BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w12 10/15 pp. 22-26
  • Kokelainga Lesa Ne Kumwenamo Mu Milaye Yo Alaya

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Kokelainga Lesa Ne Kumwenamo Mu Milaye Yo Alaya
  • Kyamba kya Usopa—2012
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • LUCHIPO KYO KINTU KIMWESHA’MBA MUNTU WALAYA KYA KINE
  • YEHOBA WACHIPILE PA KULAYA ABALAHAMA
  • MILAYE IKWABO YA LESA
  • MILAYE IKWABO IBIJI
  • KISAKA KIPYA KYA BENA ISALELA BA LESA
  • Mepuzho Afuma ku Batanga
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2022
  • Lekai Ee Wenu Ekale Ee
    Kyamba kya Usopa—2012
Kyamba kya Usopa—2012
w12 10/15 pp. 22-26

Kokelainga Lesa Ne Kumwenamo Mu Milaye Yo Alaya

“[Lesa] byo abujile muntu mukwabo wamukila wa kuchipilamo, wichipijile mwine.”—HEBE. 6:13.

MONAI INGE MWAKONSHA KUKUMBULA:

Mambo ka o twafwainwa kusumininwa’mba bintu byonse byafuukula Lesa bikafika?

Ñanyi mulaye Lesa ye alayile kimye ba Adama ne Evwa kyo balengele mambo?

Tumwenamo byepi mu milaye Lesa yo alayile Abalahama?

1. Nga milaye ya Yehoba yapusana byepi na ya bantu bandengamambo?

YEHOBA ye “Lesa wa bukine.” (Sala. 31:5) Kechi twakonsha kuketekela bantu bandengamambo kimye kyonse ne, bino ‘Lesa kechi wakonsha kubepa’ ne. (Hebe. 6:18; tangai Kubala 23:19.) Bintu byawama byo akeba kubila bantu wibifikizha. Kyakumwenako, bintu byonse byaambile Lesa amba ukoba kimye kyo alengelenga bintu, wibyubile. Onkao mambo, pa kupwa moba atanu na jimo o alengejilemo bintu, “Lesa wibimwene byonsetu byo alengele, kabiji byonsetu byaji byawamishatu.”—Nte. 1:6, 7, 30, 31.

2. Juba ja Lesa ja kukokolokelamo jo ji ka, kabiji mambo ka o ‘ejizhijikile’?

2 Panyuma ya kumona bintu byonse byo alengele amba byawama, Yehoba Lesa waambile’mba juba ja butanu na bubiji jatendeka, pano bino kechi jajinga juba ja maola 24 ne, kyajinga kimye kyabaya kyo afwainwe kukokoloka ku mingilo yanji ya pano pa ntanda ya kulenga bintu. (Nte. 2:2) Juba ja kukokolokelamo Lesa jikitwajijila ne luno. (Hebe. 4:9, 10) Baibolo kechi wasolola kine kimye kyatendekele jino juba ne. Bino twayuka kuba’mba jino juba jatendekele panyuma ya kulengwa kwa kwa Evwa, muka Adama, myaka 6,000 yapitapo. Katatakatu Bukalama bwa Myaka Kiumbi bwa kwa Yesu Kilishitu bukafike, abo bukafikizha mulanguluko wa Lesa wa kuba’mba ntanda ikekale paladisa wa myaka mukakumbana bantu balumbuluka. (Nte. 1:27, 28; Lum. 20:6) Nanchi mwasumininwa kuba’mba mukekala na lusekelo kulutwe na lwendo nyi? Ee, mwakonsha! Mambo “Lesa wapesheshe juba ja butanu na bubiji ne kwijizhijika.” Kino kyajinga kishiino kya kuba’mba nangwa kukekaletu makatazho a mutundu ka, Lesa ukafikizha mulanguluko wanji ku mpelo ya juba janji ja kukokolokelamo.—Nte. 2:3.

3. (a) Juba ja Lesa ja kukokolokelamo byo jatendekele, ñanyi bunsatuki bwaubiwe? (b) Yehoba walumbulwile byepi byo akapwisha luno lukatazho?

3 Nangwa byonkabyo, juba ja Lesa ja kukokolokelamo byo jatendekele, kintu kimo kyatama kyaubiwe. Satana, malaika wajinga mwiulu, wakebelenga amba bantu bamupopwelenga mu kifulo kya kupopwela Lesa. Wabepele bubela butanshi ne kujimbaika Evwa kuba’mba asatukile Yehoba. (1 Timo. 2:14) Panyuma ya kino, Evwa walengejile mwatawanji naye kusatuka. (Nte. 3:1-6) Nangwa kya kuba Satana waletele luzhinauko pa bukishinka bwa Lesa, Yehoba kechi wakebelenga kuchipa pa kumwesha kuba’mba ukafikizha bintu byo akebelenga kuba ne. Mu kifulo kya kuchipa, Lesa waambile byambo byafwainwe kusololwa kulutwe kimye kyo aambile pa jishinda jo akapwishishamo luno lukatazho. Waambile’mba: “Amiwa nkabika bulwanyi pakachi kobe [Satana] ne mwanamukazhi ne pakachi ka lukunwa obe ne lukunwa wa mwanamukazhi. Aye [Lukunwa walaiwe] ukafumpa mutwe wobe ne obewa ukamusuma ku kashiko kanji.”—Nte. 3:15 NW; Lum. 12:9.

LUCHIPO KYO KINTU KIMWESHA’MBA MUNTU WALAYA KYA KINE

4, 5. Ñanyi jishinda jaingijishe Abalahama pa kuchipa?

4 Ba Adama ne Evwa saka bakyangye kulenga mambo, kuchipa kechi kwakebewanga pa kumwesha amba muntu ubena kwamba kine ne. Bilengwa byalumbuluka byatemwa Lesa ne kulondela byubilo byanji kechi bikebewa kuchipa ne; bamba kine kimye kyonse kabiji beketekela na muchima yense. Pano bino, bintu byapimpwilwe na mambo a bundengamambo bwa bantu ne bumbulwa kulumbuluka. Mu kuya kwa kimye, bubela ne bujimuku bwasampukijile ne pakatele, onkao mambo, kyakebewenga kuchipa pa kuba’mba muntu amweshe kuba’mba ubena kwamba kya kine.

5 Mushakulu wetu Abalahama wachipile pa bintu bisatu byo akebelenga kumwesha’mba bya kine. (Nte. 21:22-24; 24:2-4, 9) Kyakumwenako, wachipile kimye kyo afumine na kushinda mfumu wa bena Elama mu ne bantu bakwabo bakwashishenga uno mfumu. Bamfumu ba ku Salema ne ku Sodoma balupukile kwiya na kutundaila Abalahama. Melekizedeke, mfumu wa Salema naye wajinga “ñanga wa Lesa Mwine Wakila.” Wapesheshe Abalahama ne kutota Lesa pa kukwasha Abalahama kushinda balwanyi banji. (Nte. 14:17-20) Kabiji mfumu wa Sodoma byo akebelenga kufweta Abalahama pa kupulusha bantu ba mfumu ku nzhita yakebelenga kwibalukuka, Abalahama wachipile amba: “Nasuntula kuboko kwami na kuchipa kwi Yehoba Lesa Mwine Wakila, mulenga wa bya mwiulu ne ntanda, namba kechi nkatambulepo mu bya kwenu nangwa tonge nangwa lutambo wa pa nkwabilo, nangwa kintu kimotu ne, kuchina mwakamba’mba: ‘Amiwa yami namunonkesha Abulama.’”—Nte. 14:21-23.

YEHOBA WACHIPILE PA KULAYA ABALAHAMA

6. (a) Abalahama waubile ñanyi kintu kyo twafwainwa kufunjilako? (b) Tukamwenamo byepi mu byaubile Abalahama?

6 Pa kuba’mba bantu bandengamambo bamwenemo, Yehoba Lesa naye wachipilenga kupichila mu kwingijisha byambo nabiji bya kuba’mba “Byonka byo nji na bumi amiwa.” (Ezi. 17:16) Baibolo walumbulula bimye 40 byapusana pusana Yehoba Lesa po achipile pa kulaya. Kimye kyayukanyikwa ke kyokya Lesa kyo esambilenga ne Abalahama. Pa myaka yavula, Yehoba walayañene ne Abalahama milaye yapusana pusana yamwesheshenga’mba Mwana walaiwe ukeshila mu kikota kya kwa Abalahama kupichila mu mwananji Izaka. (Nte. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Kepo Yehoba aesekele Abalahama kupichila mu kumukambizha’mba alambule mwananji ye atemwisha. Kwa kubula nangwa kutaya kimye ne, Abalahama waumvwijile kabiji byo aubiletu amba alambulenga Izaka, ponkapotu, malaika wa Lesa wamukainye. Kepo Lesa achipile amba: “Nechipa ami mwine . . . byo wauba kino kintu kya kubula kukana kupana mwanobe, yenkawa umo ye uji nanji, kine amiwa nkakubila bibusa, ne kuvuzha nkavuzha ba mu kisemi kyobe pamo nobe tubangabanga twa mwiulu, kabiji pamo nobe musenga wa ku kitulu kya kalunga ka mema. Kabiji ba mu kisemi kyobe bakeyangata mizhi ya balwanyi babo ke yabo. Kabiji monka mu ba mu kisemi kyobe mo mo bakashukilwa ba mu mikoka yonse ya pano pa ntanda, mambo obewa wakokela jiwi jami.”—Nte. 22:1-3, 9-12, 15-18.

7, 8. (a) Mambo ka Lesa o achipile kwi Abalahama? (b) Nga “mikooko ikwabo” ya kwa Yesu ikamwenamo byepi mu mulaye wa Lesa wa luchipo?

7 Mambo ka Lesa o achipijile pa kubula Abalahama kuba’mba milaye yanji ikafika? Waubile bino kuba’mba atundaike ne kukosesha lwitabilo lwa boba bakalamanga pamo ne Kilishitu, balenga lubaji lwa bubiji lwa “lukunwa” walaiwe. (Tangai Bahebelu 6:13-18; Nga. 3:29) Byonkatu mutumwa Paulo byo alumbulwile kuba’mba Yehoba “wachipile, pa kuba amba kupichila mu bintu bibiji bibula kwaluka mo akonsha Lesa kubula kubepa, atweba . . . twikale na bukwasho bwakosa kuba amba tukwachishe ku lolwa luketekelo lo betupa.”

8 Bena Kilishitu bashingwa kechi bo bonkatu bamwenamo mu luchipo Lesa lo achipile kwi Abalahama ne. Yehoba wachipile kuba’mba, “monka mu ba mu kisemi kyobe mo mo bakashukilwa ba mu mikoka yonse ya pano pa ntanda.” (Nte. 22:18) Pa bano bakashukwa paji ne boba bakokela Kilishitu, ko kuba’mba “mikooko ikwabo” iji na luketekelo lwa kwikala na bumi bwa myaka mu paladisa pano pa ntanda. (Yoa. 10:16) Nangwa muji na luketekelo lwa kwikala mwiulu nangwa pano pa ntanda, ‘kwachishai’ luketekelo lwenu kupichila mu kwikala bwikalo bwa kukokela Lesa.—Tangai Bahebelu 6:11, 12.

MILAYE IKWABO YA LESA

9. Ñanyi mulaye Lesa ye achipile kimye kisemi kya kwa Abalahama byo kyajinga mu buzha mu Ijipita?

9 Byo papichile myaka, Yehoba wachipile jikwabo pa mambo a milaye yatongolwa peulupo kimye kyo atumine Mosesa kuya na kwamba ku ba mu kisemi kya kwa Abalahama bajinga mu buzha mu Ijipita. (Lupu. 6:6-8) Kutazha ku kyokya kimye, Lesa waambile amba: “Mu jonkaja juba jo namusalulwile Isalela, . . . nachipile luchipo kwi abo namba: Nkebafumyamo mu ntanda ya Ijipita bakatwele mu ntanda yo nebasalulwijile, yo ntanda mwavula mukaka ne buki.”—Ezi. 20:5, 6.

10. Ñanyi mulaye Lesa ye alayile bena Isalela panyuma ya kwibapokolola mu Ijipita?

10 Bena Isalela byo bebapokolwele kufuma mu Ijipita, Yehoba walayañene nabo luchipo lukwabo lwa kuba’mba: “Inge kine mukomvwa jiwi jami ne kulama lulayañano lwami, mukekala ke kya bunonshi bwami ami mwine kyapatulwa mu mikoka yonse, mambo pano pa ntanda ponse po pami. Kabiji mukekala kwi amiwa ke bufumu bwa bañanga ne mukoka wazhila.” (Lupu. 19:5, 6) Lesa wapele bena Isalela kifulo kyanema bingi. Kino kyatajile mu kuba’mba inge baikele na lukokelo, bakonsheshe kwibengijisha kwi Lesa kwikala bufumu bwa bañanga bwafwainwe kuleta mapesho ku bantu bonse. Mu kuya kwa moba, pa kulumbulula bintu byo aubijile bena Isalela pa kyokya kimye, Yehoba waambile’mba: “Nakwipangwizhe ne kulayañana nobe namba nkakusongola.”—Ezi. 16:8.

11. Bena Isalela baubile byepi Lesa byo alayañene nabo lulayañano lwa kwikala na bulunda bwawama ne aye ne kwikala bantu bo asalulula?

11 Pa kyokya kimye, Yehoba kechi wakanjikizhe bena Isalela kuchipa kuba’mba bakamukokelanga ne; kabiji Lesa kechi wakanjikizhe bena Isalela kwikala na buno bulunda bwawama ne aye ne. Pakuba baambile abo bene amba: “Byonse byaamba Yehoba tukebyuba.” (Lupu. 19:8) Byo papichile moba asatu, Yehoba Lesa wibabujile bintu byo akebelenga’mba bakobenga. Kitanshi, wibapele Mikambizho Jikumi, kabiji Mosesa wibalumbulwijile mikambizho ikwabo yanembwa mu Kulupuka 20:22 kufika mu kitango 23:33. Byo baumvwine bino, bena Isalela bakumbwile amba ka? “Bantu bakumbwiletu kya mumo amba: ‘Byonse byo aamba Yehoba tukebyubanga.’” (Lupu. 24:3) Kepo Mosesa anembele mizhilo mu “buku wa lulayañano” ne kumutanga na jiwi jasansuka pa kuba’mba kisaka kyonse kyumvwe jikwabo ino mizhilo. Panyuma ya kino, bantu babwezhezhepo ja busatu kuchipa amba “Byonse byaamba Yehoba, tukebyubanga ne kwibikokela.”—Lupu. 24:4, 7, 8.

12. Nga Yehoba ne bena Isalela baubanga byepi na milaye yo balayañananga?

12 Yehoba watendekele kufikizha lubaji lutanshi lwa lulayañano lwa mu Mizhilo lo alayañene nabo kupichila mu kwibanengezhezha tente wa kupopwelamo ne buñanga bwalengejile bantu bandengamambo kumusolomoka. Kechi papichile ne kimye kyabaya ne, bena Isalela bavulamine kwipana kwabo kwi Lesa “ne kumuzhingijisha yenkaye Wazhila wa Isalela.” (Sala. 78:41) Mosesa byo ayile na kutambula mikambizho ku Mutumba wa Sinai, bena Isalela bakankelwe kupembelela kabiji balekele kuketekela mwi Lesa ne kulanguluka’mba Mosesa wibasha. Onkao mambo, balengele kipashañano kya mwana ñombe wa ngolode ne kwambila bantu amba: “Bano balesa benu, anwe bena Isalela, bemufumishe mu ntanda ya Ijipita!” (Lupu. 32:1, 4) Kepo baikele na kyo batongwele amba ‘kijiilo kya Yehoba’ kabiji balambijilenga ne kulambula milambo ku uno nkishi ye balengele. Yehoba byo amwene kino, waambijile Mosesa amba: “Basenduka lubilo kufuma mu jishinda jo nebakambizhe.” (Lupu. 32:5, 6, 8) Kyafuminemo, bena Isalela kechi bafikizhanga milaye yo balayañananga na Lesa ne.—Bala. 30:2.

MILAYE IKWABO IBIJI

13. Ñanyi mulaye Lesa ye achipile kwi Mfumu Davida, kabiji wakwatankana byepi na Lukunwa walaiwe?

13 Kimye kya bukalama bwa Mfumu Davida, Yehoba walaile milaye ikwabo ibiji yakonsheshe kulengela bantu ba lukokelo kumwenamo. Patanshi, wachipile kwi Davida kuba’mba jitanda janji jikekala myaka ne myaka. (Sala. 89:35, 36; 132:11, 12) Kino kyalumbulwile’mba Lukunwa walaiwe ukatelwa’mba “mwana Davida.” (Mat. 1:1; 21:9) Davida wipelwile ne kutela uno ukafuma mu kisemi kyanji amba “Nkambo” mambo Kilishitu ukekala na kifulo kikatampe.—Mat. 22:42-44.

14. Ñanyi luchipo lwachipile Yehoba pa mambo a Lukunwa walaiwe, kabiji tumwenamo byepi mu kino?

14 Luchipo lwa bubiji, Yehoba watangijile Davida kwambila jimo kuba’mba uno Mfumu ukekala Ñanga Mukatampe wa bantu. Mu Isalela, bufumu ne buñanga byajinga bintu byapusana. Bañanga bafumanga mu mukoka wa bena Levi, pakuba bamfumu bafumanga mu mukoka wa Yuda. Bino pa mambo a mwine ukekala mfumu wa lukumo, Davida waambijile jimo kuba’mba: “Yehoba wamwambijile Nkambo yami, amba, Ikalai ku kilujo kyami, Poso ngalule balwanyi benu ke kyakutulapo maulu enu. Yehoba wachipile, kabiji kechi ukalapila ne: Anweba mwi ñanga wa myaka, Wa monka mwayila musango wa Melekizedeke.” (Sala. 110:1, 4) Kwesakana na bungauzhi bwa Davida, Yesu Kilishitu, ko kuba’mba Lukunwa walaiwe, ubena kulama ku kilujo kya Lesa mwiulu. Kabiji ye Ñanga Mukatampe ubena kukwasha bantu balapila kwikala na bulunda bwawama ne Lesa.—Tangai Bahebelu 7:21, 25, 26.

KISAKA KIPYA KYA BENA ISALELA BA LESA

15, 16. (a) Ñanyi bisaka bibiji bya bena Isalela byatongolwa mu Baibolo, kabiji kyepi kyo bapesha kwi Lesa lelo jino? (b) Ñanyi mukambizho Yesu ye apele baana banji ba bwanga pa mambo a kuchipa?

15 Na mambo a kukana Yesu Kilishitu, kisaka kya bena Isalela kyaonawine bulunda bo kyajinga nabo na Lesa kubikapo ne luketekelo lwa kwikala “bufumu bwa bañanga.” Yesu waambijile bantangi ba Bayudea amba: “Bakemwangata Bufumu bwa Lesa ne kwibupana ku kisaka kipanga bipangwa.” (Mat. 21:43) Kino kisaka kipya kyatendekele pa Pentekosita mu 33 C.E. kimye kyaitulukijile mupashi wa Lesa pa baana ba bwanga ba kwa Yesu 120 bapwijile mu Yelusalema. Bano baishile kuyukanyikwa’mba “bena Isalela ba Lesa.” Kabiji palutwe kacheche, biumbi bya bantu bafumine mu bisaka bikwabo nabyo byaishile kwikala lubaji lwa bena Isalela ba Lesa.—Nga. 6:16.

16 Kupusanako na bena Isalela ba kisemwa, bena Isalela ba Lesa batwajijila kupanga bipangwa byawama kupichila mu kutwajijila kukokela Lesa. Mukambizho umo ye balondela ke yewa waamba pa kuchipa luchipo. Kimye Yesu kyo ajinga pano pa ntanda, bantu kechi baingijishanga luchipo bulongo ne, bachipangatu ne pa bintu byabula munda ne munyuma. (Mat. 23:16-22) Yesu wafunjishe baana banji ba bwanga amba: “Kange muchipe ne . . . Mwafwainwa kwambatu amba ‘ee,’ ee, ‘ine,’ ine, mambo kyonse kyanungwa ku bibye kifuma kwi aye mubi.”—Mat. 5:34, 37.

17. Ñanyi mepuzho o tukesambapo mu mutwe walondelapo?

17 Nanchi kino kilumbulula’mba kuchipa kwatama nyi? Kyakilamo kunema, ki ka kyavwangwa mu kwamba’mba ee, ee? Ano mepuzho o o tukesambapo mu mutwe walondelapo. Byo twatwajijila na kulanguluka pa Mambo a Lesa, twakonsha kutundaikwa kutwajijila kukokela Yehoba. Kabiji naye ukomvwa bingi bulongo ne kwitupesha kwesakana na milaye yanji yo alaya.

[Mabulañano pa peja 26]

Milaye ya Yehoba kimye kyonse ifika

[Kipikichala pa peja 24]

Katatakatu Abalahama akamone kufika kwa milaye ya Yehoba

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu