BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w07 8/1 pp. 28-32
  • Nanchi Muji “Na Bya Bunonshi Mwi Aye Lesa Nyi”?

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Nanchi Muji “Na Bya Bunonshi Mwi Aye Lesa Nyi”?
  • Kyamba kya Usopa—2007
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Mwanamulume Wajinga na Lukatazho
  • Mambo ka kyo Atelejilwe Amba “Kilubi”?
  • Kwikala na bya Bunonshi mwi aye Lesa
  • Kwikala Banonshi ku Meso a Lesa
  • Ki Ka Kyanema?
    Fundai ku Mufunjishi Wayukisha
  • Muntu Nonshi ne Lazalasa
    Muntu Waya Nkuwa Wajingako Pano pa Ntanda
  • Yesu Wakumbwile Nsongwalume Ntangi Wajinga Munonshi
    Yesu Ye Jishinda, Bukine Ne Bumi
Kyamba kya Usopa—2007
w07 8/1 pp. 28-32

Nanchi Muji “Na Bya Bunonshi Mwi Aye Lesa Nyi”?

“Kabiji byo byo aji awa wibikila bintu mwine, ne kwikala na bya bunonshi mwi aye Lesa ne.”—LUKA 12:21.

1, 2. (a) Bi ka byalengela bantu kusha bintu byabo? (b) Ñanyi lukatazho ne kintu kyatama kifumamo bena Kilishitu kyo bafwainwa kutalañana nakyo?

KUFWABILA BUNONSHI kechi ke kiselatu kyatemwa kukaya banyike ne. Bino, ke kintu kimwekana javula ne mu bwikalo bwa bantu mu mapunzha apusana pusana. Kya kumwenako, mu myaka kitota kya bu 19, byalo bya Australia, South Africa, Canada, ne United States, byajinga bingi na ngolode kabiji bantu ba ku mapunzha aji mwalepa bashanga mazubo ne batemwe babo ne kuya na kukakeba bunonshi mu byalo byo babulapotu nangwa kuyuka bulongo ne, kabiji kimo kimye bayanga ne mu byalo byakanama. Kya kine, bantu bavula basalapo kubika bwikalo bwabo mu kizumba kabiji ne kusha bintu byabo byavula mu kukebatu kwikala na bya bunonshi byo basaka.

2 Nangwa kya kuba bantu lelo jino kechi baya na kufumpila bya bunonshi ne, bino bengila bingi na ngovu pa kuba’mba bamone mwa kwikela. Mu buno bwikalo bo tujimo, muntu kyakonsha kumukatazha bingi pa kubatu’mba amone mwa kwikela. Kyapela bingi muntu kutabankana na kukeba bya kuja, bya kuvwala, ne mwa kulaala kya kuba wasula nangwa kulubako ne ku bintu byanema. (Loma 14:17) Yesu wapaine kya kumwenako, nangwa’mba kishimpi kyalumbulwile bulongo lukatazho luji na bantu. Kino kishimpi kiji mu Luka 12:16-21.

3. Shimikizhaiko pacheche kishimpi kyaambile Yesu kyanembwa mu Luka 12:16-21.

3 Yesu waambile kino kishimpi pa kyonka kimye kyo aambile ne pa kwilama ku lunkumbwa lonse, byonka byo twisambilepo kyabaya bingi mu mutwe wafumako. Panyuma ya kujimunañana pa mambo a kubula kwikala na lunkumbwa, Yesu waambile ne pa munonshi wabujile kutondwa na matala a kajo o ajinga nao, bino wiashimukulwile ne kushimikamo akwabo abaya kuba’mba abikemo kajo kavula. Kyonka kimye kyo alangulukilenga amba pano akokoloke ne kwiyowa bwikalo bwawama, Lesa po po amubujile’mba bumi bwanji ke buye na kupwa, kabiji bintu byonse byawama byo afile bikekala bya muntu ungi. Kepo Yesu anungilepo byambo bya kupezhako amba: “byo byo aji awa wibikila bintu mwine, ne kwikala na bya bunonshi mwi aye Lesa ne.” (Luka 12:21) Twakonsha kufunjilako ka ku kino kishimpi? Twakonsha kwingijisha byepi luno lufunjisho mu bwikalo bwetu?

Mwanamulume Wajinga na Lukatazho

4. Mwanamulume waambiwapo mu kishimpi kya kwa Yesu twakonsha kwamba’mba wajinga muntu wa mutundu ka?

4 Kishimpi kyaambile Yesu kyayukanyikwa bingi mu byalo byavula. Yesu watayile kishimpi kya kuba’mba: “Mushiji wa umo munonshi wamenene bingi bulongo.” Yesu kechi waambile’mba awa muntu waikele na buno bunonshi kupichila mu mashinda a bujimbijimbi nangwa a kubula kulondela mizhilo ne. Mu ñambilo ikwabo, uno muntu kechi waambiwepo amba watamine ne. Kwesakana na byaambile Yesu, awa muntu waambiwapo mu kishimpi waingijile bingi na ngovu. Kyakonsha kwambiwa’mba wajinga muntu wanengezhezhe bulongo bintu bya kulutwe, kampe kunengezha bwikalo bwa kisemi kyanji. Onkao mambo, umvwe twaamba kutazha ku nkito ya ku mubiji, uno ke mwanamulume waingijile bingi na ngovu ne kuta muchima ku mwingilo wanji.

5. Lukatazho ka lwajinga na yewa mwanamulume wa mu kishimpi kya kwa Yesu?

5 Yesu watongwele muntu wa mu kishimpi amba mwanamulume munonshi, kibena kulumbulula amba uno muntu ne kalatu wajinga na bya bunonshi bya ku mubiji byavula bingi. Nangwa byonkabyo, kwesakana na byalondolwele Yesu, uno mwanamulume munonshi wajinga na lukatazho. Mushiji wanji wamenene bingi kukila pa kipimo kya kuba wakankelwe ne pa kutula kajo. Ki ka kyo afwainwe kuba?

6. Ñanyi bintu bipitamo bakalume ba Lesa bavula lelo jino bikebewa kufuukulapo bulongo?

6 Bakalume ba Yehoba lelo jino bapita mu makatazho epasha bingi na apichilemo mwanamulume munonshi. Bena Kilishitu bakine ke bamingilo bebikako bingi kwikala bakishinka, kwingila na ngovu, ne kutapo muchima. (Kolose 3:22, 23) Kikale batwela nkito nangwa beingijilatu bene, javula bengila bingi bulongo ne kuyilako palutwe. Umvwe bebapa bifulo bya peulu nangwa bamonapo nkito ikwabo ya katataka, patanshi bekala panshi ne kufuukulapo. Abya bafwainwa kuswa ne kukeba kwikala na mali avula nyi? Bakamonyi bakyanyike bavula boba bingi bulongo ku sukulu. Kifumamo javula bebasala ne kwibatuma kuya na kufunda pa masukulu akatampe. Nanchi bafwainwa ponkapotu kulondela byuba bakwabo ne kuswa kuba byo bebambila nyi?

7. Mwanamulume wa mu kishimpi kya kwa Yesu wapwishishe byepi lukatazho lwanji?

7 Kwamba jibiji pa kishimpi kya kwa Yesu, awa mwanamulume munonshi waubile byepi kimye mushiji wanji kyo amenene bulongo kya kuba wakankalwa ne pa kutula kajo kanji? Walangulukilepo kukundula matala anji onse ne kushimikamo angi abaya a kusungilamo kajo konse ne bintu byawama byasampukijile ne pa katele. Uno mulanguluko kampe ye wamulengejile kumona’mba pano kyapwa ukekala bingi bulongo kya kuba watendekele ne kulanguluka amba: “Nkambila muchima wami namba, obewa muchima, uji na bintu byavula byakutujilwa myaka yavula; ukokoloke, ujenga ne kutoma, usangalale.”—Luka 12:19.

Mambo ka kyo Atelejilwe Amba “Kilubi”?

8. Kintu ka kyanema mwanamulume wa mu kishimpi kya kwa Yesu kyo abujile kuba?

8 Kwesakana na mo aambijile Yesu, mulanguluko wa yewa mwanamulume munonshi wamutwajile mungi. Nangwa kya kuba wamwekele nobe wakonsha kwingila bulongo, bino washilepo kintu kimo kyanema bingi kya kuba kyaswa muchima wa Lesa. Uno mwanamulume witeletu muchima aye mwine, kumona byo akonsheshe kwikala bulongo, kuja, kutoma ne kwitobwela. Walangulukile’mba ukakonsha kwikala “myaka yavula” na mambo a kwikala na “bintu byavula.” Pano bino, kyamutamijile bingi mambo bintu kechi byaubiwe monka mo alangulukijile ne. Byonkatu byaambilepo ne Yesu ku ntendekelo, “bumi bwa muntu kechi buji mu kuvula kwa bintu byo anonka ne.” (Luka 12:15) Bonkabwa bufuku, bintu byonse byo ajinga nabyo uno mwanamulume byalobele, mambo Lesa wamwambijile’mba: “Obewa kilubi, bonka buno bufuku basaka mweo wobe; bino abi byonse byo wamwena jimo nanchi bikekala bya ñanyi?”—Luka 12:20.

9. Mambo ka mwanamulume wa mu kishimpi kyo atelejilwe amba kilubi?

9 Pano twafika pa kishinka kine kikatampe kyaamba pa kishimpi kya kwa Yesu. Lesa waambijile yewa mwanamulume amba kilubi. Dikishonale umo walondolola kyambo kya Kingiliki byo kyaingijishiwa amba “kimye kyonse kilumbulula kubula milangwe.” (Exegetical Dictionary of the New Testament) Uno dikishonale waamba’mba, mu kino kishimpi, Lesa watongolwa amba waingijishe kino kyambo kya kilubi kumwesha’mba “bintu byalangulukilenga yewa munonshi byajinga byatutu.” Kino kyambo kechi kilumbulula muntu wabula maana ne, kilumbulula muntu wiketekela mwine kukila Lesa.” Byambo byaambile Yesu pa mwanamulume munonshi, bituvululako byambo byo aishile kwamba ku kipwilo kya bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi mu Laodikea, Asha Maina amba: ‘Byo waamba’mba, Amiwa ne munonshi, namona bya bunonshi byavula, kechi nakajilwa kintu nangwa kimo ne; bino wabula kuyuka’mba, ne wa mu malwa, ne ulenga lusa, ne muyanji, ne mpofu, ne wa bwamba.’—Lumwekesho 3:17.

10. Mambo ka kwikala na “bintu byavula” kyo kubujila kulumbulula’mba muntu ukekala “myaka yavula”?

10 Twafwainwa kulanguluka langulukangapo pa luno lufunjisho. Abya twakonsha kwikala nobe mwanamulume wa mu kishimpi, saka twingila na ngovu kuba’mba twikale na “bintu byavula,” bino twakankalwa kuba bintu byanema biketulengela kwikala “myaka yavula” nyi? (Yoano 3:16; 17:3) Baibolo waamba’mba: “Bya bunonshi kechi bikwasha muntu mu juba ja bukaji ne,” kabiji “awa waketekela mu bunonshi bwanji ukafumba.” (Byambo bya Mana 11:4, 28) Onkao mambo, Yesu wanungilepo byambo bikwabo bya lujimuno ku kino kishimpi amba: “Kabiji byo byo aji awa wibikila bintu mwine, ne kwikala na bya bunonshi mwi aye Lesa ne.”—Luka 12:21.

11. Mambo ka o kyaikela kyatutu muntu kuketekela mu bintu bya ku mubiji?

11 Yesu byo aambile’mba “kabiji byo byo aji,” walumbulwilenga amba bintu byamwekejile yewa mwanamulume munonshi wa mu kishimpi bikamwekela ne boba batwezhamo ne mutwe mu bintu bya ku mubiji. ‘Kwibikila bintu muntu mwine’ kechi kwatama ne, bino kyatamako ke kukankalwa “kwikala na bya bunonshi mwi aye Lesa.” Mwana wa bwanga Yakoba naye wapaine lujimuno luntutu lumo byo anembele’mba: “Akyumvwai anweba mwamba’mba, Lelo nangwa kesha tukaya ku yewa muzhi, tukekalako mwaka umo, ne kupota ne kupotolola, tukamwenamo bintu: pakuba bino kechi mwayuka bikamweka kesha ne.” Pano bafwainwa kuba byepi? “Pakuba mwafwainwa kwamba’mba, Umvwe Nkambo waswa, tukekala bomi, tukoba kikananga nangwa kikananga.” (Yakoba 4:13-15) Muntu nangwa ekalepotu munonshi nangwa na bipe bya mutundu ka, byonse bikekalatu byatu, posotu waikala na bya bunonshi mwi aye Lesa. Pano nga kwikala na bya bunonshi mwi aye Lesa kilumbulula ka?

Kwikala na bya Bunonshi mwi aye Lesa

12. Ki ka kyo twafwainwa kubanga pa kuba’mba twikale na bya bunonshi mwi aye Lesa?

12 Mu byambo byaambile Yesu, kwikala na bya bunonshi mwi aye Lesa kwapusana na kwikala na bintu bya ku mubiji, nangwa’mba kwikala na bunonshi bwa ku mubiji. Onkao mambo, Yesu waambilenga’mba kechi twafwainwa kuta muchima pa kwikala na muzema wa bintu bya ku mubiji nangwatu kwiyowa na bintu byo twakonsha kwikala nabyo ne. Mu kifulo kya byobyo, twafwainwa kwingijisha bintu byetu bya ku mubiji mu kuwamisha, nangwa amba kukosesha bulunda bwetu na Yehoba. Kino kiketulengela kwikala na bya bunonshi mwi aye Lesa. Mambo ka? Mambo kino kilengela kumwenamo mfweto yavula kufuma kwi aye. Baibolo witubula’mba: “Mapesho a Yehoba o alengela muntu kunonka; kabiji mingilo yanji kechi inungako kintu ne.”—Byambo bya Mana 10:22.

13. Mapesho a Yehoba alengela byepi “muntu kunonka”?

13 Umvwe Yehoba wauba’mba apane mfweto ku bantu banji, kimye kyonse upana byalumbuluka. (Yakoba 1:17) Kya kumwenako, kimye Yehoba kyo apele bena Isalela mpunzha ya kwikalamo, yajinga “ntanda yavula mukaka ne buki.” Nangwa kya kuba ntanda ya Ijipita nayo yajinga byonka bino, pano bino ntanda yo apaine Yehoba ku bena Isalela yapuseneko mu jishinda jimo janema. Mosesa waambijile bena Isalela amba: “Yo ntanda yo alama bulongo Yehoba Lesa wenu.” Mu ñambilo ikwabo, bakonsheshe kwikala bulongo mambo Yehoba ye wafwainwe kwibalamanga. Bena Isalela byo baikele bakishinka kwi Yehoba, wibapesheshenga kabiji baikelenga bwikalo bwawama bingi kukila mikoka ikwabo yonse ibazhokolokele. Ee, mapesho a Yehoba “o alengela muntu kunonka”!—Kubala 16:13; Mpitulukilo ya mu mizhilo 4:5-8; 11:8-15.

14. Aba baikala banonshi mwi Lesa beyowa ka?

14 Byambo bya kuba’mba “kwikala na bya bunonshi mwi aye Lesa” byatuntululwa ne kuba’mba “kwikala na bunonshi mwayila mweno ya Lesa” (Today’s English Version) nangwa’mba, “kwikala banonshi ku meso a Lesa.” (The New Testament in Modern English, by J. B. Phillips) Aba baikala banonshi ku mubiji batako bingi muchima kumona byo bakonsha kumwekana ku bakwabo. Javula kino kimwekela mu bwikalo bwabo. Bakeba kwimwesha ku bakwabo byonka byaambapo Baibolo amba, “kwitota kwatu kwa buno bumi.” (1 Yoano 2:16) Pano aba baikala na bya bunonshi mwi aye Lesa betabilwa, kutalwa bulongo, ne kubilwa lusa kwi aye, kabiji bekala balunda nanji ba kine kine. Kino kibaletela lusekelo ne luzhikijilo, kukila ne lusekelo lwakonsha kwikalako na mambo a kwikala na bintu bya ku mubiji. (Isaya 40:11) Pano bino bwipuzho ke bwa kuba’mba, Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba twikale na bya bunonshi mwi aye Lesa?

Kwikala Banonshi ku Meso a Lesa

15. Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba twikale na bya bunonshi mwi aye Lesa?

15 Mu kishimpi kya kwa Yesu, awa mwanamulume walangulukile ne kwingila na ngovu mu kukebatu’mba ekale munonshi, kabiji watelelwe’mba kilubi. Onkao mambo, pa kuba’mba twikale na bya bunonshi mwi aye Lesa, twafwainwa kwingila na ngovu ne kwivwanga mu mingilo yanema ku meso a Lesa. Pa ino mingilo paji ne yewa wakambizhe Yesu wa kuba’mba: “Yainga na kwibasambisha ba mu mikoka yonse ya bantu.” (Mateo 28:19) Umvwe ke twingijishe kimye, bulume, ne maana etu mu mwingilo wa kusapwila Bufumu ne kulenga baana ba bwanga mu kifulo kya kukeba kwitokeshangatu atwe bene mu bwikalo, kyakonsha kwikala nobe tubena kubika ku butala. Aba baubapo kala bino bamwenamo bingi mfweto ya ku mupashi, byonka byo kyaambiwapo mu bya kumwenako byalondelapo.—Byambo bya Mana 19:17.

16, 17. Ñanyi bya kumwenako byo mwakonsha kushimikizha bibena kumwesha bwikalo bwakonsha kulengela muntu kwikala na bya bunonshi ku meso a Lesa?

16 Akimonai byajinga mwanamulume umo mwina Kilishitu waingilanga mwingilo wa kulungisha makompyuta. Ino nkito yo aingilanga wafolanga bingi mushatata wa mali. Nangwa byonkabyo, kechi yamushilangako kanya ka kubilamo bintu bya ku mupashi ne. Kyapeleleko, walekele kwingila ino nkito ne kutendeka kwingila nkito ya kulenga ice cream yo apishangamo na kupotesha mu mukwakwa pa kuba’mba imushilengako kimye kya kubilamo bintu bya ku mupashi. Aba bo aingilanga nabo batendekele kumuseka. Pano ki ka kyamwekele? Mwine waamba’mba: “Namwenangamo mali avula bingi mu ino nkito, kukila ne o namwenangamo byo naingilanga na makompyuta. Ino nkito yandengela kwikala wa lusekelo mambo nayuka amba kechi nji na bijikila nangwa milanguluko yo najinga nayo kimye kyo naingilanga nkito yo naleka ne. Kabiji kyakilamo kunema, natemwa bingi kuba’mba nafwenya kwipi ne Yehoba.” Luno lupimpi lwamulengejile uno mwina Kilishitu kutendeka kwingila mwingilo wa kimye kyonse wa mu bujimi, kabiji luno lo tubena kwamba, wingijila pa ofweshi wa musampi wa Bakamonyi ba kwa Yehoba mu kyalo mo ekala. Kya kine, mapesho a Yehoba o “alengela muntu kunonka.”

17 Kya kumwenako kikwabo ke kya mwanamukazhi umo wakomejile mu kisemi mo banemekele bingi kufunda. Wayile ku masukulu akatampe a Univesiti ku France, Mexico, ne ku Switzerland, kabiji watendekele kwingila nkito ya kufola mali avula bingi. Mwine washimuna’mba, “Naikele bingi bulongo, nanemekelwe ne kutumbalala ne kwikala na bintu byavula bingi, bino mu muchima wami nalangulukile namba bino byonse kafwako ne byo biji ne.” Kepo aishile kufunda pe Yehoba. Mwine waamba’mba: “Byo natwajijile kuba bulongo ku mupashi, muchima wami wa kukeba kutokesha Yehoba ku muchima, ne kumupako pacheche bintu bimo byo angubila kwandengejile kuyuka jishinda jo nafwainwe kuyamo. Nakebeshe bingi kwingila mwingilo wa kimye kyonse wa mu bujimi.” Walekele kwingila nkito yanji ne kubatizwa wabatizwe. Pa myaka kukilaila pa 20 yo aingila mwingilo wa kimye kyonse wa mu bujimi, waingila bingi na lusekelo. Washimikizha’mba: “Bamo balanguluka’mba naonaunatu lufunjisho lwami, pano bino bamona kuba’mba nji bingi na lusekelo, kabiji bakumbwa bingi mafunde o ndondela mu bwikalo bwami. Ndomba kwi Yehoba pa juba pa juba kuba’mba ankwashe ngikale wipelula pa kuba’mba ngitabilwe kwi aye.”

18. Byonka byajinga Paulo, ne atweba twakonsha kwikala byepi na bya bunonshi mwi aye Lesa?

18 Saulo, awo waishile kwikala mutumwa Paulo, wafwainwe kutendeka kwingila nkito yawama bingi. Bino waishile kunemba’mba: ‘nebitela bintu byonse ke byatu na mambo a kuwama kwine kwa maana a kuyuka Kilishitu Yesu Nkambo yami.’ (Filipai 3:7, 8) Paulo wamwene kuba’mba bunonshi bo ajinga nabo mwi Kilishitu bwakijile kintu kiji kyonse kyakonsha kupana ino ntanda. Popamotu, ne atweba umvwe twafumyapo milanguluko yonse yatama ne kwikala na moyo wa kwakamwa Lesa, twakonsha kwikala banonshi ku meso a Lesa. Mambo a Lesa etulaya’mba: “Mfweto ya kwipelula ne ya kwakamwa Yehoba bo bunonshi ne buneme ne bumi.”—Byambo bya Mana 22:4.

Mwakonsha Kulumbulula Nyi?

• Ñanyi lukatazho lwajinga na yewa mwanamulume wa mu kishimpi kyaambile Yesu?

• Mambo ka awa mwanamulume wa mu kishimpi kyo atelejilwe’mba kilubi?

• Kwikala na bya bunonshi mwi aye Lesa kilumbulula ka?

• Twakonsha kwikala byepi banonshi kwi Lesa?

[Kipikichala pa peja 30]

“Mapesho a Yehoba o alengela muntu kunonka”

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu