MUTWE WA KUFUNDA 30
LWIMBO 97 Mambo a Lesa po Paimena Bumi Bwetu
Nanchi Bintu Bitanshi byo Mwafunjile mu Baibolo Byakonsha Kwimukwasha ne Lelo Jino Nyi?
“Amiwa nateshakotu muchima kwimuvululamo kimye kyonse bino bintu byonse, nangwa kya kuba mwibiyukila jimo kabiji mwakosela mu bukine.”—2 PE. 1:12.
BYO TUSAKWISAMBAPO
Byo mwakonsha kwingijisha bintu bitanshi byo mwafunjile mu Baibolo nangwa kya kuba papita myaka yavula kufuma po mwibifunjijile.
1. Bintu bitanshi byo mwafunjile mu Baibolo bimukwashishe byepi kimye kitanshi kyo mwafunjilenga bukine?
BINTU bitanshi byo twafunjile mu Baibolo bitulengela kupimpula byubilo byetu. Byo twafunjile kimye kitanshi kuba’mba jizhina ja Lesa Yehoba, twafuukwilepo kwikala mulunda nanji. (Isa. 42:8) Byo twafunjile pa bikala muntu inge wafwa, twayukile kuba’mba balongo betu bafwa kechi babena kuyanda ne. (Sapwi. 9:10) Kabiji byo twafunjile pa milaye ya Lesa yaamba pa Paladisa pano pa ntanda, twalekele kwakamwa pa bintu bikamweka kulutwe. Twashiinwe kuba’mba tukekalanga myaka ne myaka, kechi myakatu icheche 70 nangwa 80 ne.—Sala. 37:29; 90:10.
2. Kinembelo kya 2 Petelo 1:12, 13 kimwesha byepi’mba nangwatu bena Kilishitu babanda mu bukine nabo bakonsha kumwenamo mu mafunjisho atanshi a mu Baibolo?
2 Twafwainwa kutwajijila kunemeka bintu bitanshi byo twafunjile mu Baibolo. Mu nkalata yanji ya bubiji, mutumwa Petelo wanembejile bena Kilishitu ‘bakosele mu bukine.’ (Tangai 2 Petelo 1:12, 13.) Nangwa byonkabyo, mu kipwilo mwajinga bintu byakonsheshe kulengela bulunda bwabo ne Yehoba kwikala mu kizumba, kuvwangakotu ne bafunjishi ba bubela ne bantu babulanga kupopwela Lesa. (2 Pe. 2:1-3) Petelo watundaikile balongo ne banyenga pa kuba’mba ebakwashe kukaana mafunjisho a bubela. Pa kuba’mba bobe bino, wibavulwilemo bintu bimo byo bafunjile mu Baibolo byo bayukijile jimo. Bino bintu byakonsheshe kwibakwasha kutwajijila kwikala ba kishinka kufika ne ku mpelo.
3. Lumbululai ene mambo bena Kilishitu bonse o bafwainwa kulangulukilanga pa mafunjisho atanshi a mu Baibolo.
3 Nangwa kya kuba twabanda mu bukine, twakonsha kufunjilako bintu byavula bingi ku mafunjisho atanshi a mu Baibolo. Pa kuba’mba tumvwishe kishinka, twayai twambe bino. Muntu wayuka bulongo kuteeka kajo ne yewa ubena kufunda bya kuteeka kajo bulongo, bonse bakonsha kwingijisha bintutu bimo pa kuteeka kajo. Pano bino pa kupitapo kimye, muntu wayuka kuteeka kajo bulongo wakonsha kwingijisha byonka bino bintu mu mashinda apusana pusana kuteeka kajo kakwabo kawama kapusanako. Kyo kimotu, bakalume ba Yehoba babanda mu bukine ne bafunda Baibolo ba katataka bakonsha kwingijisha bintu bitanshi byo bafunda mu Baibolo mu mashinda apusana pusana. Bwikalo bwetu nangwa mingilo yo twingila mu jibumba ja Yehoba yapimpulwa kufuma kimye kyo twabatizhiwe. Inge ke twingijishe bintu byo twafunjile kala mu bintu byo tubena kupitamo pa kino kimye, twakonsha kufunjilako bintu bya katataka byakonsha kwitukwasha bingi. Twayai tumone bena Kilishitu babanda mu bukine byo bakonsha kufunjilako ku bintu bitanshi bisatu byo bafunjile mu Baibolo.
YEHOBA YE MULENGA WETU
4. Kuyuka’mba Yehoba ye Mulenga kwitukwasha byepi mu bwikalo bwetu?
4 “Walengele bintu byonse, ye Lesa.” (Hebe. 3:4) Twayuka kuba’mba ntanda ne byonse bijipo bebilengele ku Mulenga wa maana kabiji wa bulume bonse. Aye ye witulengele, onkao mambo wituyuka bingi bulongo. Kabiji kyakilapo kunema, wituta bingi muchima. Wayuka bintu byawama byo tukeba. Kuyuka kino kishinka kya kuba’mba Yehoba ye Mulenga, kwitulengela kupimpula byubilo byetu ne kwikala na lusekelo mu bwikalo bwetu.
5. Ñanyi kintu kyafwainwa kwitulengela kwikala bepelula? (Isaya 45:9-12)
5 Byo kiji kuba’mba Yehoba ye Mulenga, kino kyafwainwa kwitulengela ne atweba kwipelula. Yoba byo emwenenga’mba waoloka, Yehoba wamuvulwilemo kuba’mba aye ye Mulenga wa bulume bonse. (Yoba 38:1-4) Kino kyalengejile Yoba kuyuka’mba mashinda a Lesa akila mashinda a bantu. O ene mambo ngauzhi Isaya o anembejile’mba: “Nanchi buchimba bwakonsha kwambila Mbumbi amba: ‘Ñanyi kintu kyo ubena kubumba nyi?’”—Tangai Isaya 45:9-12.
6. Ñanyi kimye kyo twafwainwa kulanguluka pa maana ne bulume buji na Mulenga wetu? (Monai ne bipikichala.)
6 Inge mwina Kilishitu waingijila Yehoba pa myaka yavula, wakonsha kutendeka kuketekela mu milanguluko yanji, mu kifulo kya kukeba lutangijilo kwi Yehoba ne mu Mambo anji. (Yoba 37:23, 24) Pano muntu inge kealanguluke pa maana ne bulume buji na Mulenga wanji aye Yehoba, kino kyakonsha kumukwasha byepi? (Isa. 40:22; 55:8, 9) Kuba bino kukamukwasha kwikala wipelula kabiji ukayuka’mba milanguluko ya Yehoba yakila milanguluko yanji.
Ñanyi kintu kyakonsha kwitukwasha kuyuka’mba milanguluko ya Lesa yakila milanguluko yetu? (Monai jifuka 6)d
7. Nyenga Rahela waubile byepi pa kuba’mba aswe lupimpu lwaubiwe mu jibumba ja Lesa?
7 Nyenga Rahela wikala mu kyalo kya Slovenia wataana kuba’mba kulanguluka pa Mulenga wanji kwamukwashishe kuswa lupimpu lwaubiwe mu jibumba ja Yehoba. Waambile’mba: “Kimye kimo kechi kimpelela kuswa lupimpu lufuma ku babena kwitutangijila ne. Byo natambile Sawakya wa Butanu na Busatu wa Jibumba Jitangijila wa mu 2023, nakuminye bingi byo namwene kimye kitanshi mulongo wajinga na myevu waambilenga jashi. Onkao mambo, nalombele kwi Yehoba kuba’mba ankwashe kulondela luno lupimpu.” Nyenga Rahela wayukile’mba na mambo a kuba’mba Yehoba ye Mulenga wa jiulu ne ntanda, wayuka bulongo bya kutangijila jibumba janji. Inge kimukatazha kumvwisha nangwa kulondela lupimpu lwa katataka, mwafwainwa kwipelula ne kulanguluka pa maana akila ne bulume bwa Mulenga wetu.—Loma 11:33-36.
ENE MAMBO LESA O ASWISHISHA BANTU KUYANDA
8. Kuyuka ene mambo Lesa o aswishisha buyanji kwimukwasha byepi?
8 Mambo ka Lesa o aswishisha bantu kuyanda? Na mambo a kuba’mba bantu bamo kechi bayuka ene mambo Lesa o aswishisha buyanji ne, bamupamo mambo kabiji bamba’mba Lesa kafwako. (Maana 19:3) Kupusanako na bano bantu, anweba mwafunda amba bundengamambo ne bumbulwakulumbuluka bo twaswaine bo bulengela bantu kuyanda, kechi Yehoba ne. Na mambo a kuba’mba Yehoba watekenya bantu, ukeba bantu bavula’mba bamuyuke ne kufunda byo akapwisha buyanji kikupu. (2 Pe. 3:9, 15) Bino bintu byo mwafunda bimulengela kuyuka ene mambo Yehoba o aswishisha buyanji kabiji bimulengela kufwenya kwipi ne aye.
9. Ñanyi bintu byakonsha kwitulengela kulanguluka pa ene mambo Yehoba o aswishisha buyanji?
9 Twafwainwa kutekanya byo tubena kupembelela Yehoba kuba’mba akapwishe buyanji. Pano bino, inge atweba nangwa balunda netu ke bapite mu makatazho, kwiboba nshiji nangwa kufwisha batemwe babo, twakonsha kutendeka kulanguluka’mba Yehoba wabanda kupwisha buyanji. (Ha. 1:2, 3) Pa bimye bimo, kyanema bingi kulanguluka pa ene mambo Yehoba o aswishisha bantu baoloka kupita mu bya malwa.a (Sala. 34:19) Kabiji twafwainwa kulangulukanga pe Yehoba byo akapwisha buyanji myaka ne myaka.
10. Ñanyi bintu byakwashishe nyenga Anne kuchinchika byo afwishishe bainanji?
10 Kuyuka ene mambo o tuyanjila kwakonsha kwitukwasha kuchinchika. Nyenga Anne wikala pa jikuji ja Mayotte, jiji pa Kalunga ka Mema ka India waambile’mba: “Byo nafwishishe ba maama pa myaka icheche yapitapo, najinga bingi na bulanda. Nangwa byonkabyo, kimye kyonse mvuluka kuba’mba Yehoba kechi ye ulengela bantu kuyanda ne. Ukebesha kufumyapo buyanji bonse ne kusangula batemwe betu bafwa. Kulanguluka languluka pa buno bukine kundengela kwikala na mutende wa mu milanguluko kabiji kino kinkumisha bingi.”
11. Kuyuka ene mambo Lesa o aswishisha buyanji kwitulengela byepi kutwajijila kusapwila?
11 Kuyuka ene mambo Lesa o aswishisha buyanji kwitutundaika kutwajijila kusapwila. Byo apwishishe kulumbulula’mba butekanye bwa Lesa bulengela bantu kumona lupulukilo, Petelo wanembele’mba: “Mwafwainwa kwikala bantu baji na byubilo byazhila ne kwingila mingilo ya kunemeka Lesa.” (2 Pe. 3:11) Pa ino “mingilo ya kunemeka Lesa” paji ne mwingilo wa kusapwila. Byonka biji Shetu aye Yehoba, ne atweba twatemwa bantu. Tukeba’mba nabo bakekale mu ntanda ipya ya Lesa muji bololoke. Yehoba watekenya bantu ba mu nyaunda yenu kuba’mba bafunde pe aye ne kumupopwelanga. Muji na mwingilo wanema bingi wa kwingijila pamo ne Lesa kukwasha bantu bavula kufunda pe aye mpelo saka ikyangye kufika.—1 Ko. 3:9.
TUBENA KWIKALA MU “MOBA A KUPELAKO”
12. Kuyuka’mba tubena kwikala mu “moba a kupelako” kwitulengela kuyuka ñanyi kintu?
12 Baibolo walumbulula bingi bulongo biji bantu mu “ano moba a kupelako.” (2 Timo. 3:1-5) Inge twamona byubilo biji na bantu mu ano moba, tuyuka’mba buno bungauzhi bubena kufika. Inge twamona byubilo bya bantu byo bibena kuya na kutaminakotu, tushiinwa kuba’mba byaamba Mambo a Lesa bya kine.—2 Timo. 3:13-15.
13. Kwesakana na kishimpi kya kwa Yesu kiji pa Luka 12:15-21, ñanyi mepuzho o twafwainwa kwiipuzha?
13 Kabiji kuyuka’mba tubena kwikala mu moba a kupelako kwitulengela kuta muchima pa bintu byanema mu bwikalo bwetu. Monai bintu byo twakonsha kufunjilako ku kishimpi kya kwa Yesu kiji pa Luka 12:15-21, kisakwitukwasha kuyuka ene mambo o kyanemena kuta muchima pa bintu byanema mu bwikalo bwetu. (Tangai.) Mambo ka mwanamulume munonshi o bamutelejileʼmba “kilubi”? Wamutelele bino kechi na mambo a kuba’mba wajinga munonshi ne, bino ke na mambo a kuba’mba kechi watele muchima pa bintu byanema mu bwikalo bwanji ne. Wibikijile “nsabo aye mwine bino saka abula kwikala nonshi kwi Lesa.” Mambo ka kuta muchima pa bintu byanema o kwanemejile? Lesa waambijile uno mwanamulume amba: “Buno bonka bufuku babena kukeba bumi bobe.” Lelo jino, mpelo ya buno bwikalo byo yafwenya kala pepi, twafwainwa kwiipuzha’mba: ‘Nanchi bikonkwanyi byami bimwesha’mba nata muchima pa bintu byanema mu bwikalo bwami nyi? Ñanyi bikonkwanyi byo nkeba baana bami kwibikila? Nanchi ñingijisha bulume bwami, kimye ne bunonshi pa kuba’mba nnebikile nsabo pano pa ntanda nangwa kwibikila nsabo mwiulu nyi?
14. Kwesakana na byaubile nyenga Miki, mambo ka o kyanemena kulanguluka languluka pa bintu bibena kumwesha’mba tubena kwikala mu moba a kupelako?
14 Inge ke tulanguluke pa bintu bibena kumweka lelo jino bimwesha’mba tubena kwikala mu moba a kupelako, kino kiketulengela kuta muchima pa bintu byanema mu bwikalo bwetu. Abino byo byaubile ne nyenga Miki. Waambile’mba: “Byo napwishishe sukulu, nakebelenga kuya na kufunda pa banyama, kabiji nebikijile ne kikonkwanyi kya kwingilako mwingilo wa bupainiya ne kuya na kwingijila kwakepa basapwishi. Balunda nami bajinga na bulunda bwakosa ne Yehoba bantundaikile kulangulukishapo bulongo inge nafwainwe kuya na kufunda pa banyama kabiji pa kimye kimotu kwingilako mwingilo wa bupainiya ne kuya na kwingijila kwakepa basapwishi. Balunda nami bamvulwilemo kuba’mba mpelo ya buno bwikalo ijitu pepi. Kabiji bantundaikile’mba mu ntanda ipya, nkafundanga pa banyama bavula bonse bo nkeba. Onkao mambo, nafuukwilepo kuya ku sukulu wa pa kakimye kacheche pa kuba’mba mfundepo mingilo imo yakonsheshe kunkwasha pa kwingijila Yehoba. Kino kyandengejile kutwela nkito yankwashishenga mu mwingilo wami wa bupainiya. Kabiji palutwe kacheche, nayile ku kyalo kya Ecuador kwakebewenga basapwishi bavula.” Lelo jino, nyenga Miki ne mwatawanji babena kwingila mwingilo wa mu mwanzo mu kino kyalo.
15. Bantu bakonsha kubapo byepi pa mambo awama? Ambai kyakumwenako. (Monai ne bipikichala.)
15 Kechi twafwainwa kulefulwa inge bantu bakaana kutambwila mambo awama patanshi ne. Bantu bakonsha kupimpula byubilo byabo. Akilangulukai pa byaubile nkasanji Yesu aye Yakoba. Wamwenenga byakomenenga Yesu, byo aikele Mesiasa ne byo afunjishanga bulongo kukila bantu bonse. Nangwa byonkabyo, pa myaka yavula, Yakoba kechi walondelanga Yesu ne. Yesu byo bamusangwile, Yakoba popo aikele mwana wa bwanga wajinga bingi na mukoyo.b (Yoa. 7:5; Nga. 2:9) Kechi mwafwainwa kulengulula kusapwila balongo benu babula kumwesha kizaku kya kukeba kufunda bukine nangwa kubwela ku bantu bakaana kwibasapwila mambo awama a Bufumu ne. Vulukainga’mba tubena kwikala mu moba a kupelako. Kabiji mwingilo wa kusapwila ubena kukebewa kumwingila bukiji. Bintu byo mwibasapwila lelo jino bakonsha kwibingijisha kulutwe kampe malwa akatampe saka atendeka ne kala.c
Ñanyi kintu kyafwainwa kwitulengela kubula kuleka kukwasha balongo betu babula kwitabila kufunda bukine? (Monai jifuka 15)e
SANTAINGA PA BINTU BITUFUNJISHA YEHOBA
16. Mumwenamo byepi mu bintu bitufunjisha Yehoba? (Monai ne kakitenguluzha ka kuba’mba “Ingijishainga Bukine bwa mu Baibolo Kukwasha Bantu.”)
16 Kajo ka ku mupashi kamo ko tutambwila bekanengezhezha bantu bakyangye kumvwapo bukine bwa mu Baibolo. Nabiji majashi a mvula bantu ambiwa pa mulungu, bibaaba bimo ne mavidyo a pa jw.org, Kyamba kya Usopa kya bena kengi ne Labainga! bebinengezhezha kikatakata bantu babula Bakamonyi. Nangwa byonkabyo, tumwenamo bingi mu bino bintu byonse byanengezha Yehoba mambo bitulengela kutemwa bingi Yehoba, kuketekela Mambo a Lesa ne kwitukwasha kuyuka bya kufunjisha bulongo bukine ku bantu.—Sala. 19:7.
17. Mu ñanyi bintu mo twakonsha kulanguluka pa bintu bitanshi byo twafunjile mu Baibolo?
17 Atweba Bakamonyi ba kwa Yehoba, tumvwa bingi bulongo inge bapimpulako bintu byo twaitabilamo. Nangwa byonkabyo, tusanta bingi pa bintu bitanshi byo twafunjile mu Baibolo bitulengejile kwiya mu bukine. Inge ke tukebe kulondela milanguluko yetu mu kifulo kya kulondela lutangijilo lwa jibumba ja Yehoba, twafwainwa kwipelula ne kuvulukanga’mba ubena kutangijila jino jibumba ke Mulenga wetu wa bulume bonse kabiji uji na maana akila. Inge atweba nangwa muntu ye twatemwa ubena kupita mu makatazho, twafwainwa kutekanya ne kulanguluka pa ene mambo Yehoba o aswishisha buyanji. Kabiji inge tubena kufuukulapo pa byo twafwainwa kwingijishanga kimye ne bunonshi bwetu, twafwainwa kuvulukanga’mba tubena kwikala mu moba a kupelako. Mwane bintu bitufunjisha Yehoba bitwajijile kukosesha lwitabilo lwetu, kwitutundaika ne kwitukwasha kufuukulanga bintu bulongo.
LWIMBO 95 Kyeya Kibena Kusamisha
a Monai mutwe wa kuba’mba “Ene Mambo Makatazho Onse kyo Akabujila Kubanda Kupwa” mu Kyamba kya Usopa kya May 15, 2007, ma. 21-25.
c Monai mutwe wa kuba’mba “Ñanyi Bintu byo Twayuka pe Yehoba byo Akachibila Bantu Mambo Kulutwe” mu Kyamba kya Usopa kya May 2024, ma. 8-13.
d KULUMBULULA BIPIKICHALA: Mulanguluko waamba mukulumpe mu kipwilo umo kechi bamuswisha ku jibumba ja bakulumpe bonse ne. Palutwe kacheche, byo atala mwiulu ne kumona tubangabanga, wapimpula milanguluko yanji ne kuvuluka’mba milanguluko yanji kechi yaesakana pamo na milanguluko ya Yehoba ne.
e KULUMBULULA KIPIKICHALA: Pa lufunjisho lwa pa bunke, nyenga ubena kufunda pa bintu bibena kumwesha’mba tubena kwikala mu moba a kupelako. Kino kyamulengela kutumina foni mulongo wanji ne kumusapwila bukine