Mambo ka Bantu o Bobila Bintu Byatama?
KINTU kimo bantu bavula kyo baitabila ke kya kuba’mba: Atweba bonse twi bambulwa kulumbuluka kabiji tuba bilubo ne kuba bintu bitulengela kwizhachisha kulutwe. Nangwa byonkabyo, nanchi kino kyo kilengela bantu bavula kulenga mambo onse akatampe ne acheche, o twimwena atwe bene ne kumvwa pa juba pa juba nangwa o tuteleka pa waileshi ne kumona pa malangalanga ne kutanga mu mapepala a byambo nyi?
Nangwa kya kuba twi bambulwa kulumbuluka, bantu bavula bayuka’mba kuji bintu bimo byo twafwainwa kubula kuba kabiji ne kuba’mba bantu bakonsha kukana kuba bintu byatama. Bavula bakonsha kuswa’mba paji lupusano pakachi ka bubela bwa kulubankanya mu ñambilo ne luntepentepe, pakachi ka kukozhañana kya mapuso ne bumbanzhi. Nangwa byonkabyo, ne bantutu bakwabo mu bimasamasa monka baubila bintu byatama. Nanchi mambo ka bantu o bobila bintu byatama?
Baibolo wakumbula buno bwipuzho. Walumbulula bingi bulongo ene mambo bantu o bobila bintu byo bayuka’mba byatama. Akimonai byo aamba.
▪ ‘Lumanamo lwakonsha kulubankanya maana a wa maana.’—MUSAPWISHI 7:7.
Baibolo waamba’mba kimye kimo bantu boba bintu byo bakonsha kubula kuba na mambo a bintu bibamwekela mu bwikalo. Bamo bakonsha ne kulenga mambo akatampe na mambo a kukebatu’mba bafume mu makatazho o babena kupitamo. Buku wa Urban Terrorism, waamba’mba: “Javula kilengela bantu kusatuka ke na mambo a bya bumulwila ntanda ne kukankalwa kuwamisha bwikalo bwa bantu mu bya bukomo.”
▪ “Kutemwa mali ye muzhazhi wa misango yonse ya bubi.”—1 TIMOTI 6:10.
Bamo bamba’mba, bantu ba byubilo byawama nabo batendeka kuba bintu byatama umvwe kya kuba baikala na mali avula. Bantu bamo bamweka kuwama muchima umvwe bintu bibena kwibendelatu bulongo, pano bino inge mali atendeka kwibavujila nangwa kukepa, bakanama bingi. Akilangulukai pa bumbanzhi bubena kuba bantu na mambo a lwiso nangwa lunkumbwa—kupukula bantu bipe byabo, kwibatambula mali mu lunkanankana, bujimbijimbi, kwibakwata buzha nangwa kwibepayatu.
▪ “Byo babanda kuchiba mambo atama ne kwibakabisha bealenga, bantu bateshatu michima yabo mu kuba byatama.”—MUSAPWISHI 8:11.
Kino kinembelo kibena kwamba pa muteeto uji na bantu wa kulanguluka’mba muntu wakonsha kuba kintu kyonse kyo akeba kikulutu’mba kechi bamukwata ne. Bino byo byo kikala ne ku boba bakizhamo kwendesha myotoka lubilo, bakopela bakwabo pa kunemba mpeso, kwiba mali ne kuba bintutu bikwabo byatama. Umvwe bantu babula moyo wa kuchina kwibakwata nangwa inge aba balenga mizhilo bakankalwa kukosesha mizhilo yabo, kino kyakonsha kulengela ne bantu ba lukokelo kutendeka kukeba kuba bintu byo bafwainwa kubula kuba ne. Magazini wa Arguments and Facts waambile’mba: “Kuleka bambanzhi kwa kubula kwibakambula kulengela ne bantutu bakwabo kuba bintu bya bumbanzhi byakilamo.”
▪ ‘Bantu bonse besekwa, byo bebakoka ku lwiso lwabo bene, ne kwibongola. Kabiji lwiso, nalo pa kwimita, lusema bundengamambo.’—YAKOBA 1:14, 15.
Kafwako muntu ubula kulangulukapo kintu kyatama ne. Kimye kyonse, mu milanguluko yetu mwiya bintu byavula bitulengela kuba bintu byatama. Mu moba a kala, bena Kilishitu bebambijile’mba: “Kafwako lweseko lwimufikila lo babula kumona bantu bonse ne.” (1 Kolinda 10:13) Nangwa byonkabyo, kiji ku mwine muntu kumona umvwe bino bintu byakonsha kumulengela kulenga mambo, kwibifumyamo bukiji bukiji nangwa kutwajijila kwibilangulukapo ne kwikizha mizhazhi mu muchima wanji. Kinembelo kiji peulupo kyafuma mu nkalata yanembele Yakoba na lutangijilo lwa Lesa, kitujimunako’mba umvwe muntu waleka lwiso lwanji ‘kubaya,’ lumulengela kuba bintu byatama.
▪ ‘Awa wenda na ba maana ukekala ke wa maana; pakuba awa wenda na bakosama ukamona byakatazha.’—BYAMBO BYA MANA 13:20.
Bantu bo tupwanañana nabo bakonsha kwitulengela kwikala na byubilo byawama nangwa byatama. Javula, bantu boba bintu byatama na mambotu a kwibakanjikizha nangwa kupwanañana na bantu babi. Kyambo kyo baingijisha mu Baibolo kya kuba’mba “bakosama,” kechi kilumbulula boba bakwatakanya bintu pachepache ne, bino kilumbulula boba balengulula mafunjisho a mu Mambo a Lesa. Atweba bonse banyike ne bakulumpe umvwe ketubule kusala bulongo bantu ba kupwanañana nabo kwesakana na byaamba mafunde a mu Baibolo, ko kuba’mba ‘tukamona byakatazha.’
Bino byepelo bya mu binembelo ne bikwabotu biji mu Baibolo byalumbulula bulongo ene mambo bantu o bobila bintu byatama, kubikakotu ne byobya byakilamo kutama. Byo twayuka ene mambo alengela bantu kuba bintu byatama, abya kujipo mashinda akonsha kulengela bano bantu kupimpula byubilo byabo nyi? Ee koaji, mambo Baibolo kechi walumbululatu ene mambo bantu o bobila bintu byatama ne, bino walaya ne kuba’mba bino byubilo bikapwa. Nga ino milaye yo yepi? Nanchi byubilo byatama byonse biji mu ino ntanda kine bikapwa nyi? Kibaba kyalondelapo kyakumbula ano mepuzho.