BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w06 11/1 pp. 22-26
  • Nanchi Munemeka Bintu Byazhila Byonka Yehoba Byo Ebinemeka Nyi?

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Nanchi Munemeka Bintu Byazhila Byonka Yehoba Byo Ebinemeka Nyi?
  • Kyamba kya Usopa—2006
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Ene Mambo o Twamunemekela Yesu
  • Bantu Bazhila
  • Bintu Byazhila mu Bwikalo Bwetu bwa Bwina Kilishitu
  • “Tulumbulula Buzhile Bwetu mu Moyo wa Kwakamwa Lesa”
  • Kwikala Bazhila Kulumbulula Ka?
    Mepuzho a mu Baibolo a Kumbulwa
  • “Wazhila, Wazhila, Wazhila, Yehoba”
    Fwenyai Kwipi ne Yehoba
  • “Mwafwainwa Kwikala Bazhila”
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2021
  • Nanchi Mwatambwila “Mupashi wa Bukine” Nyi?
    Kyamba kya Usopa—2002
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2006
w06 11/1 pp. 22-26

Nanchi Munemeka Bintu Byazhila Byonka Yehoba Byo Ebinemeka Nyi?

“Jimukai kuchina’mba . . . kwakekala umo wa bulalelale, nangwa [ubula kunemeka bintu byazhila, NW]”—BAHEBELU 12:15, 16.

1. Ñanyi byubilo bibula kubiwa mu bakalume ba Yehoba?

BANTU bavula kechi batako muchima ku bintu byazhila ne. Shayuka wa ku France wafunda bya kwikala na bantu, aye Edgar Morin waambile’mba: “Bishina byonse paimena byubilo bya bantu nabiji Lesa, kisemwa, mwapita bwikalo bwa bantu ne milanguluko yabo byaleka kulondelwa. . . . Bantu besajila bene mafunde a kulondela.” Kino kimwesha “mupashi wa panopantanda,” nangwa’mba “mupashi wingila ne pano mu bantu ba milengulwila.” (1 Kolinda 2:12; Efisesa 2:2) Abino byubilo bya kubula mushingi kechi byubiwa mu bantu bepana kwi Yehoba kabiji bekebela bene kukokela bumfumu bwanji ne. (Loma 12:1, 2) Mu kifulo kya byobyo, bakalume ba Lesa bayuka kuba’mba buzhile bwanema bingi mu mpopwelo yabo kwi Yehoba. Bintu ka mu bwikalo bwetu byafwainwa kwikala byazhila? Uno mutwe usakwamba pa bintu bitanu byazhila ku bakalume bonse ba Lesa. Mutwe walondelapo ukamba pa buzhile bwa kupwila kwetu kwa bwina Kilishitu. Pano bino nga kine kyambo kya kuba’mba “wazhila” kilumbulula ka?

2, 3. (a) Binembelo bilumbulula byepi bulongo buzhile bwa Yehoba? (b) Tumwesha byepi kuba’mba jizhina ja Yehoba jazhila?

2 Mu Kihebelu kya mu Baibolo, kyambo kya kuba’mba “wazhila” kilumbulula kwipatulako ku bintu bikwabo. Mu mpopwelo, kyambo kya kuba’mba “wazhila” kilumbulula kintu kyapatulwa ku bintu bikwabo, nangwa kyokya kyo bamona amba kyazhila. Yehoba wazhila mu bintu byonse. Utongolwa’mba “Wazhila.” (Byambo bya Mana 9:10; 30:3) Kala mu bena Isalela, ñanga mukatampe wavwalanga kitebo kyo bakasako kyela kya ngolode panembwa byambo bya kuba’mba “Wazhila wa Yehoba.” (Kulupuka 28:36, 37) Bakelubi ne Baselafi baji mwiulu kasa baimana ku kipona kya Yehoba, balumbululwa mu Binembelo amba babena kutaya mbila ya kuba’mba: “Wazhila, wazhila, wazhila, Yehoba.” (Isaya 6:2, 3; Lumwekesho 4:6-8) Bino byambo bya kubwezha bwezhapo bimwesha amba Yehoba uji na buzhile ne butooto kukila bintu byonse. Kabiji ye mwine, Nsulo ya buzhile.

3 Jizhina ja Yehoba jazhila. Nyimbi wa Masalamo wakuwilemo’mba: “Batote jizhina jenu jikatampe, jileta moyo: Aye ye Wazhila.” (Masalamo 99:3) Yesu witufunjishe kulomba’mba: “Tata wetu wa mwiulu, Jizhina jenu jizhile.” (Mateo 6:9) Maliya inanja Yesu, waambile’mba: “Muchima wami wamutumbijika Nkambo . . . aye wa bulume ye wangubila bikatampe; Ne jizhina janji jo jazhila.” (Luka 1:46, 49) Byo tuji bakalume ba Yehoba, twayuka’mba jizhina janji jazhila kabiji tuchinuzhuka kuba bintu biji byonse byakonsha kuleta musebanya pa jino jizhina jazhila. Kabiji twikala bazhila byonka Yehoba byo azhila, ko kuba’mba tumona bintu byazhila byonka byo ebimona aye mwine.—Amosi 5:14, 15.

Ene Mambo o Twamunemekela Yesu

4. Mambo ka Baibolo kyo imutongwela Yesu kuba’mba “Wazhila”?

4 Yesu byo aji “mwana umo yenka “ wa Lesa wazhila, Yehoba, walengelwe wazhila. (Yoano 1:14; Kolose 1:15; Bahebelu 1:1-3) Onkao mambo utongolwa’mba “Wazhila wa kwa Lesa.” (Yoano 6:69) Watwajijile kwikala wazhila kimye bumi bwanji kyo bwatuntulwijilwe panopantanda kufuma mwiulu, mambo bulume bwa mupashi wazhila bo bwalengejile Maliya kusema Yesu. Malaika wamubujile’mba, “Mupashi Wazhila ukeya pe obewa. . . mwana ukasemekwa ukatelwa’mba, wazhila, Mwana Lesa.” (Luka 1:35) Bena Kilishitu mu Yelusalema byo balombelenga kwi Yehoba, baambile jibiji kutazha ku Mwana Lesa kuba’mba “Yesu Wa mwingilo wenu, wazhila.”—Byubilo 4:27, 30.

5. Nanchi Yesu waingijile mwingilo ka wazhila panopantanda, kabiji mashi anji anemena ka?

5 Yesu wajinga na mwingilo wazhila wa kwingila kimye kyo ajinga panopantanda. Kimye kyo abatizwenga mu 29 C.E., Yesu washingilwe kwikala Ñanga Mukatampe wa mu nzubo ikatampe ya ku mupashi ya Yehoba. (Luka 3:21, 22; Bahebelu 7:26; 8:1, 2) Kabiji, wafwanyijilwe kufwa lufu lwa bukitapisho. Mashi anji aichikile o apaine bukuzhi ku bantu bonse bandengamambo kuba’mba bakakonshe kupuluka. (Mateo 20:28; Bahebelu 9:14) Onkao mambo, tumona mashi a kwa Yesu kuba’mba azhila, kabiji amba “anema.”—1 Petelo 1:19.

6. Tubapo byepi pe Kilishitu Yesu, kabiji mambo ka?

6 Pa kumwesha kuba’mba tunemeka Mfumu kabiji Ñanga Mukatampe, aye Kilishitu Yesu na mushingi mukatampe, mutumwa Paulo wanembele’mba: “Lesa naye wamutumbijikisha bingi [Mwananji], wamupa ne jizhina jakila mazhina onsetu; amba mu jizhina ja Yesu manungo onse akafukame panshi, nangwa a mwiulu, nangwa a panopantanda, nangwa a munshi ya ntanda, ne majimi onse aketabe’mba, Yesu Kilishitu ye Nkambo, mu kumuletela lukumo Lesa Tata.” (Filipai 2:9-11) Tumwesha’mba tumona bintu byazhila byonka Yehoba byo ebimona kupichila mu kukokela Ntangi kabiji Mfumu wetu ubena kulama aye Kilishitu Yesu, Mutwe wa kipwilo kya bwina Kilishitu.—Mateo 23:10; Kolose 1:18.

7. Tumwesha byepi amba twamunekenena Kilishitu?

7 Kabiji kukokela Yesu kuvwangamo ne mushingi wa kine ye tupa banabalume bo engijisha kutangijila mwingilo wanji. Mwingilo wa balongo bashingwa na mupashi balenga Jibumba Jitangijila ne wa bakulumpe bo batongola mu misampi, mu makambi, mu bijiiji, ne mu bipwilo wafwainwa kumonwa’mba mwingilo wazhila. Onkao mambo, luno lunengezho lukebewa atweba kwilukokela kabiji ne kwilunekenena kya kine.—Bahebelu 13:7, 17.

Bantu Bazhila

8, 9. (a) Mu jishinda ka bena Isalela mo baikejile bantu bazhila? (b) Yehoba wapele byepi bena Isalela jifunde ja kunemeka byazhila?

8 Yehoba walayañene na bena Isalela. Luno lulayañano lwalengejile uno mukoka mupya kwikala na kifulo kiikajila. Bazhijikilwe, nangwa’mba kupatulwa. Yehoba mwine wibambijile’mba: “Anweba mukekala ke bami bazhila, mambo amiwa Yehoba nazhila, kabiji nemupatula ku mikoka ikwabo, namba mwikale ke bami.”—Bena Levi 19:2; 20:26.

9 Pa kutendekatu uno mukoka wa Isalela, Yehoba wamupele jifunde ja kunemeka bintu byazhila. Kechi bafwainwetu nangwa kukwata kunsa ya mutumba ye apanyijilepo Mikambizho Jikumi ne. Onkao mambo, mutumba wa Sinai wajinga wazhila. (Kulupuka 19:12, 23) Buñanga, tente wa lusambakeno, ne biñambañamba byajingamo nabyo byajinga byazhila. (Kulupuka 30:26-30) Nga kipwilo kya bwina Kilishitu kiji byepi?

10, 11. Mambo ka o kyafwainwa kwambiwa’mba kipwilo kya bena Kilishitu bashingwa kyazhila, kabiji kino kyalamata byepi ‘mikooko ikwabo’?

10 Kipwilo kya bwina Kilishitu kya bashingwa kyazhila ku meso a Yehoba. (1 Kolinda 1:2) Jibumba jonse ja bena Kilishitu bashingwa baji panopantanda pa kimye kiji kyonse jaesakanyiwa ku nzubo ya Lesa yazhila, nangwa kya kuba kechi bakikala nzubo ya Yehoba ikatampe ya ku mupashi ne. Yehoba waikajika ino nzubo yanji kupichila mu mupashi wanji wazhila. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Monka mwi aye [Kilishitu Yesu] mo mwanungakena kishimikwa kyonse, enda kikoma ke nzubo yazhila ya Lesa mwi Nkambo; mwi aye ne anweba nenuwa mwashimikwa monka amba mwikale ke kya kwikalamo Lesa mu mupashi.”—Efisesa 2:21, 22; 1 Petelo 2:5, 9.

11 Kabiji Paulo wanembele jikwabo ku bena Kilishitu bashingwa amba: “Kechi mwayuka’mba, mwi nzubo yazhila ya Lesa, ne mupashi wa Lesa waila mwi anweba nenyi? . . . Nzubo yazhila ya Lesa yo yazhila, kabiji byo byo muji anweba.” (1 Kolinda 3:16, 17) Kupichila mu mupashi wanji wazhila, Yehoba ‘wikala’ mukachi ka bashingwa kabiji ne “kwenda mwi abo.” (2 Kolinda 6:16) Utwajijila kuzhikijila “kalume” wanji wa kishinka. (Mateo 24:45-47) ‘Mikooko ikwabo’ isangalala bingi pa kwikala na jishuko ja kupwanañena pamo na ino “nzubo” ya bashingwa.—Yoano 10:16; Mateo 25:37-40.

Bintu Byazhila mu Bwikalo Bwetu bwa Bwina Kilishitu

12. Bintu ka byazhila mu bwikalo bwetu, kabiji mambo ka?

12 Kechi kya kukumya ne, kuba’mba bintu byavula byalamata bwikalo bwa bashingwa ba mu kipwilo kya bwina Kilishitu ne balunda nabo bimonwa kuba’mba byazhila. Bulunda bwetu na Yehoba ke kintu kimo kyazhila. (1 Byambo bya Moba 28:9; Masalamo 36:7) Buno bulunda bwanema bingi kwi atweba kya kuba’mba kechi tuswisha kintu nangwa muntu uji yense konauna buno bulunda bwetu na Yehoba Lesa ne. (2 Byambo bya Moba 15:2; Yakoba 4:7, 8) Lulombelo lwingila mwingilo mukatampe wa kwitukwasha kutwajijila kwikala na bulunda bwakosa na Yehoba. Ngauzhi Danyela wanemekele bingi lulombelo, kabiji kino kya mulengejile kulombanga kimye kyonse kwi Yehoba nangwa kya kuba wabikilenga bumi bwanji mu kizumba. (Danyela 6:7-11) “Milombelo ya bazhijikwa,” nangwa’mba bena Kilishitu bashingwa, yapashañanyishiwa ku byakufutumuna byo baingijishanga pa kupopwela mu nzubo ya Lesa. (Lumwekesho 5:8; 8:3, 4; Bena Levi 16:12, 13) Kino kifwanyikizho kilumbulula bingi bulongo lulombelo byo lwazhila. Byo jaikalapo jishuko ja kukonsha kwisamba na Nkambo walengele bintu byonse! Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, lulombelo lwazhila bingi mu bwikalo bwetu!

13. Ngovu ka yazhila, kabiji twafwainwa kwiiswisha byepi kwingila mu bwikalo bwetu?

13 Bena Kilishitu bashingwa ne balunda nabo banemeka bingi mupashi wazhila. Uno mupashi ke ngovu ya Lesa, kabiji byo kiji kuba’mba ino ngovu kimye kyonse ingila monka mwaswila Lesa, itelwa’mba ‘mupashi wazhila,’ nangwa’mba “mupashi wa buzhile.” (Yoano 14:26; Loma 1:4) Kupichila mu mupashi wazhila, Yehoba upa bakalume banji bulume bwa kusapwila mambo awama. (Byubilo 1:8; 4:31) Yehoba upana mupashi wanji wazhila ku “bamukokela,” aba ‘benda mu mupashi,’ kechi mwayila bwikalo bwabo bwa ku mubiji ne. (Byubilo 5:32; Ngalatiya 5:16, 25; Loma 8:5-8) Buno bulume bwakila bulengela bena Kilishitu kupanga “bipangwa bya mupashi,” kwikala na byubilo byawama kabiji ne kwikala “bwikalo bwazhila ne bwa kunemeka Lesa.” (Ngalatiya 5:22, 23; 2 Petelo 3:11) Umvwe tumona mupashi wazhila kuba’mba kintu kyazhila, tuchinuzhukanga kuba bintu biji byonse byakonsha kufichisha muchima wa uno mupashi, nangwa byakonsha kulengela uno mupashi kubula kwitukwasha mu bwikalo bwetu.—Efisesa 4:30.

14. Ñanyi mwingilo umona bashingwa amba wazhila, kabiji mikooko ikwabo nayo ingilako byepi mu uno mwingilo?

14 Mwingilo ye tuji nanji wa kusapwila jizhina ja Yehoba Lesa wazhila, kabiji ne kwikala Bakamonyi banji, ke kintu kikwabo kyo twazhijika. (Isaya 43:10-12, 15) Bena Kilishitu bashingwa be basala kwi Yehoba amba bafikapo “kwikala ke ba mingilo ba mu lulayañano lupya.” (2 Kolinda 3:5, 6) Onkao mambo, bebapa mwingilo wa kusapwila “ano mambo awama a bufumu” ne ‘kwibasambisha ba mu mikoka yonse ya bantu kwaluka ke baana ba bwanga.’ (Mateo 24:14; 28:19, 20) Babena kwingila uno mwingilo mu bukishinka, kabiji bantu bavula baji nobe mikooko babena kumvwa, mu bukifwanyikizho babena kwamba ku bashingwa amba: “Tuyenga nenu, mambo twaumvwa’mba Lesa muji nanji.” (Zekaliya 8:23) Mu ñambilo ya ku mupashi, bano bakimote bengila na lusekelo nobe ‘banjimi’ ne ‘bakunengezha mu miñanzañanza’ ya bashingwa ‘ba mingilo ya Lesa wetu.’ Mu jino jishinda, mikooko ikwabo ikwasha bingi bashingwa kwingila mwingilo wabo wa kusapwila mwaya ntanda yonse.—Isaya 61:5, 6.

15. Ñanyi mwingilo mutumwa Paulo ye amonanga amba wazhila, kabiji mambo ka ne atweba o tumumwena amba wazhila?

15 Kya kumwenako, mutumwa Paulo, wamonanga mwingilo wanji kuba’mba kintu kyazhila. Witongwele mwine’mba ‘wa mwingilo wa Kilishitu Yesu ku Bangetila, kasa ñingila mu mambo awama a Lesa.’ (Loma 15:16) Kimye Paulo kyo anembejilenga bena Kilishitu ba mu Kolinda, wapashañenye uno mwingilo wanji ku “kya buneme.” (2 Kolinda 4:1, 7) Kupichila mu mwingilo wetu, tuyukanyikisha ‘byambo byafyamika bya Lesa.’ (1 Petelo 4:11) Onkao mambo, kikale twi bashingwa nangwa twi mikooko ikwabo, ke jishuko bingi kwingilako mwingilo wa kusapwila.

“Tulumbulula Buzhile Bwetu mu Moyo wa Kwakamwa Lesa”

16. Ki ka kyakonsha kwitukwasha kubula kwikala bantu ‘babula kunemeka bintu byazhila’?

16 Mutumwa Paulo wajimwineko bakwabo bena Kilishitu kubula kwikala bantu ‘babula kunemeka bintu byazhila.’ Wibakwashishe amba ‘bakebe buzhile,’ kabiji ne ‘kujimuka amba . . . kwakekala muzhazhi wa bululu ukasapuka ne kwibakatazha, ne bavula bakatamishiwa.’ (Bahebelu 12:14-16) Byambo bya kuba’mba “muzhazhi wa bululu” bitazha ku bantu bamo bacheche baji mu kipwilo kya bwina Kilishitu bakeba bilubo mu bintu bibena kubiwa mu kipwilo. Kya kumwenako, bakonsha kusula bimona Yehoba buzhile bwa masongola nangwa byo kyanemena kwikala na byubilo byawama. (1 Tesalonika 4:3-7; Bahebelu 13:4) Nangwa kampe bakonsha kuba ke bevwange mu misambo ya basenduka mu lwitabilo, ne mu “bya kumamata byatu,” byatemwa kwamba boba “bapampuka ku bukine.”—2 Timoti 2:16-18.

17. Mambo ka o kikebewa bashingwa kimye kyonse kwibikangako kutwajijila na kunemeka bintu byazhila byonka Yehoba byo ebinemeka?

17 Paulo wanembejile balongo banji bashingwa amba: “Anweba batemwe . . . twitokeshe atwe bene ku bubipisho bonse bwa mubiji ne bwa muchima, kasa tulumbulula buzhile bwetu mu moyo wa kwakamwa Lesa.” (2 Kolinda 7:1) Bino byambo bimwesha kuba’mba bena Kilishitu bashingwa, “ba kutambulako pamo ku lwito lwa mwiulu,” bafwainwa kwibikako bingi kumona kuba’mba babena kunemeka bintu byazhila mu mashinda onse a bwikalo bwabo byonka Yehoba byo ebimona. (Bahebelu 3:1) Mu jishinda jimotu, mutumwa Petelo naye wakambizhe balongo banji basemekelwe ku mupashi kuba’mba: ‘Mube pamo nobe baana bakokela kechi mwiesakanye anwe bene mwayila bya lwiso lwenu lwa kala, lwa mu myaka yo mwabujile kuyuka ne: bino monka mwaikajila wazhila aye wimwita, monkamo ne anweba nenuwa mwikale bazhila mu misango yonse ya bwikalo bwenu.’—1 Petelo 1:14, 15.

18, 19. (a) Bantu baji mu “jibumba jikatampe” bamwesha byepi amba nabo banemeka bintu byazhila byonka Yehoba byo ebinemeka? (b) Lubaji ka lukwabo lwazhila lwa mu bwikalo bwetu bwa bwina Kilishitu lo tukafunda mu mutwe walondelapo?

18 Pano nga “jibumba jikatampe,” jikapuluka “malwa akatampe” najo jafwainwa kubapo ka? Najo jafwainwa kumwesha’mba janemeka bintu byazhila byonka Yehoba byo ebinemeka. Mu buku wa Lumwekesho, bebalumbulula ba mu jino jibumba amba babena kwingijila Yehoba ‘mwingilo wazhila’ mu bipango bya nzubo yanji ya ku mupashi ya panopantanda. Baketekela mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Kilishitu, kabiji mu bukifwanyikizho ‘baovwa bivwalo byabo, ne kwibitokesha mu mashi a Mwana mukooko.’ (Lumwekesho 7:9, 14, 15) Kino kibakwasha kwikala batokeshiwa ku meso a Yehoba kabiji ne kwikala na kikoloto kya ‘kwitokesha [bene] ku bubipisho bonse bwa mubiji ne bwa muchima, kasa balumbulula buzhile bwabo mu moyo wa kwakamwa Lesa.’

19 Lubaji lwanema mu bwikalo bwa bena Kilishitu bashingwa ne balunda nabo ke lwa kupwila kimye kyonse na kupopwela Yehoba ne kufunda Mambo anji. Yehoba umona kupwila kwa bantu banji kuba’mba kintu kyazhila. Mu mutwe walondelapo tukafunda ene mambo o twafwainwa kunemekela bintu byazhila mu luno lubaji lwanema byonka Yehoba byo ebinemeka, kabiji ne ene mambo o twafwainwa kubila kino.

Kupitulukamo

• Ñanyi byubilo bya ino ntanda bibula kwivwangamo bakalume ba Yehoba?

• Mambo ka Yehoba o aikela Nsulo ya bintu byonse byazhila?

• Tumwesha byepi amba tunemeka buzhile bwa kwa Kilishitu?

• Bintu ka byo twafwainwa kumona amba byazhila mu bwikalo bwetu?

[Kipikichala pa peja 23]

Mu Isalela wa kukala, buñanga, tente wa lusambakeno ne biñambañamba byajingamo byamonwanga amba byazhila

[Kipikichala pa peja 24]

Bena Kilishitu bashingwa baji panopantanda balenga nzubo ya Lesa yazhila

[Bipikichala pa peja 25]

Lulombelo ne mwingilo wetu wa kusapwila ke mashuko azhila

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu