga pa lulombelo, ki ka kikwabo kyakonsha kukwasha muntu kufuma mu bundengamambo?
14 Lulombelo lwakonsha kumukwasha byepi muntu umvwe walenga mambo? Na mambo a kwizhachisha, muntu walenga mambo uchina kulomba. Jino kechi jo jishinda jawama kulondela ne. Kya kumwenako: Bantu bendesha madeke bayuka kuba’mba umvwe balubilamo bafwainwa kwisamba na bengijila pa kibanza kya madeke bo bafwainwa kwibakwasha. Kyakonsha kwikala byepi umvwe ubena kwendesha ndeke wachina kwisamba na bengijila pa kibanza kya ndeke kuchina’mba bakamuseka amba walubilamo? Kino kyakonsha kuleta lonaiko! Popamotu ne muntu walenga mambo umvwe wakankazhama kulomba kwi Lesa malwa akonsha kuba saka atwajijilatu. Kwizhachisha kechi kwakonsha kulengela muntu kubula kwisamba na Yehoba ne. Lesa mwine ukeba’mba bonse balenga mambo akatampe balombe kwi aye. Ngauzhi Isaya wakambizhe babi ba mu moba anji kwita pe Yehoba, “mambo aye ukamulekela mambo anji onsetu.” (Isaya 55:6, 7) Nangwa byonkabyo, pa ‘kulomba kwi Yehoba na muchima yense’ muntu wafwainwa kukipelula.—Salamo 119:58; Danyela 9:13.
15 Lulombelo lwanema bingi umvwe muntu walenga mambo. Mwana wa bwanga Yakoba waambilepo pa mambo a muntu ubena kukebewa bukwasho bwa ku mupashi amba: “Ete bakulumpe ba mu kipwilo; bamulombele . . . ne Nkambo ukamubusha.” (Yakoba 5:14, 15) Ee, muntu wafwainwa kulomba lulekelo lwa mambo mu lulombelo kwi Yehoba, bino wakonsha ne kulomba bakulumpe mu kipwilo kumulombelelako. Kino kikamukwasha kukosesha bulunda bwanji na Lesa.
Milombelo Ikumbulwa
16, 17. (a) Yehoba ukumbula byepi milombelo? (b) Ñanyi bya kumwenako bimwesha amba lulombelo ne mwingilo wa busapwishi byendela pamo?
16 Milombelo ikumbulwa byepi? Imo yakonsha kukumbulwa bukiji kwesakana na monka mo twalombela. (2 Bamfumu 20:1-6) Ikwabo pa kuba’mba ikumbulwe pakonsha kupita kimye, kabiji kyakonsha kukatazha kuyuka amba yakumbulwa. Byonka byo kyalumbululwa mu jishimikila ja kwa Yesu pa mambo a muntu wafwilwa waiyanga ku meso a nchibamambo, kikebewa kulomba na mukoyo kwi Yehoba. (Luka 18:1-8) Bino, twafwainwa kuyuka’mba umvwe twalomba monka mwayila kyaswa muchima wa Lesa, Yehoba kechi ukamba’mba: “Lekai kunkatazha ne.”—Luka 11:5-9.
17 Bantu ba Lesa bayuka kuba’mba milombelo ikumbulwa. Javula kino kimweka mu mwingilo wetu. Kya kumwenako, banyenga babiji mu Philippines basampenyenga mabuku alumbulula Baibolo mu mapuzha aikela mwalepa. Wamukazhi umo byo bamupele talakiti mipolo yaengelejile mu meso. Waambile’mba: “Nalombele kwi Lesa namba akatume bantu bakufunjisha Baibolo, kabiji namona namba lulombelo lwami lwa kumbulwa.” Kwakubula nangwa kutaya kimye ne, uno mwanamukazhi watatwile kutanwa ku kupwila pa Nzubo ya Bufumu. Mu mpunzha ikwabo ya kabeta ka ku bulenge musela bwa Asia, mulongo umo waumvwanga bingi moyo kusapwila mu nyaunda imo yazhikijilwe bingi. Bino walombele kwi Yehoba amba amukoseshe, kabiji watwelele mu kishimikwa kimo. Byo akonkonshele ku kinzhilo kimo bibye, mwalupukile nsongwakazhi. Mulongo byo amubujile kyo aendela, uno nsongwakazhi watatwile kujila. Waambile’mba ukeba Bakamonyi ba kwa Yehoba, kabiji walombele kuba’mba akebatane. Uno mulongo wamukwashishe kutana kipwilo kya Bakamonyi ba kwa Yehoba.
18. (a) Umvwe milombelo yetu yakumbulwa, twakonsha kuba byepi? (b) Ki ka kifumamo inge saka tulomba kimye kyonse?
18 Lulombelo ke lunengezho lwawama bingi. Yehoba wipana kumvwa ne kukumbula milombelo yetu. (Isaya 30:18, 19) Bino kikebewa kutapo bingi muchima kuyuka Yehoba byo akumbula milombelo yetu. Kimo kimye kechi kyafwainwa kwikela monka mo tubena kukebela ne. Nangwa byonkabyo, umvwe twamona kuba’mba ubena kwitutangijila, kechi twafwainwa kulubako kumusanchila ne kumutota ne. (1 Tesalonika 5:18) Kabiji twayai tuvulukenga byambo bya kwa Paulo bya kuba’mba: “Mu bintu byonse kasa musolola kwi Lesa byo musaka monka mu lulombelo ne lusashijilo ne kuba sante pamo.” Ee, twayai twisambenga na Lesa kimye kyonse. Umvwe ke tube bino, byambo bwaambile Paulo pa mambo a milombelo ikumbulwa bikekala bya kine. Waambile’mba: “Mutende wa Lesa ubula kuyukanyika, ukalama michima yenu ne milanguluko yenu.”—Filipai 4:6, 7.
Musakukumbula’mba Ka?
• Milombelo yetu yakonsha kwamba pa bintu ka?
• Twakonsha kulomba byepi?
• Bintu ka byo twakonsha kwambapo mu milombelo yetu?
• Lulombelo lwakonsha kukwasha byepi muntu walenga mambo?
[Bipikichala pa peja 29]
Lulombelo lwa kulomba kufuma panshi ya muchima lwitukwasha kubula kutwela mu meseko
[Bipikichala pa peja 31]
Tusolola kwi Lesa bintu byo tusaka ne kumusanchila mu lulombelo ne lusashijilo