Twajijilai Kumwenamo mu Kwakamwa Lesa

1-2. Ñanyi lukatazho lo tubena kupitamo luno lwipasha na lwapichilemo Lota?

ANO moba inge twamona bantu bavula baji na byubilo byatama, tumvwatu byonka byaumvwine Lota. Lota “wajinga na bulanda bukatampe na mambo a byubilo bya kwizozola bya bantu ba mizhilulwila,” mambo wayukile’mba Shetu wa mwiulu washikwa byubilo byatama. (2 Pe. 2:7, 8) Kwakamwa Lesa ne kumutemwa ko kwalengejile Lota kushikwa byubilo byatama byajinga na bantu pa kyokya kimye. Ne atweba tuji mu ntanda muji bantu babula kunemeka mizhilo ya Yehoba. Nangwa byonkabyo, twakonsha kutwajijila kwikala na byubilo byawama inge twatwajijila kutemwa Lesa wetu ne kwikala na moyo wa kumwakamwa.—Maana 14:2.

² Yehoba witukwasha kuba bino, kwingijisha lutundaiko luji mu buku wa Byambo bya Maana. Bena Kilishitu bonse banabalume ne banabakazhi, banyike ne bakulumpe bakonsha kumwenamo mu kulanguluka pa maana aji mu uno buku.

MOYO WA KWAKAMWA LESA WITUZHIKIJILA

3. Kwesakana na Byambo bya Maana 17:3, ñanyi kishinka kimo kitulengela kuzhikijila muchima wetu? (Monai ne kipikichala.)

³ Kishinka kyanema kyafwainwa kwitulengela kuzhikijila muchima wetu wa kifwanyikizho ke kya kuba’mba Yehoba utalatala mu muchima wetu. Kino kibena kulumbulula’mba umona byakonsha kubula kumona bakwetu kabiji wayuka byo tuji. (Tangai Byambo bya Maana 17:3.) Lesa uketutemwa umvwe saka tulanguluka pa maana anji aketukwasha kwikala na bumi bwa myaka ne myaka. (Yoa. 4:14) Byubilo byatama, bubela bwa kwa Satana ne bantu babi kechi bakonauna bulunda bwetu ne Lesa ne. (1 Yoa. 5:18, 19) Inge twafwenya kwipi ne Yehoba tukamutemwa bingi kabiji tukamwakamwanga. Tukashikwa mulanguluko wa kumulenga mambo Shetu mambo kechi tukeba kumufichisha ku muchima ne. Umvwe twaesekwa tukeshikisha’mba, ‘Nakonsha kufichisha byepi ku muchima Muntu wammwesha butemwe bukatampe?’—1 Yoa. 4:9, 10.

4. Moyo wa kwakamwa Yehoba wazhikijile byepi nyenga kubula kuba kintu kyatama?

⁴ Nyenga Marta, wa ku Croatia waesekelwe’mba obe bulalelale wanembele’mba: “Kyankatezhe bingi kulanguluka bulongo kabiji nakebeshe kuba kyatama. Bino kwakamwa Yehoba kwanzhikijile.”b Kwakamwa Lesa kwamuzhikijile byepi? Marta waambile’mba walangulukile langulukile pa bintu byafwainwe kufumamo inge wauba bulalelale. Ne atweba byo byo twafwainwa kuba. Kintu kyatama kyakonsha kufumamo ke kufichisha Yehoba ku muchima ne kuleka kumupopwela myaka ne myaka.—Nte. 6:5, 6.

5. Ñanyi kintu kyo mwafwainwa kufunjilako ku byapichilemo Leo?

⁵ Inge twaikala na moyo wa kwakamwa Yehoba, kechi tukekala na balunda boba bintu byatama ne. Leo, wikala mu Congo, wafunjile kino. Byo papichile myaka ina kufuma po a batizhiwe, waikele na balunda baubilenga bintu byatama. Walangulukile’mba kechi walengelenga mambo kwi Yehoba ne, mambo aye mwine kechi waubilepo byatama ne. Bino pa kupitapo moba, bano balunda nanji bamulengejile kwikala kitomi ne kuba bulalelale. Kepo atatwile kulanguluka pa bintu bansemi banji bena Kilishitu byo bamufunjishe ne lusekelo lo ajinga nalo kimye kyo aingijilenga Yehoba. Ñanyi kintu kyafuminemo? Watendekele kuba bintu byawama jibiji. Kabiji bakulumpe mu kipwilo bamukwashishe kubwela kwi Yehoba. Luno ke mukulumpe mu kipwilo kabiji painiya wiikajila uji bingi na lusekelo.

6. Ñanyi banabakazhi babiji bakifwanyikizho bo tusakwisambapo?

⁶ Pano twayai twisambe pa Byambo bya Maana kitango 9, mo baamba pa banabakazhi babiji. Umo wimenako maana ne mukwabo wimenako bumbulwa maana. (Esakanyaiko Loma 5:14; Ngalatiya 4:24.) Byo tusakwisambanga pa bino, labijilai kishinka kya kuba’mba mu ino ntanda ya kwa Satana mwavula byubilo bya bulalelale ne kutamba bya mulekese. (Efi. 4:19) Onkao mambo, kyanema bingi atweba kutwajijila kwakamwa Lesa ne kufuma ku bubi. (Maana. 16:6) Atweba bonse babalume nangwa babakazhi twakonsha kumwenamo mu byambo biji mu kino kitango. Bano banabakazhi babiji bebalumbulula’mba babena kwita bantu babula kuyuka bintu ko kuba’mba “babula maana.” Kiji nobe bonse babiji babena kwamba’mba: ‘Iyai mu nzubo yami tujile pamo kajo.’ (Maana 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Bino bimwekela baswa lwito lwa bano banabakazhi babiji byapusana bingi.

KANAI LWITO LWA MWANAMUKAZHI WAKOSAMA

7. Kwesakana na Byambo bya Maana 9:13-18, ñanyi bintu bimwekela bantu baswa lwito lwa mwanamukazhi wakosama? (Monai ne kipikichala.)

⁷ Akilangulukai pa lwito lwa “mwanamukazhi wakosama.” (Tangai Byambo bya Maana 9:13-18.) Kechi uji na bumvu bwa kwita babula maana kwiya mu nzubo yanji na kujiila pamo nanji ne. Ñanyi kintu kibamwekela? Baibolo waamba’mba: “Bafwa baji monkamwa.” Mwakonsha kuvuluka ino ñambilo ya kifwanyikizho iji mu bitango bitanshi mu buku wa Byambo bya Maana. Betujimunako pa mwanamukazhi uji na “byubilo byatama” kabiji “mwanamukazhi pite.” Betubuula’mba: “Nzubo yanji itwala ku lufu.” (Maana 2:11-19) Byambo bya Maana 5:3-10 bitujimunako pa “mwanamukazhi uji na byubilo byatama” mukwabo, uji na “maulu anji akunkulukila ku lufu.”

8. Twafwainwa kufuukulapo kuba ka?

⁸ Bantu bomvwa ku “mwanamukazhi wakosama” bafwainwa kufuukulapo kuswa lwito nangwa ne. Kino kyakonsha kwitumwekela ne atweba. Twakonsha kuba byepi inge muntu witweseka kuba’mba tube bulalelale nangwa inge twamona bipikichala bya mulekese?

9-10. Ñanyi bishinka bimo byafwainwa kwitulengela kuchinuzhuka bulalelale?

⁹ Kuji bishinka byavula bingi byafwainwa kwitulengela kuchinuzhuka kuba bulalelale. “Mwanamukazhi wakosama” bamulumbulula’mba wamba’mba: “Mema a kwiba atobala.” “Mema a kwiba” o a ka? Baibolo waesakanya kusambakana kwa baji mu masongola ku mema ekizha muchima. (Maana 5:15-18) Mwanamulume ne mwanamukazhi baji mu masongola bebaswisha kusambakana. Bino “mema a kwiba” apusanako. Ano mema ke bulalelale bo bakanya. Bantu boba bulalelale bafya ku bakwabo byonkatu ngivi byo eba bintu mu bufyamfya. “Mema a kwiba” amweka nobe atola inge babena kuba bino kebalanguluke’mba kafwako nangwa umo ukayuka ne. Buno bujimbijimbi bwatama bingi. Kuba bino ke kwibepatu mambo Yehoba umona byonse. Inge Yehoba waleka kwitutala bulongo, kiji nobe ano mema alula kechi “atobala” ne. Kabiji kino kintu kyatama bingi. (1 Ko. 6:9, 10) Bino kuji bintu byavula bifumamo.

¹⁰ Bulalelale buleta bumvu, bulengela kwimona nobe kechi mwanema ne, kwikala na memi a kubula kukeba ne kulengela bisemi kwabenamo. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, muntu wa maana ukana kuya ku “nzubo” ya mwanamukazhi wakosama ne kujiila nanji pamo kajo. Umvwe waswa luno lwito, ulengela bulunda bwanji ne Yehoba kupwa. Bantu bavula baji na bino byubilo basambula bikola bibalengela kufwa bukiji. (Maana. 7:23, 26) Kyepelo 18 kiji mu kitango 9 kyapezhako’mba: “Benyi banji baji mu Kilende mwazhika.” Mambo ka bantu bavula o baswila lwito lwanji luleta bya malwa?—Maana 9:13-18.

11. Mambo ka kutamba bya mulekese o kwatamina?

¹¹ Kintu kikwabo kyuba bantu bavula kyo twafwainwa kuchinuzhuka ke kutamba bya mulekese. Bamo balanguluka’mba kijitu bulongo kutamba bya mulekese. Bino kutamba bya mulekese kubika bantu mu makatazho. Baleka kwinemeka bene ne kuleka kunemeka bakwabo. Kabiji kikatazha bingi kuleka kino kyubilo. Umvwe bantu batamba bino bipikichala kikatazha bingi kwibilubamo. Kutamba bya mulekese kechi kukwasha bantu kuleka bya kusakasaka byatama ne. Pakuba bya kusakasaka po po bikilamo. (Kolo. 3:5; Yako. 1:14, 15) Kutamba bya mulekese kwalengela bavula kuba bulalelale.

12. Tumwesha byepi amba tubena kwibikako kuchinuzhuka kutamba bipikichala byakonsha kwitulengela kulanguluka pa kukeba kuba bulalelale?

¹² Atweba bena Kilishitu twafwainwa kuba byepi inge pa kiñambañamba kyetu paiya kipikichala kya mulekese? Ponkapotu twafwainwa kufumyako meso. Kyakonsha kwitupeelela kuba bino inge ke tuvuluke’mba bulunda bwetu ne Yehoba kyo kintu kyanemesha mu bwikalo bwetu. Nangwatu bipikichala bimo byabula bya mulekese byakonsha kwitulengela kutatula kwikala na milanguluko ya kukeba kuba bulalelale. Mambo ka o twafwainwa kuchinuzhukila kutamba bipikichala bya uno mutundu? Mambo kechi tukeba kuba bulalelale nangwatu mu muchima wetu ne. (Mat. 5:28, 29) Mukulumpe mu kipwilo aye David wa ku Thailand waambile’mba: “Neipuzha amiwa mwine’mba: ‘Nanchi mbena kutookesha Yehoba ku muchima inge ntwajijile kutala pa bino bipikichala nangwa kya kuba kechi paji bya mulekese nenyi?’ Ndangulukilo ya uno mutundu inkwasha kufuukula bulongo.”

13. Ñanyi kintu kitukwasha kufuukula bulongo?

¹³ Kuchiina kufichisha Yehoba ku muchima kwakonsha kwitulengela kufuukula bulongo. Kwakamwa Lesa “yo ntendekelo ya maana.” (Maana 9:10) Kino kishinka bekilumbulula bingi bulongo mu byambo bitanshi biji mu Byambo bya Maana kitango 9, po baesakanya “maana a kine” ku mwanamukazhi mukwabo.

SWAI LWITO LWA MWANAMUKAZHI UJI NA “MAANA A KINE”

14. Ñanyi lwito lwapusanako lo tutanga pa Byambo bya Maana 9:1-6?

¹⁴ Tangai Byambo bya Maana 9:1-6. Bino byepelo byaamba pa lwito lwa Mulenga wetu kabiji Nsulo ya maana onse a kine aye Yehoba. (Maana 2:6; Loma 16:27) Pano baingijisha byambo bya kuba’mba nzubo ikatampe iji na mashiki atanu na abiji. Kino kibena kulumbulula’mba Yehoba mpanyi kabiji utambwila bakeba kwingijisha maana anji mu bwikalo bwabo.

15. Ñanyi bintu bitwambila Lesa amba tubenga?

¹⁵ Yehoba mpanyi kabiji witupa bintu byavula bingi byawama. Bino byubilo byo biji na mwanamukazhi ye batongola mu Byambo bya Maana kitango 9, wimenako “maana a kine.” Bino byepelo byalumbulula’mba uno mwanamukazhi waita bantu ku nzubo yanji na kuja nyama yo anengezha bulongo ne kutoma binyu byo avwangakanya. (Maana 9:2, tubyambo twamunshi.) Kabiji byepelo 4 ne 5 byaamba’mba: “Maana [a kine] ambila yewa wabula maana amba: ‘Iya uje kajo kami.’” Mambo ka o twafwainwa kuswila luno lwito lwa uno mwanamukazhi? Yehoba ukeba baana banji kwikala ba maana kabiji bazhikijilwa. Kechi ukeba’mba tufunjilenga bintu mu kitoba ne kwilangulusha ne. O ene mambo o aambila’mba: “Aye walamina bantu baoloka maana a kine.” (Maana 2:7) Umvwe twaikala na moyo wa kwakamwa Yehoba tukobanga bintu bimusangajika. Tumvwina maana anji ne kwiengijisha.—Yako. 1:25.

16. Kwakamwa Lesa kwakwashishe byepi Alain kufuukula bulongo, kabiji ñanyi bintu byafuminemo?

¹⁶ Akilangulukai pa kwikala na moyo wa kwakamwa Lesa byo kwakwashishe Alain kufuukula bulongo. Uno mukulumpe mu kipwilo kabiji mufunjishi waambile’mba: “Bafunjishi bakwetu bavula bo ñingila nabo bamona mafilimu muji bya mulekese amba muji lufunjisho pa bya bulalelale.” Bino Alain kechi wingijisha ano mashinda ne. Waambile’mba: “Nakaine kutamba ano mafilimu mambo ngakamwa Yehoba ne kumunemeka. Kabiji nalumbulwijile bano bakwetu bo ñingila nabo ene mambo o nakaine kutamba.” Waingijishe lujimuno luji mu “maana a kine” pa kuba’mba “[ayengatu] kulutwe mu jishinda ja milangwe.” (Maana. 9:6) Lwitabilo lwa kwa Alain lwalengejile bafunjishi bakwabo bamo kutendeka kufunda Baibolo ne kutaanwanga ku kupwila.

17-18. Ñanyi bintu byawama bikala na bantu baswa lwito lwa mwanamukazhi wimenako “maana a kine,” kabiji ñanyi bintu byo batengela? (Monai ne kipikichala.)

¹⁷ Yehoba waingijishe banabakazhi ba kifwanyikizho babiji kumwesha byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tukekale na lusekelo kulutwe. Bonse baswa lwito lwa uno “mwanamukazhi wakosama” kabiji kalokwete batatu muchima ku byubilo bya bulalelale. Bino kechi bavuluka’mba byo boba bikebaletela malwa kulutwe ne. Byo boba bikebatwala “mu Kilende mwazhika.”—Maana 9:13, 17, 18.

¹⁸ Bonse baswa lwito lwa mwanamukazhi wimenako “maana a kine” bwikalo bwabo kulutwe bukapusanako bingi. Benyi banji baji na lusekelo mambo baji na byonse byo bakeba byakonsha kwibalengela kufwenya kwipi ne Yehoba. (Isa. 65:13) Yehoba waambile kupichila mwi ngauzhi Isaya amba: “Umvwai kwi amiwa ne kuja kajo kawama, Kabiji anweba mukasangalala pa kuja kajo kawama.” (Isa. 55:1, 2) Tubena kufunda kutemwa Yehoba byo atemwa ne kushikwa byo ashikwa. (Sala. 97:10) Kabiji tuji bingi na lusekelo mambo twitako bakwetu kwiya na kufunda ano “maana a kine.” Kijitu nobe tubena “kubijika pa mapunzha atuntama a mu muzhi amba: ‘Yense wabula kuyuka bintu, eye kuno atwele.’” Mapesho o twikala nao ne bo twitako kechi a mu ano mobatu ne. Abena kwitulengela kuchinchika ne kwitukwasha ‘kukekala na bumi’ bwa myaka ne myaka byo tubena “[kuyatu kulutwe mu jishinda ja milangwe.”—Maana. 9:3, 4, 6.

19. Kwesakana na Musapwishi 12:13, 14, twafwainwa kwibikangako kuba ka? (Kabiji monai kakitenguluzha ka kuba’mba “Kwakamwa Lesa Kwituzhikijila.”)

¹⁹ Tangai Musapwishi 12:13, 14. Mu ano moba a kupelako moyo wa kwakamwa Lesa uketuzhikijila kabiji uketukwasha kwikala na byubilo byawama ne kwitulengela kufwenya kwipi ne aye. Tukatwajijila kubuula bantu bavula kukeba “maana a kine” ne kwiafunda mambo twamutemwa Yehoba ne kumunemeka na muchima wetu yense.