Mepuzho Kufuma Kubatanga
Mizhilo yakanya kwisongola mubulongo iji mu Mizhilo yakwa Mosesa yalamata byepi bena Kilishitu lelo jino?
Mizhilo yapaine Yehoba kumukoka wabena Isalela kechi yaamba byavula pabijiilo byamasongola nemwakwibyubilane. Nangwa byonkabyo, yaamba pamasongola amo amubulongo akanyiwa. Kyakumwenako, mu Bena Levi 18:6-20 muji byambo byakanya ‘kufwenya kwipi namulongo wobe nekwimona nanji mumasongola.’ Bino byambo byatongaula balongo banji muntu boafwainwa kubula kwilaala nabo. Kyakine, bena Kilishitu kechi baji mu Mizhilo yakwa Mosesa nangwa kukaswa kumikambizho yayone. (Efisesa 2:15; Kolose 2:14) Pano bino, kino kechi kilumbulula’mba mwina Kilishitu wafwainwa kusula ino mizhilo umvwe kasake mukwabo wakutwela nanji mumasongolane. Byavula bingi bishinka bilumbulula ene mambo oafwainwa kuyukila kino.
Kyakutendekelapotu, kuji mizhilo yakyalo ikanya kwisongola mulwenu, kabiji bena Kilishitu bafwainwa kukokela mizhilo yakyalo kyobekalamo. (Mateo 22:21; Loma 13:1) Ino mizhilo mino yaenda kupusana-pusana monka mwayila kupusana kwabyalo. Mizhilo yavula yauno mutundu yaimena kikatakata pakusambuzhana byakisemwa. Kyayukanyikwa kuba’mba kwisongola mubulongo kulengela baana kusambula bikola nangwa bulema bujipo nabamo mukisemi. Namambo akino, nenamambo a ‘kunekenena bakulumpe balama kyalo,’ bena Kilishitu bakeba kutwela mumasongola bakokela mizhilo yamasongola iji mukyalo mobekala.
Kabiji mumapunzha mwikala bantu muji bintu byaitabizhiwa nebyabula kwitabizhiwa. Mubishotu byonse muji mizhilo ikanya kwisongola namulongo wobe yewasemwa nanji mashi amo. Javula kuba kino kumonwa’mba kwikuna kabiji kizhila. Bino nangwa kyakuba bulongo bwaambiwapo bwaenda kupusana mubisho byavula, buku wa The Encyclopædia Britannica waamba’mba: “Byonka byokyayukanyikwa kubavula, kekimalwamalwa kwilaala mulwenu mambo bonse mwimashi amo.” Onkao mambo, nangwa kyakuba kechi paji kwikunane, bena Kilishitu kechi bakeba kusujishatu bisho byaikajikwa nangwa kusula mizhilo iji mukimasamasa ikanya kwisongola mulwenune, mambo bachina kuleta mwenga pakipwilo kyabwina Kilishitu nekwijiletela bumvu jizhina ja Lesa.—2 Kolinda 6:3.
Kikwabo kyotwafwainwa kubula kulubako kejiwi jetu jamuchima jitupa Lesa. Bantu bonse basemwa namaana akuyuka kyawama nekyatama. (Loma 2:15) Jiwi jabo jamuchima jibabula kintu kyawama kuba, nekyabula kuyilamo kilala mizhilo, kanatu kampe jiwi jabo jamuchima jaonaika, nangwa jatapama kala mubyobyo byubilo byatama. Yehoba waambilepo pakino kishinka kimye kyoapele bena Isalela muzhilo wanji wakwibakanya kwisongola mubulongo. Tutanga kuba’mba: “Kechi mukobenga byo boba ba mu ntanda ya Ijipita mo mwaikajilenga ne, kabiji kechi mukobenga byo boba mu ntanda ya Kenana, ko mbenakwimutwala ne, nangwa kwenda mu malamuna abo ne.” (Bena Levi 18:3) Bena Kilishitu banemeka bingi jiwi jabo jamuchima jafunjishiwa na Baibolo kabiji kechi bejiswisha kongolokela ku maana abula kufwainwa aino ntandane.—Efisesa 4:17-19.
Pano nanchi tusakupezhako’mbaka? Nangwa kyakuba bena Kilishitu kechi bakiji mu Mizhilo ya Mosesa ne, jiwi jabo jamuchima jibabujishatu kuba’mba kwisongola mulwenu nabiji mwana wamukazhi nebashanji, mwana wamulume nebainanji, muntu nenyenga yanji, kechi kwaswishiwatu nangwa pacheche mubwikalo bwa bwina Kilishitu ne.a Masongola amubulongo byoabena kuya nakuvujilakotu kikupu, bena Kilishitu bayuka kuba’mba kuji mizhilo nemalamuna amasongola aitabizhiwa kabiji nekuba’mba kuji mizhilo yaitabizhiwa mubisho nemubwikalo bwabantu. Ino mizhilo yafwainwa kulangulukwapo bulongo pakuba’mba tukwatankane namuzhilo wamu Binembelo wakuba’mba: “Masongola ekale a mushingi mu bonse.”—Bahebelu 13:4.
[Tubyambo twa mushi]
a Mwane tangai byambo byavula pauno mutwe, mu Kyamba kya Usopa kya Kibemba October 1, 1978, mapeja 17-20, pakibaba kyakuba’mba “Ifyupo fya mu Lupwa, ni Shani Fintu Abena Kristu Balingile Ukufimona?”