BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w07 4/1 pp. 4-7
  • Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Bubiji wa Isaya

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Bubiji wa Isaya
  • Kyamba kya Usopa—2007
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • “MOBA ABENA KWIYA”
  • (Isaya 36:1–39:8)
  • ‘BAKAMUSHIMUKULULA’
  • (Isaya 40:1–59:21)
  • “UKEKALA KE KABONDO KA BUYA”
  • (Isaya 60:1–66:24)
  • “Sekelai”
  • Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku Mutanshi wa Isaya
    Kyamba kya Usopa—2007
  • Lupulukilo lwa Boba Basala Kyeya
    Kyamba kya Usopa—2001
Kyamba kya Usopa—2007
w07 4/1 pp. 4-7

Mambo a Yehoba o Omi

Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Bubiji wa Isaya

ISAYA waingijilenga mwingilo wanji wa bungauzhi mu bukishinka. Lukabisho lo aambile’mba lukafikila mikoka jikumi ya bufumu bwa bena Isalela lwafikizhiwe. Kabiji waambile ne byambo bikwabo pa mambo a bintu byafwainwe kumwekela Yelusalema kulutwe na lwendo.

Muzhi wa Yelusalema waonawinwe kabiji ne baikalangamo batwajilwe mu buzha. Nangwa byonkabyo, aino mpunzha kechi yatwajijile kwikala masala ne. Mukuya kwa moba bupopweshi bwa kine bwabwezhiwe. Abino ke byambo bimo byanema bitanwa mu Isaya 36:1–66:24.a Twakonsha kumwenamo bingi mu kufunda byanembwa mu bino bitango mambo bungauzhi bwavula bwanembwamo bubena kufikizhiwa bingi ano moba etu kabiji bukwabo nabo bukumotu bukafikizhiwe kulutwe na lwendo. Luno lubaji lwa buku wa Isaya muji ne bungauzhi buleta lusekelo bwaamba pe Mesiasa.

“MOBA ABENA KWIYA”

(Isaya 36:1–39:8)

Mu mwaka wa bu jikumi na buna wa bukalama bwa Mfumu Hezekiya (732 B.C.E.), bena Asilya balukukile Yuda. Yehoba walayile kuba’mba ukazhikijila Yelusalema. Ino nzhita yalukukile Yuda, yakankelwe kushinda, mambo malaika wa Yehoba umo waipaile bashilikale bena Asilya 185,000.

Hezekiya wabelele. Yehoba wakumbwile milombelo yanji ne kumubuka, kabiji wamunungijileko ne myaka 15. Mfumu wa bena Babilona byo atumine baluwe kuya na kumusanchila, Hezekiya mu jishinda jabula kufwainwa wibamwesheshe bunonshi bwanji bonse. Isaya wabujile Hezekiya byambo byafumine kwi Yehoba, bya kuba’mba: “Moba abena kwiya ne byonse biji mu nzubo yenu ne byonse byo bafile bashakulu benu kufika ne ku jino juba ja lelo, bakebitwala ku Babilona.” (Isaya 39:5, 6) Byo papichile myaka kukila pa 100, buno bungauzhi bwafikizhiwe.

Mepuzho a mu Binembelo Akumbulwa:

38:8—“Bipimo” pa endelenga kimvule kubwela kunyuma byo bi ka? Byo kiji kuba’mba kiñambañamba kya kupiminako kimye bekingijishanga mu Ijipita ne mu Babilona mu myaka kitota kya butanu na busatu B.C.E., bino bipimo byafwainwa bibena kutongola kiñambañamba kya kupiminako kimye kyalengele shanja Hezekiya, aye Ahaza. Nangwa kampe yajinga ndandalashi yachimpauka yajinga mukachi ka jilapa. Kimvule kya jishiki jajinga kwipi na ndandalashi yachimpauka kampe kyayanga pa kipimo, kyakwashanga kupiminako kimye.

Lufunjisho Kotuji:

36:2, 3, 22. Nangwa kya kuba Shebina bamufumishepo pa bukalama, bamuswishishe kutwajijila mu mwingilo wa bufumu kwikala munembeshi wa yewa wamuswaine pa bukalama. (Isaya 22:15, 19) Umvwe betufumyapo pa kifulo mu jibumba ja bantu ba Yehoba na mambo a bintu bimo, nanchi kuba twatwajijila kwingijila Lesa mu mashinda amo o akonsha kwituswisha nenyi?

37:1, 14, 15; 38:1, 2. Mu bimye bya malwa, kyanema bingi kulomba kwi Yehoba kabiji ne kumuketekela na muchima yense.

37:15-20; 38:2, 3. Kimye Yelusalema kyo bamuchinyishenga ku bena Asilya, Hezekiya walangulukilenga’mba umvwe Yelusalema bamushinda kikaleta bumvu pa jizhina ja Yehoba. Byo ayukile’mba kubela kwanji kwakonsheshe kumulengela kufwa, Hezekiya wajinga na kijikila kikatampe. Ne kyamulengejile kukizhamo kuba kijikila kyajinga kya kuba’mba, inge wafwa kwa kubula wa kumuswana ne, ko kuba’mba kisemi kya bamfumu bakuswana pa bufumu bwa Davida bakekala kafwako. Kabiji walangulukilenga ne pa mambo a muntu wafwanyijile kutangijila nzhita kimye kya kulwa na bena Asilya. Byonka byajinga Hezekiya, ne atweba tumona kuzhijika jizhina ja Yehoba ne kufikizhiwa kwa nkebelo yanji kwikala bintu byanema bingi kukila lupulukilo lwetu atwe bene.

38:9-20. Uno lwimbo wa kwa Hezekiya witufunjisha kuba’mba kafwako kintu kyanema mu bwikalo kyakila kutota Yehoba ne.

‘BAKAMUSHIMUKULULA’

(Isaya 40:1–59:21)

Isaya byo aambile pa mambo a konaunwa kwa Yelusalema ne kutwalwa mu buzha mu Babilona, wabwelele waamba ne pa mambo a kubwezhiwa. (Isaya 40:1, 2) Isaya 44:28 waamba’mba ‘bakamushimukulula [Yelusalema].’ Balesa bakusonga babena Babilona bebasendele nobe “tutundu.” (Isaya 46:1) Babilona waonawinwe. Abino byonse byaishile kufikizhiwa panyuma ya kupitapo myaka bitota bibiji.

Yehoba walengejile bakalume banji kwikala nobe “kyeya kya mikoka yonse ya bantu.” (Isaya 49:6) “Mwiulu” mwa bena Babilona nangwa’mba jibumba ja bukalama ‘bejizhimañenye byonka bizhimañana bwishi,’ ne bantu bo alaminenga ‘bafwile byonka bifwa mbwibwi’; bino ‘mwanamukazhi Ziona ye bakwachile buzha wakasulwilwe mu mimyololo yo bamukashile peshingo yanji.’ (Isaya 51:6; 52:2) Ku boba beya kwi aye ne kumuteleka, Yehoba waamba’mba: “Amiwa nkalayañana nenu lulayañano lwa myaka, lwa kwimubila bya lusa bya kine, kine, byonka byo namulayilepo Davida.” (Isaya 55:3) Kwikela mwayila bololoke bwa Lesa kulengela muntu kutana “lusekelo mwi Yehoba.” (Isaya 58:14) Mu jishinda jikwabo, bubi bwa bantu bwibalengejile ‘kwabenamo bene na bene kabiji ne na Lesa wabo.’—Isaya 59:2.

Mepuzho a mu Binembelo Akumbulwa:

40:27, 28—Mambo ka bena Isalela o baambijile’mba: ‘Bwikalo bwabo bwafyamika kwi Yehoba, kabiji Lesa wabo kechi wateleko muchima mu kwibobila bibafwainwa ne’? Bayudea bamo mu Babilona balangulukilenga’mba buyanji bo bayanjilenga bwajinga bwa na mambo a kuba’mba Yehoba wafyamine kwi abo nangwa’mba kechi wibumwenenga ne. Bebavulwilemo kuba’mba Babilona kechi wakijile mwine Mulenga wa ntanda ubula kukoka nangwa kuchina ne.

43:18-21—Mambo ka bantu bafuminenga mu buzha o bebambijile ‘kubula kuvuluka bintu bya kala’? Kino kechi kyalumbulwilenga’mba bafwainwe kulubamo mingilo ya Yehoba ya kunyuma ya kupokolola ne. Bino Yehoba wakebelenga abo kumutota kwaimenejile pa “kintu kipya” kyo bafwainwe kwimwena abo bene, nabiji lwendo lwabo lwawama lwa kuya ku Yelusalema, kampe kupichila mu jishindatu jimo japita mu kiselebwa. “Jibumba jikatampe” jikapuluka mu “malwa akatampe” najo jikekala na kintu kipya ne bishinka bya kupana lukumo kwi Yehoba.—Lumwekesho 7:9, 14.

49:6—Mesiasa waikala byepi “kyeya kya mikoka yonse ya bantu,” nangwa kya kuba mwingilo wanji wa panopantanda wajingatu wa bena Isalela? Kyaikala bino na mambo a kyaubiwe panyuma ya lufu lwa kwa Yesu. Baibolo wingijisha Isaya 49:6 ku baana banji ba bwanga. (Byubilo 13:46, 47) Ano moba, bena Kilishitu bashingwa, na bukwasho bwa jibumba jikatampe ja bapopweshi, bengila nobe “kyeya kya mikoka yonse ya bantu,” kufunjisha bantu “konse kwapela ntanda.”—Mateo 24:14; 28:19, 20.

53:10—Mu ñanyi jishinda Yehoba mo ekiswijile kya kumufumpa Mwananji? Kyafwainwa kyamukolele bingi ku muchima Yehoba, aye Lesa wa kifyele kabiji wa lusa, byo amwenenga Mwananji saka ayanda. Nangwa byonkabyo, Waswile pa kumona Yesu byo akokejile na muchima yense, kabiji ne kyafumine mu buyanji ne lufu lwanji.—Byambo bya Mana 27:11; Isaya 63:9.

53:11—Ñanyi maana Mesiasa o ‘akebabingishilamo bantu bavula’? Ano ke maana Yesu o afunjile kupichila mu kwiya panopantanda, kwikala muntu, kabiji ne kubilwa nshiji kufikatu ne ku lufu. (Bahebelu 4:15) Onkao mambo wapaine kitapisho kya bukuzhi, kyakebewenga pa kukwasha bena Kilishitu bashingwa ne jibumba jikatampe kuba’mba bekale babingishiwa ku meso a Lesa.—Loma 5:19; Yakoba 2:23, 25.

56:6—Nga “benyi,” bo bañanyi kabiji mu ñanyi mashinda mo babena ‘kulamina lulayañano lwa [Yehoba]’? “Benyi” ke ‘mikooko ikwabo’ ya kwa Yesu. (Yoano 10:16) Balama lulayañano lwakatataka mu jishinda ja kuba’mba bakokela mizhilo ya lulayañano, kukwatankana bulongo na lunengezho lonse lwanengezhiwa, kuja kajo konse ka ku mupashi byonka byuba bena Kilishitu bashingwa, kabiji ne kwibakwasha mu mwingilo wa kusapwila Bufumu ne kulenga baana ba bwanga.

Lufunjisho Kotuji:

40:10-14, 26, 28. Yehoba uji na bulume kabiji watekanya, ye wa bulume bonse ne maana onse, kabiji witukila mu milangwe.

40:17, 23; 41:29; 44:9; 59:4. Tubungwe twa bumulwila ntanda ne bankishi byo ‘byatutu.’ Kuketekela mu bino bintu ke kujatu mwela.

42:18, 19; 43:8. Kusula Mambo a Lesa anembwa kabiji ne kukana kuteleka ku mikambizho yanji ifuma kwi ‘kalume wa kishinka ne wa maana’ kwakonsha kwitulengela kwikala bampofu ne kushinka matwi ku mupashi.—Mateo 24:45.

43:25. Yehoba uzhimañanya mizhilulwila na mambo a jizhina janji. Kuzhijika jizhina ja Yehoba kyo kintu kitanshi kukila kukulwa kwetu ku bubi ne ku lufu ne kutambula bumi.

44:8. Tuji na bukwasho bwa Yehoba, awo washikimana ne kukosa nobe jibwe. Kechi twafwainwa kumvwa moyo kusapwila buLesa bwanji ne!—2 Samwela 22:31, 32.

44:18-20. Kupopwela bankishi ke kiyukilo kimwesha’mba muchima watama. Yehoba ye yenkatu ye twafwainwa kutako muchima kukila bintu biji byonse.

46:10, 11. Bulume bwa kulengela bintu ‘byo afuukula kuba kwikala kikupu,’ ko kuba’mba, kufikizha nkebelo yanji, ke kiyukilo kikatampe kya buLesa bwa Yehoba.

48:17, 18; 57:19-21. Umvwe saka tuketekela Yehoba kwitupulusha, twafwenya kwipi ne aye, saka tulondela mikambizho yanji, tukekala bingi mutende nobe mema apita mu mukola ne mingilo yetu ya bololoke ikavula nobe manyaki a pa kalunga. Aba babula kulondela Mambo a Lesa baji “nobe kalunga ka mema katenkenatu kikupu.” Kechi baji na mutende ne.

52:5, 6. Bena Babilona bapwishishetu mu michima yabo kuba’mba Lesa wakokelela. Kechi bayukile kuba’mba Yehoba waumvwinenga kutama kimye bantu banji bena Isalela kyo bajinga mu buzha ne. Umvwe malwa amwekela bakwetu, kechi twafwainwa bukiji bukiji kwamba’mba kikananga kyo kyalengela ano malwa ne.

52:7-9; 55:12, 13. Tuji na bishinka bisatu bitulengela kwingilako na lusekelo mwingilo wa kusapwila Bufumu ne kulenga baana ba bwanga. Maulu etu akwasha bingi bantu bapelelwa baji na nzala ya ku mupashi. Mu bukifwanyikizho, twimona ne Yehoba ‘meso na meso,’ nangwa’mba tuji na bulunda bwakosa bingi ne aye. Kabiji twiyowa ne bunonshi bwa ku mupashi.

52:11, 12. Pa kuba’mba tufikepo kusenda ‘bijiilo bya Yehoba,’ ko kuba’mba lunengezho lwanji lwa mingilo yazhila, twafwainwa kwikala bantu batoka ku mupashi ne mu byubilo.

58:1-14. Kumwesha munema ne bololoke mu bujimbijimbi ke kwatutu. Bapopweshi bakine bafwainwa kumwesha munema wa kunemeka Lesa wa kine ne butemwe bwa kutemwa balongo.—Yoano 13:35; 2 Petelo 3:11.

59:15b-19. Yehoba umona bintu byuba bantu kabiji ne kubapo kimo mu kimye kyanji mwine.

“UKEKALA KE KABONDO KA BUYA”

(Isaya 60:1–66:24)

Kutazha ku kubwezhiwa kwa bupopweshi bwa kine mu moba a kukala ne mu moba etu, Isaya 60:1 waamba’mba: “Imana, usame; mambo kyeya kyobe kyaiya, lukumo lwa Yehoba lwakusamina.” Ziona “ukekala ke kabondo ka buya mu kuboko kwa Yehoba.”—Isaya 62:3.

Isaya walombejileko bakwabo ba mu kyalo kimo kwi Yehoba balapijile kimye kyo bajinga mu buzha mu Babilona. (Isaya 63:15–64:12) Panyuma ya kulumbulula lupusano luji pakachi ka bakalume bakine ne babubela, ngauzhi walumbulwile Yehoba byo akafweta bantu Bamwingijila.—Isaya 65:1–66:24.

Mepuzho a mu Binembelo Akumbulwa:

61:8, 9—“Lulayañano lwa myaka ne myaka” lo lu ka, kabiji “ba mu kisemi” bo bañanyi? Luno ke lulayañano lupya Yehoba lo alayañene na bena Kilishitu bashingwa. ‘Ba mu kisemi’ ke ‘mikooko ikwabo’ yumvwa byambo bya bano bena Kilishitu bashingwa.—Yoano 10:16.

63:5—Nanchi Lesa bukaji bwanji bumukwasha byepi? Bukaji bwa Lesa ke milanguluko yanji itangijilwa na bukaji bwanji bwa bololoke. Bukaji bwanji bumukwasha ne kumutundaika kumwesha buchibamambo bwanji bwaoloka.

Lufunjisho Kotuji:

64:6. Bantu bambulwakoloka kechi bakonsha kwipulusha abo bene ne. Pa mambo a kufuta mambo, bololoke bwabo kechi bwakonsha kukila bivwalo bya busaji ne.—Loma 3:23, 24.

65:13, 14. Yehoba upesha bingi bakalume banji bakishinka, kabiji ne kwibakwasha kwikala na bintu byavula byo bakeba bya ku mupashi.

66:3-5. Yehoba washikwa bukamfutumfutu.

“Sekelai”

Bayudea bakishinka bajinga mu buzha mu Babilona bafwainwa batekeneshiwe bingi na bungauzhi bwaambilenga pa kubwezhiwa kwabo! Yehoba waambile’mba: “Sekelai ne kusangalala kikupu, na mambo a byobya bintu byo nsaka kulenga; mambo naya ndenge Yelusalema ke wa kusangalelamo, ne bantu bekalamo ke ba kumwenamo lusekelo.”—Isaya 65:18.

Ne atweba tubena kwikala mu kimye mfishi mo yakumbana ntanda yonse kabiji ne mitundu ya bantu iji mu mfishi ine yaubatu bwi. (Isaya 60:2) Tubena kwikala mu “bimye byakatazha.” (2 Timoti 3:1) Onkao mambo, byambo bya Yehoba bya lupulukilo biji mu buku wa mu Baibolo wa Isaya bitundaikañana bingi.—Bahebelu 4:12.

[Tubyambo twa mushi]

a Umvwe mubena kukeba byambo byalumbulula Isaya 1:1–35:10, monai mutwe wa kuba’mba, “Mambo a Yehoba o Omi—Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku Mutanshi wa Isaya, mu Kyamba kya Usopa kya March 1, 2007.

[Kipikichala pa peja 4]

Nanchi mwayuka ine nkebelo ikatampe Hezekiya yo alombejile kumupulusha ku bena Asilya nyi?

[Kipikichala pa peja 7]

“Byo auba buya maulu a muluwe ubenakwiya pa mitumba na kuleta mambo awama!”

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu