Anweba Bisemi Bya Bwina Kilishitu, ‘Labainga Ne Kukenkenta’

“Tulabenga ne kukenkenta kasa tutekanya.”—1 TESA. 5:6.

1, 2. Ki ka kyakonsha kukwasha kisemi kutwajijila kulaba ku mupashi?

BYO AAMBILENGA pa ‘juba ja Yehoba, jikatampe ja kulengesha moyo mukatampe,’ mutumwa Paulo wanembejile bena Kilishitu ba mu Tesalonika amba: ‘Anwebakwetu, kechi muji mu mfishi, amba aja juba jikemutane nobe ngivi ne: mambo anweba bonse mwi baana ba kyeya, mwi baana ba mute: kechi twi ba bufuku nangwa ba mfishi ne.’ Kabiji wanungilepo’mba: “Byonkabyo kechi tulale tulo byo balala bakwabo ne, nanchi tulabenga ne kukenkenta kasa tutekanya.”—Yoe. 2:31; 1 Tesa. 5:4-6.

² Lujimuno lwaambile Paulo ku bena Tesalonika lwanema bingi, kikatakata ku bena Kilishitu baji mu “kimye kya ku mpelo.” (Da. 12:4) Mpelo ya buno bwikalo bwatama byo ibena kunangijila, Satana wavwajila katabuka bapopweshi bakine bavula, ukeba kwibalengela kuleka kwingijila Lesa. Onkao mambo, kyanema bingi kumvwina lujimuno lwa kwa Paulo lwa kutwajijila kwikala balaba ku mupashi. Pa kuba amba ba mu kisemi kya bena Kilishitu batwajijile kulaba, bafwainwa kuta muchima pa kwingila mingilo yabo yaambiwapo mu Binembelo. Byo kiji bino, pano ñanyi mingilo yonkayo banabalume, banabakazhi ne baana yo bafwainwa kutapo muchima kukwashishamo kisemi kutwajijila ‘kulaba ne kukenkenta’?

Anweba Banabalume, Londelainga “Kafunga Wawama”

3. Kwesakana na 1 Timoti 5:8, mwanamulume byo aji mutwe wa nzubo, uji na ñanyi mwingilo?

³ Baibolo waamba amba: “Mutwe wa mwanamukazhi ye mulume wanji.” (1 Ko. 11:3) Mwingilo wa mutwe wa nzubo wavwangamo ka? Binembelo byatongolapo kintu kimo kyafwainwa kubanga mutwe wa nzubo amba: “Umvwe muntu wabula kwibamwena ba kwanji byafwainwa, kine ne ba mu nzubo yanji mwine bo bene, wilukana kala lwitabilo, wakila wabula kwitaba mu kutama.” (1 Timo. 5:8) Kya kine, mwanamulume wafwainwa kumwenanga ba mu kisemi kyanji bintu bya ku mubiji. Pano bino, pa kuba amba ebakwashe kutwajijila kulaba ku mupashi, kechi wafwainwatu kumwenanga ba mu nzubo yanji byo bakeba ku mubiji ne. Wafwainwa kukosesha kisemi kyanji ku mupashi, kukwasha bonse kwikala na bulunda bwawama ne Lesa. (Mana 24:3, 4) Pano wakonsha kuba byepi bino?

4. Ñanyi kintu kyakonsha kukwasha mwanamulume kutwajijila kukosesha bumupashi bwa kisemi kyanji?

⁴ Byo kiji kuba’mba, “mulume ye mutwe wa mukazhanji, byonka biji ne Kilishitu ye mutwe wa kipwilo.” Mwanamulume wasongola wafwainwa kuyuka bumutwe bwa Kilishitu ne byo alama kipwilo kabiji ne kumulondela. (Efi. 5:23) Akimonai Yesu byo alumbulwile bulunda bo ajinga nabo na baana banji ba bwanga. (Tangai Yoano 10:14, 15.) Ñanyi kintu kyakonsha kukwasha mwanamulume kukosesha bumupashi bwa ba mu kisemi kyanji? Ke kino, kufunda byaambanga ne byaubanga Yesu “kafunga wawama” ne ‘kulondela monka mu ngayo yanji.’—1 Pe 2:21.

5. Kafunga Wawama wayuka byepi kipwilo?

⁵ Mu ñambilo ya kifwanyikizho, bulunda buji pakachi ka kafunga ne mukooko bwaimena pa kwiyuka ne kwiketekela. Kafunga wiiyuka bulongo mikooko yanji kabiji ne mikooko nayo imuyuka ne kumuketekela bingi. Mikooko imuyuka ne kukokela jiwi janji. Yesu waambile’mba: “Bami nebayuka, ne bami nabo bangyuka.” Wibayuka bulongo bonse mu kipwilo. Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa amba “nebayuka” kilumbulula “kuyuka bulongo mulunda.” Kya kine, Kafunga Wawama uyuka mikooko yanji umo umo. Uyuka byo ikeba, bilubo byayo ne bulume bwa mukooko yense. Kafwako nangwa kimo kyo aluba Wakumwenako wetu pa mikooko yanji ne. Kabiji mikooko nayo yamuyuka bulongo kafunga ne kumuketekela.

6. Banabalume bakonsha kulondela byepi Kafunga Wawama?

⁶ Pa kuba amba mwanamulume alondelenga bulongo bumutwe bwa kwa Kilishitu, wafwainwa kwimonanga nobe kafunga kabiji ne kumona bo atangijila nobe mikooko. Wafwainwa kumona amba wayuka bulongo ba mu kisemi kyanji. Nanchi mwanamulume wakonsha kwibayuka bulongo nyi? Wakonsha kwibayuka bulongo ba mu kisemi kyanji inge ke esambe nabo bulongo, kwibateleka, kwibatangijila, kabiji ne kufuukula bulongo bintu nabiji byavwangamo kupopwela kwa kisemi, kutanwa ku kupwila, mwingilo wa mu bujimi ne bya kisangajimbwe. Umvwe mwanamulume mwina Kilishitu katangijile na maana a mu Mambo a Lesa ne kuyuka ba mu kisemi kyanji bulongo, bakaketekela bumutwe bwanji kabiji ne aye ukekalanga na lusekelo pa kumona ba mu kisemi kyanji byo bakwatankena pamo mu mpopwelo ya kine.

7, 8. Banabalume bakonsha kumwesha byepi butemwe ku ba mu nzubo yabo byonka byaubanga Kafunga Wawama?

⁷ Kabiji kafunga wawama utemwa ne mikooko yo afunga. Inge twafunda mashimikila a mu Mambo Awama aamba pa bwikalo bwa kwa Yesu ne mwingilo wanji, butemwe Yesu bo atemenwe baana banji ba bwanga bwitufika bingi pa muchima. Kabiji ‘wapaine mweo wanji na mambo a mikooko.’ Banabalume nabo bafwainwa kutemwa ba mu nzubo yabo byonka byajinga Yesu. Mu kifulo kya kushintaukila mukazhanji, mwanamulume ukeba kwitabilwa kwi Lesa utwajijila kumutemwa “byonka byo atemenwe Kilishitu kipwilo.” (Efi. 5:25) Wafwainwa kwambanga byambo byawama ne kulangulukilako mukazhanji, mambo wanema bingi.—1 Pe. 3:7.

⁸ Pa kufunjisha baana, mwanamulume wafwainwa kulondelanga mizhilo ya Lesa. Pano bino kechi wafwainwa kubula kumwesha baana banji butemwe ne. Inge ke kikebewe kujimunako baana, mwafwainwa kuba bino mu butemwe. Banyike bamo bakonsha kumvwa bukiji byo mwibakambizha kukila bakwabo. Onkao mambo, bashabo bafwainwa kwibatekenya bingi. Umvwe banabalume kebalondele byaubanga Yesu baleta mutende pa nzubo. Bisemi byabo bikala na bulunda bwawama ne Lesa bwaimbilepo nyimbi wa masalamo.—Tangai Salamo 23:1-6.

9. Byonka byo kyajinga kwi mushakulu Nowa, banabalume bena Kilishitu baji na ñanyi mwingilo, kabiji ki ka kyakonsha kwibakwasha kumwingila bulongo?

⁹ Mushakulu Nowa waikalanga mu moba a kupelako a bobwa bwikalo. Pano bino Yehoba wamulamine “ne bakwabopo batanu na babiji, byo aletele muyulo panopantanda pa bambulwa kwakamwa Lesa.” (2 Pe. 2:5) Nowa wajinga na mwingilo wa kukwasha ba mu kisemi kyanji kupuluka Muyulo. Uno ye mwingilo ujipo ne na mitwe ya bisemi bya bwina Kilishitu mu ano moba a kupelako. (Mat. 24:37) Kyanema bingi kwibikako kufunda byaubanga “kafunga wawama” ne kumulondela mu bwikalo bwetu.

Anweba Banabakazhi, ‘Wamishainga mu Nzubo Yenu’

10. Kunekenena mwatawanji kulumbulula ka ku mwanamukazhi?

¹⁰ Mutumwa Paulo wanembele amba: “Anweba banabakazhi, nekenenai bamwata wenu, nobe Nkambo.” (Efi. 5:22) Bino byambo kechi bimwesha amba banabakazhi babula kunema ne. Saka akyangye kulenga Evwa, mwanamukazhi mutanshi, Lesa wakine waambile’mba: “Kechi kyawama muntu kwikala bunke ne; nkamulengela nkwasho wamufwainwa.” (Nte. 2:18) Mwingilo wa “nkwasho wamufwainwa” ye engila mukukwashako mwatawanji mu mingilo ya pa nzubo, kine wanema bingi.

11. Mwanamukazhi wa maana “uwamisha mu nzubo yanji” byepi?

¹¹ Mwanamukazhi wa maana uba bulongo bintu pa kuba amba ba mu nzubo yanji bamwenengamo byawama. (Tangai Byambo bya Mana 14:1.) Kupusanako na mwanamukazhi wabula maana ulengulula lunengezho lwa bumutwe, mwanamukazhi wa maana aye unemeka bingi luno lunengezho. Mu kifulo kya kwikala na milengulwila ne kwiubilatu bintu byonka byuba bantu ba mu ino ntanda, aye ukokela mwatawanji. (Efi. 2:2) Mwanamukazhi wabula maana wendatu na kwamba byatama pa mwatawanji, pa kuba mwanamukazhi wa maana ulengela baana ne bantu kunemeka bingi mwatawanji. Mwanamukazhi wa uno mutundu kechi ulengulula bumutwe bwa mwatawanji kupichila mu kwambila mukoyo nangwa kumupachika ne. Kabiji kuji ne lukatazho lukwabo lwa kuyuka bya kwingijisha mali. Mwanamukazhi wabula maana wakonsha konauna nsabo ya kisemi yo bayanjijile pa kubatu amba beimone. Mwanamukazhi wa maana aye kechi byo oba ne. Ukwatankena pamo na mwatawanji mu bya mali. Kechi wikala na kisuse ne, uba bintu na maana. Kabiji kechi ukola munda mwatawanji kuba amba engilenga kimye kyabaya ne.

12. Mwanamukazhi wakonsha kukwasha byepi ba mu kisemi kutwajijila “kulaba ne kukenketa”?

¹² Mwanamukazhi wa maana ukwasha kisemi kyanji ‘kulaba ne kukenkenta’ kupichila mu kukwashako mwatawanji kufunjisha baana bintu bya ku mupashi. (Mana 1:8) Ubambakana ne kutundaika kwikala na Kupopwela kwa Kisemi. Kabiji uyila mumo na mwatawanji pa kujimunako baana. Wapusanako na mwanamukazhi wa bulunji, ulama baana banji bibi ku mubiji ne ku mupashi.

13. Mambo ka o kyanemena mwanamukazhi kutundaika bamwatawanji kubambakana pa kwingila mingilo ya Lesa?

¹³ Mwanamukazhi ukwasha mwatawanji umvwa byepi pa kumona byo abambakana mu kipwilo kya bwina Kilishitu? Kimuletela bingi lusekelo. Nangwa mwatawanji nkwasho mu kipwilo, mukulumpe, nangwa kampe wa mu Kavoto ka Bambañana na ba Mingilo mu Bipatela nangwa wa mu Kavoto ka Bantungi ba Mpunzha, usekela pa mwingilo yense wingila mwatawanji. Kikebewa kwipana pa kuba amba atundaikenga mwatawanji mu byambo ne mu byubilo. Bino wayuka kuba’mba mingilo ya Lesa ingila mwatawanji ikwasha kisemi kutwajijila kulaba ku mupashi.

14. (a) Ki ka kyakonsha kukatazha ku mwanamukazhi ukwasha mwatawanji, kabiji wakonsha kuba byepi na luno lukatazho? (b) Mwanamukazhi wakonsha kulengela byepi kisemi kukwatankana?

¹⁴ Kikatazha bingi mwanamukazhi kukwasha mwatawanji umvwe wafuukula bintu byapusanako na byo akeba. Nangwa byonkabyo, umwesha “muchima wa bukimote ne wazhindama” ne kukwatankena pamo kuba byo afuukula. (1 Pe. 3:4) Mwanamukazhi wawama ulondela byaubanga banabakazhi baakamwanga Lesa bajingako kala nabiji Sala, Luta, Abigaila, ne Maliya inanja Yesu. (1 Pe. 3:5, 6) Kabiji ulondela ne byuba banabakazhi bakikulumpe ba mu ano moba ‘ba mushingi.’ (Titu. 2:3, 4) Kupichila mu kupa bamwatawanji mushingi ne kwibatemwa, mwanamukazhi wa maana ulengela masongola kuwama ne kisemi kukwatankana. Pa nzubo paji mwanamukazhi wa uno mutundu bonse batemwa kwikalapo. Ku mwanamulume wakamwa Lesa, mwanamukazhi umukwasha wanema bingi.—Mana 18:22.

Anweba Bakyanyike, ‘Talainga ku Bintu Bibula Kumweka’

15. Bakyanyike bakonsha kukwatankena byepi pamo na bansemi babo pa kuba amba batwajijile ‘kulaba ne kukenkenta’?

¹⁵ Anweba bakyanyike mwakonsha kukwatankena byepi pamo na bansemi yenu pa kuba amba bonse mu kisemi mutwajijile ‘kulaba ne kukenketa’ ku mupashi? Langulukainga pa mfweto yo emulaya Yehoba. Kampe kufumatu ku bwanyike bansemi benu bemumweshanga bipikichala bimwesha bikekala bwikalo bwa mu Paladisa. Byo mwakomeneko, bafwainwa baingijishanga Baibolo ne mabuku a bwina Kilishitu kwimukwasha kufwanyikizha bikekala bumi bwa myaka mu ntanda ipya. Kuta muchima pa kwingijila Yehoba ne kufuukula bulongo bya mu bwikalo kukemulengela kutwajijila ‘kulaba ne kukenkenta.’

16, 17. Bakyanyike bakonsha kuba byepi pa kuba’mba batwajijile kunyema bulongo kapela ka bumi?

¹⁶ Londelainga byambo bya kwa mutumwa Paulo biji mu 1 Kolinda 9:24 (Tangai.) Nyemainga kapela ka bumi na mulanguluko wakutambula mfweto. Salaipo bwikalo bukemulengela kutambula mfweto ya bumi bwa myaka. Bavula baleka bwikalo bwa kutemwa bintu bya ku mubiji kwibalabika ne kubula kuzanza meso pa mfweto ya kulutwe. Buno byo bwaikalapo bumbulwa maana! Kusalapo bwikalo bwa kukeba bunonshi kechi kuleta lusekelo lwa kine ne. Bintu bipotwa na mali bikalatu kakimye kacheche. Onkao mambo, anweba talainga ku “bintu bibula kumweka.” Mambo ka? Mambo “abya bibula kumweka byo bya myaka.”—2 Ko. 4:18.

¹⁷ Bintu “bibula kumweka” byavwangamo bintu byawama bya Bufumu. Salaipo bwikalo bukemulengela kukamona bino bintu. Lusekelo lwa kine lufuma mu kwingijila Yehoba. Kwingijila kwitulengela kwibikila bikonkwanyi byo mwakonsha kufikizha mu kimye kicheche ne bya pa kimye kyabaya.a Kwibikila bikonkwanyi bya ku mupashi kwakonsha kwimukwasha kutwajijila kuta muchima pa kwingijila Lesa na mulanguluko wa kukatambula mfweto ya bumi bwa myaka.—1 Yoa. 2:17.

18, 19. Wakyanyike wakonsha kuyuka byepi amba bukine bwamufika pa muchima?

¹⁸ Anweba bakyanyike, kintu kitanshi kyo mwafwainwa kuba pa kuba’mba mwendenga mu jishinda ja ku bumi ke kuleka bukine kwimufika pa muchima. Nanchi mwauba kala bino nyi? Ishikishai anweba bene’mba: ‘Abya nakoma ku mupashi nyi, inyi ñingila mingilo ya Lesa na mambo a kulondelatu byuba bansemi nyi? Nanchi nebikako kwikala na byubilo bitokesha Lesa ku muchima nyi? Nanchi nebikishako kutwajijila kwingila mingilo ya mpompwelo ya kine, nabiji kulomba kimye kyonse, kufunda ne kutanwa ku kupwila ne kuya mu mwingilo wa mu bujimi nyi? Abya mbena kufwenya kwipi ne Lesa kupichila mu kwibikishako kwikala na bulunda bwa pa muchima ne aye nyi?’—Yako. 4:8.

¹⁹ Akilangulukai pa bwikalo bwa kwa Mosesa. Nangwa kya kuba waikalanga na bantu balondelanga kisho kingi, wasajilepo kuyukanyikwa,mba mupopweshi wa Yehoba mu kifulo kya kuyukanyikwa’mba munkananji Felo. (Tangai Bahebelu 11:24-27.) Anweba bena Kilishitu bakyanyike mwafwainwa kufuukulapo kutwajijila kwingijila Yehoba mu bukishinka. Inge mwauba bino, mukekala na lusekelo lwa kine, kintu kyanema bingi mu bwikalo kabiji mukekala na luketekelo lukemulengela ‘kukwachisha ku bumi, bonkabwa bwa kine kine.’—1 Timo. 6:19.

20. Mu kapela ka bumi, bañanyi bakatambula mfweto?

²⁰ Mu makayo ajingako kala, muntutu umo ye wakyombeshanga bakwabo pa kunyema kapela. Bino kechi byobyo kiji mu kapela ka bumi ne. Lesa “wasaka’mba, bantu bonse bapuluke, bakayukishe bya bukine.” (1 Timo. 2:3, 4) Bamo bapwisha kunyema kano kapela, kabiji bakwabo mubena kunyemena pamo nabo. (Hebe. 12:1, 2) Aba babula kuleka bo bakatambula mfweto. Onkao mambo, kosaiko mukatambule!

21. Mu mutwe walondelapo tukesamba pa ka?

²¹ “Aja juba jikatampe ja Yehoba jilengesha moyo” nangwa pakafwetu nzovu jikafika. (Mala. 4:5) Jino juba kechi jikebafikila bena Kilishitu kyakubazhimukilatu ne. Kyanema bonse mu kisemi kutako muchima kuba byo bebatongwela mu Binembelo. Ñanyi bintu bikwabo byo mwafwainwa kuba pa kuba amba mutwajijile kulaba ku mupashi ne kukosesha bulunda bwenu ne Lesa? Mu mutwe walondelapo tukesamba bishinka bisatu byakunza bumupashi bwa bonse mu kisemi.

[Tubyambo twa mushi]

Mwafundamo Ka?

• Mambo ka o kyanemena bisemi bya bwina Kilishitu kutwajijila ‘kulaba ne kukenketa’?

• Mwanamulume wakonsha kulondela byepi Kafunga Wawama?

• Mwanamukazhi wa maana wakonsha kukwasha byepi mwatawanji?

• Bakyanyike bakonsha kukwashako byepi bisemi kutwajijila kulaba ku mupashi?

[Kipikichala pa peja 9]

Mwanamukazhi ukwasha mwatawanji wata muchima ku bintu bya Lesa wanema bingi