Ikalai ba Maana Yukai “Mwa Kutwajila Bintu Bulongo”
Bwikalo bujitu nobe lwendo lwalepa lwa pa kalunga ka mema. Nangwa byonkabyo, maana a bantu akankalwa kulengela bantu kwikala bulongo. Bavula bapita mu makatazho aji nobe bwato bwaonaika na mambo a luvula mukatampe pa mema. (Sala. 107:23, 27) Mambo ka o kyayilamo kwesakanya makatazho a mu bwikalo ku lwendo lwalepa lwa pa kalunga ka mema?
Mu bimye bya kala kwenda pa kalunga ka mema kwakatezhe bingi, onkao mambo, kyakebewanga kuyuka bulongo bya kwenda. Kuyuka bulongo bya kuvuwa bwato bekufundanga ku boba bapijilwa kuvuwa mato. (Byu. 27:9-11) Bipikichala byo banembanga pa mabwe byamweshanga buneme bwa mwingilo wa yewa uvuwa bwato kupichila mu kumunemba wabaya, kukila bakwabo. Pa kwenda pa mema, bavuwa mato bayukile bulongo byaikalanga tubangabanga, byaendanga mwela, ne bintutu bikwabo bipashako. Baibolo walumbulula ba bavuwa mato amba ‘ba maana.’—Ezi. 27:8.
Bwikalo bwa ano moba bwakatazhatu byonka byo kyakatazhanga kala kwenda mu bwato pa kalunga ka mema. Pano ki ka kyakonsha kwitukwasha?
TWAKONSHA KUYUKA BYEPI “MWA KUTWAJILA BINTU BULONGO”?
Byo tubena kulanguluka pa ino ngesakenyo ya bwikalo ku lwendo lwalepa lwa pa kalunga ka mema, langulukai pa buno bukine bwa mu Baibolo bwaamba’mba: “Wa mana naye omvwe ne kufunjilapo bikwabo, kabiji muntu wa milangwe afunde mwa kutwajila bintu bulongo.” (Mana 1:5, 6) Kyambo kya Kihebelu kyatuntululwa’mba “mwa kutwajila bintu bulongo,” kyakonsha kulumbulula byaubanga mwina bwato mu kimye kya kala. Kimwesha maana a kutangijila bintu bulongo.
Nangwa kya kuba kikebewa kwibikako, twakonsha kuyuka “mwa kutwajila bintu bulongo” ne kufunda bya “kuvuwa” pa kalunga ka mema a bwikalo. Byonkatu Byambo bya Mana byo byaamba, twakonsha kuleka ‘maana,’ “milangwe,” ne ‘mwa kubila bya maana’ kwendela pamo. (Mana 1:2-6; 2:1-9) Kabiji kechi twafwainwa kulengulula lutangijilo lwa Lesa ne, mambo ne babi bakonsha kuyuka kuvuwa kwa kukeba kuba bintu byatama.—Mana 12:5.
Onkao mambo, kyanema bingi kwikala na mukoyo wa kufunda Mambo a Lesa. Umvwe ketube bino, tukayuka byavula pe Yehoba ne yewa umweshatu suka byubilo byanji, aye Yesu Kilishitu. (Yoa. 14:9) Tutambwila lujimuno lwa maana pa kupwila kwa bwina Kilishitu. Kunungapo, twakonsha kufunjilako ku bintu byapitamo bakwetu, kubikakotu ne bansemi betu.—Mana 23:22.
TENGELAINGA NE KULANGULUKILA JIMO
Kuyuka “mwa kutwajila bintu bulongo” kwanema bingi kikatakata kimye kyo tupita mu makatazho. Umvwe twakankalwa bya kuba kimye kyo tuji mu lukatazho lukatampe, kino kyakonsha kwitukonyangazha, kabiji mwakonsha kufuma bintu byatama bingi.—Yako.1:5, 6.
Kabiji abye byonka byambo byatuntululwa’mba kuyuka “mwa kutwajila bintu bulongo” bebingijisha ne kwamba pa nkondo. Tutanga’mba: ‘Mambo umvwe bakutangijila ku muntu wa maana ukakonsha kulwa bulwi bobe; kabiji umvwe waikala na bavula bapana maana ukamona lushinjilo.’—Mana 20:18; 24:6.
Byonkatu byuba boba banengezha kulwa nkondo, twafwainwa kwinengezhezha jimo ku bintu byonse byakonsha kubika bulunda bwetu na Yehoba mu kizumba. (Mana 22:3) Kyakumwenako, mwakonsha kufuukulapo kana kuswa nkito ya katataka nangwa kwimupa kifulo kikatampe pa nkito. Mwafwainwa kulanguluka pa mfweto, kimye kyo mukendanga pa kuya ne pa kubwela kufuma ku nkito, ne bintutu bikwabo. Nangwa byonkabyo, kuji ne bishinka bikwabo byo mwafwainwa kuvulukanga: Nanchi aye nkito yaswañana na mafunde a mu Baibolo nyi? Nga kimye, kikatakata inge nkito ya kwikombola, kikanswishanga kwingila mingilo ya bwina Kilishitu nyi?—Luka 14:28-30.
Mwanamukazhi umo Kamonyi wa kwa Yehoba wa jizhina ja Loretta waingilanga pa kampanyi unengezha kajo. Kimye kyo bavilwile uno kampanyi kumutwala ku mpunzha ingi, Loretta bamupele kifulo kikatampe, kabiji bakulumpe ba nkito bamwambijile’mba: “Aye nkito yawama kechi ukeimonapo jikwabo mu bwikalo bobe ne. Kabiji twatana kuba’mba kuji ne Nzubo ya Bufumu konkakwa.” Pano bino, Loretta wakebelenga kupeezhako bwikalo bwanji pa kuba’mba engijilenga Mulenga bulongo. Wayukile’mba akye kifulo kyo bamupele kikamulengela kubula kwikala na kimye kyabaya kya kwingilako mingilo ya bwina Kilishitu. Onkao mambo, walekele nkito nangwa kya kuba mwine mukulumpe wa nkito wamwambijile ku mbaji amba wajinga wamwingilo ye baketekejile bingi. Loretta, waingila bupainiya bwa kimye kyonse pa myaka 20, washiinwa kuba’mba kufuukulapo bulongo na mambo a kuyuka “mwa kutwajila bintu bulongo” kwesakana na mwayila maana aji mu Mambo a Lesa, mwafuma bintu byawama bingi. Wakosesha bulunda bwanji na Lesa kabiji wakwasha bantu bavula bingi kuswa bukine bwa mu Baibolo.
“Kuyuka mwa kutwajila bintu bulongo” kukebewa bingi ne mu kisemi. Kukomesha baana ke mwingilo mukatampe, kabiji bintu bifuukulapo bansemi pa kukwasha kisemi kufwenya kwipi ne Yehoba ne pa kukebela ba mu kisemi bikebewa, byakonsha kulengela kisemi kyonse kukekala bulongo kulutwe nangwa ne. (Mana 22:6) Bansemi bena Kilishitu bakonsha kwiipuzha’mba: ‘Nanchi mu misambo yetu ne byo tuba, tufunjisha baana betu kufwenya kwipi ne Yehoba pa kuba’mba byo bakakoma bakayukenga mwa kubila bintu mu bwikalo bwabo nyi? Nanchi bwikalo bwetu bubena kwibakwasha kutondwa na byo baji nabyo ne kuta muchima ku mwingilo wa bwina Kilishitu nyi?’—1 Timo. 6:6-10, 18, 19.
Kwikala bwikalo bwawama kechi kwaimena pa kwikala na bintu bya ku mubiji nangwa bya kisangajimbwe bikeba bantu ba mu ino ntanda ne. Mfumu Solomone wayukile kino kishinka. Watangijilwe na mupashi kunemba’mba: “Baakamwa Lesa bakamona byawama. Mambo baakamwa ku meso anji.” (Sapwi. 8:12) Kino kimwesha buneme bwa maana a kuyuka “mwa kutwajila bintu bulongo” kwaimena pa Mambo a Lesa.—2 Timo. 3:16, 17.
[Kipikichala pa peja 30]
Pa kuba’mba bamweshe’mba mwingilo wabo wanema, bavuwa mato bebanembanga babaya kukila bakwabo.
[Byambo bya Muntu Ungi]
Su concessione del Ministero per i Beni e le Attività Culturali. Kafwako ye baswisha kunembulula nangwa kukopolola kino kipikichala ne.