MUTWE WA KUFUNDA 13
LWIMBO 4 “Yehoba ye Kafunda Wami”
Kuboko kwa Yehoba Kechi Kwaipipa Ne
“Nanchi kuboko kwa Yehoba kwaipipa nyi?”—BALA. 11:23.
BYO TUSAKWISAMBAPO
Kutwajijila kuketekela’mba Yehoba uketukwashanga kutaana bintu byo tukeba mu bwikalo.
1. Mosesa wamwesheshe byepi’mba waketekejile mwi Yehoba byo atangijilenga bena Isalela kwibafumya mu Ijipita?
BUKU wa Bahebelu waamba pa bantu bavula bingi bajinga na lwitabilo mwi Yehoba. Pa bano paji ne Mosesa wajinga na lwitabilo lwakosa bingi. (Hebe. 3:2-5; 11:23-25) Wamwesheshe’mba wajinga na lwitabilo byo atangijile bena Isalela kwibafumya mu Ijipita. Kechi wachiine Felo ne nzhita yanji ne. Na mambo a kuba’mba waketekejile mwi Yehoba, watangijile bantu kwabuka Kalunga Kachila ne kimye kyo bajinga mu kiselebwa. (Hebe. 11:27-29) Bena Isalela bavula batendekele kuzhinauka inge Yehoba ukebapanga bintu byo bakebelenga mu bwikalo bwabo. Pano bino Mosesa aye watwajijile kuketekela mwi Lesa wanji. Mosesa kechi walefwilwe ne, mambo byo bajinga mu kiselebwa, Lesa wapelenga bena Isalela kajo ne mema mu jishinda ja kukumya.a—Lupu. 15:22-25; Sala. 78:23-25.
2. Mambo ka Lesa o aipwizhe Mosesa amba: “Nanchi kuboko kwa Yehoba kwaipipa nyi?” (Kubala 11:21-23)
2 Nangwa kya kuba Mosesa wajinga na lwitabilo lwakosa, byo papichile mwaka umo kufuma bena Isalela po bebapokolwele mu jishinda jakukumya, watendekele kuzhinauka inge Yehoba ukapa bantu banji nyama byonka byo ebalayile. Mu kiselebwa mwajinga bantu bavula bingi. Mosesa watendekele kuzhinauka inge Yehoba ukakonsha kupa bano bantu bonse nyama. Yehoba wakumbwile Mosesa byo amwipwizhe’mba: “Nanchi kuboko kwa Yehoba kwaipipa nyi?” (Tangai Kubala 11:21-23.) Byambo bya kuba’mba “kuboko kwa Yehoba,” bilumbulula mupashi wazhila wa Lesa nangwa’mba ngovu yanji ingila. Mu jishinda jikwabo, kijitu nobe Yehoba waipwizhenga Mosesa amba, ‘Nanchi ubena kulanguluka’mba nakonsha kukankalwa kufikizha kintu kyo nalaya nyi?’
3. Mambo ka bwipuzho bwaipwizhe Lesa buji pa Kubala 11:23 o bwanemena?
3 Nanchi muzhinauka inge Yehoba wakonsha kwimukwasha kutaana bintu bya mu bwikalo byo mukeba anweba ne kisemi kyenu nyi? Inge mwakizhinaukapo kala nangwa ne, tusakwisamba pa byapichilemo Mosesa ne bena Isalela bazhinaukilenga inge Lesa wakonsheshe kwibapa bintu byo bakebelenga. Kabiji tusakwisamba pa mafunde amo mu a Baibolo asakwitukwasha kushiinwa’mba kuboko kwa Yehoba kechi kwaipipa ne.
BYO TUFUNJILAKO KWI MOSESA NE BENA ISALELA
4. Mambo ka bena Isalela bavula o bazhinaukijilenga’mba Yehoba wakonsha kwibapa bintu byo bakebelenga?
4 Twafwainwa kuyuka bintu byalengejile bena Isalela kutendeka kuzhinauka. Kisaka kya bena Isalela ne “jibumba ja bantu bapusana pusana” babujile bena Isalela, baikele kimye kyabaya bingi mu kiselebwa byo bafuminenga mu Ijipita kuya mu ntanda ya Mulaye. (Lupu. 12:38; Mpitu. 8:15) Jino jibumba mwajinga bantu bapusana pusana bakiminwe kuja manna kabiji bena Isalela bavula nabo batendekele kwijizhañanya. (Bala. 11:4-6) Bantu batendekele kuvuluka nyama ne kajo kakwabo ko bajiilenga mu Ijipita. Na mambo a kuba’mba bantu bakizhizhemo kwijizhañanya kwi aye, Mosesa watendekele kulanguluka’mba aye ye wafwainwe kukebela bano bantu nyama.—Bala. 11:13, 14.
5-6. Ñanyi bintu byo twakonsha kufunjilako ku byaubile bena Isalela bavula na mambo a jibumba mwajinga bantu bapusana pusana jo bajinga najo?
5 Bantu bapusana pusana bajinga mu jibumba kechi bajinga na muchima wa kusanta ne, kabiji bo balengejile bena Isalela nabo kutendeka kwijizhañanya. Muchima wa kubula kusanta uji na bantu bavula, wakonsha kwitulengela ne atweba kubula kutondwa na bintu bitupa Yehoba. Kino kyakonsha kwitumwekela inge ke tuvuluke bintu byo twajinga nabyo kala nangwa inge ketubile kichima bakwetu na mambo a bintu byo baji nabyo. Nangwa byonkabyo, tukekala bingi na lusekelo inge twatondwa na bintu byonka byo tuji nabyo.
6 Bena Isalela bafwainwe kuvulukanga’mba Lesa wibalayile’mba inge bafika mu ntanda ya mulaye, bakekala na bintu byonse byawama byo bakebelenga. Uno mulaye wafwainwe kufika inge bafika mu ntanda ya mulaye, kechi kimye kyo bakijinga mu kiselebwa ne. Kyo kimotu, kechi twafwainwa kuta muchima pa bintu byo twafwainwa kubula kwikala nabyo mu buno bwikalo ne, pa kuba twafwainwa kulangulukanga pa bintu bitulaya Yehoba byo aketupa mu ntanda ipya. Kabiji twafwainwa kulanguluka langulukanga pa binembelo biketukwasha kuketekela mwi Yehoba.
7. Mambo ka o twafwainwa kushiinwa’mba kuboko kwa Yehoba kechi kwaipipa ne?
7 Nangwa byonkabyo, mwakonsha kulanguluka pa ene mambo Lesa o aipwizhe Mosesa amba: “Nanchi kuboko kwa Yehoba kwaipipa nyi?” Yehoba kechi wakebelengatu kukwasha Mosesa kulanguluka pa bulume bwanji ne, bino wakebelenga ne kumukwasha kuyuka’mba wakonsha kwingijisha bulume bwanji kuba kintu kiji kyonse. Lesa wakonsheshe kupa bena Isalela nyama yavula nangwa kya kuba bajinga mu kiselebwa. Na “kuboko kwanji kwa bulume kabiji kwakosa,” Lesa wamwesheshe bulume bwanji. (Sala. 136:11, 12) Onkao mambo, inge tubena kupita mu makatazho, Yehoba wakonsha kwitukwasha pa muntu pa muntu konse ko tuji.—Sala. 138:6, 7.
8. Twakonsha kuchinuzhuka byepi kuba bintu byatama byaubile bena Isalela bavula bajinga mu kiselebwa? (Monai ne kipikichala.)
8 Yehoba wafikizhe mulaye wanji byo apele bantu bitentu byavula bingi. Nangwa byonkabyo, bena Isalela kechi bamwesheshe muchima wa kusanta pa kino kya kukumya kibobijile Lesa ne. Bavula bamwesheshe muchima wa kubula kutondwa byo bakwachilenga bitentu byavula. Juba jonse ne bufuku bonse ne juba jalondejilepo bakwachilengatu bitentu. Yehoba wazhingijile ne kukambula bantu “bakebeshenga bingi kajo.” (Bala. 11:31-34) Twakonsha kufunjilako bintu byavula bingi ku kino. Twafwainwa kuchinuzhuka kwikala na lwiso. Inge twi banonshi nangwa twi bayanji, twafwainwa kwibikila ‘nsabo yetu mwiulu’ kupichila mu kukosesha bulunda bwetu ne Yehoba ne Yesu. (Mat. 6:19, 20; Luka 16:9) Inge twauba bino, twafwainwa kushiinwa’mba Yehoba uketupanga byo tukeba.
Muchima wa mutundu ka wamwesheshe bantu bavula bajinga mu kiselebwa, kabiji ñanyi bintu byo tufunjilako ku kino? (Monai jifuka 8)
9. Ñanyi bintu byo twafwainwa kushiinwa pa bukwasho bwa Lesa?
9 Ne lelo jino, Yehoba ukwasha bantu banji. Pano bino kechi kibena kulumbulula’mba kechi tukayandapo nangwa kwikala kwakubula kufwapo nzala ne.b Nangwa byonkabyo, Yehoba kechi uketulekelela ne. Uketukwashanga inge ketupite mu makatazho apusana pusana. Pano twakonsha kumwesha byepi’mba twaketekela’mba Yehoba uketukwashanga kutaana bintu byo tukeba? Twayai twisambe pa bintu bibiji; (1) inge mwakumwena mali mwakatazha ne (2) kwakamwa pa ko tukafumyanga bintu byo tukeba mu bwikalo.
INGE MWAKUMWENA MALI MWAKATAZHA
10. Ñanyi makatazho amo o twakonsha kupitamo?
10 Mpelo ya buno bwikalo byo yafwenya kala pepi, twafwainwa kuyuka’mba bintu bisakutaminangakotu. Milukuchi ya bumulwilantanda, malwañano, bya malwa biponakotu bine nangwa myalo byakonsha kulengela bintu byo twabujilenga kuketekela kwitumwekela nabiji nkito kupwa, bipe nangwa nzubo yetu konaika. Twakonsha kukeba nkito mu mpunzha monka mo twikala nangwa kuvilukila ku mpunzha ikwabo pamo na kisemi kyetu pa kuba’mba twibamwenenga bintu bya mu bwikalo. Ñanyi bintu biketukwasha kufuukula bintu bikamwesha’mba twaketekela kuboko kwa Yehoba?
11. Ñanyi bintu byakonsha kitukwasha inge mwakumwena mali mwakatazha? (Luka 12:29-31)
11 Kintu kyanema kyo twafwainwa kuba ke kubuula Yehoba bijikila byetu. (Maana 16:3) Twafwainwa kumulomba kwitupa maana pa kuba’mba tufuukule bintu bulongo ne kubula kulukusha muchima pa kuba’mba tubulenga “kukizhamo kwakamwa” na makatazho o tubena kupitamo. (Tangai Luka 12:29-31.) Twafwainwa kumusashijila pa kuba’mba etukwashe kutondwa na bintu byonka byo tuji nabyo. (1 Timo. 6:7, 8) Kebakebai bishinka mu mabuku etu pa kuba’mba muyuke byo mwafwainwa kuba inge mwakumwena mali mwakatazha. Bantu bavula bamwenamo bingi mu mavidyo ne mitwe iji pa jw.org yaamba pa bya kuba inge mwakumwena mali mwakatazha.
12. Ñanyi mepuzho akonsha kukwasha mwina Kilishitu kufuukulapo bulongo pa kuba’mba kisemi kyanji kimwenemo?
12 Bamo batwela nkito ibalengela kusha kisemi kyabo ne kuya ku mpunzha ingi. Kino kimwesha kubula kufuukulapo bulongo. Saka mukyangye kuswa kutwela nkito, kechi mwafwainwa kutatu muchima pa mali o mukatambulanga ne, bino mwafwainwa kulanguluka ne pa bikekala bulunda bwenu ne Yehoba. (Luka 14:28) Iipuzhai’mba: ‘Masongola ami akekala byepi inge nafumapo kimye kyabaya? Nanchi nkakonshanga kutanwa ku kupwila kimye kyonse ne kuya mu mwingilo wa kusapwila nyi?’ Kabiji inge muji na baana, mwafwainwa kwiipuzha buno bwipuzho bwanema bwa kuba’mba: ‘Nkakomesha byepi baana bami “mu kwibajimuna ne kwibafunjisha maana a Yehoba” inge nafumapo kimye kyabaya?’ (Efi. 6:4) Ubainga bintu kwesakana na bilanguluka Lesa, kechi kulondela bimubuula ba mu kisemi nangwa balunda nenu babula kunemeka mafunde a mu Baibolo ne.c Mulongo Tony wikala ku muzhika wa Asia, pa bimye byavula wataainenga nkito ya kuya na kwingijila mu byalo bikwabo. Nangwa byonkabyo, byo alombelepo pa kino ne kwisambapo na mukazhanji, wafuukwilepo kubula kutwela ino nkito ne kupeezhako bwikalo bwabo pa kuba’mba bengijishengatu mali acheche. Mulongo Tony waambile’mba: “Mbena kwingila mwingilo wanema bingi wa kukwasha bantu kuyuka Yehoba. Kabiji twakwasha baana betu kutemwa bingi Yehoba. Kisemi kyetu kyashiinwa kuba’mba inge twatwajijila kulondela byambo biji pa Mateo 6:33, Yehoba uketukwashanga kutaana bintu bya mu bwikalo byo tukeba.”
KWAKAMWA PA KO TUKAFUMYANGA BINTU BYO TUKEBA MU BWIKALO
13. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba luno pa kuba’mba tukekalenga na mali a kwikwashishamo kulutwe inge twakota?
13 Kabiji kuketekela kwetu mwi Yehoba kwakonsha kwesekwa inge twalanguluka pa bikekala bwikalo bwetu kulutwe inge twakota. Baibolo witutundaika kwingila na ngovu pa kuba’mba tukamonengapo mali a kwikwashishamo kulutwe. (Maana 6:6-11) Inge kyakonsheka, twafwainwa kulamapo mali amo o tukengijishanga kulutwe. Ibyo kuba’mba mali akonsha kwitukwasha bingi. (Sapwi. 7:12) Nangwa byonkabyo, kwiyeeka na kukeba mali kechi kyo kintu kyo twafwainwa kunemeka mu bwikalo bwetu ne.
14. Mambo ka o twafwainwa kulangulukila pa kinembelo kya Bahebelu 13:5 pa kunengezha jishinda mo tukamwenanga mali a kwikwashishamo kulutwe?
14 Yesu waambile’mba muntu inge ke akebe kwikala na mali bino “saka abula kwikala nonshi kwi Lesa” ke bumbulwamaana. (Luka 12:16-21) Atweba bonse kechi tuyuka juba ja kesha byo jikekala ne. (Maana 23:4, 5; Yako. 4:13-15) Kabiji Yesu waambile’mba aba bonse bakeba kwikala baana banji ba bwanga bafwainwa kwinengezha “kusankilapo” bintu bya ku mubiji byo baji nabyo. (Luka 14:33, tubyambo twa munshi.) Abino byo byaubile ne bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi bajinga mu Yudea, bepaine kusha bintu byabo byonse. (Hebe. 10:34) Mu ano moba, balongo ne banyenga bavula basankilapo bintu byabo bya ku mubiji na mambo a kukaana kwivwanga mu bya bumulwilantanda. (Lum. 13:16, 17) Ñanyi kintu kibalengela kuba bino? Baketekela mulaye wa Yehoba wa kuba’mba: “Kechi nkakusha ne, kabiji kechi nkakulekelela ne.” (Tangai Bahebelu 13:5.) Twinengezhezha jimo pa kuba’mba tukekalenga na mwakumwena kulutwe. Kabiji inge bintu bya kubula kuketekela bitumwekela, tuketekela mwi Yehoba kwitukwasha.
15. Bansemi bena Kilishitu bafwainwa kumonanga byepi baana babo? (Monai ne kipikichala.)
15 Mu bisho bimo, bamulume ne mukazhi basema baana pa kuba’mba bano baana bakekale na mali a kwibalaminamo inge bakota. Baibolo wamba’mba bansemi bo baji na mwingilo wa kukebela baana babo bintu byo bakeba. (2 Ko. 12:14) Ibyo kuba’mba bansemi inge bakota, bakonsha kukeba bukwasho ku baana babo, kabiji baana bavula bakeba bingi kukwasha bansemi babo. (1 Timo. 5:4) Nangwa byonkabyo, bansemi baketekela mwi Yehoba bayuka kuba’mba bakekala bingi na lusekelo inge bakwasha baana babo kwikala bakalume ba Yehoba, kechi kukomesha baana babo kuba’mba bakekale na mali avula a kwibalaminamo ne.—3 Yoa. 4.
Bena Kilishitu baji mu masongola balanguluka pa mafunde a mu Baibolo pa kufuukula bikekala bwikalo bwabo kulutwe (Monai jifuka 15)d
16. Bansemi bakonsha kukwasha byepi baana babo kumonapo mashinda a kumwenamo mali a kwikwashishamo? (Efisesa 4:28)
16 Mwafwainwa kumwesha’mba mwaketekela mwi Yehoba pa kukwasha baana benu kunengezha mashinda akebakwashanga kwikala na bya mu bwikalo byo bakeba. Saka bakijitu banyike, mwafwainwa kwibakwasha kuyuka’mba kyanema bingi kwingila na ngovu. (Maana 29:21; tangai Efisesa 4:28.) Inge bakoma, mwafwainwa kwibakwasha kuta muchima pa kufunda sukulu. Bansemi bena Kilishitu bafwainwa kukebakeba bishinka ne kwingijisha mafunde a mu Baibolo pa kukwasha baana babo kuyuka po bafwainwa kupelela kufunda sukulu pa kuba’mba bakekalenga na bintu byo bakeba mu bwikalo ne kwingilanga na mukoyo mu mwingilo wa kusapwila.
17. Twafwainwa kushiinwa’mba ka?
17 Bakalume bakishinka ba Yehoba bafwainwa kuyuka’mba Lesa ukebesha kwibakwasha kutaana bya mu bwikalo byo bakeba. Mpelo ya buno bwikalo byo yafwenya kala pepi, kyakonsha kwitukatazha bingi kutwajijila kuketekela mwi Yehoba. Nangwa kukamwekepotu bintu bya mutundu ka, twayai tutwajijile kuketekela’mba Yehoba ukengijisha bulume bwanji kwitukwasha kutaana bintu bya mu bwikalo byo tukeba. Twafwainwa kushiina’mba kuboko kwanji kwa bulume kechi kwaipipa kwa kukankalwa kwitukwasha konse ko tuji ne.
LWIMBO 150 Mukebai Lesa pa Kuba’mba Mukapuluke
a Monai “Mepuzho Afuma ku Batanga” mu Kyamba kya Usopa kya October 2023.
b Monai “Mepuzho Afuma ku Batanga” mu Kyamba kya Usopa kya September 15, 2014.
c Monai mutwe wa kuba’mba “Kafwako Muntu Wakonsha Kwingijila ba Nkambo Babiji Ne” mu Kyamba kya Usopa kya April 15, 2014.
d KULUMBULULA KIPIKICHALA: Bamulume ne mukazhi babena kwisamba na mwanabo uji mu mwingilo wa kushimika Mazubo a Bufumu pamo na mwatawanji.