“Tulonde Abya Bintu Bileta Mutende”
M UKWAKWA ye bapabula bulongo umwekanyika nobe kechi wakonsha konaika jibiji ne. Bino mu kuya kwa kimye wikala na milala ne bimbo. Kyawama kumuwamisha mambo kulengela mukwakwa kukosa.
Popamotu, kimye kimo bulunda bwetu na bakwetu nabo bwakonsha kwikala na makatazho aji nobe milala. Mutumwa Paulo wamwene kuba’mba bena Kilishitu ba mu Loma baabenejilemo. Wajimwineko bena Kilishitu bakwabo amba: “Tulonde abya bintu bileta mutende, ne bya kwikwasha anwe bene na bene.” (Loma 14:13, 19) Mambo ka o kyanemena “kulonda bintu bileta mutende”? Twakonsha kwibikako byepi pa kuba’mba tulonde mutende bulongo?
Mambo ka o Twafwainwa Kulonda Mutende?
Umvwe mwabula kuwamisha milala ya mu mukwakwa, bimbo byakonsha kubayilako ne kuleta mapuso. Popamotu ne kubula kupwisha makatazho na muntu mwakonsha kufuma malwa. Mutumwa Yoano wanembele’mba: “Umvwe muntu waamba’mba, Natemwa Lesa, kasa ashikwa mulongo wanji, ye wa bubela: mambo awa wabula kutemwa mulongo wanji ye amona, kechi akonshe kutemwa Lesa ye abula kumona ne.” (1 Yoa. 4:20) Kubula kupwisha makatazho kwakonsha kulengela mwina Kilishitu kushikwa mulongo wanji.
Yesu Kilishitu waambile’mba Yehoba kechi ukatambwila mpopwelo yetu ne, umvwe twakankalwa kwikala ba mutende na bakwetu. Yesu wakambizhe baana banji ba bwanga amba: “Byonkabyo inge ko ulambule mulambo wobe ku kyakusokelapo bitapisho, ne kuvuluka’mba, Mulongo wami nji nanji na mambo, sha konka mulambo wobe ku kyakusokelapo bitapisho, kabangijile jimo kupwana na mulongo wobe, mino pa kwiya ulambule mulambo wobe.” (Mat. 5:23, 24) Ee, kyo tukebela kulonda mutende ke kukeba kutokesha Yehoba Lesa ku muchima.a
Lukatazho lwajinga mu kipwilo kya mu Filipai lwamwesha kishinka kikwabo kyafwainwa kwitulengela kulonda mutende. Lukatazho lwabula ne kutongolwa lwajinga pakachi ka banyenga babiji bena Kilishitu ba Yodia ne Shinchike lwakepeshe mutende wa kipwilo kyonse. (Fili. 4:2, 3) Kubula kupwisha bukiji makatazho na bakwetu kwakonsha kuyukanyikwa ne ku bantu bavula. Na mambo a kukeba kutwajijila na kwimwesha butemwe ne kukwatankana mu kipwilo, kyo kitulengela kulonda mutende na bakwetu ba mu lwitabilo.
Yesu waambile’mba, “Bapwanya bantu bo batokwa.” (Mat. 5:9) Kulonda mutende kuleta lusekelo lukatampe bingi. Kunungapo, mutende ulengela bwikalo kuwama, mambo “muchima watekanya bulongo upana bumi ku mubiji.” (Mana. 14:30) Pano kuzhingijila kitala kwakonsha kulengela muntu kukolwa.
Nangwa kya kuba bena Kilishitu bavula bayuka’mba kulonda mutende kwawama, mwakonsha kukumya pa mambo a bya kupwisha lukatazho. Twayai tubalaule mafunde a mu Binembelo akonsha kwitutangijila.
Kwisamba mu Meso Anteka Kuleta Mutende
Milala icheche ya mu mukwakwa yakonsha kuwamishiwa kupichila mu kuwamisha paonaika. Nanchi kyapela ne atweba kwilekelako mambo ne kulubako ku bilubo bicheche bya balongo betu nyi? Jino jishinda jingila bingi bulongo kupwishishamo lukatazho, mambo mutumwa Petelo wanembele’mba: “Butemwe bo buvweta pa mambo avula.”—1 Pe. 4:8.
Bimye bimo, lukatazho lwakonsha kumwekana kubaya bingi kya kuba twakankalwa ne kulubakotu ne. Akimonai kyamwekele ku bena Isalela panyumatu ya kutambula Ntanda ya Mulaye. “Bena Lubenyi ne bena Gadi ne lubaji lumo lwa mukoka wa bena Manase,” saka bakyangye kwabuka Mukola wa Yodano, bashimikile ‘kyakusokelapo bitapisho kyabaya bingi.’ Pano mikoka ikwabo ya bena Isalela yamwene kuba’mba akya kitapisho kyaingijishiwe ku mpopwelo ya bankishi kabiji kechi bakebele kuvulañanyakotu ne. Benengezhezhe kuya na kulwa nabo.—Yosh. 22:9-12.
Bena Isalela bamo kampe balangulukile’mba bishinka byamwesheshe’mba bakwabo balengele mambo pobiji. Kino kibalengejile kulanguluka’mba abo bene kechi basa kufwa bavula ne, inge batulañana bulemo kya kubazhimukilatu. Nangwa byonkabyo, mu kifulo kya kuba’mba ino mikoka ya ku muzhika wa Yodano ifikenetu konauna bakwabo, yatumineko bantu kuya na kwisamba na balongo babo pa lolwa lukatazho. Bebepwizhe’mba: “Kuno kuzhilulula ko kwa byepi ko mwamuzhilulula Lesa wa Isalela, byo mwaleka lelo kumulondela Yehoba?” Pano bino aya mikoka yashimikile kyakusokelapo kechi yabujile bukishinka ne. Pano bakonsheshe kuba byepi byo bebabepejile bino? Nanchi bafwainwe kulukuka bantu bebabepejile nangwa kukana kwisamba nabo nyi? Mikoka yo babepejile yakumbwile na jiwi jakoka, ne kulumbulula’mba kibalengejile kuba bibye ke na mambo a kukeba kwingijila Yehoba. Byo bakumbwile mu meso anteka, kibalengejile kutwajijila kwikala balunda na Lesa kabiji ne kupulusha myeo yabo. Kupwisha lukatazho mu meso anteka kwibaletejile mutende.—Yosh. 22:13-34.
Bena Isalela saka bakyangye kuba kintu, patanshi baambañene bene na bene pa lukatazho lwabo na mikoka ya bena Lubenyi, bena Gadi ne lubaji lumo lwa mukoka wa bena Manase. Mambo a Lesa aamba’mba: “Kechi mupelawizhe kuzhingila ne, mambo bukaji bo bwikala mu kyaji kya bakosama.” (Sapwi. 7:9) Jishinda ja mu Binembelo ja kupwishishamo lukatazho ke kupichila mu kwisamba mu meso anteka kwa kubula kupita mu mbaji. Nanchi twakonsha kwikala na bibusa bya Yehoba umvwe twajimina mukwetu kapila kabiji twakankalwa ne kumusolomoka mukwetu witulenga mambo nyi?
Pano twafwainwa kuba byepi umvwe mukwetu mwina Kilishitu witusolomoka kuba’mba twamukozha ku muchima nangwa kampe ubena kwitubepelatu? Baibolo waamba’mba: “Kukumbula na jiwi jakoka kufwomona bukaji.” (Mana. 15:1) Aya mikoka ibiji ne kichika ya bena Isalela yo bazhingijishe yakumbwile na jiwi jakoka, ne kwamba byajinga ku michima yabo, kino kyapimpwile ndangulukilo yakatezhenga balongo babo kimye kyo bebasolomokele. Kikale yetu twatendekelapo kusolomoka mulongo wetu nangwa kampe aye ye watendekelapo kwamba ne atweba pa lukatazho lumo, twafwainwa kwishikisha atwe bene amba, ‘Ñanyi byambo, ñuvwanyikilo ya jiwi, ne byubilo byakonsha kikatakata kuleta mutende?’
Ingijishainga Lujimi Bulongo
Yehoba wayuka’mba tukeba kwamba pa bintu bitukatazha. Nangwa byonkabyo, umvwe twakankalwa kupwisha lukatazho na mukwetu, kikapela bingi kutendeka kubulako muntu mukwabo. Kwijimina kapila kulengelatu bantu kutendeka kwiambila byambo byatama. Pa mambo a kubula kwingijisha bulongo lujimi, Byambo bya Mana 11:11 byaamba’mba: “Muzhi onaika na byambo bya babi.” Kyo kimotu ne kubula kulama lujimi pa kwamba pa mukwetu mwina Kilishitu kwakonshatu kupwisha mutende wa kipwilo kiji nobe muzhi.
Pano kulondalonda mutende, kechi kulumbulula’mba pano kyapwa kuba twaamba ne pa balongo ne banyenga betu ne. Mutumwa Paulo wajimwineko bakwabo ba mu lwitabilo amba: “Kechi muleke byambo byatama bifume mu kanwa kenu ne.” Bino wanungilepo’mba: “Kana byonka byawama bibakomesha bantu. . . . Kabiji kasa mwiubila lusa anwe bene na bene, ne kwilekela mambo anwe bene na bene.” (Efi. 4:29-32) Umvwe bemusolomokelepo ku mulongo ye mwazhingijishe na mambo a ñambilo nangwa byubilo byenu, nanchi kechi kyakonsha kupela kulomba lulekelo lwa mambo ne kwikala mutende inge kechi wabujilenga bantu byatama pe anweba nenyi? Inge twayukanyikwa amba twamba ñambilo ikomeshañana kimye kyo tubena kwamba pa bakwetu bena Kilishitu kiketupelela kuleta mutende umvwe twapusenamo.—Luka 6:31.
Ingijilainga Lesa na “Muchima Umotu”
Bumbulwakoloka bwetu javula ke bwa kukeba kwipatula ku bakwetu betuzhingijisha. Pano bino ino ndangulukilo kechi yawama ne. (Mana. 18:1) Byo twakwatankana mu kwita pa jizhina ja Yehoba, twafwainwa kufuukula ‘kumwingijila na muchima umotu.’—Zefwa. 3:9.
Ñambilo ne byubilo byabula kufwainwa bya bakwetu kechi byafwainwa kwitubwezha panyuma mu mpopwelo ya kine ne. Byo kwashajiletu moba kuba’mba kitapisho kya kwa Yesu kipingizhiwe pa bitapisho byapanwanga mu nzubo ya Lesa, kabiji ne panyuma Yesu saka alengulula kala banembeshi, aye wamwene mulanda mwanamukazhi wafwilwa watayamo “byonse byo aji nabyo” mu kabokoshi mo babikanga mali mu nzubo ya Lesa. Nanchi Yesu wamulekeshe uno mwanamukazhi kuba bino nyi? Ine, aye wamutakaikile pa kukwasha kipwilo kya Yehoba pa kyokya kimye. (Luka 21:1-4) Byubilo byatama bya bakwabo kechi byamulengejile kuleka kukwasha mpopwelo ya Yehoba ne.
Umvwe kya kuba twiumvwa kuba’mba mulongo nangwa nyenga mwina Kilishitu witutamisha ne kwituba nshiji, twakonsha kuba byepi? Nanchi tukaleka kwingijila Yehoba na muchima wetu yense nyi? Inyi tukebikishako kuba’mba tupwishe lukatazho pa kuba’mba twikale mu mutende mu kipwilo kya Lesa lelo jino?
Binembelo bitujimuna’mba: “Umvwe kyakonsheka kubiwa, monka mwayila bulume bwenu, mwikale mu mutende na bantu bonse.” (Loma 12:18) Twayai atweba tubenga bino ne kutwajijila kwenda mu jishinda jaya ku bumi.
[Tubyambo twa mushi]
a Inge mukeba byambo byaamba pa lujimuno lwa kwa Yesu lwanembwa mu Mateo 18:15-17, monai Kyamba kya Usopa kya Kibemba kya October 15, 1999, peja 17-22.
[Kipikichala pa peja 17]
Yodia ne Shinchike bakebele kulonda mutende
[Kipikichala pa peja 18]
Ñanyi byambo, ñuvwanyikilo ya jiwi ne byubilo bikebewa kikatakata pa kuba’mba twikale mu mutende?