Kuyuka Yehoba Lesa Kwawama Bingi

NANCHI kujipo bintu byawama byo mubena kushalapo mu bwikalo bwenu nyi? Mubena kushalapo bintu bimo inge kya kuba bintu byo mwayuka pe Lesa bichechetu. Mambo ka o twambila bino? Mambo bakwenu bavula bamuyuka Lesa bulongo ye baambapo mu Baibolo, babena kumwenamo bintu byawama bingi mu bwikalo bwabo. Kumwenamo bintu byawama kutendekatu inge mwamuyuka bulongo Yehoba kabiji mukamwenamo bintu byawama ne kulutwe na lwendo.

Yehoba Lesa mwine mwina Baibolo ukeba atweba kumuyuka bulongo. Nyimbi wa masalamo wanembele’mba: “Bantu bayuke’mba anweba, yenka wa jizhina ja Yehoba, yenu bunketu Mwine Wakila pano pa ntanda ponse.” Aye wayuka’mba yetu tumwenamo bintu byawama inge twamuyuka bulongo. Mambo waambile’mba: “Amiwa yami Yehoba Lesa wenu, yenka wimufunjisha kuba’mba mumwenemo.” Nanchi tumwenamo byepi bintu byawama inge twamuyuka bulongo Yehoba Lesa Mwine Wakila?—Salamo 83:18; Isaya 48:17.

Kintu kimo kyo tumwenamo ke kuyuka mwa kubila na makatazho a pa juba pa juba. Kabiji tuji na luketekelo mu bintu bya kulutwe kabiji kechi twikala na bijikila ne. Kunungapo, kuyuka bulongo Yehoba kwitukwasha kuyuka mikumbu ya mepuzho anema epuzha bantu mwaya ntanda lelo jino. Ñanyi mepuzho onkao?

Nanchi Mwayuka ene Mambo o Mwaikelako Nyi?

Nangwa kya kuba balenga bya kulengalenga ano moba bayilako palutwe mu bya kulengalenga, bantu batwajijila na kwipuzha mepuzho nabiji a kuba’mba: ‘Nafumine pi? Bintu bikekala byepi kulutwe na lwendo? Mambo ka o naikelako? Inge muntu wabula kutaana mikumbu ya ano mepuzho, kechi ukekala na lusekelo mu bwikalo bwanji ne. Nanchi bantu bavula bakwatakanya kintu kilengela kubula kwikala na lusekelo mu bwikalo bwabo nyi? Ku mpelo ya mu ma 1990, mu Germany bakebelekebele kukeba kuyuka inge kya kuba bantu bavula baji na lusekelo mu bwikalo bwabo. Bantu bamo bo baipwizhe baambile’mba kechi baji na lusekelo mu bwikalo bwabo ne. Nanchi ne ku mpunzha ko mwikala byo byo kiji nyi?

Muntu wabula kuyuka o aikela na bumi kimukatazha bingi kuyuka bintu byanema byo afwainwa kuba mu bwikalo banji. Bantu bavula bafuukulapo kufunda kufika palepa ne kukeba bunonshi pa kuba’mba bekale na lusekelo mu bwikalo bwabo. Nangwa byonkabyo, kechi baji na lusekelo ne. Kubula kuyuka bantu kyo baikelako kwalengela bantu bamo kulanguluka’mba kyawama ne kufwatu. Buku umo wa International Herald Tribune waambilepo’mba kino kyo kyamwekejile nsongwakazhi umo walambile bingi. Waambile’mba: “Uno nsongwakazhi wakomejile mu kisemi kyajinga bingi na bunonshi kabiji mo bebalamine butotwe.” Nangwa kya kuba waikalanga bingi bulongo, pano bino wajinga bingi na binyenge kabiji wafuukwilepo kwiipaya. Watomene muchi wa tulo wavula bingi. Bataanetu wafwa. Kampe ne anweba mwayukapo bantu bamo bajinga na binyenge bafwile lufu lwatama lwa yenka uno mutundu.

Nanchi mwakyumvwapo kala bantu babena kwamba’mba sayansi yakonsha kwitubuula byonsetu byo twafwainwa kwikala nyi? Pepala wa byambo wa mu German wa Die Woche ye banemba mulungu ne mulungu waambile’mba: “Nangwa kya kuba sayansi waambapo bintu bimo bya kine, bino pa bya Lesa kechi waambapo byavula ne. Lufunjisho lwa kuba’mba bintu byaishileko bine lwakatazha bingi kwilukwatakanya. Nangwatu bintu byataana ba sayansi namo mutaanwa nsamushi yakatazha bingi kukwatakanya kabiji mo bataaina ino nsamushi mupimpulwa pa kupitapo kimye. Nangwa kya kuba kukwatakanya bino bintu kwakatazha bingi, bino bitutekenesha ne kwituletela mutende.” Ba sayansi balumbulula bintu byapusana pusana pa bumi ne pa bintu byo bitwajijila kwikala byumi. Kabiji balumbulula pa bintu nabiji pa bilengwa mvula ne bintutu bikwabo. Nangwa byonkabyo, bashayuka ba sayansi kechi bayuka ene mambo o twaikelako nangwa bintu byo bikekala kulutwe na lwendo ne. Umvwe twaketekela mu bya sayansi kechi tukayuka mukumbu wa ene mambo o twaikelako ne. Pepala wa byambo umo utelwa’mba Süddeutsche Zeitung waambile’mba: “Bantu pa kuba’mba bataane mukumbu, pafwainwa kwikala wa kwibatangijila.”

Ñanyi muntu wakonsha kwitutangijila bulongo kukila byafwainwa kwitutangijila Mulenga wetu? Kafwako ne. Kiji bino na mambo a kuba’mba Mulenga wetu ye walengele bantu ne kwibabika pano pa ntanda kabiji ye wayuka ene mambo o twaikelako. Baibolo witubuula’mba Yehoba walengele bantu ne kwibambila’mba semai ne kusemununa muyuzhe ntanda ne kwiijima kabiji mwiilamenga bulongo. Mu bintu byonsetu byo baubilenga bafwainwe kumweshanga byubilo bijipo ne Lesa nabiji bunchibamambo bwaoloka, maana ne butemwe. Inge twayuka Yehoba kyo etulengejile, kiketupeelela bingi kuyuka ene mambo o twaikelako.—Ntendekelo 1:26-28.

Ñanyi Kintu kyo Mwafwainwa Kuba?

Pano kyakonsha kwikala byepi inge kya kuba mukyangye kutaana mikumbu ku mepuzho nabiji a kuba’mba: ‘Nafumine pi? Bintu bikekala byepi kulutwe na lwendo? Mambo ka o naikelako?’ Baibolo waamba’mba patanshi mwafwainwa kumuyuka Yehoba bulongo. Yesu naye waambile’mba: “Pa kuba’mba bakekale na bumi bwa myaka ne myaka, bafwainwa kwimuyuka anweba Lesa yenka wa kine, ne Yesu Kilishitu ye mwatumine.” Kabiji wimutundaika kuba’mba mwafwainwa kwikala na byubilo bijipo ne Lesa, kikatakata butemwe. Mwafwainwa kwibikangako kwikala na byubilo bikemulengela kukekala bangikazhi mu Bufumu bwa Bumesiasa. Po po mukayuka ene mambo o mwaikelako ne bwikalo bwenu bwawama bwa kulutwe kabiji po po mukataana mikumbu ya mepuzho abena kwimukatazha luno.—Yoano 17:3; Musapwishi 12:13.

Kuyuka mikumbu ya ano mepuzho anema kukemulengele kufuukulapo ñanyi kintu? Hans ye wayuka bulongo.a Kala wayukilekotu bintu bicheche pe Lesa. Bino bintu bicheche byo ayukile pe Lesa kechi byamulengejile kuleka byubilo byanji byatama ne. Hans wapeepanga bingi fwanka, kuba bulalelale, kusenda bintu byabene kwa kubula luusa ne kutemwa kukaya na tupulututu. Walumbulula’mba: “Abino byonse byajingatu byatutu kabiji kechi byandetejilepo lusekelo mu bwikalo bami ne.” Byo afikizhe myaka 25, wafuukwilepo kukeba kuyuka Lesa bulongo. Kabiji watendekele kutanga Baibolo pa juba pa juba. Byo amuyukile Yehoba bulongo ne kuyuka ene mambo o twaikelako, wapimpwile byubilo byanji ne kubatizhiwa. Luno ke Kamonyi wa kwa Yehoba. Kabiji waingila mwingilo wa kimye kyonse myaka jikumi. Waambile kipasu kuba’mba: “Kwingijila Yehoba kyo kintutu kyafwainwa kuletela muntu lusekelo mu bwikalo bwanji. Kafwako kintu kikwabo kyakonsha kwesakana na kino ne. Kuyuka Yehoba kwandengejile kuyuka kine kintu kyo naikelako.”

Nangwa byonkabyo, bantu bavula kechi bayuka ene mambo o twaikelako ne. Kabiji bantu bavula kechi bayuka ene mambo bintu o bibena kuya na kutaminakotu mu ntanda ne.

Mambo ka Bino Bintu Byatama o Bimwekela?

Javula muntu inge ubena kupita mu lukatazho, wiipuzha kuba’mba: Mambo ka kino kintu kyatama o kyammwekela? Kutaana mukumbu ku buno bwipuzho kwakonsha kulengela muntu kuchinchika makatazho onse o abena kupitamo. Inge wakankalwa kutaana mukumbu ku buno bwipuzho, kyakonsha kumukatazha bingi kuchinchika makatazho. Kabiji kyakonsha kumulefula. Monai kyamwekejile ba Bruni.

Ba Bruni luno bafikizha myaka kukila pa 50, baambile’mba: “Pa myaka yavula yapitapo mwanami wamukazhi wafwile saka akijitu mucheche. Na mambo a kuba’mba naketekejile mwi Lesa nayile kwi pulishiti namba kampe usakuntekeneshako. Pakuba aye wambuujile’mba luno mwanobe Susanne ke malaika mwiulu mambo bamusenda kwi Lesa. Kino kyankolele bingi ku muchima kabiji namushikilwe bingi Lesa na mambo a kulanguluka’mba ye wangipayila mwanami.” Ba Bruni bashikilwe Lesa ne kutwajijila na bulanda myaka yavula bingi. “Kepo Kamonyi wa kwa Yehoba umo antangijile kinembelo kimo mu Baibolo kyandengejile kuyuka’mba kechi pajingapo mambo a kushikilwapo Lesa ne. Yehoba kechi wasendelepo mwanami Susanne mwiulu ne. Kabiji mwanami kechi wajingapo malaika ne. Bundengamambo bo bwalengejile mwanami kuba’mba akolwe ne kufwa. Nangwa kya kuba mwanami Susanne wafwa, Yehoba ukamusangula kulutwe na lwendo. Kabiji nafunjile’mba Lesa walengele bantu kuba’mba bakekalenga myaka ne myaka mu paladisa pano pa ntanda. Witulaya kuba’mba katatakatu akafikizhe uno mulaye. Byo nayukile bintu bikooba Yehoba kulutwe, bulunda bwami ne aye bwakosele bingi kabiji bulanda bwatendekele kupwa pachepache.”—Salamo 37:29; Byubilo 24:15; Loma 5:12.

Bantu bavula babena kupita bingi mu makatazho nabiji mapuso, nkondo, bipowe bya nzala ne bya malwatu bikwabo. Ba Bruni bafunjile mu Baibolo kuba’mba Yehoba kechi ye ulengela’mba tupitenga mu bya malwa ne. Kabiji kechi wakebelenga kuba’mba bantu bamanamenga ne. Bafunjile ne kuba’mba katatakatu akafumyepo bintu byatama. Kuyuka bino kwibatekenesha bingi. Bintu byatama o bibena kuya na kutaminakotu mu ntanda lelo jino, ke kiyukilo kibena kumwesha’mba tubena kwikala “mu moba a kupelako” a buno bwikalo. Bwikalo bwawama bo tubena kutonga katatakatu bufike.—2 Timoti 3:1-5; Mateo 24:7, 8.

Mwafwainwa Kumuyuka Bulongo Lesa

Ba Hans ne ba Bruni kechi bamuyukile Lesa bulongo ne. Nangwa kya kuba kechi bayukile bishinka byavula pe Lesa ne, pano bino baitabijile mwi aye. Byo batendekele kufunda pe Yehoba ne kumuyuka bulongo, bamwenejilemo bintu byawama bingi. Kabiji bataaine mikumbu ya mepuzho onse anema o bajinga nao. Kuba bino kwibalengejile kwikala na lusekelo ne kwikala na lwitabilo mu bintu bikamweka kulutwe. Bamingilo ba Yehoba bavula bingi bamwenamo bintu byawama bingi byonkatu byamwenamo ba Hans ne ba Bruni.

Pa kuba’mba tumuyuke bulongo Yehoba, twafwainwa kutanganga Baibolo kimye kyonse mo betubuula byavula pe aye ne byo akeba’mba tubenga. Abino byo byaubilenga ne bena Kilishitu batanshi bamo. Shayuka umo wa bya mpito kabiji dokotala aye Luka waambile’mba Bayudea bamo bajinga mu kipwilo kimo kya ku Beliya mu kyalo kya Greece “batambwijile mambo a Lesa [kufuma kwi Paulo ne Silasa] na muchima yense ne kubalaula bulongo Binembelo moba onse kuba’mba bayuke kana bino bintu bya kine nangwa ne.”—Byubilo 17:10, 11.

Bena Kilishitu batanshi bapwilanga pamo. (Byubilo 2:41, 42, 46; 1 Kolinda 1:1, 2; Ngalatiya 1:1, 2; 2 Tesalonika 1:1) Lelo jino, Bakamonyi ba kwa Yehoba nabo bapwila pamo. Kuno kupwila pamo kukosesha bulunda bwabo ne Yehoba kabiji bamwingijila na lusekelo. Mukamwenamo bintu byawama bingi inge saka mupwila na Bakamonyi ba kwa Yehoba konka ko mwikala. Byo kiji kuba’mba bantu batendeka pachepache kumwesha byubilo bijipo ne Lesa ye bapopwela, Bakamonyi ba kwa Yehoba nabo bamwesha byubilo bijipo ne Yehoba nangwa kya kuba kechi bayuka bintu byonsetu ne. Onkao mambo, kupwila pamo na Bakamonyi ba kwa Yehoba kwitukwasha kumuyuka bulongo Yehoba.—Bahebelu 10:24, 25.

Nanchi kechi twafwainwa kwibikangako pa kubatu’mba tumuyuke bulongo Lesa nenyi? Ee, twafwainwa kwibikangako. Mambo nangwatu mu bintu bikwabo byo tukeba kuyuka mu bwikalo bwetu, twibikako pa kuba’mba twibiyuke. Akilangulukai pa muntu ukeba kushinda mu makayo a kunyema. Pa kuba’mba akashinde, wafwainwa kwibikangako kufunda bya kunyema. Jean-Claude Killy wafumine mutanshi mu makayo a kukayila pa mema achimba ajingako mu 1968 mu France walumbulwile bintu byafwainwa kuba muntu pa kuba’mba ashinde bakwabo bo abena kwikyombesha nabo. Waambile’mba: “Muntu inge ubena kukeba kubapo kintu kimo kikatampe mu bwikalo bwanji, wafwainwa patanshi kunengezhezha jimo mutanchi saka kwakishala myaka jikumi saka akyangye kuba kyo kyo kintu ne kutwajijila kwikilangulukangapo pa juba pa juba. Uno ye mwingilo muntu ye afwainwa kuba mwaka yense ne kumulangulukangapo pa juba pa juba.” Kino kibena kulumbulula’mba muntu wafwainwa kwibikako kufunda ne kunengezha pa kimye kyabaya makayo o bakakayatu mu kimye kicheche pa kuba’mba ashinde bakwabo. Onkao mambo, ne atweba inge tubena kukeba’mba tumuyuke bulongo Yehoba, twafwainwa kwibikangako kufunda ne kulanguluka langulukangapo mambo twayuka’mba tukamwenamo bintu byawama mu kuba bino myaka ne myaka.

Bulunda Bwetu ne Lesa Bubena Kukoselakotu

Ñanyi ukeba kushalapo pa bintu byawama mu bwikalo bwanji? Kafwako ne. Onkao mambo, inge kechi mwayuka ene mambo o twaikelako ne, kabiji mukeba kuyuka kyalengela’mba bantu bapitenga mu makatazho, mwafwainwa kwibikako kumuyuka bulongo Yehoba Lesa ye baambapo mu Baibolo. Kufunda pe aye kukapimpula byubilo byetu kabiji kuba bino kuketulengela kwikala bwikalo bwawama myaka ne myaka.

Nanchi pajipo kimye kyo tukaleka kufunda pe Yehoba nyi? Ine mwane. Mambo bantu baingijila Yehoba myaka yavula bakitwajijila kwingijisha bintu byo bafunjile kala kabiji batwajijila kufunjilapo ne bikwabo byo babujile kuyuka pe aye. Kufunda bino bintu kwituletela bingi lusekelo. Kabiji bulunda bwetu ne aye bukoselako. Twafwainwa kuvulukanga byambo byanembele mutumwa Paulo bya kuba’mba: “Byo bwavulapo bunonshi bwa Lesa, ne maana ne byo ayuka! Bunchibamambo bwanji byo bwakatazhapo kwibuyuka ne mashinda anji byo akatazhapo kwialondalonda! Mambo ‘ñanyi wayuka milanguluko ya Yehoba, nangwa ñanyi waikala wa kumubuulako maana?’”—Loma 11:33, 34.

[Tubyambo twa mushi]

[Mabulañano]

Bantu batwajijila na kwipuzha mepuzho nabiji a kuba’mba: ‘Nafumine pi? Bintu bikekala byepi kulutwe na lwendo? Mambo ka o naikelako?

[Mabulañano]

“Byo nayukile bintu bikooba Yehoba kulutwe, bulunda bwami ne aye bwakosele bingi kabiji bulanda bwatatwile kupwa pachepache”

[Mabulañano]

“Kwingijila Yehoba kyo kintu kyafwainwa kuletele muntu lusekelo mu bwikalo bwanji. Kafwako kintu kikwabo kyaesakana na kino ne. Kuyuka Yehoba kwandengejile kuyuka kine kintu kyo naikelako”