Yesu byo Atumbijika Bololoke bwa Lesa

“[Kilishitu] ye amwesheshe Lesa amba ekale mfuto ya mambo, ya mu lwitabilo lwa mu mashi anji, mu kumwesha bololoke bwa Lesa.”—LOMA 3:25.

1, 2. (a) Baibolo witufunjisha amba ka pa mambo a biji bwikalo bwa bantu? (b) Mepuzho ka asakukumbulwa mu uno mutwe?

JISHIMIKILA ja mu Baibolo jaamba pa bunsatuki bwaubiwe mu bujimi bwa Edena jayukanyikwa bingi. Atweba bonse tubena kupita mu makatazho na mambo a bundengamambo bwa kwa Adama byonkatu byo kyalumbululwa mu byambo bya kuba amba: “Bundengamambo byo bwatwelele panopantanda ku muntu umo, ne lufu nalo lwatwelele na bundengamambo, kabiji byonkabyo ne lufu lwakumbene ku bantu bonse, mambo bonse balengele mambo.” (Loma 5:12) Nangwa twesekepotu kuba byawama byepi, tulenga bilubo bikebewa Lesa kwitulekelako mambo. Nangwatu mutumwa Paulo naye waambile amba: “Akya kyawama kyo nsaka kuba kechi nekyuba ne: kabiji akya kyatama kyo mbula kusaka kuba, kyo kyo nguba. Mamā ami kalanda!”—Loma 7:19, 24.

² Bundengamambo bwetu buleta ano mepuzho anema a kuba amba: Kyaikele byepi kuba’mba Yesu wa ku Nazala asemwe kwakubula kuswana bundengamambo, kabiji mambo ka o abatizhilwe? Nga bwikalo bwa kwa Yesu bwatumbijikile byepi bololoke bwa Yehoba? Kyakilapo kunema, lufu lwa kwa Kilishitu lwaingijile mwingilo ka?

Bololoke bwa Lesa Bebuzhinaukile

3. Satana wajimbaikile byepi Evwa?

³ Bansemi betu batanshi, ba Adama ne Evwa na mambo a bumbulwakalango bakaine bumfumu bwa Lesa ne kukeba kwibatangijila ku ‘muloolo wa kala, ye batela’mba, Diabola ne Satana.’ (Lum. 12:9) Akimonai kino byo kyaubiwe. Satana wazhinaukile bololoke bwa jishinda Yehoba Lesa jo alaminamo. Waubile bino kupichila mu kwipuzha Evwa amba: “Nanchi kine, Lesa kechi wimwambijile nenyi? amba: Kechi mukaje ku kichi nangwa kimotu kya mu bujimi ne?” Evwa waambile jibiji mukambizho wa kwa Lesa wayukanyikilwe bulongo wa kuba’mba, kechi bafwainwe kukwata ku kichi kimo ne, kuchina kufwa. Kabiji Satana wabepejile Lesa amba wabubela. Diabola waambile amba: “Ine, kechi mukafwa ne.” Wamujimbaikile Evwa kuketekela kuba’mba Lesa wibatainenga kintu kyawama kabiji ne kuba’mba umvwe waja kipangwa, ukekala nobe Lesa, ne kwikala na bwana bwa bene bwa kwiubila bintu.—Nte. 3:1-5.

4. Bantu batendekele kutangijilwa byepi na bumfumu bwatama bwa kwa Satana?

⁴ Byo aubile bino, Satana watazhizhenga mu kuba amba bantu bakonshatu kwikala balusekelo umvwe betolwela kwi Lesa. Mu kifulo kya kutumbijika bololoke bwa bumfumu bwa Lesa, Adama waumvwijile mukazhanji ne kuja kyokya kipangwa kyo bebakainye kuja. Mu jino jishinda, Adama waonawine bulumbuluke bwanji kwi Yehoba kabiji wituletela bundengamambo ne lufu. Kabiji bantu batendekele kutangijilwa na bumfumu bwatama bwa kwa Satana, “lesa wa panopantanda.”—2 Ko. 4:4; Loma 7:14.

5. (a) Yehoba waubile byepi monka mwayijile byambo byanji? (b) Luketekelo ka Lesa lo apele baana ba kwa Adama ne Evwa?

⁵ Monkatu mwaambila mambo anji a bukine, Yehoba wachibijile ba Adama ne Evwa mambo a lufu. (Nte. 3:16-19) Pano bino, kino kechi kyalumbulwile kuba’mba nkebelo ya Lesa yakankalwa kubiwa ne. Pa kuchibila mambo ba Adama ne Evwa, Yehoba wapaine luketekelo lwawama ku baana babo ba kulutwe. Waubile bino kupichila mu kwamba nkebelo yanji ya kuleta ‘lukunwa’ ye bakonsheshe kufumpa ku kashiko kwi Satana. Nangwa byonkabyo, awa Lukunwa walailwe kilonda kyanji kya ku kashiko kyakonsheshe kuma kabiji wakonsheshe ‘kufumpa mutwe wa kwa [Satana].’ (Nte. 3:15) Baibolo walondolola bingi bulongo pa kino kishina kupichila mu kwamba pe Yesu Kilishitu amba: “Onka ano mambo o bamumwesheshe Mwana Lesa, amba, onaune mingilo ya Diabola.” (1 Yoa. 3:8) Pano nga byubilo bya kwa Yesu ne lufu lwanji byatumbijikile byepi bololoke bwa kwa Lesa?

Lubatizhilo lwa kwa Yesu byo Lulumbulula

6. Twayuka byepi amba Yesu kechi waswaine bundengamambo bwa kwa Adama ne?

⁶ Byo akomene, Yesu wakonsheshe kwikala byonka byajinga Adama saka akilumbuluka. (Loma 5:14; 1 Ko. 15:45) Kino kibena kumwesha’mba Yesu wafwainwe kusemwa saka alumbuluka. Kino kyaubiwe byepi? Malaika Ngabaliela walondolwele bingi bulongo kwi inanja Yesu, aye Maliya amba: “Mupashi Wazhila ukeya pe obewa, ne bulume bwa Mwine Wakila bukakunyeñamina: onkao mambo awa mwana ukasemekwa ukatelwa’mba wazhila, Mwana Lesa.” (Luka 1:35) Kino kibena kumwesha’mba byo akomeneko, Yesu bamubujile kwi Maliya bishinka bimo pa mambo a kusemwa kwanji. Onkao mambo, kimye kimo Maliya ne shanja Yesu, aye Yosefwa, byo bamutaine Yesu mu nzubo ya Lesa, uno mwana mucheche waipwizhe amba: “Kechi mwajikuyuka’mba, nafwainwa kwikala mu nzubo ya Batata nenyi?” (Luka 2:49) Kino kibena kulumbulula’mba kufumatu ku bwanyike bwanji, Yesu wayukile amba wajinga Mwana Lesa. Onkao mambo, kutumbijika bololoke bwa kwa Lesa kwanemene bingi kwi aye.

7. Bintu ka bya buneme byo ajinga nabyo Yesu?

⁷ Yesu wamwesheshe amba wata muchima ku bintu bya ku mupashi kupichila mu kutanwanga kimye kyonse ku kupwila. Byo ajinga na maana alumbuluka, kyamweka wakwatakanyanga bintu byonse byo aumvwanga ne byo atanganga mu Binembelo bya Kihebelu. (Luka 4:16) Kabiji kintu kikwabo kya buneme kyo ajinga nakyo ke mubiji walumbuluka ye afwainwe kupana ke kitapisho kya kukuula bantu. Byo abatizhilwe, Yesu walombelenga kabiji kampe walangulukilenga ne pa bungauzhi buji mu Salamo 40:6-8.—Luka 3:21; tangai Bahebelu 10:5-10.a

8. Mambo ka Yoano Mubatishi kyo akebelenga kukanya Yesu kubatizwa?

⁸ Yoano Mubatishi patanshi wakebelenga kumukanya Yesu kubatizwa. Mambo ka? Mambo Yoano wabatizhenga Bayudea bamwesheshenga lulapilo lwa bundengamambo bwabo na mambo a kulala Mizhilo. Byo ajinga mulongo wanji wakubula nangwa kuzhinaukatu ne, Yoano wafwainwa wayukile amba Yesu wajinga waoloka, onkao mambo kechi wakebewenga kulapila ne. Yesu wamubujile Yoano amba wafwainwe kubatizwa. Yesu walumbulwile amba, “pa kuba mo mo kitufwainwa tufikizhe bololoke bonse.”—Mat. 3:15.

9. Lubatizhilo lwa kwa Yesu lwaimenejileko ka?

⁹ Byo ajinga walumbuluka, Yesu kyamweka wayukile amba aye, byonka byajinga Adama, wakonsheshe kusema baana balumbuluka. Nangwa byonkabyo, Yesu kechi wakebele kwikala bino ne, mambo kechi kyo kyajinga kyaswa muchima wa Yehoba amba obe bino ne. Lesa watumine Yesu panopantanda kwingila mwingilo wa kwikala Lukunwa walailwe, nangwa amba Mesiasa. Kino kyavwangilemo Yesu kupana bumi bwanji bwalumbuluka panopantanda kwikala ke kitapisho. (Tangai Isaya 53:5, 6, 12.) Pano bino lubatizhilo lwa kwa Yesu kechi lwalumbulwilenga byonka bilumbulula lwetu ne. Kechi lwakebewenga kwipana kwi Yehoba ne, mambo Yesu wajinga mu mukoka wa bena Isalela wipaine kwi Lesa. Lubatizhilo lwa kwa Yesu lwaimenejileko kwiyukanyikisha aye mwine kuba kyaswa muchima wa Lesa byonka byo kyanembwa mu Binembelo pa mambo a kwa Mesiasa.

10. Nga kuba kyaswa muchima wa Lesa kwavwangilemo ka byo ajinga Mesiasa, kabiji Yesu waumvwine byepi pa mambo a kino?

¹⁰ Kyaswa muchima wa Yehoba kwi Yesu kyavwangilemo kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa, kulenga baana ba bwanga, ne kwibafunjisha bya kwingila mwingilo wa kulenga baana ba bwanga. Kabiji kuno kwiyukanyikisha kwa kwa Yesu kwavwangilemo kwipana aye mwine kuchinchika lumanamo ne kufwa lufu lwatama mu kutundaika bumfumu bwaoloka bwa kwa Yehoba Lesa. Na mambo a kuba Yesu kine watemenwe Shanji wa mwiulu, wasekejile kuba kyaswa muchima wa Lesa kabiji wamwene kuba’mba kyawama bingi kupana mubiji wanji ke kitapisho. (Yoa. 14:31) Kabiji wasekejile pa kuyuka amba buneme bwa kitapisho kya bumi bwanji bwalumbuluka kyafwainwe kupanwa kwi Lesa kwikala bukuzhi bwa kwitupota mu buzha bwa bundengamambo ne lufu. Nanchi Lesa waitabizhe kwiyukanyikisha kwa kwa Yesu pa kuba amba engile ino mingilo yanema nyi? Ee, waitabizhe!

11. Yehoba wamwesheshe byepi amba waitabizhe Yesu kwikala Mesiasa walailwe nangwa amba Kilishitu?

¹¹ Banembi bonse ba Mambo Awama bashimuna bukine ku byambo byo aambile patoka Yehoba Lesa bya kwitabizha Yesu byo atumpukile mu mema a mu Mukola wa Yodano. Yoano Mubatishi waambile amba: “Namwene Mupashi sa ekila mwiulu nobe nkunda; ne kumwikala wamwikajile [Yesu] . . . Ne amiwa namwene, ne kushimuna nashimuna namba, Uno ye Mwana Lesa.” (Yoa. 1:32-34) Kabiji kunungapo, pa kyonkakya kimye, Yehoba waambile amba: “Uno ye mwanami, ye natemwa, mo namwena lusekelo.”—Mat. 3:17; Mako 1:11; Luka 3:22.

Wajinga Wakishinka Kufikatu ne ku Lufu

12. Yesu waubile ka pa myaka isatu ne kichika panyuma ya lubatizhilo lwanji?

¹² Pa myaka isatu ne kichika, Yesu waingijile bingi na ngovu kufunjisha bantu pa mambo a Shanji ne pa bololoke bwa bumfumu bwa Lesa. Nangwa kya kuba wakokelenga na mambo a kwenda panshi mu bula ne mu bwipi bwa Ntanda ya Mulaye, kafwako nangwa kimo kyakonsheshe kumulekesha kushimuna bulongo bukine ne. (Yoa. 4:6, 34; 18:37) Yesu wafunjishe bantu pa mambo a Bufumu bwa Lesa. Byo abukilenga bantu mu jishinda ja kukumya, kujiisha mabumba ajinga na nzala kabiji ne kusangula bafwa, wamwesheshe Bufumu byo bukobila bantu.—Mat. 11:4, 5.

13. Yesu wafunjishe ka pa mambo a milombelo?

¹³ Mu kifulo kya kwinemeka aye mwine pa mambo a mafunjisho anji ne mingilo ya kubuka bantu, Yesu wajinga wakumwenako wawama bingi kupichila mu kupana lutotelo lonse kwi Yehoba. (Yoa. 5:19; 11:41-44) Kabiji Yesu wayukanyikishe bintu byanemesha byo twakonsha kulombapo. Milombelo yetu yafwainwa kuvwangamo ne ya kuba’mba jizhina ja Lesa, Yehoba “jizhile” kabiji ne kuba’mba bololoke bwa bumfumu bwa Lesa bufumyepo bukalama bwatama bwa kwa Satana pa kuba’mba ‘kyaswa muchima wanji kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu.’ (Mat. 6:9, 10) Kabiji Yesu witutundaikile kuba’mba tubilenga monka mwayila milombelo yetu kupichila mu “kukebesha bufumu ne bololoke [bwa Lesa].”—Mat. 6:33.

14. Nangwa kya kuba Yesu wajinga walumbuluka, mambo ka o afwainwe kwibikishako pa kuba amba engile mwingilo wanji mu nkebelo ya Lesa?

¹⁴ Kimye kya lufu lwanji lwa bukitapisho byo kyanangijilenga, Yesu wakizhizhemo ne kuyuka mutembo wanema ye ajinga nanji. Nkebelo ya Shanji ne jizhina janji jawama byaimenejile pa kuchinchika kwa kwa Yesu mu meseko ne lufu lwatama lwa lunkanankana. Byo kwashajile moba atanu kuba’mba afwe, Yesu walombele amba: ‘Pano muchima wami kwikala bulongo ne; kabiji ñambe ka? Ñambe’mba, Tata bampulushe ku kino kimye nyi? Ine, pakuba onka ano mambo o o naishila ku kyo kino kimye.’ Byo apwishishe kwamba bino byambo byafuminenga panshi ya muchima, Yesu wabwelele wata muchima ku bintu byanemesha ne kulomba amba: “Tata, tumbijikai jizhina jenu.” Ponkapotu Yehoba wakumbwile amba: “Nejitumbijika kala, kabiji nkejitumbijika ne jibiji.” (Yoa. 12:27, 28) Ee, Yesu wipaine kupita mu lweseko lukatampe lwa bukishinka bwanji lwabula kupitamo muntu yense. Pano byo aumvwine bino byambo byaambile Shanji mwiulu kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, byalengejile Yesu kuketekela amba ukatumbijika ne kubingisha bumfumu bwa Yehoba. Kabiji ne kuba byo byo aubile!

Byafumine mu Lufu lwa kwa Yesu

15. Byo ajinga pepi na kufwa, mambo ka Yesu o aambijile amba: “Kwapwa”?

¹⁵ Yesu byo ajinga pa kichi kya lumanamo pepi na kufwa lufu lwatama, waambile amba: “Kwapwa.” (Yoa. 19:30) Yesu waingijile mingilo yanema bingi na bukwasho bwa Lesa pa myaka isatu ne kichika kufuma kimye kyo abatizwe kufika ne ku lufu lwanji! Yesu byo afwile, kwaubiwe kitentanshi kikatampe, kabiji mukulumpe wa bashilikale wamwenengako byo afwilenga waambile amba: “Kine uno waji Mwana Lesa.” (Mat. 27:54) Uno mushilikale wamumwene Yesu kimye kikwabo saka bamuseka na mambo a kwamba amba wajinga Mwana Lesa. Nangwa kya kuba wamanamine mu bintu byavula, Yesu watwajijile kwikala wakishinka ne kumushinawina Satana amba wa bubela. Pa mambo a bonse batundaika bumfumu bwa Lesa, Satana waambile amba: “Byonse byo aji nabyo muntu ukebipana mu kupulusha mweo wanji.” (Yoba 2:4) Na mambo a bukishinka bwanji, Yesu wamwesheshe amba ba Adama ne Evwa nabo bakonsheshe kwikala bakishinka mu lweseko lucheche lo bapichilemo. Kyakijilemo kunema, bwikalo ne lufu lwa kwa Yesu byatundaikile ne kunemeka bololoke bwa bumfumu bwa kwa Yehoba. (Tangai Byambo bya Mana 27:11.) Nanchi lufu lwa kwa Yesu lwaingilapo kala mingilo ikwabo nyi? Ee, lwaingila!

16, 17. (a) Mambo ka Bakamonyi ba kwa Yehoba bajingako Yesu saka akyangye kwiya o bakonsheshe kwitabilwa kwi aye? (b) Yehoba wafwetele byepi Mwananji pa bukishinka bwanji, kabiji Nkambo Yesu Kilishitu watwajijila kuba ka?

¹⁶ Bakalume bavula ba kwa Yehoba bajingako Yesu saka akyangye kwiya panopantanda. Bajinga baoloka kwi Lesa kabiji bebapele luketekelo lwa lusanguko. (Isa. 25:8; Da. 12:13) Pano ki ka kyalengejile Lesa wazhila aye Yehoba kupesha bantu bandengamambo mu jino jishinda jawama? Baibolo walumbulula amba: “[Yesu Kilishitu] ye amwesheshe Lesa amba ekale mfuto ya mambo, ya mu lwitabilo lwa mu mashi anji, mu kumwesha bololoke bwa Lesa bwa kuleka ao mambo alengelwe kala, monka mu kukokamuchima kwa Lesa; naamba namba mambo a kumwesha bololoke bwanji pa kyo kino kimye: amba mwine ekale waoloka, ne wa kumubingisha awa waitabila mwi Yesu.”—Loma 3:25, 26.b

¹⁷ Yehoba wafwetele Yesu kupichila mu kumusangula ne kumupa kifulo kikatampe kukila kyo ajingapo saka akyangye kwiya panopantanda. Aluno Yesu uji na bumi bwa kubula kufwa byo aji kilengwa kya mupashi. (Hebe. 1:3) Byo aji Ñanga Mukatampe kabiji Mfumu, Nkambo Yesu Kilishitu watwajijila na kukwasha baana banji ba bwanga kuba’mba batumbijikenga bololoke bwa Lesa. Kabiji twasanta bingi kuba’mba Shetu wa mwiulu, Yehoba ye Ufweta bonse boba kino kabiji bamwingijila mu bukishinka byonka biji Mwananji!—Tangai Salamo 34:3; Bahebelu 11:6.

18. Tukesamba pa ka mu mutwe walondelapo?

¹⁸ Bantu bonse bakishinka kutendekelatu kwi Abela bajinga na bulunda bwa pa muchima ne Yehoba mambo bajinga na lwitabilo ne luketekelo mu Lukunwa walailwe. Yehoba wayukile amba Mwananji ukekala wakishinka kabiji ne kuba amba lufu lwanji lukapwisha “bundengamambo bwa ba panopantanda!” (Yoa. 1:29) Kabiji lufu lwa kwa Yesu lwalengela bantu kumwenamo lelo jino. (Loma 3:26) Pano nga bukuzhi bwa kwa Kilishitu bwakonsha kwimupa mapesho ka? Buno bwipuzho bukakumbulwa mu mutwe wa kufundamo walondelapo.

[Tubyambo twa mushi]

Musakukumbula’mba Ka?

• Bololoke bwa Lesa bebuzhinaukile byepi?

• Lubatizhilo lwa kwa Yesu lwalumbulwilenga ka?

• Bintu ka byafumine mu Lufu lwa kwa Yesu?

[Kipikichala pa peja 9]

Nanchi mwayuka lubatizhilo lwa kwa Yesu byo lwalumbulwilenga nyi?