Nanchi Mubena Kutumbijika Bumfumu Bwa Yehoba Nyi?
“Ambai mu mikoka ya bantu amba, Yehoba ye mfumu.”—SALAMO 96:10.
1, 2. (a) Kintu ka kyanema kyaubiwe mu October 29 C.E.? (b) Kino kimye kyanema kyalumbulwilenga ka pe Yesu?
KINTU kyamwekele mu October 29 C.E. kyanema bingi kabiji kikyangye kumwekanapo jibiji panopantanda ne. Nembi wa Mambo awama aye Mateo washimuna’mba: “Ne Yesu, byo abatizhiwe, ponkapotu watuntukile mu mema; kabiji talai, mwiulu mwashinkukile, ne aye [Yoano Mubatishi] wamwene ne mupashi wa Lesa sa ekila pamo nobe nkunda, ne kumwikijila [Yesu]; kabiji ponkapo ne jiwi jafumine mwiulu amba, Uno ye Mwanami, ye natemwa, mo namwena lusekelo.” Abino byo bintu bicheche byamwekele byanembwa na banembi bana ba Mambo awama.—Mateo 3:16, 17 Mako 1:9-11; Luka 3:21, 22; Yoano 1:32-34.
2 Kwitululwa kwa mupashi wazhila pe Yesu kwalengejile kuyukanyikwa amba ye Mushingwa, kyambo kilumbulula amba Mesiasa, nangwa’mba Kilishitu. (Yoano 1:33) Uno ye “wa mu kisemi” nangwa amba ‘lukunwa’ walaiwe wamwekele. Uno wajinga pamo ne Yoano Mubatishi ye ye bafumpile ku kashiko kwi Satana kabiji ye ukafumpa mutwe wa Satana mulwanyi wa kwa Yehoba ne bumfumu. (Ntendekelo 3:15) Kufumatu kyokya kimye, Yesu wayukile kuba’mba wafwainwa kwingila na ngovu kuba kyaswa muchima wa Yehoba kutazha ku Bumfumu ne bufumu bwanji.
3. Yesu winengezhezhe byepi mwine pa mwingilo ye apelwe wa kutumbijika bumfumu bwa Yehoba?
3 Pa kuba’mba enengezhe kwingila uno mwingilo ye apewe, “Yesu, kasa ayula na mupashi Wazhila, wabwelele kufuma ku Yodano, bamutangijilenga ku mupashi mungyetu.” (Luka 4:1; Mako 1:12) Byo ajinga mungyetu pa moba 40, Yesu walangulukile langulukilenga pa mambo a bukalama avulumwine Satana ne pa mwingilo wa kutumbijika bumfumu bwa Yehoba. Ano mambo avwangamo bilengwa byonse biji mwiulu ne panopantanda. Onkao mambo netuwa twafwainwa kulanguluka pa mwingilo wawama wa kwa Yesu ne kumona byo twakonsha kuba pa kuba’mba tutumbijike bumfumu bwa Yehoba.—Yoba 1:6-12; 2:2-6.
Satana Walwishishe Bumfumu bwa Yehoba pa Luntunanwa
4. Satana waubilepo ka pa kuba’mba alete mambo a bumfumu bwa Yehoba pa luntunanwa?
4 Bino byonse byaambiwapo Satana wibiyukile. Kwakubula nangwa kutaya kimye ne, walukukile “wa mu kisemi” nangwa’mba ‘lukunwa’ wa “mwanamukazhi” wa Lesa. (Ntendekelo 3:15) Satana waesekele Yesu pa bimye bisatu ne kumutundaika’mba obe kintu kyamuwamijile kukila kuba kyaswa muchima wa Shanji. Lweseko lwa busatu lwaletele mambo a bumfumu bwa Yehoba pa luntunanwa. Wamumwesheshe Yesu “bufumu bonse bwa panopantanda, ne lukumo lwabo,” Satana waambijile Yesu kyakosa amba: “Bino byonse nsakwimupa, umvwe mundambile ne kumpopwela.” Yesu byo ayukijile jimo amba “bufumu bonse bwa panopantanda” buji mu maboko a kwa aye mubi, wamwesheshe lubaji lwanji mu mambo a bumfumu bwa Yehoba byo akumbwile’mba: “Fumako, Satana: mambo kyanembwa’mba, Ukamupopwela Nkambo Lesa wobe ne kumwingijila aye yenka.”—Mateo 4:8-10.
5. Ñanyi mwingilo wakatazha Yesu ye afwainwe kwingila?
5 Yesu wamwesheshetu patoka mu bwikalo bwanji kuba’mba kutumbijika bumfumu bwa Yehoba kyo kintu kyo anemekele bingi. Yesu wayukijile jimo amba wafwainwa kwikala wa kishinka kufikila ne kimye kya kumwipaya kwi Satana, mambo kyaambijilwe jimo amba ‘lukunwa’ wa mwanamukazhi wa Lesa bakamufumpa ku kashiko ne kuyukanyikisha’mba Lesa ye yenka wafwainwa kwikala kalama. (Mateo 16:21; 17:12) Kabiji Yesu walumbulwile kishinka kya kuba’mba bufumu bwa Lesa bo bo akengijisha Yehoba kufumyapo Satana ne kubwezha mutende ne lumvwañano ku bilengwa byonse. (Mateo 6:9, 10) Yesu Kilishitu waubile byepi pa kuba’mba engile uno mwingilo wakatezhe?
“Bufumu bwa Lesa Bwafwenya ke Pepi”
6. Yesu wayukanyikishe byepi amba Bufumu bo bo akengijisha Lesa ‘konawinako mingilo ya kwa Diabola’?
6 Patanshitu ‘Yesu waishile mu Ngalilea, kasa asapwila mambo awama a Lesa amba, Mwaka wafika kala, ne bufumu bwa Lesa bwafwenya ke pepi; lapilai anweba, mwitabile mu mambo awama.’ (Mako 1:14, 15) Aye mwine, waambile amba: “Nafwainwa nsapwile mambo awama a bufumu bwa Lesa ku mizhi ikwabo: mambo kyo kyo natuminwe.” (Luka 4:18-21, 43) Yesu wayanga na kupitañana mu mizhi na “kusapwila, ne kwibabula mambo awama a bufumu bwa Lesa.” (Luka 8:1) Kabiji Yesu waubile mingilo ya kukumya; nabiji kujisha mabumba a bantu, kuzhindamikapo binkunkwila, kubuka bakolwa ne kusangula bafwa. Kupichila mu bino bya kukumya Yesu wamwesheshetu amba Lesa wakonsha kufumyapo bintu byonse byatama ne buyanji bwaishile na mambo a bunsatuki bwaubiwe mu bujimi bwa Edena ne kumwesha amba ‘waonauna mingilo ya Diabola.’—1 Yoano 3:8.
7. Yesu wakambizhe baana banji ba bwanga kuba ka, kabiji ki ka kyafuminemo?
7 Pa kuba amba mwingilo wa kusapwila mambo awama engijiwe bulongo, Yesu wakonkenye jibumba ja baana ba bwanga bakishinka ne kwibafunjisha bya kusapwila. Patanshi wasajile batumwa banji jikumi na babiji ne ‘kwibatuma na kusapwila mambo a bufumu bwa Lesa.’ (Luka 9:1, 2) Apa bino watumine bakwabo 70 mu kusapwila amba: “Bufumu bwa Lesa bwimufwenyenya pepi.” (Luka 10:1, 8, 9) Kimye baana banji ba bwanga kyo baletele sawakya pa byo baingijile mu mwingilo wa kusapwila, Yesu waambile amba: “Natajilenga Satana byo aponene mwiulu nobe kubesha kwa mvula.”—Luka 10:17, 18.
8. Bwikalo bonse bwa kwa Yesu Kilishitu panopantanda bwa mwesheshenga ka?
8 Yesu waingilanga bingi na mukoyo kabiji kechi jazhikangatu kwakubula kwambapo pa bintu bya bufumu ne. Waingilanga mute ne bufuku kwa kubula kukokolokapo, ne kuvulamakotu ku bintu byawama bya mu bwikalo. Waambile amba: “Balubwala baji na mimbwa, bañonyi nabo baji na bitoto; pakuba Mwana muntu wabulwa ne pa kushamina mutwe wanji.” (Luka 9:58; Mako 6:31; Yoano 4:31-34) Saka kwakishala kimye kicheche kumwipaya, Yesu waambile na kuchinchika amba: “Mambo o naishijile panopantanda, namba nshimune bya bukine.” (Yoano 18:37) Bwikalo bwa kwa Yesu bonse bumwesha’mba waishile na kuba kyaswa muchima wa Yehoba ne kushimuna nkebelo ya Lesa ya kufikizha kyaswa muchima wanji kupichila mu Bufumu bwa Lesa, kechi kwikalatu mufunjishi wayukisha, kwingila mingilo ya kukumya ne kwikala mupulushi wipana, ine.—Yoano 14:6.
“Kwapwa”
9. Satana wakonsheshe byepi kufumpa ku kashiko ka “wa mu kisemi” kya mwanamukazhi wa Lesa?
9 Bintu byonse byaubile Yesu kutazha ku Bufumu kechi byatokeshe Mulwanyi, aye Satana Diabola ku muchima ne. Pa bimye byavula, Satana waingijishe “wa mu kisemi” kyanji wa panopantanda, ko kuba’mba bumulwila ntanda ne bupopweshi bwa bubela kuba’mba epaye “wa mu kisemi” kya mwanamukazhi wa Lesa. Kufumatu kimye kyo asemekelwe kufika ne ku mpelo ya bwikalo bwanji, Yesu bamuzebekelemo bingi kwi Satana ne bantu banji. Mu kimye kya kisalo mu mwaka wa 33 C.E., Mwana muntu bamufumpile ku kashiko ku Mulwanyi wanji. (Mateo 20:18, 19; Luka 18:31-33) Mashimikila aji mu Mambo awama amwesha Yudasa Isakaliota, bañanga bakatampe, banembeshi, Bafaliseo ne bena Loma byo baingijishiwe na Satana kukana ne kwipayila Yesu pa kichi kya lumanamo.—Byubilo 2:22, 23.
10. Kintu ka kyanemesha Yesu kyo aingijile kupichila mu lufu lwa pa kichi kya lumanamo?
10 Ki ka kiya mu milanguluko yenu umvwe mwalanguluka byamanamine Yesu ne byo afwijile pa kichi kya lumanamo? Kampe mwakonsha kuvuluka kitapisho kya bukuzhi kyapaine Yesu mu kukula bantu bambulwa koloka. (Mateo 20:28; Yoano 15:13) Kampe mwakonsha kukumya pa butemwe bukatampe Yehoba bo amwesheshe pa kwitupa kino kitapisho. (Yoano 3:16) Nangwa mwakonsha kwiumvwa nobe mukulumpe wa bashilikale bakina Loma waambile’mba: “Kine uno waji Mwana Lesa.” (Mateo 27:54) Ino yonse milanguluko ijitu bulongo. Kabiji vulukai’mba Yesu saka aji pa kichi kya lumanamo waambile’mba: “Kwapwa”! (Yoano 19:30) Bintu ka byo apwishishe? Yesu byo apwishishe kwingila mingilo yavula mu bwikalo bwanji kufika ne ku lufu, abya kine kintu kyanemesha kyo aishijile panopantanda kechi kupwisha mambo a bumfumu bwa Yehoba nenyi? Nanchi kechi kyaambijilwe jimo kuba’mba byo aji “wa mu kisemi,” bakamumanyika kyabaya bingi ne kumweseka kwi Satana pa kuba’mba akafumyepo bumvu pa jizhina ja Yehoba nenyi? (Isaya 53: 3-7) Ino yajinga mingilo yakosa, pano bino Yesu wiyubile. Obe mingilo kukosa!
11. Yesu ukoba byepi pa kuba amba akafikizhe bungauzhi bwaambijilwe jimo mu bujimi bwa Edena?
11 Na mambo a bukishinka bwanji, Yesu wasangwilwe, kechi mu bumuntu ne, bino wasangwilwe “ke mupashi upana bumi.” (1 Kolinda 15:45; 1 Petelo 3:18) Mulaye Yehoba ye alayile Mwananji watumbijikilwe ke wa kuba’mba: “Ikalai ku kilujo kyami, poso ngalule balwanyi benu ke kyakutulapo maulu enu.” (Salamo 110:1) “Balwanyi” mwavwanga mulwanyi mukatampe, aye Satana ne boba bonse ‘ba mu kisemi’ kyanji. Byo aji Mfumu wa mu Bufumu bwa Bumesiasa bwa Yehoba, Yesu Kilishitu ye ukatangijila mu konauna bansatuki bonse, mwiulu ne panopantanda. (Lumwekesho 12:7-9; 19:11-16; 20:1-3, 10) Apa bino bungauzhi buji pa Ntendekelo 3:15 bukafikizhiwa bonse pamo ne lulombelo Yesu lo afunjishishe baana banji ba bwanga amba: “Bufumu bwenu bufike. Kyaswa muchima wenu kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu.”—Mateo 6:10; Filipai 2:8-11.
Yesu Witushijile kya Kumwenako
12, 13. (a) Bantu babena kubapo ka pa kumvwa mambo awama ano moba? (b) Bintu ka byo twakonsha kulangulukapo pa kulondela mu ngayo ya kwa Kilishitu?
12 Lelo jino, mambo awama a Bufumu abena kusapwilwa mwaya ntanda, kwesakana na byonka byaambile Yesu. (Mateo 24:14) Kyafumamo ke kya kuba’mba, bantu bavula bepana kwingijila Lesa. Basangalala bingi na mambo a mapesho akaleta Bufumu. Batengela bumi bwa myaka ne myaka mu paladisa panopantanda amo mukekala mutende ne kukasuluka, kabiji babulako ne bakwabo pa bintu byo baitabilamo. (Salamo 37:11; 2 Petelo 3:13) Nanchi mwibamo babano basapwishi ba Bufumu nyi? Umvwe ibyo, tubena kwimusanchila bingi. Nangwa byonkabyo, kujipo kintu kimo atweba umo umo kyo twafwainwa kulangulukangapo.
13 Mutumwa Petelo wanembele’mba: “Kilishitu naye wimumanamijile anweba, ne kwimushila mwa kulondela, mulonde monka mu ngayo yanji.” (1 Petelo 2:21) Yukai mba, Petelo kechi waambile pe Yesu byo asapwilanga na mukoyo nangwa byo ayukile kufunjisha ne, bino waambile pa lumanamo lwanji. Petelo wamweneko Yesu byo akonsheshe kumanama ne kukokela bumfumu bwa Yehoba kabiji ne kumwesha’mba kya kine Satana wa bubela. Pano bino, twafwainwa kulondela byepi mu ngayo ya kwa Yesu? Twafwainwa kwiipuzha atweba bene amba: ‘Kufika pa ñanyi kipimo po nakonsha kumanamina pa kuba amba ntundaike ne kunemeka bumfumu bwa Yehoba? Nanchi bwikalo bwami ne mwingilo wa busapwishi bimwesha amba nanemeka bumfumu bwa Yehoba nyi?’—Kolose 3:17.
14, 15. (a) Yesu waubilepo ka kimye kyo bamubujile milanguluko incha ne bya bupe byabula kufwainwa, kabiji mambo ka? (b) Mambo ka o twafwainwa kuvulukanga kimye kyonse? (Ambaipo ne mu byambo biji mu kabokoshi kamba’mba, “Ikalai ku Lubaji lwa kwa Yehoba.”)
14 Pa juba pa juba, tutalañana na meseko ne kufukula bya kuba, mu bintu bikatampe ne bicheche. Ki ka kyakonsha kwitukwasha kufuukula bulongo? Kya kumwenako, umvwe tubena kutalañana na lweseko lwakonsha kutamisha bwina Kilishitu bwetu, twakonsha kubapo byepi? Kimye Petelo kyo aambijile Yesu kuba’mba atekanye, Yesu waubilepo ka? Yesu wamupachijile amba: “Pichila munyuma yami, Satana; mambo kechi uta muchima ku bya Lesa ne, poso ku bya bantu.” (Mateo 16:21-23) Nangwa umvwe twapewa jishuko ja kwikala na mali nangwa kuyilako palutwe mu bya kufunda abyo byakonsha kutabankanya bumupashi bwetu, abya twakonsha kuba byonka byaubile Yesu nyi? Yesu byo ayukile’mba aba bamwene mingilo yanji ya kukumya ‘Basaka kwiya kunkakachizha’mba, ekale ke mfumu,’ wabombokele bukiji bukiji.—Yoano 6:15.
15 Mambo ka Yesu kyo aubijile bintu kwa kubula kukankazhama mu kikye kimye ne mu bimyetu bikwabo? Mambo wayukile’mba kwajinga kintu kimo kyanemesha kukila kwizhikijila aye mwine nangwa kuba kyamuwamijile aye mwine. Wakebelenga kuba kyaswa muchima wa Shanji ne kutumbijika bumfumu bwa Yehoba mu bimye byonse. (Mateo 26:50-54) Onkao mambo, umvwe kechi tulanguluka pa bumfumu bwa Yehoba mu bimye byonse ne, byonka byaubanga Yesu, tukakonsha kukankalwa kuba kintu kyawama. Mambo ka? Mambo twakonsha kupona bukiji bukiji mu meseko a kwa Satana, ye sendwe ulengela bintu byatama kumweka nobe byawama, byonka byo aubile pa kongola Evwa.—2 Kolinda 11:14; 1 Timoti 2:14.
16. Nga nkebelo ine ya kukwashisha bantu ika?
16 Mu mwingilo wetu, tweseka na ngovu kwisamba na bantu kutazha ku bintu biji ku michima yabo ne kwibamwesha mikumbu ya mu Baibolo. Jino jo jishinda jafwainwa mambo jibaletela mujojo wa kukebesha kutendeka kufunda Baibolo. Nangwa byonkabyo, nkebelo yetu kechi ya kukwashatu bantu kuyuka Baibolo byo aamba nangwa mapesho akaleta Bufumu bwa Lesa ne. Twafwainwa kwibakwasha kumvwisha mambo a bumfumu bwa Lesa. Abya bakonsha kwikala bena Kilishitu bakine ne kwitemenwa kusenda ‘kichi kya lumanamo’ ne kumanama na mambo a bufumu nyi? (Mako 8:34, NW) Nanchi benengezha kwivwanga na bakwabo bakeba kutumbijika bumfumu bwa Yehoba ne kumwesha amba kya kine Satana wa bubela kabiji waluntepentepe nyi? (Byambo bya Mana 27:11) Ke jishuko jetu kwikwasha mulwetu ne kukwasha bakwetu kuba byonkabye.—1 Timoti 4:16.
Lesa byo Akekala “Byonse mu Byonse”
17, 18. Kimye ka kya lusekelo kyo twafwainwa kutengelanga umvwe ketumweshe amba tubena kutumbijika bumfumu bwa Yehoba?
17 Byo tubena kwingijisha na ngovu luno mu bwikalo bwetu ne mu mwingilo wetu wa busapwishi, tumwesha’mba tubena kutumbijika bumfumu bwa Yehoba ne kutengela kimye Yesu Kilishitu kyo “akafikizha bufumu kuji Lesa, Shanji.” Kimye ka po akoba kino? Mutumwa Paulo walondolwele’mba: “Byo akapwisha kuvulañanya bufumu bonse, ne lūsa lonse, ne bulume bonse. Mambo kyafwainwa aye ekale mfumu, poso akanyanchijile balwanyi banji bonse. . . . Ne aye Mwana naye ukakokela yewa wamukokeshesha byonse, amba Lesa ekale byonse mu byonse.”—1 Kolinda 15:24, 25, 28.
18 Lesa byo Akekala “Byonse mu Byonse,” kino kikekala kimye kyawama bingi! Bufumu bukafikizha kikonkwanyi kyabo. Bonse balwisha bumfumu bwa Yehoba bakonaunwa. Mutende ne kulondela mizhilo bikabwezhiwa mwaya ntanda yonse. Mu byambo bya kwa nyimbi wa masalamo, bilengwa byonse bikemba amba: “Panai kwi Yehoba lukumo lwafwainwa jizhina janji . . . Ambai mu mikoka ya bantu amba, Yehoba ye mfumu.”—Salamo 96: 8, 10.
Musakukumbula’mba Ka?
• Yesu wanemekele byepi mambo a bumfumu bwa Yehoba?
• Kintu ka kyanema Yesu kyo apwishishe kupichila mu mwingilo wanji wa busapwishi kufika ne ku lufu?
• Mu ñanyi mashinda mo twafwainwa kulondela kya kumwenako kya kwa Yesu Kilishitu ne kumwesha amba tubena kutumbijika bumfumu bwa Yehoba?
[Kitenguluzha/Bipikichala pa peja 11]
IKALAI KU LUBAJI LWA KWA YEHOBA
Byonka balongo ba mu Korea ne ku mapunzha akwabo byo bayuka amba, umvwe bena Kilishitu ke batalañane na meseko akatazha, kikwasha bingi kuyuka ene mambo meseko kyo ebanankamina.
Mulongo umo Kamonyi wa kwa Yehoba ye bataile pa kazhima mu kimye kya kafulumende wa kala wa mu Russia waambile amba: “Kitukwashishe kuchinchika, ke kumvwisha mambo avulumwine Satana mu bujimi bwa Edena, ko kuba’mba lūsa lwa bukalama bwa Yehoba. . . . Twayukile kuba’mba twajinga na jishuko ja kutumbijika bukalama bwa Yehoba. . . . Kino kitukoseshe bingi ne kwitukwasha kulama bukishinka bwetu.”
Kamonyi umo walondolwele kya mukwashishe kuchinchika ne ba Kamonyi bakwabo kimye kyo bajinga mu kampu wa lumanamo. Waambile amba, “Yehoba witukoseshe. Nangwa twamanaminenga, twajinga balaba ku mupashi. Kimye kyonse twitundaikanga mulwetu pa kwikala ku lubaji lwa Yehoba ne kutumbijika bumfumu bwanji bwa pa bilengwa byonse.”
[Kipikichala pa peja 8]
Yesu watumbijikile byepi bumfumu bwa Yehoba kimye kyo bamwesekele kwi Satana?
[Kipikichala pa peja 10]
Bintu ka byapwa na mambo a lufu lwa kwa Yesu?