Masongola Ne Bunsemi Mu Ano Moba Apelako
“Kimye bekikepesha kala.”—1 KO. 7:29.
1. (a) Ñanyi bintu bibena kubiwa ano moba byaikala lubaji lwa bintu “byakatazha”? (b) Mambo ka kyo twatelapo muchima pa lupimpu lwa mizhilo ya mu kisemi?
MAMBO a Lesa aambijile jimo amba “kimye kya ku mpelo” kikayukanyikilwa ku makondo, bitentanshi, bipowe bya nzala, ne myalo. (Da. 8:17, 19; Luka 21:10, 11) Baibolo naye wajimwine amba mu kino kimye kyakatazha mwapita bwikalo bwa bantu kikekala kimye kya lupimpu lukatampe lwa bintu. Malwañano mu kisemi kyo kintu kimo pa byobya bintu “byakatazha” bibena kubiwa mu ano ‘moba apelako.’ (2 Timo. 3:1-4) Mambo ka kyo twatelapo muchima pa luno lupimpu? Mambo lwakumbanamo kabiji luji na bulume bwa kukonsha kuluwika bena Kilishitu lelo jino pa mambo a mweno ya masongola ne bunsemi. Mu ñanyi jishinda?
2. Bantu mwaya ntanda bamona byepi masongola ne kwikana?
2 Mu ano moba etu kwikana mu masongola kwaalukatu ke kisela kabiji kwakumbanamo bingi, kabiji mu byalo byavula bantu babena kwikana babena kuvujilako bingi. Nangwa byonkabyo, twafwainwa kuyuka’mba mweno ya Yehoba Lesa ya masongola ne kwikana yapusanako bingi na yayukanyikwa mu ino ntanda. Pano Yehoba umona byepi masongola ne kwikana?
3. Yehoba ne Yesu Kilishitu bamona byepi masongola?
3 Yehoba waketekela boba besongola kutwajijila kwikala bakishinka ku luchipo lwabo lwa masongola. Byo asambakenye ba mulume ne mukazhi batanshi mu masongola, Yehoba waambile’mba: ‘Muntu ukalamachila ku mukazhanji, kabiji abo babiji bakekala ke mubiji umo.’ Kulutwe na lwendo Yesu Kilishitu waambile bino byambo bintutu bimo ne kunungapo amba: “Onkao mambo akya kyasambakanya Lesa, muntu kechi ekyabanye ne.” Kabiji Yesu waambile’mba: “Wa kumukana mukazhanji, pa kubula mambo a bukende, ne kusongola mukwabo, wauba bukende.” (Nte. 2:24; Mat. 19:3-6, 9) Onkao mambo, Yehoba ne Yesu bamona masongola amba afwainwa kwikala a myaka yonse ya bumi bwa muntu, apwatu umvwe umo mu masongola wafwa. (1 Ko. 7:39) Masongola byo aikala lunengezho lwazhila, kwikana kechi ke kintu kyapela ne. Mambo a Lesa aamba’mba, Yehoba washikwa kwikana kwabula kwa mu Binembelo.a—Tangai Malakai 2:13-16; 3:6.
Nemekai Masongola
4. Mambo ka bena Kilishitu bamo bakyanyike kyo belangulwisha bene amba bapelawizhizhe kutwela mu masongola?
4 Mu ino ntanda ibula kupopwela Lesa mo twikala mwakumbanatu byubilo bya kwilaala. Pa juba ne juba, twakonsha kumona bintu byatama. Bibena kuleta bingi lukatazho kwi atweba, kikatakata bakyanyike bo tuji nabo mu kipwilo. Pano bena Kilishitu bakyanyike bafwainwa kubapo byepi pa bino bintu byatama byakonsha kwibalengela kwivwanga mu bulalelale kwa kubula kukeba? Bamo beseka kuchinuzhuka bulalelale kupichila mu kusongola nangwa kusongolwa saka bakijitu banyike. Umvwe bauba bino, balanguluka’mba kechi bakonsha kuba bulalelale ne. Nangwa byonkabyo, kechi papita ne kimye kyabaya ne, bavula batendeka kwilangulusha. Mambo ka? Umvwe masongola abo amwekana nobe abanda, batana kuba’mba bintu byo batemwa kuba pa juba ne juba nangwa byatemwa mukwabo wa mu masongola byapusana. Kino kibalengela kwikala na makatazho.
5. Ki ka kyakonsha kukwasha baji mu masongola kwikala bakishinka ku luchipo lwabo lwa masongola? (Monai ne tubyambo twa munshi.)
5 Kusongola nangwa kusongolwa ku muntu nangwatu ku mwina Kilishitu mukwenu ye waketekejile’mba tukekalatu bulongo pano bintu byabula kwikela monkamo, kileta bingi lukatazho. (1 Ko. 7:28) Pano nangwa kya kuba mu masongola muji makatazho, bena Kilishitu ba kine bayuka’mba kwikana kwabula kwitabizhiwa mu binembelo kechi jo jishinda ja kupwishishamo masongola abula kuleta lusekelo ne. Onkao mambo, aba bakosako na kulamawizha masongola abo mambo bakeba kwikala bakishinka ku luchipo lwabo lwa masongola bafwainwa kunemekwa bingi ne kukwashiwa mu butemwe ku kipwilo kya bwina Kilishitu.b
6. Bena Kilishitu bakyanyike bamona byepi mulanguluko wa kutwela mu masongola?
6 Abya anweba mukiji banyike kabiji mukyangye kusongola nangwa kusongolwa nyi? Umvwe ibyo, mwafwainwa kumona byepi mulanguluko wa kukeba kusongola nangwa kusongolwa? Mwakonsha kukepeshako bijikila umvwe mwapembelela kufika ne byo mukakoma mu kimino, mu milanguluko, ne ku mupashi, bino kokoko mukatendeke kukebapo mukwenu mwina Kilishitu wa kutwela nanji mu masongola. Pano bino Binembelo kechi byaambapo myaka yafwainwa kusongwelapo muntu ne.c Nangwa byonkabyo, Baibolo waamba’mba mwafwainwa kupembelela ne byo mukapita pa kimino kya kuba kilaka kya kukeba kwilaala kyakepana. (1 Ko. 7:36) Mambo ka? Mambo umvwe kilaka kya kukeba kwilaala kyabaya, kyakonsha kwimulengela kubula kulanguluka bulongo nangwa kwimulengela kufuukula bintu byatama byakonsha kwimuletela lukatazho kulutwe na lwendo. Vulukai kuba’mba lujimuno lwa Yehoba lwaamba pa masongola luji mu Baibolo lwaikelako ku buwame ne lusekelo lwenu.—Tangai Isaya 48:17, 18.
Mutembo wa Bunsemi
7. Bi ka bipitamo bamo batwela mu masongola saka bakijitu banyike, kabiji mambo ka kino o kyakonsha kuletela kijikila mu masongola?
7 Bamo batwela mu masongola bekala na baana abo bene saka bakijitu banyike. Kechi bekalapo ne na kimye kya kwiyukilamo bulongo abo bene saka bakyangye kusemapo mwana ukebewa kumuta muchima juba jonse ne. Nsemi wa mukazhi utendeka kumwesha kintente ku mwananji wasemwa kabiji mulume wanji wakyanyike utendeka kumvwa kutama. Kabiji umvwe ba mulume ne mukazhi ke babule kulaalapo tulo bufuku na mambo a kuta muchima ku mwana, kyakonsha kuleta kijikila ne kulengela bulunda bwabo kukepa. Bakonsha kutana amba kechi bakasuluka byonka byo bakasulukile kala ne. Baleka kuya ku mapunzha apusana pusana ne kuba bintu byonka byo baubanga saka bakyangye kwikala na baana. Pano bafwainwa kuba byepi na lupimpu lo bajimo?
8. Bunsemi bwakonsha kumonwa byepi, kabiji mambo ka?
8 Byonkatu masongola byo anema, ne bunsemi nabo bwafwainwa kumonwa amba ke mwingilo wapana Lesa kabiji ke jishuko bingi. Nangwa mwana wasemwa alete lupimpu lwa mutundu ka mu bwikalo bwa ba mulume ne mukazhi bena Kilishitu, bafwainwa kuyuka bulongo mwa kubila na luno lupimpu. Yehoba byo apaine ku bantu bulume bwa kwikala na baana, bansemi bafwainwa kumona mwana wasemwa amba, “bo bunonshi bufuma kwi Yehoba.” (Sala. 127:3) Nsemi wa bwina Kilishitu wamukazhi ne wamulume bafwainwa kwibikako kwingila mingilo yabo ya ‘bunsemi monka mwaswila Nkambo.’—Efi. 6:1.
9. (a) Kukomesha mwana kwavwangamo ka? (b) Mulume wakonsha kukwasha byepi mukazhanji kukosesha bumupashi?
9 Kukomesha mwana kwavwangamo myaka ya kwipana. Kikebewa bansemi kutaya kimye kyabaya ne bulume pa kuba’mba bakomeshe baana babo. Nsemi wa mulume wa bwina Kilishitu wafwainwa kuyuka’mba myaka yavula panyuma ya kusemwa mwana, mukazhanji ukalabikwanga ku kupwila kabiji kechi ukakonsha kwikalangapo na kimye kyabaya kya lufunjisho lwanji lwa pa bunke ne kulangulukapo pa byo atanga ne. Kino kikakonsha kumulengela kubwela panyuma ku mupashi. Mwayila bunsemi kikebewa mwanamulume ke engile papelela bulume bwanji kusungako mwana. Inge mukazhanji washalapo pa bishinka bimo kimye kyo baji ku kipwilo, umvwe babwela ku nzubo mulume wafwainwa kupitulukapo mu bishinka bimo byakwambiwa ku kupwila kuba’mba mukazhanji naye amwenemo. Wafwainwa naye kulelako mwana pa kuba’mba mukazhanji naye ekalengako na kimye kya kusapwila mambo awama.—Tangai Filipai 2:3, 4.
10, 11. (a) Baana bafwainwa kwibakomesha byepi na “kwibajimuna” monka mwaswila aye Yehoba? (b) Mambo ka bansemi bavula ba bwina Kilishitu kyo bafwainwa kusanchilwa?
10 Nsemi wanemeka mwingilo wanji kechi wafwainwa kukebelangatu mwana kajo, bivwalo, nzubo, ne kuta muchima ku butuntulu bwa mubiji bwa mwana ne. Kikatakata mu kino kimye kyatama kya ku mpelo, bakyanyike bakebewa kutendeka kwibafunjisha kufuma ku bwanyike bwabo mafunde awama o bafwainwa kulondela. Baana bafwainwa kwibakomesha “na kwibafunjisha ne kwibajimuna monka mwaswila aye Nkambo.” (Efi. 6:4) Kuno “kwibajimuna” kwavwangamo kwibafunjisha milanguluko ya Yehoba kufumatu ku bwanyike bwabo kufika ne kimye kyo bakakoma.—2 Timo. 3:14, 15.
11 Kimye Yesu kyo aambijile baana banji ba bwanga kuya na ‘kwibasambisha ba mu mikoka yonse ya bantu baluke ke baana ba bwanga,’ watazhizhenga mu kuba’mba bansemi bafwainwa kukwasha baana babo kwikala baana ba bwanga. (Mat. 28:19, 20) Kino kyashupa bingi mambo ino ntanda ibena kuleta bingi makatazho ku bakyanyike. Onkao mambo, bansemi bengila bulongo kukomesha baana babo kwikala bena Kilishitu bepana kine bafwainwa kusanchilwa bingi ku bonse mu kipwilo. “Bashinda” panopantanda kupichila mu kwikala na lwitabilo ne bukishinka bwabo byo baji bansemi.—1 Yoa. 5:4.
Kubula Kusongola Nangwa Kubula Kusemapo Mwana Amba Mwingile Mwingilo Wanema
12. Mambo ka bena Kilishitu bamo kyo bafuukwilapo kubula kutwela mu masongola bukiji?
12 Byo kiji kuba’mba “kimye bekikepesha kala” kabiji “musango wa panopantanda ubenakupichijila,” Mambo a Lesa etutundaika kumona buwame buji mu kwikala kwa kubula kusongola nangwa kusongolwa. (1 Ko. 7:29-31) Onkao mambo, bena Kilishitu bamo bafuukulapo kwikala kwa kubula kutwela mu masongola mu bwikalo bwabo bonse nangwa kubula kutwela bukiji mu masongola. Umvwe bafuukulapo kwikala bunke, kechi bataya kimye na kukeba bintu byabula munema ne. Bavula bekala bunke kuba’mba bengijile Yehoba ‘pabula bya kwibatabanya.’ (Tangai 1 Kolinda 7:32-35.) Bena Kilishitu bamo babula kutwela mu masongola bekala bapainiya nangwa kuya na kwingijila pa Betele. Bakwabo nabo bengila bingi mu jibumba ja Yehoba kupichila mu kutanwa ku Sukulu ya Lufunjisho lwa Mwingilo. Aba bengila mwingilo wa kimye kyonse myaka yavula saka bakiji bunke, umvwe bafuukulapo kusongola nangwa kusongolwa, batana kuba’mba masongola abo ekala bingi bulongo mambo bengijisha bintu byo bafunjile mu myaka yapitapo.
13. Mambo ka bena Kilishitu bamo baji mu masongola kyo basajilapo kubula kusema baana?
13 Mu mapunzha amo mwaya ntanda, mu bwikalo bwa kisemi mubiwapo lupimpu lukwabo, besongola bafuukulapo kwikala kwa kubula kusemapo mwana. Bamo boba bino na mambo a kushupa bintu. Bakwabo nabo ke na mambo a kukeba kutwela nkito yawama. Bena Kilishitu bamo nabo basalapo kubula kusema baana. Pano bino boba bino mu kukeba kwingijila Yehoba bulongo. Kino kechi kilumbulula’mba bano ba mulume ne mukazhi bekala kwa kubula lusekelo mu masongola abo ne. Lusekelo lwaubatu mbwe mu masongola abo. Kyobakebatu ke kusambila kukebesha Bufumu kukila bintu bimo bikalako na mambo a masongola. (1 Ko. 7:3-5) Bamo baji mu masongola bengijila Yehoba ne balongo babo kupichila mu kwikala bakulumpe ba bijiiji ne bakulumpe ba nkambi, nangwa kwingijila pa Betele. Bakwabo nabo bengila bupainiya nangwa bumishonale. Yehoba kechi ukalubamo mingilo yabo ne butemwe bo bamwesha pa jizhina janji ne.—Hebe. 6:10.
‘Kumonanga Byakatazha’
14, 15. Ñanyi “byakatazha” byakonsha kupitamo bansemi ba bwina Kilishitu?
14 Mutumwa Paulo waambijile bena Kilishitu basongola amba “bakamonanga byakatazha.” (1 Ko. 7:28) Kino kyakonsha kuvwangamo makatazho a butuntulu bwa mubiji ku boba besongola, baana babo, nangwa bansemi babo bakoma. Kabiji kyakonsha kuvwangamo makatazho ne bijikila bikalako pa kukomesha baana. Byonka byo kyakwambiwapo ku ntendekelo ya uno mutwe, Baibolo waambijile jimo amba mu “moba akapelako” kukekala “bimye byakatazha.” Pa bintu byakatazha pavwangiwa ne baana ‘balengulula bebasema.’—2 Timo. 3:1-3.
15 Kukomesha baana ke mutembo wakatazha bingi uji na bansemi ba bwina Kilishitu. Kiji bino mambo kechi twazhikijilwa ku bya malwa byubiwa mu bino “bimye byakatazha” ne. Onkao mambo, bansemi ba bwina Kilishitu bafwainwa kutwajijila na kushinda makatazho atama obiwa ku baana babo “monka mwayila musango wa panopantanda.” (Efi. 2:2, 3) Kabiji ano makatazho kechi kimye kyonse kyo ashindwa ne. Umvwe mwana wa mulume nangwa wa mukazhi wa mu kisemi kya bwina Kilishitu waleka kwingijila Yehoba, ano ke “malwa” apitamo bansemi baeseka kukomesha yewo mwana mu bukine bwa Lesa.—Mana. 17:25.
“Malwa Akatampe Akamweka”
16. Ñanyi “malwa” aambilepo Yesu mu bungauzhi bwanji?
16 Kuji malwa akwabo akatampe akila “malwa” aji onse obiwa mu masongola ne mu kukomesha baana. Mu bungauzhi bwanji bwaamba pa kwikalapo kwanji ne pa kupwa kwa buno bwikalo, Yesu waambile’mba: “Malwa akatampe akamweka ponkapo, a kuba kala kechi kwajingapo akwabo a byonkabyo ne, nangwa kufuma ku ntendekelo ya panopantanda kufika ne pano, kabiji kine ne myaka yonsetu kechi akekalako a byonkabyo ne.” (Mat. 24:3, 21) Yesu wabwelele waamba’mba jibumba jikatampe jikapuluka ano “malwa akatampe.” Nangwa byonkabyo, buno bwikalo bwa kwa Satana bwatwajijila na kulukuka japelako Bakamonyi ba kwa Yehoba ba mutende. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, kikekala kimye kyakatazha bingi kwi atweba bonse, bakulumpe ne banyike.
17. (a) Mambo ka kyo twakonshesha kubula kubila moyo pa mambo a kimye kya kulutwe? (b) Ki ka kyakonsha kwitulengela kulangulukapo bulongo pa masongola ne bunsemi?
17 Nangwa byonkabyo, kechi twafwainwa kukizhamo kumvwa moyo pa mambo a kimye kya kulutwe ne. Bansemi bakishinka kwi Yehoba bakonsha kuketekela kuzhikijilwa pamo na baana babo ba bacheche. (Tangai Isaya 26:20, 21; Zefwa. 2:2, 3; 1 Ko. 7:14) Nangwa byonkabyo, kuyuka kuba’mba tubena kwikala mu bimye byakatazha kwitulengela kulangulukapo bulongo pa masongola ne bunsemi. (2 Pe. 3:10-13) Mu jino jishinda, bwikalo bwetu kikale tukyangye kutwela mu masongola nangwa twatwelamo kala, kabiji tufwabo baana nangwa tuji nabo, bukaleta buneme ne lutotelo kwi Yehoba ne ku kipwilo kya bwina Kilishitu.
[Tubyambo twa mushi]
a Monai buku wa Live With Jehovah’s Day in Mind pa mutwe waamba’mba, “He Has Hated a Divorcing,” pa peja 125.
b Aba baji na makatazho mu masongola bakonsha kutundaikwa umvwe batanga mitwe yaamba pa masongola nabiji iji mu Kyamba kya Usopa kya October 1, 2003, ne Awake! wa January 8, 2001.
c Monai kitango 30 kyaamba’mba, “Bushe Ninjipekanya ku Cupo?,” mu buku waamba’mba, Ifipusho Abacaice Bepusha—Ifyasuko Fibomba.
Kupitulukamo
• Mambo ka bena Kilishitu bakyanyike kyo bafwainwa kubula kupelawizha kusongola nangwa kusongolwa?
• Kukomesha mwana kwavwangamo ka?
• Mambo ka bena Kilishitu bavula kyo bekelatu kwa kubula kutwela mu masongola nangwa aba baji mu masongola kubula kusema baana?
• Ñanyi “malwa” akonsha kupitamo bansemi ba bwina Kilishitu?
[Kipikichala pa peja 17]
Mambo ka bena Kilishitu bakyanyike kyo bafwainwa kupembelela bakoma bino kokoko basongola nangwa kusongolwa?
[Kipikichala pa peja 18]
Mulume wakonsha kukwasha mukazhanji kuba’mba ekalengako na kimye kyabaya kya kwingijilamo mingilo ya ku mupashi
[Kipikichala pa peja 19]
Mambo ka bena Kilishitu bamo baji mu masongola kyo bafuukwilapo kubula kwikala na baana?