MUTWE WA KUFUNDA 1
LWIMBO 2 Anweba Yenu Yehoba
Mupai Yehoba Lukumo
KINEMBELO KYA MWAKA WA 2025: “Mupai Yehoba lukumo lwafwainwa jizhina janji.” —SALA. 96:8.
BYO TUSAKWISAMBAPO
Byo twafwainwa kupa Yehoba lukumo lwamufwainwa.
1. Bantu bavula lelo jino bata muchima pa kuba ka?
BANTU bavula lelo jino betatu muchima abo bene. Nabiji bamo bengijisha intaneti kwamba pa bintu byo babena kuba mu bwikalo ne kwitota pa kuba’mba batumbalale. Nangwa byonkabyo, lelo jino bantu bachechetu bo bapa Yehoba Lesa lukumo. Mu uno mutwe, tusakwisamba pa byo kilumbulula kupa Yehoba lukumo ne ene mambo o twafwainwa kubila bino. Kabiji tusakufunda byo twafwainwa kupa Lesa lukumo lwamufwainwa ne aye mwine byo akoba kulutwe pa kuba’mba akazhijike jizhina janji.
KILUMBULULA KA KUPA YEHOBA LUKUMO?
2. Yehoba wamwesheshe byepi lukumo lwanji pa Mutumba wa Sinai? (Monai ne kya pa nkupiko.)
2 Kyambo kya kuba’mba lukumo kilumbulula ka? Mu Baibolo, kyambo kya kuba’mba” “lukumo” kyakonsha kulumbulula kintu kiji kyonse kyakonsha kulengela muntu kumunemeka. Yehoba wamwesheshe lukumo lwanji byo papichiletu kimye kicheche kufuma bena Isalela po bebapokolwele mu buzha mu Ijipita. Fwanyikizhai mamilionyi a bena Isalela byo bakonkene kwipi na Mutumba wa Sinai na kumvwa bisakwibabuula Lesa. Kepo jikumbi jafiitatu bwii jazhikile mutumba. Ponkapotu, kwaishile kitentanshi kabiji kyamweka mutumba watubikile saka mubena kufuma ne mujilo, kino kyalengejile mushiji kutendeka kujikima. Kabiji kwajinga kubesha ne kutatauka kwa mvula ne kuvuma kukatampe kwa lusengo. (Lupu. 19:16-18; 24:17; Sala. 68:8) Bena Isalela bakuminye bingi byo bamwene bino bintu byamwesheshe bulume bukatampe bwa Yehoba.
Pa Mutumba wa Sinai, Yehoba wamwesheshe lukumo lwanji ku bena Isalela (Monai jifuka 2)
3. Kilumbulula ka kupa Yehoba lukumo?
3 Pano ibyepi atweba bantu? Nanchi twakonsha kupa Yehoba lukumo nyi? Ee twakonsha. Jishinda jimo jo tupelamo Yehoba lukumo ke kubuulako bakwetu pa bulume bwanji bukatampe ne byubilo byanji byawama. Kabiji tupa Lesa lukumo inge ketumusanchile pa bintu byonse byo tuba na mambo a bukwasho bwanji. (Isa. 26:12) Muntu umo wapele Yehoba lukumo ke Mfumu Davida kabiji twafwainwa kufunjilako kwi aye. Mu lulombelo lo alombele kwimenako kipwilo kya bena Isalela, Davida waambile kwi Lesa amba: “Anweba Yehoba, bukata ne bulume ne buwame ne lukumo ne buneme byo byenu, mambo bintu byonse biji mwiulu ne pano pa ntanda byo byenu.” Davida byo apwishishe kulomba, “kipwilo kyonse kyamutotele Yehoba.”—1 Moba 29:11, 20.
4. Yesu wapele byepi Yehoba lukumo?
4 Yesu byo jinga pano pa ntanda, wapele Shanji lukumo mambo wabuujilenga bantu kuba’mba Yehoba ye wamupele bulume bwa kuba bya kukumya. (Mako 5:18-20) Kabiji Yesu wapele Yehoba lukumo kupichila mu byambo byo aambanga pe Shanji ne byo aubanga na bantu. Juba jimo, Yesu wafunjishenga mu nshinagoga. Pa bantu bamutelekelenga pajinga ne mwanamukazhi ye bamanyikile bingi ku bandemona pa myaka 18. Ndemona walengejile uno mwanamukazhi kukonkomana kabiji kechi wainukanga ne. Kino kyatamine bingi. Na mambo a kumumvwina lusa, Yesu wayile ku uno mwanamukazhi ne kumwambila na kifyele’mba: “Obewa mwanamukazhi, kikola kyobe kyapwa.” Kepo amutentekele maboko anji, ne aye ponkapotu waolokele kabiji “watatwile kutumbijika Lesa.” Waikele jibiji na butuntulu bwa mubiji bawama kabiji bantu bamunemekele. (Luka 13:10-13) Uno mwanamukazhi wajinga na bishinka byamulengejile kupa Yehoba lukumo, ne atweba kyo kimotu.
ÑANYI BINTU BITULENGELA KUPA YEHOBA LUKUMO?
5. Ñanyi bishinka bitulengela kupa Yehoba lukumo?
5 Tupa Yehoba lukumo mambo twamunemeka bingi. Tuji na bishinka byavula bingi byafwainwa kwitulengela kumunemeka. Yehoba ye wa bulume bonse kabiji bulume bwanji kechi bupela ne. (Sala. 96:4-7) Maana anji akila amwekela patoka mu bintu byo alenga. Aye yo Nsulo ya bumi bwetu kabiji witupa bintu byonse byo tukeba pa kuba’mba tutwajijile kwikala na bumi. (Lum. 4:11) Aye ye wa kishinka. (Lum. 15:4) Bintu byonse byo oba bilumbuluka kabiji ufikizha byonse byo alaya. (Yosh. 23:14) O ene mambo ngauzhi Yelemiya o aambijile pe Yehoba amba: “Mu bantu bonse ba maana ba mu bisaka bya bantu ne ba mu bufumu bwabo bonse, kafwamo nangwa umo waesakana pamo ne anweba ne.” (Yele. 10:6, 7) Kwambatu kine, tuji na bishinka byavula byafwainwa kwitulengela kunemeka Shetu wa mwiulu. Kununga pa kino, Yehoba uji na byubilo byafwainwa kwitulengela kumutemwa.
6. Mambo ka o twatemenwa Yehoba?
6 Tupa Yehoba lukumo mambo twamutemwa bingi. Akilangulukai pa byubilo byavula biji ne Yehoba bitulengela kumutemwa. Aye wa lusa ne kifyele. (Sala. 103:13; Isa. 49:15) Yehoba umvwa bingi kutama ku muchima inge tubena kupita mu makatazho. (Zeka. 2:8) Witukwasha kufwenya kwipi ne aye pa kuba’mba twikale balunda nanji. (Sala. 25:14; Byu. 17:27) Kabiji wipelula bingi mambo “ukunama ne kutala jiulu ne ntanda, wimanya wakajilwa kufuma mu lukungu.” (Sala. 113:6, 7) Na mambo a bino bintu byonse, tukebesha kupa lukumo Lesa wetu mukatampe.—Sala. 86:12.
7. Twafwainwa kukwasha bantu kuba ka?
7 Tupa Yehoba lukumo mambo tukeba kukwasha bantu kumuyuka. Bantu bavula kechi bayuka bukine bwaamba pe Yehoba ne. Mambo ka? Mambo Satana wibapofula michima kupichila mu kusampanya bya bubela pe Lesa. (2 Ko. 4:4) Satana ulengela bantu kulanguluka’mba Yehoba ushinkanya, kechi wituta muchima ne, kabiji amba ye ubena kulengela makatazho aji mu ntanda. Nangwa byonkabyo, atweba twayuka bukine pe Lesa. Twafwainwa kukwasha bantu kuyuka Lesa byo aji pa kuba’mba nabo bamuletelenga lukumo. (Isa. 43:10) Salamo 96 waamba kikatakata pa kupa Yehoba lukumo. Byo tusakwisambanga pa byambo bimo biji mu uno salamo, langulukai pa mashinda mo mwakonsha kupela Yehoba lukumo lwamufwainwa.
TWAKONSHA KUPA BYEPI YEHOBA LUKUMO LWAMUFWAINWA?
8. Ñanyi jishinda jimo jo twakonsha kunemekelamo Yehoba? (Salamo 96:1-3)
8 Tangai Salamo 96:1-3. Tupa Yehoba lukumo kupichila mu byo twamba pe aye. Mu bino byepelo, bantu ba Yehoba bebatundaika ‘kwimbila Yehoba,’ ‘kutota jizhina janji,’ ‘kusapwila mambo awama a lupulukilo lwanji’ ne ‘kwamba pa lukumo lwanji ku bisaka bya bantu.’ Ano o mashinda mo twakonsha kupela Shetu wa mwiulu lukumo. Bayudea ba kishinka ne bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi babulangako bakwabo bintu byawama Yehoba byo ebobijile ne kuzhijika jizhina janji. (Da. 3:16-18; Byu. 4:29) Twakonsha kuba byepi byonka byo baubile?
9-10. Ñanyi bintu byo mwafunjilako ku bintu byamwekejile nyenga Angelena? (Monai ne kipikichala.)
9 Akilangulukai pa byamwekejile nyenga Angelena,a wikala mu kyalo kya United States. Wachinchikile ne kuzhijika jizhina ja Yehoba byo asapwijile bantu bo engila nabo ku nkito. Byo kiji kuba’mba po po bamutwezhezhetu nkito, bamwichile kutanwa ku kusambakana pamo na bakwabo mo batwelejile nkito pa kampanyi. Bebabuujile’mba babuuleko bakwabo pa byajinga bwikalo bwabo. Nyenga Angelena wanengezhezhe kwibamwesha bipikichala byamwesheshenga lusekelo lo aji nalo na mambo a kwikala Kamonyi wa kwa Yehoba. Nangwa byonkabyo, byo aubiletu’mba atendeke kwamba, mukwabo mo bengijila watendekele kwamba’mba wakomejile mu kisemi kya Bakamonyi ba kwa Yehoba. Watendekele kwamba byatama pa Bakamonyi ba kwa Yehoba ne bintu byo baitabilamo. Nyenga Angelena waambile’mba: “Muchima wami walukuchilenga na moyo. Pano bino, neipwizhe’mba: ‘Nanchi nsakuswisha muntu kwamba bya bubela pe Yehoba nyi? Nangwa nafwainwa kwibalumbulwila Yehoba byoaji nyi?’”
10 Uno mwanamulume byo apwishishe kwamba, nyenga Angelena walombele lulombelo lwipi lwa kishinshi. Kepo amwambijile na mushingi kuba’mba: “Bwikalo bobe bwipasha na bwami. Ne amiwa nakomejile mu kisemi kya Bakamonyi ba kwa Yehoba kabiji natwajijila kwikala Kamonyi wa kwa Yehoba kufika ne luno.” Nangwa kya kuba kyakatezhe kuba bino, nyenga Angelena watwajijile kutekanya. Wamwesheshe bakwabo mo baingijilanga bipikichala byamwesheshenga lusekelo lo ajinga nalo mu mwingilo wa Yehoba. Kabiji wibalumbulwijile mu jishinda jawama bintu byo aitabilamo. (1 Pe. 3:15) Ñanyi bintu byafuminemo? Nyenga Angelena byo apwishishe kwamba pa bintu byo aitabilamo, uno mwanamulume walekele kupachika. Kabiji waambile ne pa bintu byawama byamwekele byo apwanañananga na Bakamonyi ba kwa Yehoba saka akiji mwanyike. Nyenga Angelena waambile’mba: “Twafwainwa kuzhijika jizhina ja Yehoba. Ke munema bingi kubuulako bantu pa jizhina janji.” Ne atweba tuji na mwingilo wanema bingi wa kuzhijika jizhina ja Yehoba inge bantu kebambe byatama pe aye.
Twakonsha kupa Yehoba lukumo kupichila mu byo twamba, mu byubilo byetu ne bintu byetu bya ku mubiji (Monai mafuka 9-10)b
11. Kufumatu ne kala, bapopweshi ba kine bengijisha byepi jifunde jiji pa Salamo 96:8?
11 Tangai Salamo 96:8. Tupa Yehoba lukumo kwingijisha bintu byetu bya ku mubiji. Kufumatu ne kala, bapopweshi ba Yehoba bengijisha bintu byabo bya ku mubiji kumutumbijikilamo. (Maana 3:9) Bena Isalela bapaine bupe pa kutundaika mwingilo wa kushimika ne kuwamisha nzubo ya Lesa. (2 Mfu. 12:4, 5; 1 Moba 29:3-9) Baana ba bwanga bamo ba kwa Yesu bamukwashishe aye ne batumwa banji kwingijisha “bintu byabo.” (Luka 8:1-3) Bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi nabo bapaine bya bupe bya kukwasha balongo ne banyenga. (Byu. 11:27-29) Lelo jino, ne atweba twakonsha kutumbijika Yehoba kwingijisha bya bupe byo tupana.
12. Bupe bo tupana buleta byepi lukumo kwi Yehoba? (Monai ne kipikichala.)
12 Akilangulukai pa kino kyamwekele kimwesha kuba’mba bupe bo tupana buleta lukumo kwi Yehoba. Sawakya wa mu 2020 walumbulwile bintu byatama byamwekele na mambo a kyashi kyajingako mu Zimbabwe. Bumi bwa bantu bavula bwajinga mu kizumba na mambo a kubula kajo, kuvwangakotu ne nyenga Prisca. Nangwa kya kuba kwajinga kino kyashi, nyenga Prisca watwajijile kwingila mwingilo wa kusapwila pa Kisatu ne pa Kitanu nangwa kya kuba kyajinga kimye kya kunowa kajo. Bantu ba mu kinkalankulo bamusekelenga’mba ukafwa na nzala na mambo a kuya mu mwingilo wa kusapwila mu kifulo kya kuya ku majimi. Nyenga Prisca wakumbulanga saka ashiinwa kuba’mba, “Yehoba kimye kyonse ukwasha bakalume banji.” Kechi papichile ne kimye kyabaya ne, nyenga Prisca watambwijile kajo kanengezhezhe jibumba jetu ka kukwasha baponenwa na bya malwa. Banengezhezhe bino bintu bya kukwasha baponenwa na bya malwa na mambo a bupe bo tupana. Bantu ba mu kimasamasa mwaikalanga nyenga Prisca batemenwe bingi kya kuba bamwambijile’mba, “Lesa ukukwasha kimye kyonse, onkao mambo tubena kukeba’mba witufunjishe pe Lesa obe.” Bantu batanu na bibiji ba mu kimasamasa mo aikalanga batendekele kutanwa ku kupwila.
Twakonsha kutumbijika Yehoba kwingijisha bintu byetu bya ku mubiji (Monai jifuka 12)c
13. Byubilo byetu byakonsha kuleta byepi lukumo kwi Yehoba? (Sala. 96:9)
13 Tangai Salamo 96:9. Twakonsha kutumbijika Yehoba na byubilo byetu. Bañanga baingilanga pa nzubo ya Yehoba bafwainwe kwikala ba butooto. (Lupu. 40:30-32) Ne atweba kechi twafwainwa kwikalatu ba butooto ku mubiji ne, bino twafwainwa ne kuchinuzhuka kuba bintu byonse byashikwa Yehoba. (Sala. 24:3, 4; 1 Pe. 1:15, 16) Twafwainwa kwibikako bingi kuvuula “bumuntu bwa kala,” ko kuba’mba byubilo byatama ne kuvwala “bumuntu bupya,” ko kuba’mba kwikala na milanguluko yawama ne kuba bintu bimwesha byubilo byawama bya Yehoba. (Kolo. 3:9, 10) Na bukwasho bwa Yehoba, nangwatu bantu baubile bintu byatama bingi nabo bakonsha kupimpula byubilo byabo ne kuvwala bumuntu bupya.
14. Ñanyi bintu byo mwafunjilako ku byamwekejile Jack? (Monai ne kipikichala.)
14 Akilangulukai pa byamwekejile Jack, mwanamulume wajinga mbanzhi ye batelanga’mba Ndemona. Na mambo a bintu byatama byo aubile, Jack bamuchibijile mambo kuba’mba basakumwipaya. Nangwa byonkabyo, byo apembejilenga kumwipaya, waswile kumufunjisha Baibolo ku mulongo wafwakashijile kaleya mwajinga Jack. Nangwa kya kuba waubile bintu byatama bingi mu bwikalo bwanji, Jack wavuujile bumuntu bwanji bwa kala, kabiji palutwe kacheche, wabatizhiwe ne kwikala Kamonyi wa kwa Yehoba. Na mambo a kuba’mba Jack wapimpwile byubilo byanji, juba ja kumwipaya byo jafikile, bakasopa bamo ba mu kaleya batendekele kujila byo bamushajikilengapo. Mwanamulume umo waingijilanga mu kaleya waambile’mba: “Jack wajinga muntu wajinga na byubilo byatama bingi muno mu kaleya. Pano luno uji na byubilo byawama bingi.” Byo papichile mulungu umo kufuma po baipayijile Jack, balongo bayile ku kaleya na kutangijila kupwila kwa mukachi ka mulungu bamonañene na kaili wataainwe ku kuno kupwila kimye kitanshi. Mambo ka o atanyijilwe ku kupwila? Ke na mambo a kuba’mba watundaikilwe bingi Jack byo apimpwile byubilo byanji kabiji wakebelenga kuyuka byo afwainwa kuba pa kuba’mba apopwelenga Yehoba. Kyamwekeshatu patoka kuba’mba byubilo byetu byakonsha kutumbijika Shetu wa mwiulu.—1 Pe. 2:12.
Twakonsha kupa Yehoba lukumo kupichila mu byubilo byetu (Monai jifuka 14)d
YEHOBA UKATUMBIJIKA BYEPI JIZHINA JANJI KULUTWE?
15. Yehoba ukazhijika byepi jizhina janji kulutwe? (Sala. 96:10-13)
15 Tangai Salamo 96:10-13. Bino byepelo byapelako biji mu Salamo 96 byalumbulula Yehoba kuba’mba Mutonyi kabiji Mfumu waoloka. Yehoba ukatumbijika byepi jizhina janji kulutwe? Ukoba bino byo akaleta bunchibamambo bwanji bwaoloka. Katatakatu akazhachishe Babilona Mukatampe na mambo a kuleta mwenga pa jizhina janji jazhila. (Lum. 17:5, 16; 19:1, 2) Bamo bakamonako Babilona Mukatampe byo bakamonauna, kampe bakafuukulapo kutendeka kupopwela Yehoba pamo ne atweba. Kabiji pa Amagedonyi, Yehoba ukonauna buno bwikalo bonse bwa kwa Satana ne kuzhiisha bonse bamushikwa kabiji baleta mwenga pa jizhina janji. Pakuba ukapulusha bonse bamutemwa, bamukookela kabiji bamuletela lukumo. (Mako 8:38; 2 Tesa. 1:6-10) Bantu byo bakesekwa japelako panyuma ya Myaka Kiumbi Kimo ya Bukalama bwa kwa Kilishitu, Yehoba ukapwisha kuzhijika jizhina nanji. (Lum. 20:7-10) Pa kyokya kimye, pano “pa ntanda pakakumbana maana a kuyuka lukumo lwa Yehoba byonkatu mema byo akumbana mu kalunga ka mema.”—Ha. 2:14.
16. Mwafuukulapo kutwajijila kuba ka? (Monai ne kipikichala.)
16 Kikawama bingi mambo bantu bonse bakekalanga pano pa ntanda bakapanga Yehoba lukumo lwamufwainwa. Pa kino kimye, twafwainwa kutwajijila kwibikako kwamba pe Yehoba ne kubanga bintu bikamuletela lukumo. Pa kuba’mba bamweshe’mba kyanema bingi kuba bino, Jibumba Jitangijila jasala kinembelo kya Salamo 96:8 kwikala kinembelo kya mwaka wa 2025: “Mupai Yehoba lukumo lwafwainwa jizhina janji.”
Mu kuya kwa kimye, bantu bonse bakapa Yehoba lukumo lwafwainwa jizhina janji! (Monai jifuka 16)
LWIMBO 159 Mupai Yehoba Lukumo
a Mazhina amo apimpulwa.
b KULUMBULULA KIPIKICHALA: Kipikichala kibena kumwesha byamwekejile nyenga Angelena.
c KULUMBULULA KIPIKICHALA: Kipikichala kibena kumwesha byamwekejile nyenga Prisca.
d KULUMBULULA KIPIKICHALA: Kipikichala kibena kumwesha byamwekejile Jack.