Lufu Lwa Yesu Byo Lwakonsha Kwimupulusha
PEPI na myaka nobe 2,000 yapitapo, pa Kijiilo kya Lupitailo kya Bayudea mu mwaka wa 33 C.E., muntu wabujile mambo wafwile kuba’mba bakwabo bakekale na bumi. Nga uno muntu wajinga ñanyi? Wajinga Yesu mwina Nazala. Kabiji bañanyi bakonsha kumwenamo mu luno lufu lwanema? Bantu bonsetu. Kyepelo kya mu Baibolo kyayukanyikwa bingi kyaamba mu kuchibawizha pa mambo a kino kitapisho kya kupulusha bantu amba: “Lesa byo ebatemwisha ba panopantanda, wapaine Mwananji yenkawa umo amba, bonse bamwitabila kechi bonaike ne, poso amba bekale na bumi bwa myaka.”—Yoano 3:16.
Nangwa kya kuba bantu bavula bekiyuka bingi kino kinembelo, bachechetu bo bekyumvwisha mokyatala. Bepuzha’mba: ‘Mambo ka o tukebela kitapisho kya Kilishitu? Nga lufu lwa muntutu umo lwakonsha kukuula byepi bantu bonse ku lufu lwa myaka?’ Baibolo wapana mikumbu yaumvwanyika kabiji isangajika ku ano mepuzho.
Lufu byo Lwakumbene ku Bantu Bonse
Bantu bamo balanguluka’mba bantu balengelwe kwikalakotu pacheche panopantanda, kupita mu makatazho, kwikalako na lusekelo pacheche, apa bino bafwa ne kuya ku mpuzha yawama. Ndangulukilo ya uno mutundu yatala mu kuba’mba Lesa wakebelenga’mba bantu bafwenga. Pano bino, Baibolo umwesha’mba lufu lwibanyeñamina bantu na mambo a kintutu kingi. Waamba’mba: “Bundengamambo byo bwatwelele panopantanda ku muntu umo, ne lufu nalo lwatwelele na bundengamambo, kabiji byonkabyo ne lufu lwakumbene ku bantu bonse, mambo bonse balengele mambo.” (Loma 5:12) Kino kyepelo kimwesha’mba bantu bafwa na mambo a bundengamambo. Pano nanchi uno “muntu umo” ye ñanyi wakumbenye lufu ku bantu bonse na mambo a bundengamambo?
Buku wa The World Book Encyclopedia waamba’mba bashayuka ba byasayansi bavula baitabila kuba’mba bantu bonse bafuminetu ku nsulo imo, kabiji Baibolo watongola ino nsulo amba—“muntu umo.” Mu Ntendekelo 1:27 tutangamo’mba: “Lesa walengele bantu mu kipasha kyanji, monka mu kipasha kyanji mwine mo mo ebalengejile. Wibalengele mwanamulume ne mwanamukazhi.” Mu jino jishinda, Baibolo waamba’mba bamulume ne mukazhi batanshi bajinga lukumo lukatampe bingi pa bilengwa byonse bya Lesa Wa bulume bonse.
Jishimikila jiji mu buku wa Ntendekelo japana mabulañano akwabo a pa mambo a bwikalo bwa bantu byo bwafwainwe kwikala panyuma ya kuba Yehoba Lesa walenga bantu batanshi. Mu jino jishimikila jonse, Yehoba kechi watongwejilepo bantu lufu ne, bino waambile’mba bakakonshatu kufwa umvwe basatuka. (Ntendekelo 2:16, 17) Wakebelenga bantu kwikala mu paladisa wa buya panopantanda, sabasangalala kabiji ne kwikala kikupu na butuntulu bwa mubiji bwawama. Kechi wakebelenga’mba bakayandenga na mambo bukote ne kufwa bafwa ne. Pano nga lufu lwaikajile byepi na bulume pa bantu bonse?
Ntendekelo kitango 3 yaamba’mba bamulume ne mukazhi batanshi basatukijilemotu kyanshiji Mpanyi wabo wa Bumi, aye Yehoba Lesa. Ne kyafuminemo, Lesa wibazhachishe kwesakana na monka mo ebambijile jimo. Waambijile mwanamulume’mba: “Obewa wi lukungu, ne ku lukungu ko ukabwela.” (Ntendekelo 3:19) Monka mwaambijile jimo Lesa, ne kya kine bano bansatuki babiji kulutwe na lwendo baishile kufwa.
Nangwa byonkabyo, luno lufu kechi lwapelejiletu kwi abo bonka ne, lwaishile kukumbana ne ku bantu bonse. Bunsatuki bwabo bwaonawine bwikalo bwalumbuluka baana babo bo bafwainwe kwikala nabo. Mu nkebelo yanji, Yehoba wavwangilemo ne bantu bakibujile kusemwa pa kyokya kimye byo aambijile ba Adama ne Evwa’mba: “Semainga ne kusemununa, muvule ne kukumbana ponse pa ntanda ne kwiikokesha; mwikale na bunkambo bwa pa masabi a mu mema, ne bwa pa bañonyi bapita mwiulu, ne bwa pa byumi byonsetu byenda pano pa ntanda.” (Ntendekelo 1:28) Mu kuya kwa kimye bantu bafwainwe kukumbana panopantanda ponse ne kwikala na lusekelo lwa kine kwa kubula kufwa. Pano bino mushakulu wabo Adama—aye “muntu umo”—wibapoteshe kwikala bazha ku bundengamambo, kabiji ne lufu lwaikele ke kintu kya kubula kukonsha kunyema. Mutumwa Paulo, aye mwana wafumine ku muntu mutanshi, wanembele’mba: “Amiwa nakikaswa ku bya buntunshi, napotwa mu kunonkwa ku bundengamambo.”—Loma 7:14.
Byonkatu bantu banshiji mu ano moba byo bonauna bipikichala bya lupoto lukatampe, ne Adama naye byo alengele mambo waonawine kilengwa kya Lesa kyakilamo buya—bantu. Baana ba kwa Adama nabo basemene baana, bano baana nabo basemene baana bakwabo, saka kiyatu. Kisemi kyalondejilengapo, kyakomenenga, kusema baana, kabiji kyabwela kyazhiya. Mambo ka bino bisemi byonse o byazhiila? Mambo byonse byafumine kwi Adama. Baibolo waamba’mba: “Bavula bafwile na muzhilulwila wa umo.” (Loma 5:15) Bikola, bukote, kisela kya kukeba kuba byatama ne lufu, byo bintu bya bulanda byafuma kwi Adama na mambo a kwalukilamo kisemi kyanji. Kino kisemi kyavwanga ne atweba bonse.
Mu nkalata yanji ku bena Kilishitu ba mu Loma, mutumwa Paulo wanembele pa mambo bwikalo bwa malwa bwa bantu bambulwakoloka kubikako ne aye mwine, kabiji ne pa mambo a bulwi bwa kukankalwa kushinda bwa kulwa na bundengamambo. Waambile’mba: “Mamā ami kalanda! ne muntu wa malwa! i ñanyi ukampokolola ku uno mubiji wa lufu?” Abwe ke bwipuzho bwanema kabiji bubena kumweka kushupa, kechi ibyo nenyi? Ñanyi wakonsheshe kupokolola Paulo ne bantu bakwabo bakeba kupokololwa ku buzha bwa bundengamambo ne lufu? Paulo mwine wakumbwile’mba: “Sante ekale kwi Lesa monka mwi Yesu Kilishitu Nkambo yetu.” (Loma 7:14-25) Ee kine, Mulenga wetu wanengezha kwitupokolola kupichila mwi Mwananji, aye Yesu Kilishitu.
Mwingilo wa Yesu mu Mwingilo wa Lesa wa Kupokolola Bantu
Yesu walumbulwile mwingilo wanji wa kupokolola bantu ku buzha bwa bundengamambo buleta lufu. Waambile’mba: ‘Mwana muntu waishile . . . na kupana mweo wanji ke kya kukuula bavula.’ (Mateo 20:28) Nga bumi bwa Yesu bwaikala byepi bukuzhi? Nga lufu lwanji lwitukwasha byepi?
Baibolo wamulumbulula Yesu kwikala “wabujilwe bundengamambo” kabiji amba “waabana ne bandengamambo.” Mu bwikalo bwanji bonse, Yesu wakokejile Mizhilo ya Lesa. (Bahebelu 4:15; 7:26) Onkao mambo, lufu lwa Yesu kechi lwajinga lwa na mambo a bundengamambo ne milengulwila byonka byajinga lwa kwa Adama ne. (Ezikyo 18:4) Yesu waswile lufu lwabujile kumufwainwa na mambo a kukeba kuba kyaswa muchima wa Shanji kya kupokolola bantu ku bundengamambo ne lufu. Byonka byo kyaambiwapo kala, Yesu waishile na ‘kupana mweo wanji kwikala ke kya kukuula.’ Byo ajinga na butemwe bukatampe, Yesu ‘wibatompele lufu bantu bonse.’—Bahebelu 2:9.
Bumi bwapaine Yesu bwajingatu pamo na bwaelele Adama kimye kyo alengele mambo. Ki ka kyafumine mu lufu lwa Yesu? Yehoba waswile kino kitapisho kwikala ke ‘kya kwibakuula bantu bonse.’ (1 Timoti 2:6) Mu jino jishinda, Lesa waingijishe buneme bwa bumi bwa Yesu kufuta nangwa’mba kupokolola bantu ku buzha bwa bundengamambo ne lufu.
Baibolo waambapo javula bingi pa kino kyubilo kya butemwe bukatampe bwa Mulenga walengele bantu. Paulo wavulwileko bena Kilishitu amba ‘bapotelwe na lupoto.’ (1 Kolinda 6:20; 7:23) Petelo wanembele’mba Lesa kechi waingijishe ngolode nangwa siliva kukuujilamo bena Kilishitu ku bumi buleta lufu ne, waingijishe mashi a Mwananji. (1 Petelo 1:18, 19) Kupichila mu kitapisho kya bukuzhi bwa Kilishitu, Yehoba wanengezhe kupokolola bantu ku lufu lwa myaka ne myaka.
Nanchi Mukamwenamo mu Bukuzhi bwa Kilishitu nyi?
Pa mambo a mfweto ikatampe iji mu bukuzhi bwa Kilishitu, mutumwa Yoano wanembele’mba: “[Yesu Kilishitu] ye mfuto ya mambo etu kechi etu onka ne, ne a ba panopantanda ponse.” (1 Yoano 2:2) Ee kine, bantu bonse bakonsha kumwenamo mu bukuzhi bwa Kilishitu. Nanchi kino kilumbulula’mba muntu yense wakonsha kumwenamo mu kino kitapisho kikatampe kya bukuzhi bwa Yesu kwa kubula kubapo kintu kiji kyonse nenyi? Ine. Vulukai kupokololwa kwaambiwapo mu kibaba kyafumako. Aba bantu ba bukwasho bakebelenga kupulusha bamingilo bashinkijilwe panshi ya mukochi, baikizhizhe kitangaji panshi pajinga bano bantu, bino bano bantu pa muntu pa muntu batwelelenga mu kino kitangaji. Mu jishinda jimotu, aba bonse bakeba kumwenamo mu kitapisho kya bukuzhi bwa Kilishitu kechi bakonsha kutandabalatu na kupembelela bintu byawama bikaleta Lesa ne. Bafwainwa kuba kintu kibena kukebewa.
Kintu ka kikeba Lesa kyo bafwainwa kuba? Yoano 3:36 witubula’mba: “Aye wamwitabila Mwana ye uji na bumi bwa myaka; pakuba aye ubula kukokela Mwana kechi akamone bumi ne, ne bukaji bwa Lesa bwaikala pe aye.” Lesa ukeba’mba twikale na lwitabilo mu kitapisho kya Kilishitu. Kabiji kuji ne bikwabo bikebewa kuba. “Monka muno mo twayukila namba, twamuyuka [Yesu], kana twalama mikambizho yanji.” (1 Yoano 2:3) Onkao mambo, kyamwekeshatu patokatu to amba kine kintu kikebewa pa kuba’mba muntu apokololwe ku bundengamambo ne lufu ke kwikala na lwitabilo mu bukuzhi bwa Kilishitu ne kulama mikambizho yanji.
Jishinda jimo janema kumwesheshamo lwitabilo mu bukuzhi bwa Yesu ke kumwesha lusanchilo ku lufu lwanji kupichila mu kwiluvuluka, byonka byo akambizhe. Saka akyangye kufwa ne, Yesu wanengezhe kijiilo kya bukifwanyikizho na batumwa banji bakishinka, ne kwibambila’mba: “Kasa muba bibye mu kundanguluka amiwa.” (Luka 22:19) Bakamonyi ba kwa Yehoba banemeka bingi bulunda bwabo na Mwana Lesa kabiji bakokela uno mukambizho. Uno mwaka, Kivuluko kya lufu lwa Yesu Kilishitu kikekalako pa Kibelushi pa 22 March, panyuma ya kuzhika juba. Twimwita na muchima yense namba mukeye na kutanwako ku kuno kupwila kwiikajila kulondela byakambizhe Yesu. Bakamonyi ba kwa Yehoba baji ku mpunzha yenu bakonsha kwimubula kimye ne mpunzha kukekela kino Kivuluko. Pa kino Kivuluko mukafunda byavula pa mambo a byo mwafwainwa kuba pa kuba’mba bukuzhi bwa Kilishitu bukonshe kwimukuula ku bundengamambo bwa Adama buleta lufu.
Lelo jino bantutu bacheche bo bamwesha lusanchilo ku kitapisho kikatampe kibobila Mulenga wabo ne Mwananji kuba’mba bapokololwe ku lonaiko. Aba baji na lwitabilo mu kino kitapisho baji na lusekelo lukatampe bingi. Mutumwa Paulo wanembele pa mambo a bena Kilishitu bakwabo’mba: “Mwamwitabila [Yesu], ne kusekela mwasekela kikatampe na lusekelo lwa kubula kutelwa, lwayula lukumo; kabiji mutambula kya mu lwitabilo lwenu, lo lupulukilo lwa myeo yenu.” (1 Petelo 1:8, 9) Kupichila mu kwikala na butemwe bwa kutemwa Yesu Kilishitu ne kwikala na lwitabilo mu kitapisho kya bukuzhi bwanji, mwakonsha kwikala ba lusekelo mu bwikalo bwenu pa kino kimye kabiji ne kupembelela kukakuulwa ku bundengamambo ne lufu.
[Kipikichala pa peja 6]
Yesu wapaine bumi bwanji kuba’mba afute pa bundengamambo bwa kwa Adama
[Kipikichala pa peja 7]
Kivuluko kya lufu lwa Yesu Kilishitu kikekalako pa Kibelushi pa 22 March, 2008, panyuma ya kuzhika juba