BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w22 August pp. 2-7
  • Anweba Banyike Babatizhiwa Twajijilai Kukosesha Lwitabilo Lwenu

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Anweba Banyike Babatizhiwa Twajijilai Kukosesha Lwitabilo Lwenu
  • Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2022
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • ÑANYI BINTU BYAKONSHA KWIMUKWASHA KUKOSESHA LWITABILO LWENU?
  • ÑANYI BINTU BYO MWAKONSHA KUBA PA KUBA’MBA MUTWAJIJILE KUKOSESHA LWITABILO LWENU?
  • Twajijilai Kukoma mu Butemwe
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2023
  • Twajijilai Kukosesha Bulunda Bwenu ne Yehoba
    Mukekala Myaka ne Myaka!—Fundainga Baibolo
  • Nanchi Mubena Kuyilako Palutwe mu Mwingilo wa Lesa Nyi?
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2016
  • Bintu byo Mwafwainwa Kuba pa Kuba’mba Mufikilemo Kwingijila Yehoba Bulongo
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2022
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2022
w22 August pp. 2-7

MUTWE WA KUFUNDA 32

Anweba Banyike Babatizhiwa Twajijilai Kukosesha Lwitabilo Lwenu

“Twayai tukomenga mu bintu byonse.”—EFI. 4:15.

LWIMBO 56 Yukishai Bukine

BIJI MU UNO MUTWEa

1. Ñanyi bintu bimo byawama byauba banyike?

PA MWAKA pa mwaka, banyike bavula babatizhiwa. Nanchi ne anweba mwabatizhiwa nyi? Inge mwabatizhiwa, mwalengela balongo ne banyenga kusangalala kabiji mwamusangajika bingi Yehoba! (Maana. 27:11) Akilangulukai pa bintu bimo byo mwaubapo kala. Kintu kimo kyo mwaubapo ke kufunda Baibolo. Kabiji kampe mwaubile bino pa myaka yavula. Bishinka byavula byo mwafunjile bimulengela kushiinwa’mba Baibolo kine Mambo a Lesa. Kabiji mwamuyuka ne kumutemwa nembi wanembele buku wazhila. Kino kimulengela kumutemwa bingi Yehoba kabiji mwipana kwi aye ne kubatizhiwa. Kino kyawama bingi.

2. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?

2 Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, mwapichile mu makatazho avula bingi afwainwe kwimulengela kubula kutwajijila kwikala bakishinka kwi Yehoba. Mwafwainwa kuyuka kuba’mba byo mubena kuya na kukoma, mukapita mu meseko akwabo. Satana naye ukemweseka pa kuba’mba muleke kutemwa Yehoba ne kuleka kumwingijila. (Efi. 4:14) Kechi mwafwainwa kuswisha kino kumweka ne. Pano ñanyi kintu kyakonsha kwimukwasha kutwajijila kwikala bakishinka kwi Yehoba ne kutwajijila kumwingijila byonkatu byo mwamulayile? Mwafwainwa kutwajijila ‘kukomanga,’ nangwa’mba kukosesha lwitabilo lwenu. (Hebe. 6:1) Pano ñanyi bintu byakonsha kwimukwasha kuba bino?

ÑANYI BINTU BYAKONSHA KWIMUKWASHA KUKOSESHA LWITABILO LWENU?

3. Ñanyi kintu kyafwainwa kuba bena Kilishitu inge babatizhiwa?

3 Inge twabatizhiwa, atweba bonse twafwainwa kulondela byambo byaambile mutumwa Paulo ku bena Kilishitu ba mu Efisesa. Wibatundaikile ‘kukomesha’ lwitabilo lwabo. (Efi. 4:13) Kino kibena kulumbulula ‘kutwajijila kukoseshanga lwitabilo lwabo.’ Paulo waesakenye kukosesha lwitabilo ku bikoma mwana. Umvwe mwana wasemwa, bansemi banji bekala na lusekelo kabiji bamutemwa bingi. Nangwa byonkabyo, uno mwana kechi utwajijila kwikala lukeke ne. Pa kupitapo myaka utatula kusankilapo “byubilo bya bwanyike.” (1 Ko. 13:11) Bino byo byo kyafwainwa kwikala ne kubena Kilishitu. Umvwe babatizhiwa bafwainwa kutwajijila kukoseshanga lwitabilo lwabo. Pano twayai twisambe pa mashinda amo akonsha kwitukwasha.

4. Ñanyi kyubilo kyafwainwa kwitukwasha kukosesha lwitabilo lwetu? Lumbululai. (Filipai 1:9)

4 Twajijilai kutemwa Yehoba. Twayuka’mba luno mwamutemwa bingi Yehoba. Nangwa byonkabyo, mwafwainwa kutwajijila kumutemwa. Mu ñanyi jishinda? Mutumwa Paulo waambilepo jishinda jimo jiji pa Filipai 1:9. (Tangai.) Paulo walombele’mba butemwe bwa bena Filipai “buyengatu na kubaya.” Onkao mambo, twafwainwa kutwajijila kutemwa Yehoba. Umvwe twayuka “bulongo bintu ne kwikala na milangwe yonse” tukatwajijila kumutemwa Yehoba. Kumuyuka bulongo Yehoba kwitulengela kumutemwa bingi ne kunemeka bintu byo oba. Twibikako bingi kuba bintu byo akeba ne kubula kuba bintu byakonsha kumufichisha ku muchima. Kabiji twibikako kuyuka kyaswa muchima wanji ne kwikyuba.

5-6. Mwakonsha kutwajijila byepi kumutemwa Yehoba? Lumbululai.

5 Yesu wamwesheshe byubilo bijipo ne Yehoba. Onkao mambo, kumuyuka bulongo Yesu kuketulengela kumuyuka bulongo Shanji aye Yehoba ne kumutemwa bingi. (Hebe. 1:3) Umvwe tukeba kumuyuka Yesu bulongo twafwainwa kutanga ne kufunda mabuku a Mambo Awama ana. Umvwe mukeba kutanganga Baibolo pa juba pa juba, mwafwainwa kutatwila kutanga pa ano mashimikila. Inge kemutange mashimikila aamba pe Yesu mwafwainwa kuta muchima pa byubilo byanji. Bantu bamukasulukijile kyakuba bakebanga bingi kwikala pamo ne aye ne kwisamba nanji. Kabiji watemenwe kubukata baana ba bacheche mu maboko anji. (Mako 10:13-16) Yesu wajinga na lusa kabiji wakasulukijile bantu. Kino kyalengelanga baana banji ba bwanga kukasuluka ne kumubuula byonse biji ku muchima. (Mat. 16:22) Abino byubilo byo amwesheshe byo byubilo bijipo ne Shanji wa mwiulu. Yehoba naye wakasulukila bantu. Kino kyo kitulengela kukasuluka kulomba kwi aye. Onkao mambo, kimye kyo tubena kulomba twafwainwa kumubuula byonse biji ku muchima, mambo twaketekela kuba’mba kechi uketuzhachisha ne. Witutemwa bingi ne kwituta muchima.—1 Pe. 5:7.

6 Yesu wajinga bingi na kifyele na bantu. Mutumwa Mateo waambile pe aye amba: “Byo amwene mabumba wiobijile lusa, mambo basubakene ne kupelelwa nobe mikooko yabula kafunga.” (Mat. 9:36) Nga Yehoba umvwa byepi ku muchima? Yesu waambile’mba: “Batata ba mwiulu kechi bakeba nangwa umotu wa mu bano bantu baji nobe baana ba bacheche konaika ne.” (Mat. 18:14) Bino byambo bitusangajika bingi mambo bimwesha’mba Yehoba witutemwa bingi. Kuyuka Yesu kwitulengela kumutemwa bingi Yehoba.

7. Kupwanañana na balongo ne banyenga baji na lwitabilo lwakosa kwakonsha kwimukwasha byepi?

7 Mwakonsha kufunda bya kumwesha butemwe ne kukosesha lwitabilo lwenu inge ke mupwanañane na balongo ne banyenga baji na lwitabilo lwakosa ne kwibayuka bulongo. Bano bantu baji bingi na lusekelo. Mambo kechi belangulushapo pa byo bafuukulapo kwingijila Yehoba ne. Mwakonsha kwibambila kuba’mba bemushimikizhepo bintu byawama byo bamwenamo mu kwingijila Yehoba. Umvwe mukeba kubapo bintu byanema mu bwikalo, saka mukyangye kufuukula mwafwainwa kwibashikisha kuba’mba bemukwashe. Baibolo witubuula’mba: “Paji babulañana maana bavula, bintu bilumbuluka.”—Maana. 11:14.

Kipikichala: 1. Nyenga mwanyike ubena kukebakeba bishinka mu mabuloshuwa a kuba’mba “Was Life Created?” ne “The Origin of Life—Five Questions Worth Asking.” 2. Uno nyenga uji ku sukulu kabiji ubena kulumbulwila bafunjishi banji ne bakwabo mo bafunjila.

Mwakonsha kuba byepi inge bafunjishi benu pa sukulu batatula kwimufunjisha’mba twafumine ku banyama? (Monai mafuka 8-9)

8. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kuba umvwe kemuzhinauke bukine buji mu Baibolo?

8 Lekai kuzhinauka. Byonkatu byo twaambapo mu jifuka ja bubiji, Satana wakonsha kwimulengela kuleka kukosesha lwitabilo lwenu ne kubula kufwenya kwipi ne Yehoba. Wakonsha kwimulengela kutatula kuzhinauka bukine bumo bo mwafunda mu Baibolo. Kimye kimo bantu bakonsha kutendeka kwimubuula’mba Yehoba kechi ye walengele bantu ne. Pakuba bakonsha kwamba’mba bantu bafumine ku banyama. Kampe byo mwajinga banyike kechi mwayukilepo bishinka byavula pa luno lufunjisho ne. Pano byo mwakoma mubena kufunda luno lufunjisho ku sukulu. Kampe mwakonsha kwitabila’mba byo babena kwimufunjisha pa lulwe lufunjisho lwa kuba’mba twafumine ku banyama lwa kine. Kampe babena kwimufunjisha bino bakyangye kukebakebapo bishinka byakonsha kwibalengela kushiinwa’mba Lesa ko aji ne. Mwafwainwa kuvuluka jifunde jiji pa Byambo bya Maana 18:17 ja kuba’mba: “Mutanshi kwamba mambo umweka nobe waoloka, posotu mukwabo waiya ne kusolola bishinka pe aye.” Kechi mwafwainwa kwitabilangatu bintu byonse byo mufunda ku sukulu ne. Pakuba mwafwainwa kukebakebanga bishinka mu Mambo a Lesa. Kabiji mwakonsha kukebakeba bishinka bikwabo mu mabuku etu alumbulula Baibolo. Mwakonsha kwisambapo na balongo ne banyenga baitabijile kala mu lufunjisho lwa kuba’mba twafumine ku banyama. Bepuzhai bemubuule kibalengejile kwitabila kuba’mba Mulenga ko aji kabiji witutemwa bingi. Ino misambo yakonsha kwimukwasha kuyuka bishinka byakonsha kwimulengela kushiinwa’mba Mulenga ko aji.

9. Mubena kufunjilako ñanyi kintu ku byaubile nyenga Melissa?

9 Nyenga Melissa wakebelekebele bishinka ne kufunda bukine pa bilengwa kabiji bino bishinka byamukwashishe kuleka kuzhinauka.b Waambile’mba: “Pa sukulu bafunjishi balumbulula luno lufunjisho lwa kuba’mba twafumine ku banyama mu jishinda jilengela bantu kwitabila kuba’mba luno lufunjisho lwa kine. Patanshi kechi nakebelenga kukebakeba bishinka ne. Mambo nachiinenga kuba’mba kukebakeba bishinka kwakonsha kundengela kwitabila’mba lufunjisho lwa kuba’mba twafumine ku banyama lwa kine. Pano bino, navulukile kuba’mba Yehoba kechi ukeba’mba twikale bakitabilambijinga ne. Onkao mambo, natatwile kukebakeba bishinka. Natangile buku wa kuba’mba Is There a Creator Who Cares About You? ne mabuloshuwa a kuba’mba Was Life Created? ne The Origin of Life—Five Questions Worth Asking. Ano mabuku ankwashishe bingi. Kino kyandengejile kulanguluka’mba nanchi inge nakebelekebele bino bishinka bukiji.”

10-11. Ñanyi bintu byakonsha kwimukwasha kutwajijila kwikala na byubilo byawama? (1 Tesalonika 4:3, 4)

10 Kanainga byubilo byatama. Inge mukiji banyike kilaka kya kukeba kwilaala kibaya bingi kabiji kimo kimye bakwenu bakonsha kwimongola kuba bulalelale. Bino byo bikeba Satana. Pano ñanyi bintu byakonsha kwimukwasha kutwajijila kwikala na byubilo byawama? (Tangai 1 Tesalonika 4:3, 4.) Inge mubena kulomba kwi Yehoba, mwafwainwa kumubuula byonse biji ku muchima ne kulomba kuba’mba emukwashe kuchinchika. (Mat. 6:13) Vulukainga’mba Yehoba ukeba kwimukwasha kechi kwimuzhachisha ne. (Sala. 103:13, 14) Kutanganga Baibolo nako kwafwainwa kwimukwasha. Melissa ye twajikwambapo kala, kyamukatezhe bingi kuleka kulanguluka pa byubilo byatama. Waambile’mba: “Kutanga Baibolo pa juba pa juba kwandengejile kuleka kulanguluka pa byubilo byatama. Kino kyamvulwilemo kuba’mba ne kalume wa Yehoba kabiji nafwainwa kutwajijila kumwingijila.”—Sala. 119:9.

11 Kechi mwafwainwa kwipwishishanga makatazho enu bunke bwenu ne. Mwafwainwa kwisambanga na bansemi pa kuba’mba bemubuule mwakupwishisha makatazho. Kyanema bingi kubuula bansemi makatazho o tubena kupitamo nangwa kyakuba kechi kyapela kuba bino ne. Melissa waambile’mba: “Nalombele kwi Yehoba pa kuba’mba nkasuluke ne kubuula batata lukatazho lwami. Kwisamba ne batata kwandengejile kukasuluka bingi. Kabiji nayukile kuba’mba natokesha Yehoba ku muchima.”

12. Ñanyi bintu byafwainwa kwimukwasha kufuukulanga bintu bulongo?

12 Londelainga mafunde a mu Baibolo. Inge mwakoma bakemuswisha kwifuukwila bintu bimo byo mukeba kuba mu bwikalo. Nangwa byonkabyo, bintu byo mwayuka mu bwikalo bwenu kechi byavula ne. Mwakonsha kuchinuzhuka byepi bintu byakonsha konauna bulunda bwenu ne Yehoba? (Maana. 22:3) Nyenga Kari waamba pa bintu bimukwasha kufuukula bintu bulongo. Wayuka’mba muntu uji na lwitabilo lwakosa kechi bamulengela mizhilo kimye kyonse ne. Waambile’mba: “Nafwainwa kuyuka bikeba Yehoba. Kechi kukookelatu bintu byo nabula kuyuka ne.” Umvwe mubena kutanga Baibolo mwafwainwa kwishikishanga’mba: ‘Jino jishimikila jaambapo amba ka pa bilanguluka Yehoba? Nanchi muji mafunde akonsha kunkwasha kutokesha Lesa ku muchima nyi? Umvwe ibyo, ñanyi bintu byawama byo nafwainwa kumwenamo inge mbena kuba bino bintu byo baambapo mu Baibolo?’ (Sala. 19:7; Isa. 48:17, 18) Umvwe kemutange Baibolo ne kulanguluka langulukapo kikemupelela bingi kuba bintu bitokesha Yehoba ku muchima. Inge mwatwajijila kukosesha lwitabilo lwenu, kechi mukakebangatu mizhilo pa bintu byonse byo mwafwainwa kuba mu bwikalo bwenu ne, mambo mukafuukulanga bintu monka mukebela Yehoba.

Banyenga babiji banyike babena kunengezhezha pamo “Kyamba kya Usopa.”

Nyenga mwanyike wasajile byepi balunda? (Monai jifuka 13)

13. Balunda bawama bakonsha kwimukwasha byepi? (Byambo bya Maana 13:20)

13 Salainga balunda batemwa Yehoba. Kusala balunda bawama kwakonsha kwimukwasha kukosesha lwitabilo lwenu ne kufwenya kwipi ne Yehoba. (Tangai Byambo bya Maana 13:20.) Nyenga Sara walekele kwingijila Yehoba na lusekelo. Pano ñanyi bintu byakwashishe Sara kutemwa Yehoba jikwabo? Waambile’mba: “Nataaine balunda batemwa Yehoba bankwashishe bingi. Mulungu ne mulungu amiwa ne nyenga umo mwanyike twanengezhezhanga pamo Kyamba kya Usopa. Mulunda nami mukwabo wankwashishe kutatula kukumbulapo pa kupwila. Bano balunda bandengejile kutendeka kwikala na lufunjisho lwa pa bunke ne kulomba kimye kyonse kwi Yehoba. Kino kyandengejile kwikala na bulunda bwakosa ne Yehoba ne kwikala na lusekelo jikwabo.”

14. Ñanyi kintu kyakwashishe John kwikala na balunda bawama?

14 Mwakonsha kusala byepi balunda bakonsha kwimukwasha kwikala na byubilo byawama? John, mukulumpe mu kipwilo luno, waambile’mba: “Byo najinga mwanyike nasajile balunda bawama bo naingilanga nabo mu mwingilo wa kusapwila. Bano balunda baingilanga bingi na mukoyo kabiji bankwashishe kutemwa mwingilo wa kusapwila. Na mambo a kino, nakebeshe bingi kutatula mwingilo wa kimye kyonse. Kabiji nayukile’mba kine kintu kyalengejile kuba’mba mbuule kwikala na balunda bawama ke na mambo a kuba’mba nakebangatu kwikala na balunda ba jifumbi jami. Pano palutwe kacheche, naikele na balunda pa Betele po ñingijila. Bano balunda bankwashishe bya kusala bulongo bya kisangajimbwe ne makayo. Kabiji kino kyandengela kufwenya kwipi ne Yehoba.”

15. Paulo wabuujile Timoti amba ka? (2 Timoti 2:20-22)

15 Mwafwainwa kuba byepi umvwe mwayuka kuba’mba muntu ye mubena kupwanañana nanji mu kipwilo wakonsha kwimulengela konauna bulunda bwenu ne Yehoba? Paulo wayukile’mba bantu bamo bajinga mu kipwilo kechi bajinga na byubilo byawama ne. O ene mambo o aambijile Timoti kuba’mba kechi wafwainwa kupwanañana nabo ne. (Tangai 2 Timoti 2:20-22.) Twafwainwa kunemekanga bulunda bwetu ne Yehoba. Onkao mambo, kechi twafwainwa kuswisha muntu nangwa umo konauna bulunda bwetu ne Yehoba ne, mambo twibikileko bingi pa kuba’mba tufwenye kwipi ne Shetu wa mwiulu.—Sala. 26:4.

ÑANYI BINTU BYO MWAKONSHA KUBA PA KUBA’MBA MUTWAJIJILE KUKOSESHA LWITABILO LWENU?

16. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kuba pa kuba’mba mukoseshe lwitabilo lwenu?

16 Bintu byanema byo mwafwainwa kuba. Salainga bintu byakonsha kukosesha lwitabilo ne kwimulengela kufwenya kwipi ne Yehoba. (Efi. 3:16) Mwakonsha kufuukulapo kutanga ne kufunda Baibolo pa juba pa juba. (Sala. 1:2, 3) Nangwa mwakonsha kulombanga kwi Yehoba kufuma panshi ya muchima kimye kyonse. Twafwainwa kusalanga bulongo bya kisangajimbwe ne kwingijishanga kimye kyetu bulongo. (Efi. 5:15, 16) Tutokesha bingi Yehoba ku muchima umvwe tubena kwibikako kukosesha bulunda bwetu ne aye.

Nsongwakazhi umo pa banyenga babiji ba banengezhezhenga pamo “Kyamba kya Usopa,” ubena kukwasha nyenga mukote kupota kajo ne tuntutu tukwabo.

Ñanyi bintu byaubile nyenga mwanyike? (Monai jifuka 17)

17. Ñanyi bintu byawama byo tumwenamo inge ketukwashe bakwetu?

17 Mwakonsha kukosesha lwitabilo lwenu umvwe kemukwashe bakwenu. Yesu waambile’mba: “Mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.” (Byu. 20:35) Mukekala na lusekelo lukatampe inge saka mwingijisha kimye kyenu kukwasha balongo ne banyenga. Mwakonsha kukwashangako balongo ne banyenga bakoma baji mu kipwilo kyenu ne bakolwakolwa. Kabiji mwakonsha kwipana kuyanga na kwibapotelako bintu bya mu bwikalo byo bakeba ne kwibafunjisha byo bafwainwa kwingijisha biñambañamba nabiji foni. Umvwe mwi balongo mwakonsha kukanaminanga kwingilako mingilo ya bunkwasho mu kipwilo pa kuba’mba mukwashenga balongo ne banyenga. (Fili. 2:4) Kabiji mwakonsha kumwesha butemwe bantu babula Bakamonyi ba kwa Yehoba inge ke mwibasapwile Mambo Awama a Bufumu. (Mat. 9:36, 37) Umvwe kyakonsheka, mwafwainwa kwingilako mwingilo wa kimye kyonse.

18. Kwingilako mwingilo wa kimye kyonse kwakonsha kwimukwasha byepi kufwenya kwipi ne Yehoba?

18 Mwingilo wa kimye kyonse witukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba. Umvwe mwaikala bapainiya mwafwainwa ne kutaanwa ku Sukulu wa Basapwishi ba Bufumu. Mwakonsha ne kwingijila pa Betele nangwa kwingilako mwingilo wa buntungi. Nyenga painiya uji na myaka 21 aye Kaitlyn waambile’mba: “Kwingijila pamo na balongo ne banyenga baji na lwitabilo lwakosa kwankwashishe kufwenya kwipi ne Yehoba. Byubilo byawama bya bano balongo ne banyenga byandengejile kutanganga Baibolo pa juba pa juba ne kuwamishako busendwe bwami bwa kufunjisha.”

19. Ñanyi mapesho akafumamo inge mwatwajijila kukosesha lwitabilo lwenu?

19 Umvwe mwatwajijila kukosesha lwitabilo lwenu, Yehoba ukemupesha bingi. Kechi mukobanga bintu byakonsha konauna bulunda bwenu ne Yehoba ne. (1 Yoa. 2:17) Kechi mukeletela makatazho afuma mu kubula kufuukula bulongo ne. Pakuba mukafuukulanga bintu bikemulengela kwikala na lusekelo mu bwikalo bwenu. (Maana. 16:3) Inge mwatwajijila kumwesha byubilo byawama mukatundaika balongo ne banyenga bonse. (1 Timo. 4:12) Kyakila pa bino mukekala mutende na mambo a kutokesha Yehoba ku muchima kabiji mukafwenya kwipi ne aye.—Maana. 23:15, 16.

MUSAKUKUMBULA’MBA KA?

  • Mambo ka o twafwainwa kutwajijila kukosesha lwitabilo lwetu inge twabatizhiwa?

  • Ñanyi bintu byakonsha kuba banyike pa kuba’mba bakoseshe lwitabilo lwabo?

  • Kwibikila bya kuba mu mwingilo wa Lesa kwakonsha kwitukwasha byepi kukosesha lwitabilo lwetu?

LWIMBO 88 Mbuulai Mashinda Enu

a Banyike inge babatizhiwa betusangajika bingi atweba bonse bakalume ba Yehoba. Nangwa byonkabyo, bano baana ba bwanga babatizhiwa katataka bafwainwa kutwajijila kukosesha lwitabilo lwabo. Uno mutwe usakwitukwasha kuyuka bishinka byakonsha kukwasha banyike babatizhiwa katataka kutwajijila kukosesha lwitabilo lwabo.

b Mazhina amo apimpulwa.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu