Langulukainga Pa Mpasela

“Kasa nebikakotu kunanga kikonkwanyi kya mpasela.”—FILI. 3:14.

1. Mpasela ka ya mutujilwe kulutwe mutumwa Paulo?

MUTUMWA Paulo watelwanga’mba Saulo wa ku Talasusa, wasemenwe mu kisemi kya banonshi. Bamufunjishe monka mwayijile mafunjisho a bupopweshi bwa bashakulu banji ku mufunjishi wa Mizhilo wayile nkuwa aye Ngamaliela. (Byu. 22:3) Paulo wafunjile mwingilo ye banemekele bingi. Bino wasankijilepo bya bupopweshi ne kwikala ke mwina Kilishitu. Kepo atendekele kulanguluka pa mpasela ya bumi bwa myaka ne myaka ya mutujilwe kulutwe ya kwikala mfumu kabiji ñanga mu Bufumu bwa Lesa mwiulu. Abwe Bufumu bo bukalamanga ntanda ikaluka ke paladisa.—Mat. 6:10; Lum. 7:4; 20:6.

2, 3. Paulo wanemekele byepi mpasela ya bumi bwa mwiulu?

² Paulo wamwesheshe’mba wanemekele bingi ino mpasela, byo aambile’mba: ‘Abya byonse byaji bya kumwenamo amiwa, nebitela ke byatu na mambo a Kilishitu. Kine kabiji, nebitela bintu byonse ke byatu na mambo a kuwama kwine kwa maana a kuyuka Kilishitu Yesu Nkambo yami: ye ye nabujilwamo bintu byonse, ne kwibitela namba, binchatu.’ (Fili. 3:7, 8) Bintu byanemeka bavula nabiji bifulo, bunonshi, nkito ne kutumbalala, Paulo wibimwene’mba binchatu panyuma ya kufunda bukine bwaamba pa nkebelo ya Yehoba ku bantu.

³ Kufumatu poafunjile bukine, Paulo wanemekele bingi maana a kuyuka Yehoba ne Kilishitu, ao aambilepo Yesu mu lulombelo kwi Lesa amba: “Kabiji buno bo bumi bwa myaka, namba bemuyuke anweba, Lesa yenka wa kine, ne Yesu Kilishitu ye mwatumine.” (Yoa. 17:3) Paulo wamwesheshe amba ukebesha kutambula bumi bwa myaka ne myaka mu byambo byo anembele mu Filipai 3:14 bya kuba’mba: “Kasa nebikakotu kunanga kikonkwanyi kya mpasela ya lwito lwa mwiulu lwa Lesa lwa mwi Kilishitu Yesu.” Kya kine walangulukilenga pa mpasela ya bumi bwa myaka ne myaka bwa mwiulu bwa kwikala umo wa bakalama ba mu Bufumu bwa Lesa.

Kwikala Myaka ne Myaka Panopantanda

4, 5. Mpasela ka ikatambula bantu bavula babena kuba kyaswa muchima wa Lesa lelo jino?

⁴ Mpasela ikatambula bantu bavula basalapo kuba kyaswa muchima wa Lesa ke bumi bwa myaka ne myaka mu ntanda ipya ya Lesa. (Sala. 37:11, 29) Yesu waambile amba luno luketekelo lwa kine. Waambile’mba: “Ba kimote bo batokwa: mambo bakaswana ntanda.” (Mat. 5:5) Byonka byamba Salamo 2:8, Yesu ye nswanyi wa byonse panopantanda kabiji ukalamanga pamo na ba 144,000 mwiulu. (Da. 7:13, 14, 22, 27) Mikooko ikwabo ikekala panopantanda ikaswana Bufumu ‘bo eitujile ne ku ntendekelo ya panopantanda.’ (Mat. 25:34, 46) Twasumininwa kuba’mba bukafika mambo walaya ke Lesa “ubula kubepa.” (Titu. 1:2) Twakonsha kuketekela byonka byaketekejile Yoshua amba milaye ya Lesa ikafika byo abujile bena Isalela amba: “Kafwako kintu nangwa kimotu kya mu byobya byawama byo emulayile Yehoba Lesa wenu kyabula kumweka ne; byonse byamwekele kwi anweba, kafwako nangwa kimo kyabulwa kumweka ine.”—Yosh. 23:14.

⁵ Bwikalo bwa mu ntanda ipya kechi bukekala na makatazho ajiko luno ne. Bukapusanako: kechi mukekala makondo, bumbanzhi, buyanji, bubi, nshiji, bikola ne lufu ne. Bantu bakekala na butuntulu bwa mubiji bwalumbuluka ne kwikala panopantanda ikalulwa ke paladisa. Abwe bukekala bwikalo bwawama kukila pa byo twakonsha kwibufwanyikizha. Ee, kine mukekala kusangalala bingi. Ino mpasela yawama bingi.

6, 7. (a) Yesu wamwesheshe byepi bikobiwa mu ntanda ipya? (b) Nga bafwa bakakonsha byepi kutatula bwikalo bupya?

⁶ Yesu byo ajinga panopantanda, Lesa wamupele mupashi wazhila, bulume bo aingijshe kumwesha bintu byawama bikobiwa mu ntanda ipya. Kya kumwenako, Yesu waambijile mwanamulume wakolelwe kikola kya kalepu pa myaka 38 amba bukai mwende. Baibolo wamba kuba’mba waendele. (Tangai Yoano 5:5-9.) Juba jikwabo byo apichilenga wa mwene “mpofu wasemenwetu nabo munda,” naye wamubukile. Bantu bakebele kuyuka wamubuka, bamwipwizhe, ne aye wakumbwile’mba: “Kufuma ku ntendekelo ya panopantanda, kechi kyaumvwanyikilepo amba, muntu walabisha meso a wasemwa na bupofu ne. Inge awo muntu kechi wafuma kwa Lesa ne, inge kechi wakonsha kuba kintu ne.” (Yoa. 9:1, 6, 7, 32, 33) Yesu wakonsheshe kuba bino byonse mambo bamupele bulume kwi Lesa. Wailenga konse konse na “kwibabuka bajinga na bikola.”—Luka 9:11.

⁷ Yesu kechi wabukiletu bakolwa ne balemana kwapwa ne, bino wasangwilenga ne bafwa. Umo wa pa bobo ke mushimbi wafwile na myaka ya kusemwa 12, waletejile bansemi bulanda bukatampe. Bino Yesu wamwambijile’mba: “Mushimbi, nakwambila namba, Buka.” Wabukile! Akilangulukai pa biumvwine bansemi ne bantu bashinkilweko? (Tangai Mako 5:38-42.) Mu ntanda ipya mukekala “kukumya kukatampe” kimye kikasangulwa biumbi bya bantu mambo “kukekala lusanguko lwa baoloka ne babula koloka.” (Byu. 24:15; Yoa. 5:28, 29) Bano bakebapa bwikalo bupya bwa myaka ne myaka.

8, 9. (a) Mu bukalama bwa kwa Kilishitu bwa Myaka Kiumbi Kimo, ki ka kikamweka ku bundengamambo bwa kwa Adama bwaswana bantu? (b) Bafu bakebachibila byepi mambo?

⁸ Aba bakasangulwa bakekala na bumi. Kechi bakebazhachisha na mambo o balengele sabakyangye kufwa ne. (Loma 6:7) Mu bukalama bwa kwa Kilishitu bwa Myaka Kiumbi Kimo, kitapisho kya bukuzhi kikalengela bantu ba lukokelo mu Bufumu kutendeka kulumbuluka pachepache, kufikatu ne byo bakabula kaneneno ka bundengamambo bwa kwa Adama. (Loma 8:21) Yehoba “ukamina lufu kya kuba’mba kechi lukekalapo jibiji ne, kabiji ukashimuna mipolo ku meso a bantu bonse.” (Isa. 25:8) Byambo bya Lesa byamba’mba “mabuku beazhikula,” kino kilumbulula’mba bantu bakebabula byambo bipya. (Lum. 20:12) Ntanda byo ikaluka ke paladisa, ‘bekala pano pa ntanda bakafunda bya bololoke.’—Isa. 26:9.

⁹ Bakasangulwa bakachibilwa mambo monka mukaila mingilo yabo kechi bakebazhachisha na mambo a bundengamambo bwa kwa Adama bo baswaine ne. Lumwekesho 20:12 waamba’mba: “Bafu bebachibile mambo ku byonkabya bintu byanembwa mu aa mabuku, monka mwayila mingilo yabo,” ko kuba’mba byubilo byo bakobanga panyuma ya lusanguko. Yehoba ye wa kumwenako wawama ukachibila bantu mambo mu bololoke, lusa ne mu butemwe! Kunungapo, bintu byatama bya mu buno bwikalo “kechi bakebivuluka ne, kechi bikeya mu michima yabo jibiji ne.” (Isa. 65:17) Byambo bipya byawama ne bintu byawama byavula byo bakeyowanga kechi bikebalengela kwikala na bijikila na mambo a bya mu bwikalo bwa kala ne. Bino bintu byatama kechi bakebivuluka ne. (Lum. 21:4) Kyo kimotu ne ku “jibumba jikatampe” jikapuluka pa Amagedonyi.—Lum. 7:9, 10, 14.

10. (a) Bwikalo bukekala byepi mu ntanda ipya? (b) Ki ka kyakonsha kwimukwasha kulangulukanga pa mpasela?

¹⁰ Mu ntanda ipya kechi mukekala kukolwa nangwa kufwa ne. “Kafwako nangwa umo wikala mu yewa muzhi ukamba’mba: Nakolwa, ne.” (Isa. 33:24) Bangikazhi ba mu ntanda ipya bakabukangatu na buntulutu bwa mubiji bwalumbuluka ne na lumwengemwenge kutengela juba jalondelapo. Bakatengelanga kwingila mingilo ileta lusekelo ne kwiyowa bwikalo na bantu bebata muchima. Bwikalo bwa uno musango ke mpasela yawama bingi! Nga mambo ka a kubujila kuzhikula Baibolo wenu ne kutanga bungauzhi buji pa Isaya 33:24 ne 35:5-7? Samwifwanyikizha kuba’mba muji monka. Kuba bino kukemukwasha kulangulukanga pa mpasela.

Bamo Balekele Kulanguluka pa Mpasela

11. Londololai byajinga ntatwilo ya bukalama bwa kwa Solomone.

¹¹ Umvwe twiiyuka mpasela, saka tulanguluka langulukapo, mambo twakonsha kulabama. Kya kumwenako, Solomone byo aswaine pa bufumu mu Isalela, mu kwikepesha walombele maana ne milangwe kwi Lesa amba akonshe kwibachibilanga bantu mambo monka mo aolokela. (Tangai 1 Bamfumu 3:6-12.) Baibolo waamba’mba ‘Lesa wamupele Solomone maana ne milangwe yakilapo.’ Kya kine ‘Solomone wakijilepo pa maana a bantu bonse ba ku musela, ne a bonse ba ku Ijipita.’—1 Mfu 4:29-32.

12. Lujimuno ka Yehoba lo apaine ku baswainenga pa bufumu mu mukoka wa bena Isalela?

¹² Yehoba wapaine lujimuno lwa kuba’mba waswana pa bufumu “kechi wafwainwa kwivuzhizha mwine bambili ne,” kabiji “kechi akevuzhizhe mwine bakazhi ne.” (Mpitu. 17:14-17) Kwivuzhizha bambili kwamweshanga kuba’mba mfumu wakinka manungo mu luzhikijilo lwa nzhita yanji mu kifulo kya kuketekela mwi Yehoba, Mupokolweshi wa Bantu. Kabiji kuvuzha bakazhi kwatamine mambo bamo bafumanga mu mikoka yabulanga kupopwela Lesa bakonsheshe kongola mfumu ku mpopwelo ya kine ya kwa Yehoba.

13. Solomone wakankelwe byepi kumvwina byo bamubujile?

¹³ Solomone kechi wateleko muchima ku lujimuno ne. Aye waubile kyonka kyakainye Yehoba bamfumu kuba. Wajinga na biumbi bya bambili ne bantu baendangapo. (1 Mfu. 4:26) Kabiji wajinga na bakazhi 700 ne bantombo 300 bamikoka ibazhokolokele yabulanga kupopwela Lesa. ‘Bakazhi banji bamongwejile ku balesa bangi; kabiji kechi watesheshe muchima wanji yense kwi Yehoba ne.’ Solomone watendekele kupopwela balesa babubela bonka bapopwelanga bakazhi banji. Kino kyalengejile Yehoba kwambila Solomone amba “nkakwangata bufumu.”—1 Mfu 11:1-6, 11.

14. Bi ka byamwekele na mambo a kubula lukokelo kwa kwa Solomone ne bena Isalela?

¹⁴ Solomone wavulamine buneme bwa kwimenako Lesa wa kine. Muchima wa mfumu waalukijile ku bupopweshi bwa bubela. Kyapeleleko mukoka yense wasatukijile Lesa, ne kino kyalengejile lonaiko kwibafikila mu 607 B.C.E. Nangwa kya kuba mu kuya kwa moba Bayudea babwelele ku mpopwelo ya kine, bino Yesu wibasanzhilemo kuba’mba: “Bufumu bwa Lesa bakemwangatabo, bakebupana ku mukoka ukapanga bipangwa byabo.” Ne kino kyamwekele. Kepo Yesu ambile’mba: “Talai! nzubo yenu imushajila ke masala.” (Mat. 21:43; 23:37, 38) Na mambo akubula bukishinka, mukoka yense walekele kwimenako Lesa wa kine. Mu 70 C.E. nzhita ya bena Loma yamonawine Yelusalema pamo ne nzubo ya Lesa, kabiji Bayudea bashajilepo bebakwachile buzha.

15. Ambai bya kumwenako bya banabalume balekele kuta muchima pa bintu byanema.

¹⁵ Yudasa Isakaliota wajinga umo wa batumwa 12 ba kwa Yesu. Yudasa watelekanga ku mafunjisho a kwa Yesu kabiji wimwenejile bya kukumya byavula byo aubile na bukwasho bwa mupashi wazhila. Nangwa byonkabyo, Yudasa kechi walamine muchima wanji ne. Bamupele mwingilo wa kusenda fukuta wa mali a kwa Yesu ne batumwa banji 12. Pa kuba aye “wajinga ngivi, kabiji byo asendelenga fukuta watolelengamo byo babikilengamo.” (Yoa. 12:6) Lunkumbwa lwamulengejile kuya ku bañanga bakatampe na kumvwañana nabo bya kwibasolwela Yesu na “mali makumi asatu.” (Mat. 26:14-16) Mukwabo wajinga na byubilo byatama ke Demasa wajinga mulunda wa mutumwa Paulo. Demasa naye kechi walamine muchima wanji ne. Paulo waambile’mba: “Demasa wandeka kala, pa kutemwa bya panopantanda.”—2 Timo. 4:10; tangai Byambo bya Mana 4:23.

Lufunjisho kwi Atweba pa Muntu pa Muntu

16, 17. (a) Bulume bwa ubena kwitulwisha buji byepi? (b) Ki ka kyakonsha kwitukwasha kuchinchika kyonse kyakonsha kwituba Satana?

¹⁶ Bonse bakalume ba kwa Lesa bafwainwa kulangulukishangapo pa bya kumwenako biji mu Baibolo, mambo betubulako’mba: “Kabiji bino bintu bibamwekejile’mba, bikale ke kya kumwenako bakwabo; kabiji byanembejilwe kufundwa kwetu, atweba, bo yafikila mpelo ya myaka.” (1 Ko. 10:11) Lelo jino, tubena kwikala mu moba apelako a bwikalo bubi.—2 Timo. 3:1, 13.

¹⁷ Satana, Diabola “lesa wa panopantanda” ‘wayuka’mba kimye kyami ke kicheche.’ (2 Ko. 4:4; Lum. 12:12) Ubena kukebeshatu kongola bakalume ba Yehoba kuba’mba basankilepo bukishinka bo baji nabo mu bwikalo bwa bwina Kilishitu. Ntanda yonse iji mu bulume bwa kwa Satana kubikakotu ne mashinda onse a kubulañenamo. Nangwa byonkabyo, bakalume ba kwa Yehoba baji na “bukata bwine bwa bulume.” (2 Ko. 4:7) Twafwainwa kuketekela mu ino ngovu ya Lesa kuba’mba isa kwitukwashanga kuchinchika kyonse kyakonsha kwituba Satana. Onkao mambo twatundaikwa kulomba kwa kubula kuzhikilwa, sa twaketekela kuba’mba Yehoba ‘upana Mupashi Wazhila ku bamulomba.’—Luka 11:13.

18. Twafwainwa kwiimonanga byepi ino ntanda?

¹⁸ Kabiji kikwabo kitulengela kuchinchika ke kuvuluka kuba’mba Satana ne ntanda yonse iji mu maboko anji katatakatu byonaunwe, bino bena Kilishitu bakine bakapuluka. “Panopantanda pakapita ne lwiso lwapo: pakuba aye uba kyaswa muchima wa Lesa ukekala myaka ne myaka.” (1 Yoa 2:17) Kwesakana na bino byambo, kine ke bumbulwamaana inge kalume wa Yehoba kalanguluke kuba’mba mu buno bwikalo muji bintu byanema byakonsha kumuletela mpasela ya myaka ne myaka kukila bulunda bwanji na Yehoba! Ino ntanda ibena kulamwa na Satana iji nobe bwato bubena kuloba. Yehoba wanengezha kipwilo kya bwina Kilishitu kiji nobe bwato bukwabo bwa kupulushishamo bakalume banji bakishinka. Byo babena kunangijila ku ntanda ipya, bakonsha kuketekela mulaye wa kuba’mba: “Boba bibi bakachibiwako ku bumi; Pakuba bamupembelela Yehoba, bakaswana ntanda.” (Sala. 37:9) Onkao mambo langulukainga pa mpasela yawama.

Mubena Kukivuluka Nyi?

• Paulo walangulukilengapo byepi pa mpasela?

• Kuchiba kwa mambo a boba bakekala panopantanda myaka ne myaka kukekala byepi?

• Bwikalo bwa mutundu ka bo mwafwainwa kusalapo mu ano moba?

[Kipikichala pa peja 12, 13]

Nanchi kimye kyo mubena kutanga mashimikila a mu Baibolo mwifwanyikizha mwatambula kala mpasela nyi?