Maalwa—Lesa Wiamona Byepi?

MULENGA wetu ubula kwitutana byawama kechi wakanya kutoma maalwa mukwesakanya ne.a Wapana “binyu bisangajika muchima wa muntu, Ne manyi a kuwamisha kilungi kyanji, Ne kajo ka kukosesha muchima wanji muntu.” (Salamo 104:15) Kimye kimo Yesu Kilishitu walengejile bantu kusangalala pa kijilo kya masongola byo aalwile mema ke “binyu byawamisha.”—Yoano 2:3-10.

Kya kine kuba’mba Mulenga wayuka maalwa byo alubankanya ñingijilo ya mubiji ne bongo bwa muntu. Kupichila mu Baibolo, Tata wetu wa mwiulu ‘witufunjisha’mba tumwenemo byawama’ kabiji witupa lujimuno lwa kwitukwasha kuchinuzhuka kukizhamo kutoma maalwa ashinta. (Isaya 48:17) Akimonai lujimuno lwalondelapo:

“Kechi mupendwe binyu ne, mo muji bono, kana muyule na Mupashi.” (Efisesa 5:18) “Bapendwapendwa . . . kechi bakaswana bufumu bwa Lesa ne.” (1 Kolinda 6:9-11) Mambo a Lesa akanya “kupendwa, ne kusangalala kubi, ne bya byonkabyo.”—Ngalatiya 5:19-21.

Pano twayai tumone byatama bifuma mu kukizhamo kutoma maalwa.

Byatama Bifuma mu Kukizhamo Kutoma Maalwa

Nangwa kya kuba maalwa alengela kusangalala, bino avulañanya maana ne kutamisha butuntulu bwa mubiji. Kukizhamo kutoma maalwa kuleta makatazho alondelapo.

Kukizhamo kutoma maalwa kulengela muntu kubula kulanguluka bulongo ne ‘kwamba byaluwankana.’ (Byambo bya Mana 23:33) Allen kitomi watongolwa mu kibaba kyafumako waambile’mba: “Bukitomi kechi bonaunatu mubiji ne, bulengela muntu kubula kulanguluka bulongo ne kuba byabula kufwainwa. Maalwa alengela muntu kubula kutako muchima ku byatama byo oba bakwabo.”

Kukizhamo kutoma maalwa kulengulwisha muntu. Binembelo bitujimunako’mba: ‘Binyu byabila ne binyu bya bintonto bivulañanya maana.’ (Hoseya 4:11) Mu ñanyi jishinda? Umvwe muntu wapendwa bintu byatama bitendeka kumweka bulongo, kimo kimye ne kukeba kwibyuba. Kabiji kikatazha kuba byawama. Maalwa alengela muntu kuba byatama ne konauna bulunda bwanji ne Lesa.

Kyakumwenako, ba John panyuma ya kutoboka na bakazhi bayile kizhi na kutoma maalwa. Byo batomenepo pacheche amba bafomone bukaji, wamukazhi wibasolomokele. Panyuma ya kutwajijila kutoma, ba John baubile nanji bukende. Kibalengejile kwilangulusha pa kuba kintu kyo babujilenga kulangulukapo umvwe ne kupendwa ne.

Maalwa alengela kwaamba ne kuba byabula kufwainwa. Baibolo wipuzha’mba: ‘Ñanyi umona bya malwa? Ñanyi uji na lutobo?’ “Bonka batemwa kubanda pa binyu, bonka baya na kukebakeba binyu byo bavwangakanya.” (Byambo bya Mana 23:29, 30) Kukizhamo kutoma maalwa kuji “nobe muntu walala kasa aji pa kalunga ka mema, kabiji pamo nobe muntu walala peulu ya mulongochi wa bwato.” (Byambo bya Mana 23:34) Muntu ukizhamo kutoma maalwa wakonsha kubuka kasa bamukozha ne kwamba’mba: “Bajikuntutaula, bino kechi naji kwibyumvwa ne.”—Byambo bya Mana 23:35.

Kukizhamo kutoma maalwa kutamisha mubiji. “Kabiji palutwe bisumana nobe mulolo, byasañana nobe kipiji.” (Byambo bya Mana 23:32) Badokotala betabizha bukine bwa bino byambo. Kukizhamo kutoma maalwa kubika bulembe mu mubiji buleta kikola kya kabe, kikola kivimbisha machima, kikola kijitakanya machima, kikola kya ku machima, kuvimba ndulu, lukanko, kubika baana bakiji munda mu kizumba, kikola kya kinkanku nangwa kikola kya muchima ne bikwabotu. Kabiji kukizhamo kutoma maalwa kulengela kupungila nangwa kufwa. Byavula byatama bifuma mukukizhamo kutoma maalwa kechi bebitongola mu mabuku a bya michi ne.

Kizumba kyakilamo. Nangwa kya kuba muntu kechi wapendwa ne, bino kukizhamo kutoma maalwa kwakonsha kubika bumupashi mu kizumba. Baibolo waamba’mba: “Malwa abo, aba babuka lukelokelo amba tuye na kukinzha byabila kabiji babandako kufika ne bufuku poso bapendwa binyu.” Mambo ka? Isaya walumbulula bifuma mu kukizhamo kutoma maalwa amba: “Kechi bata michima yabo ku bintu byuba Yehoba ne nangwa kumona mingilo yanji ne.”—Isaya 5:11, 12.

Byambo bya Lesa bitujimunako’mba kechi twafwainwa ‘kwikala pamo na batomatoma binyu ne.’ (Byambo bya Mana 23:20) Banabakazhi bakikulumpe bebakambizha kubula “kunonkwa buzha ku binyu.” (Titusa 2:3) Mambo ka? Monka mu kuya kwa kimye bantu batendeka kutoma maalwa avula. Kipelako utoma maalwa utendeka kufinga bufuku amba: “Nsakubuka ñanyi kimye? Po nsakukeba bikwabo bya kutoma jibiji.” (Byambo bya Mana 23:35) Bitomi byo banonka buzha ku maalwa bibukilakotu ku maalwa.

Baibolo ujimunako ‘batomatoma binyu, basangalala bibi, ne bapendwapendwa, . . . amba baketotolwela kwi aye watengelela kala jimo kwibachibila mambo bomi ne bafu.’ (1 Petelo 4:3, 5) Mu ano moba o tujimo akatazha, Yesu witujimwineko kuba’mba: “Iketai anwe bene, kuchina’mba, michima yenu yakanemenwa na bya kujajaja, ne kupendwa, ne na bya kutabataba bya buno bumi, ne aja juba jikemufikila ja kubula kuketekela nobe mfimbo.”—Luka 21:34, 35.

Pano nga bakizhamo kutoma maalwa bakonsha kuchinuzhuka byepi ‘kunemenwa na kupendwapendwa’?

[Tubyambo twa mushi]

[Bipikichala pa peja 4, 5]

Kukizhamo kutoma maalwa kwalengela bavula kwikala na makatazho