Twakonsha Kushinda Byepi Bandemona?

“Bamalaika babujilwe kulama bukulumpe bwabo bene, kabiji balekele bwikalo bwabo bene, aye wibalama mu mfungwa ya myaka mu mfishi, mu kupembela kije kya aja juba jikatampe.”—YUDA 6.

1, 2. Ñanyi mepuzho epuzhiwa pe Satana Diabola ne bandemona?

MUTUMWA Petelo wajimwine amba: “Tekanyai, mulabenga ne kukenkenta: mulwanyi wenu Diabola, nobe bokwe wimba, upitañana na kusaka ye ayuka kuja.” (1 Petelo 5:8) Pa mambo a bandemona, Paulo waambile amba: ‘Kechi nasaka namba, mwabañane nabo bandemona ne. Kechi mwakonsha kutoma katomeno ka Nkambo ne katomeno ka bandemona pamo ne: kabiji kechi mwakonsha kuja ku tebulu wa Nkambo ne ku tebulu wa bandemona pamo ne.’—1 Kolinda 10:20, 21.

² Pano nanchi Satana Diabola ne bandemona bo bañanyi? Baishile kwikalako byepi, kabiji kimye ka? Nanchi Lesa wibalengele nyi? Baji na bulume bwa mutundu ka pa bantu? Ñanyi luzhikijilo, umvwe koluji, lwa kwituzhikijila kwi abo?

Satana ne Bandemona Baishile Kwikalako Byepi?

3. Malaika wa Lesa waishile kwikala byepi Satana Diabola?

³ Kuntendekelotu ya bwikalo bwa bantu, kimye muntu kyo ajinga mu bujimi bwa Edena, malaika wa Lesa wasatukile. Mambo ka? Mambo kechi watondelwe na kifulo kyo ajinga nakyo mu lunengezho lwa Yehoba lwa mwiulu ne. Ba Adama ne Evwa byo balengelwe, wamwene jishinda ja kwibajimbaikilamo kuba’mba batendeke kumukokela ne kumupopwela mu kifulo kya kupopwelanga Lesa. Byo asatukijile Lesa ne kujimbaika bamulume ne mukazhi batanshi kulonda jishinda ja bubi, uno malaika wilengele aye mwine kwikala Satana Diabola. Mu kuya kwa kimye, bamalaika bakwabo bevwangilemo mu bunsatuki bwanji. Mu ñanyi jishinda?—Ntendekelo 3:1-6; Loma 5:12; Lumwekesho 12:9.

4. Ki ka kyaubile bamalaika bamo basatukile Muyulo wa Nowa saka akyangye kwiya?

⁴ Binembelo byanembeshiwa na mupashi bitubula kuba’mba, kimye Muyulo mukatampe wa mu moba a Nowa saka akyangye kwiya, bamalaika bamo batendekele kukumbwa banabakazhi panopantanda. Na mambo a milanguluko yatama yo bajinga nayo, Baibolo waamba’mba: ‘Baana ba Lesa [ba mwiulu] byo bebamwene baana ba bantu ba bakazhi byo baji ba buya, bebasongwelenga bonkaba bo basalulwile ke bakazhi babo.’ Kuno kwisongola kwabo kechi kwayijilemo ne, kabiji basemene baana babiyangala batelwanga’mba Banefile. (Ntendekelo 6:2-4) Onkao mambo, bilengwa bya mupashi byapondokejile Lesa byakwatankene mu bunsatuki bwa kwa Satana bo asatukijile Yehoba.

5. Ki ka kyamwekejile bansatuki Yehoba byo aonawine bantu na Muyulo mukatampe?

⁵ Yehoba byo aletele Muyulo pa bantu, Banefile ne bainabo bafwile. Bamalaika basatukile bashile mibiji yabo ya bumuntu ne kubwela ku mpunzha yabo ya ku mupashi. Nangwa byonkabyo, kechi babwelele pa “bukulumpe bwabo” kwi Lesa ne. Bino balaminwe mu “mfishi [ya ku mupashi],” itelwa’mba Tatalusa.—Yuda 6; 2 Petelo 2:4.

6. Bandemona bongola byepi bantu?

⁶ Kufumatu kimye bamalaika basatukile kyo baelele “bukulumpe bwabo,” baikala ke bandemona balunda nanji Satana kabiji bamukwasha bingi mu kuba bintu byanji byatama. Kufumatu kyokya kimye kufika ne buji lelo, bandemona kechi baji na bulume bwa kwikala na mibiji ya bumuntu ne. Nangwa byonkabyo, bakonsha kongola banabalume ne banabakazhi kwitayayika mu bulalelale bwa mutundu ne mutundu. Kabiji bandemona bongola bantu kupichila mu kupopwela mipashi, amo mwavwangwa bintu nabiji kuponga, kupopwela bashakulu, ne kwisamba na bapashi. (Mpitulukilo ya mu mizhilo 18:10-13; 2 Byambo bya Moba 33:6) Mpelo ya bamalaika batama ijitu pamo na ya kwa Diabola ya konaunwatu shata. (Mateo 25:41; Lumwekesho 20:10) Pano bino, mu kino kimye twafwainwa kwimana bakosa kabiji ne kwibashinda. Kyanema bingi kuyuka bulongo bulume bo aji nabo Satana kabiji ne kumona aye ne bandemona banji byo twakonsha kwibashinda.

Satana Uji na Bulume bwa Mutundu Ka?

7. Satana uji na bulume bwa mutundu ka ku ba panopantanda?

⁷ Satana wamwendeleka bingi Yehoba pa myaka yavula. (Byambo bya Mana 27:11) Kabiji waongola bingi bantu bavula. Pa 1 Yoano 5:19 patangiwa kuba’mba, “byonse bya panopantanda biji mu bulume bwa kwa aye mubi.” O ene mambo Diabola o aesekejile Yesu kupichila mu kumupa lūsa ne lukumo lwa “bufumu bonse bwa panopantanda.” (Luka 4:5-7) Mutumwa Paulo waambile pe Satana amba: “Kabiji kine inge mambo etu awama avwetwa, avwetwa kwi boba babenakonaika: mwi abo lesa wa panopantanda wiipofula michima ya babula kwitabila, kuchina’mba, bakamona kyeya kya mambo awama a lukumo lwa Kilishitu, ye kipasha kya Lesa.” (2 Kolinda 4:3, 4) Satana ye “wa bubela, ye shanja bubela,” pano bino wialula nobe “malaika wa kyeya.” (Yoano 8:44; 2 Kolinda 11:14) Uji na bulume ne mashinda akebewa a kupofwilamo michima ya bakalama ba panopantanda ne bangikazhi bo batangijila. Wajimbaika bingi bantu na mambo a masawakya abula kuluñama, bishimi ne bubela buji mu bupopweshi.

8. Baibolo waambapo’mba ka pa mambo a byubilo bya kwa Satana?

⁸ Bulume bwa kwa Satana ne byubilo byanji byatama byamwekele mu kimye kya ngauzhi Danyela mu 536/535 B.C.E. Yehoba byo atumine malaika kutwala byambo bya lutundaiko kwi Danyela, uno malaika kyamukatezhe bingi pa kuba’mba apite na mambo a “malaika wabipa ulama bufumu bwa Pelisha.” Uno malaika wakishinka bamukangikile moba 21 kufikila ne kimye “Mikela, umo wa mu bakulumpe ba bamalaika,” byo aishile na kumukwasha. Jishimikila jintutu jimo jaamba ne pa “malaika wabipa ulama kyalo kya Bangiliki.” (Danyela 10:12, 13, 20) Kabiji mu Lumwekesho 13:1, 2, Satana bamulumbulula’mba “nsuñunyi” ao upa lukinyama wa bumulwila ntanda “bulume bwanji, ne jitanda janji, ne lūsa lukatampe.”

9. Bena Kilishitu babena kulwa na bañanyi?

⁹ O ene mambo mutumwa Paulo o anembejile’mba: ‘Kulwa kwetu kechi kwa kulwa na ba mibiji ya mashi ne, poso na bakatampe bene, ne ba lūsa, ne bamfumu ba ino mfishi ya pano panshi, ne bapashi babipa ba mwiulu.’ (Efisesa 6:12) Ne ano moba, bandemona babena kutangijilwa na Satana Diabola kechi bamwekana ne, kabiji babena kutangijila bakalama ba bumuntu ne bantutu bonse, kwibalengela kuba bintu bishinka bulaka nabiji kuvizha bantu, bumbanzhi ne kwipayañana. Pano twayai tumone byo twakonsha kushinda bano bapashi baji bingi na bulume.

Ñanyi Luzhikijilo lo Tuji Nalo?

10, 11. Twakonsha kushinda byepi Satana ne bamalaika banji babipa?

¹⁰ Kechi twakonsha kushinda Satana ne bamalaika banji babipa mu bulume bwetu atwe bene ne, kikale bwa mubiji nangwa milanguluko ne. Paulo witufundako amba: “Ikoseshainga mwi Nkambo, ne mu bulume bwa ngovu yanji.” Twafwainwa kutala kwi Lesa kwituzhikijila. Paulo wanungilepo amba: “Vwalai byonse bya nkondo bya Lesa, namba mukonshe kwimana saka mwakosa ku bya bujimuku bya Diabola . . . Shikulai byonse bya nkondo bya Lesa, namba, mukonshe kwimana saka mwakosa mu juba jibi; ne pa kupwa kuba byonse, saka mwaimana ponka.”—Efisesa 6:10, 11, 13.

¹¹ Paulo wakambizhe balunda nanji bena Kilishitu bimye bibiji kuvwala ‘byonse bya nkondo bya Lesa.’ Kyambo kya kuba’mba “byonse” kilumbulula’mba kuba bintu na muleele kechi kwakonsha kulengela muntu kushinda bandemona ne. Onkao mambo, bivwalo bya mutundu ka bya nkondo ya ku mupashi byafwainwa bukiji bukiji kuvwala bena Kilishitu lelo jino pa kuba’mba bashinde bandemona?

Twakonsha ‘Kwimana Byepi Bakosa’?

12. Bena Kilishitu bakonsha kwinyinga byepi mu bifuka byabo mukwato wabo wa bukine?

¹² Paulo walumbulwile’mba: “Byonkabyo imanai, kasa mwanyingisha mukwato wa bukine mu bifuka byenu, ne kuvwala kyela kya pa kyaji kya bololoke.” (Efisesa 6:14) Bivwalo bibiji bya nkondo byatongolwa pano ke mukwato, nangwa’mba mushipi, ne kyela kya pa kyaji. Mushilikale wafwainwe kwinyingisha mushipi wanji pa kuba’mba azhikijile kifuka kyanji (musana, ne kunshiyanda) kabiji ne kumona kuba’mba mpoko yakashiwa bulongo. Mu jishinda jimotu, bukine bwa mu Baibolo nabo bwafwainwa kwikala bwakosa kya kine kine mu michima yetu, pa kuba’mba twikele monka mo bwaila. Nanchi tuji na mutanchi wa kutanga Baibolo pa juba pa juba nyi? Nanchi bonse ba mu kisemi bavwangiwamo nyi? Nanchi tuji na mutanchi wa kutanga kinembelo kya juba na kisemi nyi? Kunungapo, abya kimye kyonse tulondela bilumbulula mabuku anengezhiwa na ‘kalume wa kishinka ne wa maana’ nyi? (Mateo 24:45) Umvwe byo byo tuba, ko kuba’mba tubena kwibikako bingi kulondela byafundañene Paulo. Kabiji tuji ne na mavidyo ne ma DVD akonsha kupana lutangijilo lwa mu Binembelo. Kukwachisha ku bukine kwakonsha kwitukwasha kufuukula bulongo bintu ne kwituzhikijila kubula kuba bintu byatama.

13. Twakonsha kuzhikijila byepi muchima wetu wa kifwanyikizho?

¹³ Kyela kya pa kyaji kyazhikijilanga kyaji kya mushilikale, muchima, ne bibesetu bikwabo byanema bya mubiji. Mwina Kilishitu wakonsha kuzhikijila muchima wanji wa kifwanyikizho, uno ke muntu wa mukachi. Wafwainwa kuba bino kupichila mu kwikala na butemwe bwa kutemwa bololoke bwa Lesa kabiji ne kupichila mu kulondela mizhilo ya Yehoba yaoloka. Kyela kya pa kyaji kya kifwanyikizho kitukwasha kubula kulengulula Mambo a Lesa. Umvwe twatendeka ‘kushikwa bubi, ne kutemwako byawama,’ twikileka kwenda mu “mashinda onse a bubi.”—Amosi 5:15; Salamo 119:101.

14. Kilumbulula ka ‘kuvwala ku maulu etu makwabilo a kutengelela jimo kwa mambo awama a mutende’?

¹⁴ Bashilikale bena Loma bavwalanga makwabilo akosa bulongo mambo baendanga misinso yalepa bingi mu mikwakwa ikatampe yajinga mu Loma. Nanchi bino byambo bya kuba’mba “kuvwala ku maulu enu makwabilo a kutengelela jimo kwa mambo awama a mutende” bilumbulula ka ku bena Kilishitu? (Efisesa 6:15) Bilumbulula kuba’mba twinengezha kwingila mwingilo. Twinengezha kwingilako mwingilo wa kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa pa kimye kiji kyonse kyafwainwa. (Loma 10:13-15) Kwikala babambakana mu mwingilo wa bwina Kilishitu ke luzhikijilo ku “bya bujimuku” bya kwa Satana.—Efisesa 6:11.

15. (a) Ki ka kimwesha’mba jikebo jikatampe ja lwitabilo janema bingi? (b) Ñanyi “miketo ya mujilo” yakonsha konauna lwitabilo lwetu?

¹⁵ Paulo watwajijile kwamba’mba: “Pa byobyo byonse mushikule jikebo ja lwitabilo, ja kuleyelamo miketo ya mujilo yonse ya kwa aye mubi.” (Efisesa 6:16) Kujimunwako kwa kuvwala jikebo jikatampe ja lwitabilo kwatendeka na byambo bya kuba’mba, “pa byobyo byonse,” kulumbulula’mba kino kibese kya bya nkondo kyanema bingi. Kechi twafwainwa kwikala na ka lwitabilo kacheche ne. Byonka biji jikebo jikatampe ja kwizhikijilako, lwitabilo nalo lwituzhikijila ku “miketo ya mujilo” ya kwa Satana. Aino miketo yakonsha kwimenako ka ano moba? Yakonsha kwikala mwenga, bubela, kwitubepela ku balwanyi betu kabiji ne basenduka mu lwitabilo bakeba kukokesha lwitabilo lwetu. Ino “miketo” yakonsha ne kwikala meseko a kukebesha bintu bya ku mubiji, kwitulengela kutwezhamo ne mutwe na kukeba kupota bintu byavula kabiji ne kwitulengela kutendeka kwikyombesha na bantu basendwa na bwikalo bwa kwimwesha. Kampe batunga mazubo akatampe awama ne kwikala na myotoka yawama nangwa kwikala na bya kwikobaika kobaika bya mutengo ne mafwashonyi a bukumo. Kechi na mambo a bintu byuba bantu ne, twafwainwa kwikala na lwitabilo lwakosa lwa kukonsha kuleya ino “miketo ya mujilo.” Twikala byepi na lwitabilo ne kwilukosesha?—1 Petelo 3:3-5; 1 Yoano 2:15-17.

16. Ki ka kyakonsha kwitukwasha kwikala na lwitabilo lwakosa?

¹⁶ Twakonsha kufwenya kwipi ne Lesa kupichila mu kwikala na lufunjisho lwa Baibolo lwa pa bunke ne lulombelo lwa kufuma panshi ya muchima. Twakonsha kulomba Yehoba kuba’mba akoseshe lwitabilo lwetu kabiji ne kwibikako kuba bintu byo twalomba. Kya kumwenako, nanchi tunengezha bulongo Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa kikalako mulungu ne mulungu na mulanguluko wa kukumbulapo nyi? Lwitabilo lwetu lukosa umvwe ke tufunde Baibolo ne mabuku alumbulula Baibolo.—Bahebelu 10:38, 39; 11:6.

17. Twakonsha ‘kutambula byepi kya kulama mutwe kya lupulukilo’?

¹⁷ Paulo wapwishishe kulumbulula byonse bya nkondo ya ku mupashi na kufundañanako kwa kuba’mba: “Mutambule kya kulama mutwe kya lupulukilo, ne mpoko ya kwa aye Mupashi, o Mambo a Lesa.” (Efisesa 6:17) Kya kulama mutwe kyazhikijilanga mutwe ne bongo bwa mushilikale, bulengela muntu kufuukula bya kuba. Mu jishinda jimotu, luketekelo lwetu lwa bwina Kilishitu nalo luzhikijila milanguluko yetu. (1 Tesalonika 5:8) Mu kifulo kya kulangulukanga pa bikonkwanyi bya ino ntanda bya kukebesha bintu bya ku mubiji, twafwainwa kutatu muchima na kulanguluka pa luketekelo lo etupa Lesa, byonka byaubile Yesu.—Bahebelu 12:2.

18. Mambo ka o twafwainwa kubujila kusula mutanchi wetu wa kutanga Baibolo kimye kyonse?

¹⁸ Kya kwituzhikijila ku bujimuku bwa kwa Satana ne bandemona banji kyapelako ke byambo bya Lesa, byanembwa mu Baibolo. Kino ke kishinka kikwabo kya ene mambo o twafwainwa kubujila kusula mutanchi wetu wa kutanga Baibolo kimye kyonse. Kuyuka bulongo Mambo a Lesa kwituzhikijila ku bubela bwa kwa Satana ne kubula kongolwa ku bandemona kabiji ne bantu basenduka mu lwitabilo.

“Kasa Mulomba mu Bimye Byonse”

19, 20. (a) Ki ka kibena kupembelela Satana ne bandemona banji? (b) Ki ka kyakonsha kwitukosesha ku mupashi?

¹⁹ Kufumishiwapo kwa kwa Satana, bandemona banji, ne ntanda ibi kujitu pepi. Satana wayuka’mba ‘kimye kyanji ke kicheche.’ Wazhingila bingi kabiji ubena kulwa na boba “balama mikambizho ya Lesa, ne kukwachisha bukamonyi bwa Yesu.” (Lumwekesho 12:12, 17) Kyanema bingi kwi atweba kukana Satana ne bandemona banji.

²⁰ Byo twasantapo pa lujimuno lwa kuvwala byonse bya nkondo bya Lesa! Paulo wapwishishe mwisambo wanji wa bya nkondo ya ku mupashi na lujimuno lwa kuba’mba: “Kasa mulomba mu bimye byonse na lulombelo lonse ne misashijilo monka mwi aye Mupashi, ne kwilutoñamina na mukoyo mukatampe ne misashijilo ya kwibalombela bazhijikwa bonse.” (Efisesa 6:18) Lulombelo lwakonsha kwitukosesha ku mupashi ne kwitukwasha kuba’mba tulabenga ne kukenkenta. Twayai tulondelenga byambo bya kwa Paulo ne kutwajijila kulomba, mambo kino kiketukwasha kushinda Satana ne bandemona banji.

Bi ka byo Mwafundamo?

• Satana ne bandemona banji baishile kwikalako byepi?

• Diabola uji na bulume bwa mutundu ka?

• Ñanyi luzhikijilo lo tuji nalo lwa kwituzhikijila kwi Satana ne bandemona banji?

• Twakonsha kuvwala byepi byonse bya nkondo bya Lesa?

[Bipikichala pa peja 17]

‘Baana ba Lesa batendekele kumona baana ba bantu babakazhi’

[Kipikichala pa peja 19]

Nanchi mwakonsha kutongola bivwalo bitanu na kimo byalenga byonse bya nkondo yetu ya ku mupashi nyi?

[Bipikichala pa peja 21]

Nga kwingilako ino mingilo kukwasha byepi kushinda Satana ne bandemona banji?