Isalela mu Moba a Bukalama bwa kwa Davida ne Solomone

LESA walaile amba ukapa kisemi kya kwa Abalahama ntanda “kufuma ku mukola wa Ijipita kufika ne ku ... mukola wa Ufelata.” (Nt 15:18; Lup 23:31; Mpi 1:7, 8; 11:24) Pa kuba’mba Ntanda ya Mulaye ifike ku ano mapunzha onse, papichile myaka nobe 400 Yoshua saka atwela kala mu Kenana.

Mfumu Davida washinjile bufumu bwa bena Alamu bwa ku Zoba, bwafikile ku Ufelata ku kabeta ka ku buyeke bwa Silya.a Kabiji ku kabeta ka ku bulenge, washinjile bena Filishitiya. Kino kyalengejile bufumu bwanji kubaya kukafika ne ku mupaka wa Ijipita.—2Sa 8:3; 1Mo 18:1-3; 20:4-8; 2Mo 9:26.

Ko kuba’mba ntanda yajinga mu bukalama bwa kwa Solomone, ‘yafumine ku mukola wa Ufelata kufika ne ku kyalo kya bena Filishitiya ne kufika ku mupaka wa Ijipita.’ Bukalama bwanji bwaimenejilengako bukalama bwa mutende bwa kwa Mesiasa. (1Mf 4:21-25; 8:65; 1Mo 13:5; Sal 72:8; Zek 9:10) Bino javula ntanda ya bena Isalela, beitongolanga’mba ‘yafuma ku Danyi kufika ne ku Belesheba.’—2Sa 3:10; 2Mo 30:5.

Na mambo a kubula kumvwina Lesa, Mfumu Solomone wivuzhiizhe bambili ne makalaki. (Mpi 17:16; 2Mo 9:25) Wakintaukilenga nabo mu mikwakwa yonsetu ikatampe ne icheche. (Yos 2:22; 1Mf 11:29; Is 7:3 Mt 8:28) Kujitu mikwakwa icheche pa ino yalumbululwa bulongo, nabiji “mukwakwa ufuma ku Betele kuya ku Shekema, ku kabeta ka ku bulenge bwa Lebona.”—Mit 5:6; 21:19.

Buku wa The Roads and Highways of Ancient Israel waamba’mba: “Kine kyalengela kubula kuyuka bulongo mikwakwa yonse yajinga mu Isalela ke na mambo akuba kafwako bishinka byalumbulula mu kushinkamika byajinga mikwakwa ya mu kyokya kyalo kufuma kimye kya Lulayañano lwa Kala ne, mambo akuba [akya kimye] mikwakwa kechi beibambikanga na balashi ne.” Pano mino nangwa byonkabyo, bapesapesa mapunzha ne kwialumbulula byoajinga, ne bintu bizhikulwa mu mizhi yajingamo bimwesha mwapichile mikwakwa yavula.

Mashinda ajingamo o apitangamo mazhita a nkondo kufuma ku mpunzha imo kuya ku mpunzha ikwabo. (1Sa 13:17, 18; 2Mf 3:5-8) Pa kulukuka bena Isalela, bena Filishitiya baendele kinkokombela kufuma ku Ekelona ne ku Gata kuya ku mpunzha iji “pakachi aku Soko aku Azeka.” Nzhita ya kwa Saulo ibasambakene “mu kimpachiko kya Ela.” Panyuma ya kuba Davida waipaya kala Goliata, bena Filishitiya banyemene ne kubwela ku Gata ne ku Ekelona. Pakuba Davida aye wayile ku Yelusalema.—1Sa 17:1-54.

Mikwakwa yapichile mu Shefela ne kuya ku mitumba ya Yuda yapichile ne mu mizhi ya Lakishi (D10), Azeka (D9), ne Bete-shemeshi (D9). Ko kuba’mba ino mizhi yashinkilanga balwanyi baishilanga mu jishinda ja kupichila mu Kalunga ka mema bakebanga amba batule bulemo mukachi ka Isalela.—1Sa 6:9, 12; 2Mf 18:13-17.

[Tubyambo twa mushi]

[Mapu pa peja 17]

(Umvwe mukeba bine byambo, monai mu buku)

Manyaunda ne Mikwakwa mu Moba a Bukalama bwa Kisemi kya Bufumu Bwakwatankana

Mipaka (Moba a Solomone)

Tifisa

Hamata

Tadamola

Belotai (Kuna?)

Shidona

Damasakasa

Tila

Danyi

Yelusalema

Gaza

Aloa

Belesheba

Tamala

Eziona-gebela

Elata (Elota)

[Mikola ne Tukola]

Ufelata

K. kya Ijipita

Davida ne Solomone (mikwakwa)

B10 Gaza

C8 Yopa

C9 Ashadoda

C10 Ashekelona

C11 Zikilagi

C12 KISELEBWA KYA PALANA

D5 Dola

D6 Hefela

D8 Afeki

D8 Lama

D9 Shalabimu

D9 Gezela

D9 Makaza

D9 Ekelona

D9 Bete-shemeshi

D9 Gata

D9 Azeka

D10 Soko

D10 Adulama

D10 Keila

D10 Lakishi

D11 Yatila

D12 Belesheba

E2 Tila

E4 Kabulu

E5 Yokeneama (Yokemeama?)

E5 Megido

E6 Taanaka

E6 Alubota

E7 Pilatona

E8 Lebona

E8 Zeleda

E8 Betele

E9 Bete-holona wa munshi

E9 Bete- holona wa peulu

E9 Geba

E9 Gibeona

E9 Gibea

E9 Kiliata-yealimu

E9 Noba

E9 Baela-pelazimu

E9 Yelusalema

E9 Betelema

E10 Tekoa

E10 Hebulona

E10 Zifu

E11 Nzumbu ya Holeshi?

E11 Kamela

E11 Maona

E11 Eshitemo

F5 Enedola

F5 Shunema

F5 Yezelela

F6 Bete-sheana

F7 Tilaza

F7 Shekema

F8 Zaletana

F8 Shilo

F8 Ofula?

F9 Yeliko

F11 Ena-gedi

G2 Abela-betemaaka

G2 Danyi

G3 Hazola

G3 MAAKA

G5 Lo-deba (Debila)

G5 Logelimu

G6 Abela-mehola

G7 Sukota

G7 Mahanaimu

H1 SILYA

H4 GESHULA

H6 Lamota-gileada

H8 Laba

H9 Medeba

H11 Aloa

H12 MOABU

I4 Helama?

I9 AMONYI

[Mikwakwa Ikatampe]

C10 Jishinda ja ku Kalunga ka mema

H6 Mukwakwa wa Mfumu

[Mitumba]

F5 Mutumba wa Giliboa

[Tulunga ne bizhiba bya mema]

C8 Kalunga ka Meditelanya (Kalunga ka Mema Kakatampe)

F10 Kalunga ka Mukele (Kalunga Kafwa)

G4 Kizhiba kya Ngalilea

[Nsulo ya mema nangwa mushima]

E9 Ene-logela

[Bipikichala pa peja 16]

Ku kilujo: Kimpachiko kya Ela, kyatala ku musela wa mitumba ya Yuda

Munshi: Mikwakwa yavula yapitangamo bantu mu Ntanda ya Mulaye