BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w06 12/1 pp. 18-22
  • Temwai Lesa Wimutemwa

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Temwai Lesa Wimutemwa
  • Kyamba kya Usopa—2006
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Butemwe kyo Bwanemena
  • Byo Tumwesha’mba Yehoba Twamutemwa
  • Ene Mambo o Twafwainwa Kumutemenwa Yehoba
  • Kumutemwa Lesa
  • “Wafwainwa Kutemwa Yehoba Lesa Wobe”
    Kyamba kya Usopa—2014
  • Ikomeshainga mu Butemwe
    Kyamba kya Usopa—2001
  • Kange Muleke Butemwe Bwenu Bukepe Ne
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2017
  • ‘Endainga Monka mu Butemwe’
    Fwenyai Kwipi ne Yehoba
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2006
w06 12/1 pp. 18-22

Temwai Lesa Wimutemwa

‘Ukamutemwa Nkambo Lesa wobe na muchima wobe yense, ne na mweo wobe yense, ne na maana obe onse.’—MATEO 22:37.

1, 2. Ki ka kyalengejile’mba kwikale bwipuzho bwa kukeba kuyuka mukambizho mukatampe?

BWIPUZHO bwaipuzhiwe ke bobwa bwipachikilengapo Bafaliseo ba mu moba a kwa Yesu. Pa Mizhilo ya Mosesa kukila 600, wepi wanemenepo? Nanchi wajinga muzhilo waambilenga pa bitapisho nyi? Kya kine, bitapisho byapanwanga kuba’mba bantu balekelweko mambo ne kumusanchila Lesa. Inyi muzhilo wakijilemo kunema ke yewa waambilenga pa mukanda? Uno naye wanemene, mambo mukanda ko kajinga kayukilo ka mulaye Yehoba ye alayañene na Abalahama.—Ntendekelo 17:9-13.

2 Bantemwamaana baambile’mba mizhilo yonse yo apaine Lesa, nangwa kya kuba imo yamwekananga nobe kechi yanemene ne, kechi kyayijilemo kunemekapo muzhilo umo amba ye mukatampe kukila ikwabo ne. Bafaliseo bamwipwizhe Yesu. Balangulukile’mba kampe usakukumbula kya kuba onawinemo ne bulumbuluke bwanji. Mufaliseo umo wamwipwizhe Yesu amba: “Nanchi mukambizho mukatampe wa mu buku wa Mizhilo, i mu ka”?—Mateo 22:34-36.

3. Ñanyi mukambizho mukatampe Yesu ye atongwele?

3 Mukumbu wakumbwile Yesu wanema bingi kwi atweba lelo jino. Mu mukumbu wanji, waambile kintu kikatampe kyanema mu mpopwelo. Yesu waambile byambo biji mu Mpitulukilo ya mu mizhilo 6:5 amba: “Ukamutemwa Nkambo Lesa wobe na muchima wobe yense, ne na mweo wobe yense, ne na maana wobe onse. Awo ye mukatampe, ye mukambizho mutanshi.” Nangwa kya kuba Mufaliseo waipwizhetu mukambizho umo, Yesu wamubujile ne mukwabo. Waambile byambo biji mu Bena Levi 19:18 amba: ‘wa bubiji waesakana nanji ye ye uno amba, Ukatemwa mukwenu pamo byonka byo witemwa obe mwine.’ Kepo Yesu aambile’mba ino mizhilo ibiji po paimena mpopwelo ya kine. Yesu saka bakyangye kumubula amba atongaule ino mizhilo ikwabo monka mo yalondakena kunema, aye wapezhezheko amba: “Pa yo yino mikambizho ibiji po pa kishina kya mu buku yense wa Mizhilo, ne wa Bangauzhi ba Lesa.” (Mateo 22:37-40) Mu uno mutwe, tusakwisambapo mukambizho mukatampe pa ino mikambizho ibiji. Mambo ka o twafwainwa kumutemenwa Lesa? Tumwesha byepi amba twamutemwa? Kabiji twakonsha kwikala byepi na buno butemwe? Kyawama bingi kuyuka mikumbu ya ano mepuzho, mambo pa kuba’mba tumutokeshe Yehoba ku muchima, twafwainwa kumutemwa na muchima wetu, na mweo wetu, ne na maana etu onse.

Butemwe kyo Bwanemena

4, 5. (a) Mambo ka Mufaliseo kyo abujile kukumya byaambile Yesu? (b) Ñanyi kintu kyanema kwi Lesa kyakila bitapisho ne milambo?

4 Kyamweka nobe awa Mufaliseo waipwizhe Yesu kechi wazhingijile nangwa kukumya pa kumvwa mukumbu ne. Wayukile’mba kutemwa Lesa kyo kintu kikebewa mu mpopwelo ya kine, nangwa kya kuba bavula bakankelwe kumwesha butemwe. Mu mashinagoga, ye wajinga muteeto wabo wa kushimununa na jiwi jasansuka lulombelo lwa Kihebelu lwatelwanga amba Shema, kabiji luno lulombelo lwavwangilemo byambo biji pa Mpitulukilo ya mu mizhilo 6:4-9, byonka byaambilepo Yesu. Kwesakana na byambo biji mu Mako, Mufaliseo waambijile Yesu amba: ‘Kine, Mufunjishi, mwaamba bulongo byo mwaamba’mba, Aye ye umo; ne kafwako mukwabo ne: ne kumutemwa aye na muchima yense, ne na maana onse, ne na bulume bonse, ne kutemwa mukwenu pamo byonka byo witemwa obe mwine kyakila milambo yonse ya kusoka ne bitapisho.’—Mako 12:32, 33.

5 Nangwa kya kuba Muzhilo wakambizhenga kupana milambo ne kusoka bitapisho, kyanemene kwi Lesa ke kumona kuba’mba bakalume banji bamutemwa kufuma panshi ya michima yabo. Bwalula bo bapananga kwi Lesa mu butemwe ne na munema wa kunemeka Lesa bwanemene bingi kukila biumbi bya mikooko yapanwanga na muchima watama. (Mika 6:6-8) Akivulukai jishimikila ja mwanamukazhi wafwilwa mulanda ye bamwene kwi Yesu mu nzubo ya Lesa ku Yelusalema. Tundalama tucheche tubiji to ataile mu kilambwilo kechi twakonsheshetu ne kupotamo kabwalula kamo ne. Pano bino, abwa bupe bo apaine na muchima yense na mambo a kutemwa Yehoba bwabaile bingi kukilatu ne bupe bwavula bwapainenga banonshi mu byavula byo bajinga nabyo. (Mako 12:41-44) Kitekenesha bingi kuyuka’mba Yehoba wanemeka bingi atweba bonse byo twamutemwa nangwa kya kuba bwikalo bwetu bwikale byepi!

6. Paulo wanembele’mba ka pa mambo a butemwe kyo bwanemena?

6 Mutumwa Paulo byo aambile pa butemwe kyo bwanema mu mpopwelo ya kine, waambile’mba: ‘Nangwa ñamba na njimi ya bantu ne ya bamalaika, umvwe ne kwikala na butemwe ne, naaluka ke nobe lubemba uvuma, nangwa lusonsolo ubatu nge nge nge. Kabiji nangwa nji na bungauzhi, ne kuyuka byafyamika byonse ne maana onse; kabiji nangwa nji na lwitabilo lonse; lwa kutuntulula mitumba, umvwe ne kwikala na butemwe ne, ne watu. Kabiji nangwa mpana bintu byami byonse mu kwibajisha balanda, nangwa kupana mubiji wami namba asokwe, umvwe ne kwikala na butemwe ne, kechi mmwenemo kintu ne.’ (1 Kolinda 13:1-3) Kya kine, butemwe bukebewa bingi pa kuba’mba mpopwelo yetu itabilwe kwi Lesa. Pano nga Yehoba tumutemwa byepi?

Byo Tumwesha’mba Yehoba Twamutemwa

7, 8. Twakonsha kumutemwa byepi Yehoba?

7 Bavula baketekela’mba butemwe ke kintutu kyo tumvwa mukachi ketu kyabwela kyapita; bantu bamba pa kutemwa bantu bakwabo. Bino, butemwe bwa kine kechi ke kintutu kyo tumvwa ne. Bumwekela mu byubilo, kechi mu byambotu ne. Baibolo waamba’mba butemwe jo “jishinda jakila mu kuwama” kabiji ke kintu kyo ‘tulonda.’ (1 Kolinda 12:31; 14:1) Bena Kilishitu batundaikwa kutemwañana, kechi “na byambo byonka, nangwa na lujimi yenka ine; poso mu byubilo ne bukine.”—1 Yoano 3:18.

8 Kutemwa Lesa kwitulengela kuba byamutokela ku muchima, kuzhikijila ne kutumbijika bumfumu bwanji, mu byambo ne mu byubilo. Bwitulengela kubula kutemwa ino ntanda ne mashinda ayo atama. (1 Yoano 2:15, 16) Aba bamutemwa Lesa bashikwa bubi. (Masalamo 97:10) Kabiji kutemwa Lesa kwavwangamo ne kutemwa bakwetu, byonka byo tukesambapo mu mutwe walondelapo. Kabiji kutemwa Lesa kikebewa kwikala balukokelo. Baibolo waamba’mba: “Kutemwa Lesa ko ko kuno, amba, tulame mikambizho yanji: kabiji mikambizho yanji kechi yakatazha ne.”—1 Yoano 5:3.

9. Yesu wamutemenwe byepi Lesa?

9 Yesu wamwesheshe bingi bulongo kutemwa Lesa byo kulumbulula. Butemwe bo bwamulengejile kufuma mwiulu ne kwiya na kwikala panopantanda. Bwamutundaikile kutumbijika Shanji kupichila mu bintu byo aubile ne kufunjisha. Butemwe bwamulengejile ‘kukokela ne ku lufu.’ (Filipai 2:8) Alwa lukokelo lo amwesheshe na mambo a butemwe bwanji, lwalengejile bantu bakishinka kwikala batoka kwi Lesa. Paulo wanembele’mba: “Bavula byo baalukile ke bandengamambo mu mulengulwila wa umo [Adama], byonkabyo ne bavula bakaluka ke baoloka mu lukokelo lwa umo [Kilishitu Yesu].”—Loma 5:19.

10. Mambo ka butemwe bwa kutemwa Lesa kyo mwavwangiwa lukokelo?

10 Byonka byajinga Yesu, ne atweba tumwesha butemwe bwetu kupichila mu kukokela Lesa. Mutumwa wa kwa Yesu aye Yoano wanembele’mba: “Buno bo butemwe, namba, twende monka mwayila mikambizho yanji.” (2 Yoano 6) Aba bamutemwa Yehoba kya kine bakebesha bingi kwibatangijila kwi aye. Byo bayuka’mba kechi bakonsha kusalulula bene jishinda jawama kuyamo ne, baketekela mu maana a Lesa ne kulondela lutangijila lwanji lwawama. (Yelemiya 10:23) Baji nobe boba bajinga na mushingi mu Beliya kala batambwijile mambo a Lesa “na maboko abiji,” ne kukebesha kuba kyaswa muchima wa Lesa. (Byubilo 17:11) Babalawilebalawilenga mu Binembelo kuba’mba bomvwishe bulongo kyaswa muchima wa Lesa, kibakwashishe kumwesha butemwe mu byonse byo bakokejilenga.

11. Kutemwa Lesa na muchima, maana, mweo, ne bulume bwetu bonse kilumbulula ka?

11 Byonka byaambile Yesu, kikebewa kumutemwa Lesa na muchima, maana, mweo, ne bulume bwetu bonse. (Mako 12:30) Buno butemwe bufuma mukachi ka muchima, bwavwangamo byo tumvwa, byo tukeba, ne milanguluko yetu, kabiji tukebesha bingi kumutokesha Yehoba pa muchima. Kabiji tumwesha butemwe bwetu kupichila mu kwingijisha maana etu. Kuji kitulengela kuba’mba twipane; twamuyuka Yehoba, ko kuba’mba twayuka byubilo, mizhilo, ne nkebelo yanji. Twingijisha mweo wetu, mubiji wetu yense ne bumi bwetu mu kumwingijila ne kumutota. Kabiji twingijisha bulume bwetu nabo mu kumutota.

Ene Mambo o Twafwainwa Kumutemenwa Yehoba

12. Mambo ka Lesa o akebela’mba tumutemwe?

12 Kishinka kimo kyo twafwainwa kumutemenwa Yehoba ke kya kuba’mba ukeba atweba kumwesha byubilo byanji. Lesa ye nsulo kabiji ye wakumwenako umwesha butemwe. Mutumwa Yoano wanembele’mba: “Lesa ye butemwe.” (1 Yoano 4:8) Bantu balengelwe mu kipasha kya Lesa; twalengelwe kuba’mba twikale ba kutemwañana. Bumfumu bwa Yehoba bwaimena pa butemwe. Watemwatu boba bangikazhi bamwingijila mambo bamutemwa kabiji batemwa jishinda jo alaminamo. Kya kine, butemwe bwanema bingi mambo buleta mutende ne kukwatankanya bilengwa byonse.

13. (a) Mambo ka bena Isalela o bebambijile’mba: “Ukamutemwa Nkambo Lesa wobe”? (b) Mambo ka o kyayilamo amba Yehoba ukeba atweba kumutemwa?

13 Kusanchila Yehoba pa bintu byo etubila ke kishinka kikwabo kimwesha’mba twamutemwa. Vulukai byaambile Yesu ku Bayudea amba: “Ukamutemwa Nkambo Lesa wobe.” Kechi bafwainwe kutemwa lesa wajinga kwalepa nangwa wabujile kuyukanyikwa kwi abo ne. Bafwainwe kutemwa Lesa wibamwesheshe’mba wibatemwa. Yehoba ye wajinga Lesa wabo. Ye wibafumishe mu Ijipita ne kwibatwala mu Ntanda ya Mulaye, ye wibazhikijile, kwibajisha, ne kwibatemwa, ne kwibafunjisha mu butemwe. Ne lelo jino, Yehoba ye Lesa wetu, yenka wapaine Mwananji kwikala bukuzhi kuba’mba tukekale na bumi bwa myaka. Yehoba ukeba ne atweba kumutemwa! Butemwe bwetu bwa kine; twafwainwa kutemwa Lesa witutemwa. Butemwe bwetu ke bwa kutemwa yewa “witutemenwe patanshi.”—1 Yoano 4:19.

14. Mu ñanyi jishinda butemwe bwa Yehoba mo bwapashañanyishiwa ku butemwe bumwesha nsemi?

14 Yehoba watemwa bantu byonka nsemi byo atemwa baana banji. Nangwa kya kuba bambulwakoloka, bansemi bengila na ngovu myaka yavula na kulama baana babo, ne kwibakebela bintu bya ku mubiji. Bansemi bakambizha, kutundaika, kukwasha, ne kufunjisha baana babo mambo bakeba’mba bekale balusekelo ne kukoma bulongo. Pano nga bansemi abo bakebako ka? Nabo bakeba kwibatemwa ku baana babo kabiji bakeba baana babo kulama byo bebafunjisha kuba’mba bamwenemo. Nanchi kechi kyailamo kwamba’mba Shetu wa mwiulu ukeba atweba bonse kumusanchila pa bintu byonse byo etubila nenyi?

Kumutemwa Lesa

15. Ñanyi jishinda jitanshi jo twafwainwa kumutemenwamo Lesa?

15 Kechi twamumonapo kala Lesa nangwa kumvwa jiwi janji ne. (Yoano 1:18) Pano bino, witwita amba twikale balunda nanji. (Yakoba 4:8) Pano twakonsha kwikala byepi balunda nanji? Jishinda jitanshi ja kutemenwamo muntu uji yense ke kumuyuka bulongo; kyashupa bingi kutemwa muntu ye twabula kuyuka. Yehoba witupa Mambo anji, Baibolo, kuba’mba tufundemo ne kumuyuka. O ene mambo Yehoba kupichila mu jibumba janji, witutundaika kutanga Baibolo kimye kyonse. Baibolo ye witufunjisha’mba tumuyuke Lesa, kuyuka byubilo byanji, byo aji, ne byo aingila na bantu myaka yavula yapitapo. Byo tulanguluka pa ano mashimikila, tumuyukisha ne kumutemwa.—Loma 15:4.

16. Umvwe ke tulanguluke pa mwingilo waingijile Yesu, butemwe bwetu bo twamutemwa Lesa bubaya byepi?

16 Kulanguluka pa bwikalo ne mwingilo waingijile Yesu ke jishinda jakilamo kunema jo twafwainwa kumutemenwamo Yehoba. Yesu wamwesheshe byajinga Shanji, kyo kyo aambijile’mba: “Awa wammona amiwa wamona ne Batata.” (Yoano 14:9) Nanchi kechi kimufika pa muchima pa kufunda pe Yesu byo amwesheshe lusa ne kusangula mwana wa yewa mwanamukazhi wafwijilwe nenyi? (Luka 7:11-15) Nanchi kechi kyawama kuyuka amba Mwana Lesa awo wayukanyikilwe bingi wipelwile ne kovwa maulu a baana banji ba bwanga nenyi? (Yoano 13:3-5) Nanchi kechi mutundaikwa kuyuka’mba nangwa kya kuba wajinga mukulumpe kabiji wa maana kukila bantu bonse, wafikilwanga na bantu bonse, kubikakotu ne banyike nenyi? (Mako 10:13, 14) Byo tulanguluka languluka pa bino bintu, twikala byonka byajinga bena Kilishitu bo aambilepo Petelo amba: “Ye mwatemwa nangwa kechi mwamumwenepo [Yesu] ne.” (1 Petelo 1:8) Butemwe bwetu bo twamutemwa Yesu byo bubaya, ne butemwe bwetu bo twamutemwa Yehoba nabo bubaya.

17, 18. Ñanyi bintu byawama kulangulukapo byakonsha kwitulengela kumutemwisha Yehoba?

17 Jishinda jikwabo jo twakonsha kumutemenwamo Lesa ke kulanguluka pa bintu byavula byo etupa amba twiyowe bumi. Witupa bilengwa byanengela, kajo kapusana pusana kapita mukyaji, balunda bawama, kubikapotu ne bintu bikwabo byawama bitusangajika ne kwitwikusha. (Byubilo 14:17) Monka mu kufunda pe Lesa wetu, mo mo twikala ne na bishinka bya kumusanchila pa buwame ne bumpanyi bwanji. Akilangulukaitu pa bintu byawama Yehoba byo emubila anweba bunke bwenu. Nanchi kechi mwaswa kuba’mba ukeba anweba kumutemwa nenyi?

18 Pa bupe bwavula bwitupa Lesa paji ne bwa kumusolomoka mu lulombelo kimye kiji kyonse, mambo twayuka’mba aye ‘umvwa milombelo’ wituteleka. (Masalamo 65:2) Yehoba wapa Mwananji ye atemwa lūsa lwa kulama ne kuchiba mambo. Bino kechi wapana ku uji yense kubikakotu ne Mwananji kuba’mba bomvwenga milombelo ne. Aye mwine ye umvwa milombelo yetu. Onkao mambo, butemwe bwanji bo etutemwa Yehoba ne kwituta muchima bo bwitulengela kufwenya kwipi ne aye.

19. Ñanyi milaye ya Yehoba itufwenyesha kwipi ne aye?

19 Kabiji tufwenya kwipi ne Yehoba umvwe twayuka bintu byawama byo etulamina kulutwe na lwendo. Walaya kupwisha bikola, bulanda, ne lufu. (Lumwekesho 21:3, 4) Umvwe bantu bakekale balumbuluka, kafwako nangwa umo ukekala na bulanda, kulefulwa, nangwa kuponenwa na bya malwa ne. Nzala, buyanji, ne nkondo kechi bikekalako jibiji ne. (Masalamo 46:9; 72:16) Ino ntanda ikekala ke paladisa. (Luka 23:43) Yehoba ukaleta ino mfweto, kechi na mambo a kuba’mba uji na bulume bwa kuba ne, bino ke na mambo a byo etutemwa.

20. Mosesa waambile’mba mu kutemwa Yehoba mufuma ka?

20 Onkao mambo, kuji bishinka byawama bingi byakonsha kwitulengela kumutemwa Lesa ne kutwajijila na kumutemwa. Abya, musakutwajijila na kumutemwa Lesa, ne kumuleka’mba emutangijilenga nyi? Kimushajila anweba bene kuyuka bya kuba. Mosesa wayukile mfweto iji mu kutemwa ne kutwajijila na kumutemwa Yehoba. Wanembele ku bena Isalela ba kala amba: ‘Salululai mweo, namba anweba ne baana benu mukekalenga na bumi. Kasa mutemwa Yehoba Lesa wenu ne kukokela jiwi janji ne kumukakachila, mambo pa kuba byobyo mukamona mweo, ne moba enu akavula.’—Mpitulukilo ya mu mizhilo 30:19, 20.

Mubena Kukivuluka Nyi?

• Mambo ka o kyanemena kumutemwa Yehoba?

• Twakonsha kumwesha byepi amba twamutemwa Lesa?

• Ñanyi bishinka byakonsha kwitulengela kumutemwa Yehoba?

• Twakonsha kumutemwa byepi Lesa?

[Kipikichala pa peja 18]

Yehoba kine wanemeka bingi butemwe bo twamutemwa

[Bipikichala pa peja 21]

“Awa wammona amiwa wamona ne Batata.”—Yoano 14:9

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu