Wachtawa LAYBRI NA DI INTANƐT
Wachtawa
LAYBRI NA DI INTANƐT
Krio
  • BAYBUL
  • BUK ƐN ƆDA TIN DƐN
  • MITIN DƐN
  • mwbr18 Ɔktoba pp. 1-8
  • Rɛfrɛns dɛn fɔ Layf ɛn Prichin Wok Mitin Buk

Fim nɔ de fɔ dis say we yu pik.

Sɔri o, prɔblɛm de we mek di fim nɔ gri fɔ lod.

  • Rɛfrɛns dɛn fɔ Layf ɛn Prichin Wok Mitin Buk
  • Rɛfrɛns dɛn fɔ Layf ɛn Prichin Wok—Mitin Buk (2018)
  • Sɔbɛdin
  • ƆKTOBA 1-7
  • DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƆN 9-10
  • “Jizɔs Bisin bɔt In Ship Dɛn”
  • nwtsty-E midia
  • Di ples we di ship dɛn de slip
  • w11-E 5/15 pej 7 ɛn pej 8, par. 5
  • Kristian Famili dɛn—Una “Waydawek”
  • cf-E pej 124 ɛn pej 125, par. 17
  • “I Nɔ Go Tɔk to Dɛn Pas I Yuz Ɛgzampul”
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 10:16
  • Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 9:38
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 10:22, NW
  • Baybul Ridin
  • ƆKTOBA 8-14
  • DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƆN 11-12
  • “Falamakata Jizɔs fɔ Sho Sɔri-At”
  • nwtsty-E stɔdi not dɛn fɔ Jɔn 11:24, 25
  • nwtsty-E stɔdi not dɛn fɔ Jɔn 11:33-35
  • Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 11:49
  • nwtsty-E stɔdi not dɛn fɔ Jɔn 12:42
  • Baybul Ridin
  • ƆKTOBA 15-21
  • DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƆN 13-14
  • “A Du dat fɔ Sho Una Wetin Una Fɔ Du”
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 13:5
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 13:12-14
  • w99-E 3/1 pej 31, par. 1
  • Di Man we Pas Ɔlman Bin Du Tin we Sho se I Put Insɛf Dɔŋ
  • Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 14:6, NW
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 14:12
  • Baybul Ridin
  • ƆKTOBA 22-28
  • DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƆN 15-17
  • “Una Nɔ Tan Lɛk di Pipul dɛn na di Wɔl”
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 15:19, NW
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 15:21, NW
  • it-1-E pej 516
  • Tek At
  • Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
  • nwtsty-E stɔdi not dɛn fɔ Jɔn 17:21-23, NW
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 17:24
  • Baybul Ridin
  • ƆKTOBA 29–NOVƐMBA 4
  • DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƆN 18-19
  • “Jizɔs Bin Prich bɔt di Tru”
  • nwtsty-E stɔdi not dɛn fɔ Jɔn 18:37
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 18:38a
  • Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
  • w10-E 8/15 pej 11, par. 15
  • Wetin Jizɔs in Day Wan Du?
  • nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 19:31, NW
  • Baybul Ridin
Rɛfrɛns dɛn fɔ Layf ɛn Prichin Wok—Mitin Buk (2018)
mwbr18 Ɔktoba pp. 1-8

Rɛfrɛns dɛn fɔ Layf ɛn Prichin Wok Mitin Buk

ƆKTOBA 1-7

DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƆN 9-10

“Jizɔs Bisin bɔt In Ship Dɛn”

(Jɔn 10:1-3) “A de tɛl una se, pɔsin we nɔ pas na di get fɔ go insay di ples we di ship dɛn de slip, bɔt i klem pas ɔda say, da pɔsin de na tifman. 2 Di pɔsin we de pas na di get, na di shɛpad, dat na di pɔsin we de mɛn di ship dɛn. 3 Di wachman kin opin di get fɔ di shɛpad, di shɛpad kin kɔl in ship dɛn nem wan bay wan, [we] di ship dɛn yɛri in vɔys, dɛn kin kam ɛn i kin waka bifo dɛn fɔ kɛr dɛn go na do.

(Jɔn 10:11) Mi na di gud shɛpad, a gri fɔ day fɔ mi ship dɛn.

(Jɔn 10:14, NW) Mi na di gud shɛpad. A no mi ship dɛn ɛn mi ship dɛn no mi,

nwtsty-E midia

Di ples we di ship dɛn de slip

Di ples we di ship dɛn de slip na say we dɛn mek fayn fɔ protɛkt ship dɛn frɔm tifman dɛn ɛn frɔm ɔda wayl animal dɛn. Di shɛpad dɛn kin kip dɛn ship dɛn de na nɛt. Insay di tɛm we dɛn bin de rayt di Baybul, we dɛn bin de bil di ples we di ship dɛn de slip, dɛn nɔ kin gɛt ruf ɛn dɛn kin gɛt difrɛn sayz ɛn shep dɛn, we sɔntɛnde kin gɛt wɔl dɛn we dɛn mek wit ston, ɛn na wan say kin gɛt domɔt. (Nɔm 32:16, NW; 1Sa 24:3, NW; Zɛf 2:6, NW) Jɔn bin tɔk se fɔ lɛ pɔsin go usay di ship dɛn de slip, i fɔ “pas na di get,” we gɛt “wachman” we de gayd am. (Jɔn 10:1, 3) Na sɔm eria dɛn usay dɛn de kip ship, i kin pas wan shɛpad we kin mek in ship dɛn slip de fɔ di nɛt, ɛn di wachman kin wach fɔ protɛkt di ship dɛn. Na mɔnin, di wachman kin opin di domɔt fɔ di shɛpad dɛn. Ɛni shɛpad go tek in ship dɛn bay we i de kɔl dɛn, ɛn we di ship dɛn yɛri dɛn shɛpad in vɔys, dɛn go no se na in de kɔl dɛn, ɛn dɛn go fala am. (Jɔn 10:3-5) Jizɔs yuz dis kayn ɛgzampul fɔ sho di kayn we aw i bisin bɔt in disaypul dɛn.​—Jɔn 10:7-14.

w11-E 5/15 pej 7 ɛn pej 8, par. 5

Kristian Famili dɛn—Una “Waydawek”

5 Di padi biznɛs we de bitwin shɛpad ɛn in ship dɛn kin min se dɛn no dɛnsɛf ɛn dɛn abop pan dɛnsɛf. Di shɛpad no ɔltin bɔt in ship dɛn, ɛn di ship dɛn no dɛn shɛpad, ɛn dɛn abop pan am. Dɛn no in vɔys ɛn de lisin to am. Jizɔs bin tɔk se: “A no mi ship dɛn ɛn mi ship dɛn no mi.” I nɔ jɔs no smɔl tin bɔt di kɔngrigeshɔn. Insay Grik, di wɔd “no” kin min “we pɔsin rili no bɔt sɔntin.” Fɔ tru, di Gud Shɛpad no in ship dɛn wan bay wan. I no wetin ɛni wan pan dɛn nid, usay dɛn gɛt prɔblɛm, ɛn uskayn trɛnk dɛn gɛt. Natin nɔ de we Jizɔs nɔ no bɔt in ship dɛn. Ɛn di ship dɛn rili no di shɛpad ɛn abop pan am fɔ lid dɛn.

(Jɔn 10:4, 5, NW) We i dɔn pul ɔl in ship dɛn kɔmɔt na do, i de go bifo dɛn, ɛn di ship dɛn de fala am, bikɔs dɛn no in vɔys. 5 Dɛn nɔ go fala strenja atɔl, bifo dat, dɛn go rɔnawe pan am, bikɔs dɛn nɔ no strenja dɛn vɔys.”

cf-E pej 124 ɛn pej 125, par. 17

“I Nɔ Go Tɔk to Dɛn Pas I Yuz Ɛgzampul”

17 Frɔm wetin Jɔj E. Smit kam fɔ notis, i bin rayt na in buk we nem The Historical Geography of the Holy Land se: “Sɔntɛnde wi kin ɛnjɔy fɔ rɛst aftanun tɛm nia wan pan dɛn wɛl dɛn na Judia, usay tri ɔ 4 shɛpad dɛn kin kam wit dɛn ship dɛn. Di ship dɛn ɔl de miks togɛda, ɛn wi kin wɔnda aw ɛni shɛpad go gɛt in yon bak. Bɔt afta we dɛn dɔn dɔn fɔ drink wata ɛn fɔ ple, wan bay wan, di shɛpad dɛn kin go difrɛn say dɛn na di vali, ɛn ɛni wan pan dɛn gɛt we aw i de kɔl in ship dɛn. Ɛn ɛni ship kin kɔmɔt to in kɔmpin dɛn ɛn go to in yon shɛpad, dɔn di ship dɛn kin go bak lɛk aw dɛn bin kam.” Dis na fayn ɛgzampul we Jizɔs yuz fɔ mek in pɔynt, fɔ se if wi no ɛn obe in tichin dɛn ɛn if wi fala am, i go fɔ kia wi bikɔs in na “di gud shɛpad.”

(Jɔn 10:16, NW) “Ɛn a gɛt ɔda ship dɛn we nɔ de na dis grup; a go briŋ dɛnsɛf kam, ɛn dɛn go lisin to mi vɔys. Dɛn ɔl go bi wan grup, ɛn gɛt wan shɛpad.

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 10:16

briŋ dɛnsɛf kam: Ɔ “lid.” Di Grik wɔd we na aʹgo we dɛn yuz ya kin min “fɔ briŋ (kam)” ɔ “fɔ lid,” i lɛf to usay dɛn yuz am. Wan Grik manyuskript we dɛn bin mek arawnd di ia 200 yuz wan Grik wɔd (sy·naʹgo), we bɔku tɛm kin min “fɔ gɛda.” As di Gud Shɛpad, Jizɔs de gɛda, gayd, protɛkt, ɛn fid di ship dɛn we de na dis grup (Lyuk 12:32, NW kɔl dɛn “ship dɛn we nɔ bɔku”), ɛn i de du dat bak fɔ in ɔda ship dɛn. Dɛn dɔn bi wan grup ɔnda wan shɛpad. Dis ɛgzampul de rili sho aw Jizɔs in disaypul dɛn de ɛnjɔy wanwɔd.

Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd

(Jɔn 9:38) Di man se, “Masta, a biliv yu!” I nil dɔŋ bifo Jizɔs.

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 9:38

nil dɔŋ bifo Jizɔs: Ɔ “butu bifo am; ledɔm bifo am; ɔnɔ am.” We dɛn yuz di Grik wɔd we na pro·sky·neʹo, dat de sho wɔship to gɔd ɔ dɛn lay lay wɔship dɛn, dɛn translet am as “fɔ wɔship.” (Mat 4:10; NW Lyu 4:8, NW) So insay dis vas, di man we bin bɔn blayn we Jizɔs dɔn mɛn bin no se Jizɔs napɔsin we Gɔd sɛn, ɛn i nil dɔŋ bifo am. Di man nɔ si Jizɔs as Gɔd ɔ lay lay gɔd, bɔt jɔs lɛk aw di Baybul bin dɔn tɔk, i si am as “mɔtalman Pikin” we na di Mɛsaya we gɛt pawa frɔm Gɔd. (Jɔn 9:35) We di man butu bifo Jizɔs, i go dɔn du so jɔs lɛk aw di Ibru Skripchɔ dɛn tɔk se pipul dɛn bin de du. Dɛn kin butu we dɛn de bifo prɔfɛt dɛn, kiŋ dɛn, ɔ ɔda pipul dɛn we Gɔd kin sɛn. (1Sa 25:23, 24; 2Sa 14:4-7; 1Ki 1:16; 2Ki 4:36, 37) Bɔku tɛm, pipul dɛn bin de nil dɔŋ bifo Jizɔs fɔ sho se dɛn gladi fɔ di pawaful tin dɛn we Jizɔs de du ɔ di tin dɛn we i du fɔ sho se Gɔd de wit am.​—Luk di stɔdi not dɛn fɔ Matyu 2:2; 8:2; 14:33; 15:25.

(Jɔn 10:22, NW) Da tɛm de di Dɛdikeshɔn Fɛstival apin na Jerusɛlɛm. Na bin kol sizin,

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 10:22, NW

di Dɛdikeshɔn Fɛstival: Di Ibru nem we dɛn kɔl dis fɛstival na Anuka (chanuk·kahʹ), we min “Inauguration; Dɛdikeshɔn.” Na et dez dɛn bin de gɛt am fɔ, ɛn i de bigin di 25 insay di mɔnt we dɛn kɔl Kizlɛv, we na arawnd Disɛmba ɛndin (luk di stɔdi not fɔ wintertime ɔnda dis vas ɛn Apɛndiks B15). Dɛn bin de gɛt dis fɛstival fɔ mɛmba di tɛm we dɛn bin gi di tɛmpul to Jiova bak insay di ia 165 bifo Krays. Di Sirian dɛn Kiŋ we na Kiŋ Antiokɔs IV Ɛpifenes bin sho se i nɔ lɛk Jiova, we na di Ju pipul dɛn Gɔd bay we i pwɛl pwɛl in tɛmpul. Fɔ ɛgzampul, i bin bil ɔda ɔlta pantap di big ɔlta usay dɛn bin de bɔn sakrifays ɛvride. Insay di ia 168 bifo Krays, di de we mek 25 insay di mɔnt we dɛn kɔl Kizlɛv, Antiokɔs sakrifays pig na di ɔlta, ɛn i bin mek dɛn kɔt di pig in bɔdi fɔ kuk am as sup ɛn skata am ɔlsay na di tɛmpul jɔs fɔ mek dɛn go dɔti Jiova in os kpatakpata. I bɔn di tɛmpul in get dɛn, pwɛl di say usay di prist dɛn kin de, ɛn i tek di ɔlta we dɛn mek wit gold, wit di tebul we dɛn kin put bred ɛn di gold lampolda. Dɔn i bin gi Jiova in tɛmpul to di lay lay gɔd we nem Zeus of Olympus. Afta tu ia, Judas Makabiyɔs bin kapchɔ di siti ɛn di tɛmpul bak. Afta we dɛn dɔn fɔ klin di tɛmpul, dɛn bi gi di tɛmpul bak to Jiova insay di ia 165 bifo Krays, di de we mek 25 insay di mɔnt we dɛn kɔl Kizlɛv; dat na tri ia afta we Antiokɔs bin mek dɔti dɔti sakrifays na di ɔlta to in gɔd we nem Zeus. Dɛn bigin mek sakrifays de to Jiova ɛvride bak. No say nɔ de na di Baybul we dɛn tɔk se na Jiova bin mek Judas Makabiyɔs win ɛn tɛl am se i fɔ bil di tɛmpul bak. Bɔt Jiova bin de yuz pipul dɛn frɔm ɔda neshɔn dɛn lɛk Sayrɔs we bin de rul na Pashia, fɔ du tin dɛn we gɛt fɔ du wit In wɔship. (Ayz 45:1) Na dis mek wi no se Jiova go yuz pɔsin we na in savant fɔ du wetin I want. Di Baybul sho se di tɛmpul bin nid fɔ de ɛn de wok fayn fɔ mek wetin Gɔd bin dɔn tɔk bɔt di Mɛsaya, in prichin wok, ɛn in sakrifays, go bi. Dɔn bak, di Livayt dɛn go kɔntinyu fɔ mek sakrifays pas te di tɛm rich we di Mɛsaya go mek di sakrifays we pas ɔl, we na fɔ gi in layf fɔseka mɔtalman. (Dan 9:27; Jɔn 2:17; NW Ibr 9:11-14) No lɔ nɔ bin de we fɔ mek Jizɔs in disaypul dɛn sɛlibret di Dɛdikeshɔn Fɛstival. (Kɔl 2:16, 17) Bɔt no say nɔ de na di Baybul we dɛn tɔk se Jizɔs ɔ in disaypul dɛn kɔndɛm dis fɛstival we dɛn bin de sɛlibret.

Baybul Ridin

(Jɔn 9:1-17) As he was passing along, he saw a man who had been blind from birth. 2 And his disciples asked him: “Rabbi, who sinned, this man or his parents, so that he was born blind?” 3 Jesus answered: “Neither this man sinned nor his parents, but it was so that the works of God might be made manifest in his case. 4 We must do the works of the One who sent me while it is day; the night is coming when no man can work. 5 As long as I am in the world, I am the world’s light.” 6 After he said these things, he spat on the ground and made a paste with the saliva, and he smeared the paste on the man’s eyes 7 and said to him: “Go wash in the pool of Si·loʹam” (which is translated “Sent Forth”). And he went and washed, and came back seeing. 8 Then the neighbors and those who formerly used to see that he was a beggar began to say: “This is the man who used to sit and beg, is it not?” 9 Some were saying: “This is he.” Others were saying: “No, but he looks like him.” The man kept saying: “I am he.” 10 So they asked him: “How, then, were your eyes opened?” 11 He answered: “The man called Jesus made a paste and smeared it on my eyes and said to me, ‘Go to Si·loʹam and wash.’ So I went and washed and gained sight.” 12 At this they said to him: “Where is that man?” He said: “I do not know.” 13 They led the formerly blind man to the Pharisees. 14 Incidentally, the day that Jesus made the paste and opened his eyes was the Sabbath. 15 So this time the Pharisees also began asking the man how he gained sight. He said to them: “He put a paste on my eyes, and I washed, and I can see.” 16 Some of the Pharisees then began to say: “This is not a man from God, for he does not observe the Sabbath.” Others said: “How can a man who is a sinner perform signs of that sort?” So there was a division among them. 17 And again they said to the blind man: “What do you say about him, since it was your eyes that he opened?” The man said: “He is a prophet.”

ƆKTOBA 8-14

DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƆN 11-12

“Falamakata Jizɔs fɔ Sho Sɔri-At”

(Jɔn 11:23-26) Jizɔs se, “Mata, yu brɔda go rayz frɔm in grev, i go gɛt layf bak.” 24 Mata se, “A no se, insɛf go rayz frɔm in grev di las de we ɔlman go rayz frɔm dɛn grev.” 25 Jizɔs se, “Na mi de mek pipul rayz frɔm dɛn grev ɛn na mi de gi dɛn layf. Ɛnibɔdi we biliv pan mi, go stil gɛt layf, ilɛksɛf i dɔn day, 26 ɛn ɛnibɔdi we gɛt layf ɛn biliv pan mi, nɔ go day igen. Yu biliv dat?”

nwtsty-E stɔdi not dɛn fɔ Jɔn 11:24, 25

A no se, insɛf go rayz: Mata bin tink se Jizɔs bin de tɔk bɔt we pipul dɛn go gɛt layf bak tumara bambay, insay di las de. (Luk di stɔdi not fɔ Jɔn 6:39.) I bin wɔndaful fɔ lɛ Mata biliv da tichin de. Insay Mata in tɛm, sɔm bigman dɛn pan Gɔd biznɛs we dɛn bin de kɔl di Sadyusi dɛn, bin biliv se pipul dɛn nɔ go rayz bak frɔm dɛn grev, pan ɔl we na tichin we klia na di Baybul. (Dan 12:13; Mak 12:18) Bɔt di Faresi dɛn bin biliv se we pɔsin day in sol de grap. Mata bin no se Jizɔs bin de tich se pipul dɛn go gɛt layf bak, ɛn i bin dɔn ivin gi layf bak to pipul dɛn we bin dɔn day; pan ɔl we dɛn nɔ bin dɔn day fɔ lɔng tɛm rich Lazarɔs.

Na mi de mek pipul rayz frɔm dɛn grev ɛn na mi de gi dɛn layf: Na di day we Jizɔs day ɛn di layf we i gɛt bak mek we fɔ lɛ di wan dɛn we dɔn day gɛt layf bak. Afta we Jizɔs bin dɔn gɛt layf bak, Jiova bin gi am di pawa fɔ gi layf bak to di wan dɛn we dɔn day ɛn fɔ gi layf we go de sote go. (Luk di stɔdi not fɔ Jɔn 5:26.) Insay Rɛvɛleshɔn 1:18, Jizɔs se na in na “di wan we de alayf”, ɛn na in gɛt “di ki dɛn fɔ day ɛn di Grev.” So na Jizɔs de gi op to di wan dɛn we gɛt layf ɛn di wan dɛn we dɔn day. I prɔmis fɔ wek di wan dɛn we de na di grev ɛn gi dɛn layf; sɔm go rul wit am na ɛvin ɛn di ɔda wan dɛn go liv na di nyu wɔl we in gɔvmɛnt we de na ɛvin go de rul.​—Jɔn 5:28, 29; 2Pi 3:13.

(Jɔn 11:33-35, NW) We Jizɔs si se Meri ɛn di Ju dɛn we kam wit am de kray, i fil am bad bad wan ɛn pini ɛn in at pwɛl. 34 I aks dɛn se: “Usay una le am?” Dɛn tɛl am se: “Masta, kam si.” 35 Jizɔs kray.

nwtsty-E stɔdi not dɛn fɔ Jɔn 11:33-35

kray: Insay Grik, di wɔd fɔ “kray” kin min we pɔsin de kray lawd wan. Dɛn yuz dis sem wɔd ya we Jizɔs bin de tɔk bɔt di tɛm we dɛn go dɔnawe wit Jerusɛlɛm.​—Lyu 19:41.

pini ɛn in at pwɛl: Dɛn wɔd dɛn ya de sho aw Jizɔs bin de rili fil da tɛm de. Di Grik wɔd fɔ “pini” (em·bri·maʹo·mai) kin min di we aw pɔsin de rili fil, bɔt insay dis vas, i de sho se bikɔs Jizɔs bin fil am bad bad wan, i pini. Insay Grik, we dɛn kin se pɔsin “in at pwɛl” (ta·rasʹso), i kin min fɔ wɔri. Wan masta sabi bukman bin se akɔdin to aw dɛn yuz dɛn wɔd ya na dis vas, i min “fɔ mek pɔsin tɔmɛnt; fɔ rili fil sɔri ɔ pen.” Dɛn yuz dɛn sem wɔd dɛn ya na Jɔn 13:21, [NW] fɔ sho aw Jizɔs bin fil we Judas sɛl am.​—Luk di stɔdi not fɔ Jɔn 11:35.

kray: Di wɔd we dɛn yuz ya (da·kryʹo) na frɔm di Grik wɔd fɔ “kray wata” we dɛn yuz na dɛn skripchɔ dɛn ya: Lyuk 7:38, [NW]; Di Apɔsul Dɛn Wok 20:19, 31, [NW]; Di Ibru Pipul Dɛn 5:7, [NW]; Rɛvɛleshɔn 7:17, [NW]; 21:4, [NW]. Wetin mɔ dɛn skripchɔ ya de tɔk bɔt na di kray wata nɔto we pɔsin de kray lawd wan. Insay di Kristian Grik Skripchɔ dɛn, di we aw dɛn yuz dis Grik wɔd difrɛn frɔm di wan we dɛn yuz insay Jɔn 11:33 (luk di stɔdi not) fɔ sho aw Meri ɛn di Ju pipul dɛn bin kray. Jizɔs bin no se i go gi Lazarɔs layf bak, bɔt i bin rili fil bad fɔ si di we aw in padi dɛn at rili pwɛl. Jizɔs sho se i rili lɛk in padi dɛn ɛn i de sɔri fɔ dɛn bay we i kray usay ɔlman de si am. Dis pat na di Baybul sho wi klia wan se Jizɔs de fil fɔ di wan dɛn we dɛn pɔsin we dɛn lɛk dɔn day.

(Jɔn 11:43, 44) [We] Jizɔs dɔn tɔk dat, i ala lawd wan, “Lazarɔs, kam na do!” 44 As Jizɔs tɔk dat so nɔmɔ, Lazarɔs kɔmɔt insay di grev. In tu an ɛn tu fut bin tay wit wayt pisis, ɛn wayt pisis bin rap rawnd in fes. Jizɔs tɛl di pipul dɛn se, “Una lus di pisis dɛn we dɛn tek tay am, mek i go waka.”

Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd

(Jɔn 11:49) Wan man we nem Kayefas, we na bin di edman da ia de fɔ dɛn man we de mek sakrifays fɔ pipul sin, se, “Una nɔ sabi natin!”

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 11:49

edman... fɔ dɛn man we de mek sakrifays fɔ pipul sin: We Izrɛl nɔ bin de ɔnda ɛni ɔda neshɔn, di edman fɔ dɛn man we de mek sakrifays fɔ pipul sin ɔ di ay prist bin de kɔntinyu fɔ du in wok te i day. (Nɔm 35:25) Bɔt insay di tɛm we di Roman pipul dɛn bin de kɔntrol di Izrɛlayt dɛn, na di Roman pipul dɛn we bin de rul gɛt di pawa fɔ pik ay prist ɛn fɔ se dɛn nɔ want di ay prist we bin de fɔs. (Luk di Glossary, ɔnda “High priest.”) Na di Roman dɛn pik Kayefas, in na bin pɔsin we sabi in wok, ɛn i bin bi ay prist fɔ lɔng tɛm pas ɔl in kɔmpin dɛn we bin dɔn bi ay prist. Dɛn bin pik am fɔ bi ay prist arawnd di ia 18, ɛn i bin du da wok de te arawnd di ia 36. We Jɔn bin se Kayefas na bin ay prist da ia de, dat na di ia 33, sɔntɛm i min se Kayefas bin de as ay prist di ia we dɛn bin kil Jizɔs; dat na ia we dɛn nɔ go ɛva fɔgɛt.​—Luk Apɛndiks B12 fɔ sho di say usay i go mɔs bi se Kayefas in os de.

(Jɔn 12:42) Na tru se, plɛnti Ju bigman dɛn bin biliv pan Jizɔs, bɔt bikɔs dɛn bin de fred di Faresi dɛn, dɛn nɔ bin de tɛl ɔda pipul se dɛn biliv pan Jizɔs, so dat dɛn nɔ go drɛb dɛn kɔmɔt na di Ju mitin os.

nwtsty-E stɔdi not dɛn fɔ Jɔn 12:42

Ju bigman dɛn: Di Grik wɔd fɔ “Ju bigman dɛn” kin min di mɛmba dɛn na di Ju Ay kɔt. Dɛn yuz dis wɔd insay Jɔn 3:1 we tɔk bɔt Nikodimɔs we na bin wan pan di mɛmba dɛn na da kɔt de.​—Luk di stɔdi not fɔ Jɔn 3:1.

drɛb dɛn kɔmɔt na di Ju mitin os: Ɔ “fɔ pul pɔsin; stɔp pɔsin fɔ go na di Ju mitin os.” Na insay Jɔn 9:22; 12:42, [NW] ɛn 16:2 nɔmɔ dɛn yuz dis Grik wɔd we na a·po·sy·naʹgo·gos. Pipul dɛn nɔ go gɛt natin fɔ du wit pɔsin we dɛn drɛb ɛn dɛn nɔ go want fɔ du natin wit am. Da kayn tritmɛnt de frɔm ɔda Ju pipul dɛn go rili afɛkt di famili we i kam to mɔni biznɛs. Dɛn bin de yuz di Ju mitin os dɛn mɔ fɔ lan, dɛn bin de yuz dɛn bak as kɔt dɛn fɔ di eria usay dɛn gɛt di rayt fɔ bit pipul dɛn ɛn fɔ drɛb dɛn kɔmɔt na di Ju mitin os.​—Luk di stɔdi not fɔ Matyu 10:17.

Baybul Ridin

(Jɔn 12:35-50) So Jesus said to them: “The light will be among you a little while longer. Walk while you still have the light, so that darkness does not overpower you; whoever walks in the darkness does not know where he is going. 36 While you have the light, exercise faith in the light, so that you may become sons of light.” Jesus said these things and went off and hid from them. 37 Although he had performed so many signs before them, they were not putting faith in him, 38 so that the word of Isaiah the prophet might be fulfilled, who said: “Jehovah, who has put faith in the thing heard from us? And as for the arm of Jehovah, to whom has it been revealed?” 39 The reason why they were not able to believe is that again Isaiah said: 40 “He has blinded their eyes and has made their hearts hard, so that they would not see with their eyes and understand with their hearts and turn around and I heal them.” 41 Isaiah said these things because he saw his glory, and he spoke about him. 42 All the same, many even of the rulers actually put faith in him, but they would not acknowledge him because of the Pharisees, so that they would not be expelled from the synagogue; 43 for they loved the glory of men even more than the glory of God. 44 However, Jesus called out and said: “Whoever puts faith in me puts faith not only in me but also in him who sent me; 45 and whoever sees me sees also the One who sent me. 46 I have come as a light into the world, so that everyone putting faith in me may not remain in the darkness. 47 But if anyone hears my sayings and does not keep them, I do not judge him; for I came, not to judge the world, but to save the world. 48 Whoever disregards me and does not receive my sayings has one to judge him. The word that I have spoken is what will judge him on the last day. 49 For I have not spoken of my own initiative, but the Father who sent me has himself given me a commandment about what to say and what to speak. 50 And I know that his commandment means everlasting life. So whatever I speak, I speak just as the Father has told me.”

ƆKTOBA 15-21

DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƆN 13-14

“A Du dat fɔ Sho Una Wetin Una Fɔ Du”

(Jɔn 13:5) [Dɔn] i put wata na pan, ɛn bigin fɔ was in lanin bɔy dɛn fut, wan bay wan, dɔn i wep dɛn wit di tawɛl we bin tay rawnd in wes.

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 13:5

was in lanin bɔy dɛn fut: Insay di Izrɛlayt dɛn tɛm, na bin kɔmɔn tin fɔ de wɛr sandal. Dɛn bin gɛt smɔl wan dɛn we dɛn de strap na dɛn fut ɛn dɛn ankul, so i bin izi fɔ lɛ pɔsin we de travul in fut dɔti we i de waka na dɔst rod, rod dɛn we gɛt pɔtɔpɔtɔ, ɛn fil dɛn. So na bin dɛn kɔlchɔ se pɔsin fɔ pul in sandal we i de go insay os, ɛn di pɔsin we invayt am na in os fɔ mek shɔ se di pɔsin we i invayt was in fut. Di Baybul tɔk mɔ bɔt dis tin we dɛn bin de du. (Jɛn 18:4, 5; 24:32; 1Sa 25:41; Lyu 7:37, 38, 44) We Jizɔs bin was in disaypul dɛn fut, i yuz dis kɔlchɔ fɔ tich dɛn impɔtant lɛsin fɔ put dɛnsɛf dɔŋ ɛn fɔ wok fɔ ɔda pipul dɛn.

(Jɔn 13:12-14) [We] Jizɔs dɔn was ɔl di lanin bɔy dɛn fut dɔn, i wɛr in pantap klos bak, dɔn i go sidɔm bak na di tebul, we dɛn bin de it. I aks di lanin bɔy dɛn se, “Una ɔndastand wetin a [jɔs] du so? 13 Una de kɔl mi Ticha ɛn Masta, ɛn na di rayt tin una de tɔk, bikɔs mi na Ticha ɛn Masta. 14 If mi, we na una Masta ɛn Ticha, dɔn was una fut, unasɛf fɔ was una kɔmpin dɛn fut.

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 13:12-14

fɔ: Ɔ “fɔ du sɔntin.” Dɛn kin yuz dis Grik wɔd fɔ tɔk bɔt mɔni biznɛs, we kin min “fɔ pe dɛt; fɔ pe sɔmbɔdi sɔntin.” (Mat 18:28, 30, 34; Lyu 16:5, 7) Na ya ɛn ɔda say dɛn, dɛn tɔk bɔt am mɔ as sɔntin we pɔsin fɔ du.​—Jɔn In Fɔs Lɛta 3:16; 4:11; Jɔn In Tɔd Lɛta 8.

(Jɔn 13:15) A du dat fɔ sho una wetin una fɔ du, so dat unasɛf go du di sem tin.

w99-E 3/1 pej 31, par. 1

Di Man we Pas Ɔlman Bin Du Tin we Sho se I Put Insɛf Dɔŋ

We Jizɔs was in disaypul dɛn fut, i sho wi pawaful lɛsin fɔ put wisɛf dɔŋ. Fɔ tru, Kristian dɛn nɔ fɔ tink se dɛn rili impɔtant we fɔ mek ɔda pipul dɛn wok fɔ dɛn ɔltɛm, ɛn dɛn nɔ fɔ de tray fɔ gɛt ay pozishɔn dɛn we fɔ mek dɛn gɛt ɔnɔ fɔ dɛnsɛf ɛn pawa. Bifo dat, dɛn fɔ fala di fayn ɛgzampul we Jizɔs bin sɛt, i “nɔ kam fɔ mek pipul dɛn bi in savant, bɔt i kam fɔ bi savant ɛn gi in layf fɔ bay bɔku pipul dɛn bak.” (Matyu 20:28, NW) I fayn fɔ mek di wan dɛn we de fala Jizɔs gladi fɔ du ɛnikayn wok fɔ ɔda pipul dɛn fɔ sho se dɛn de put dɛnsɛf dɔŋ.

Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd

(Jɔn 14:6, NW) Jizɔs tɛl am se: “Na mi na di rod, di tru, ɛn di layf. Nɔbɔdi nɔ go kam to di Papa pas i pas tru mi.

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 14:6, NW

Na mi na di rod, di tru, ɛn di layf: Jizɔs na di rod bikɔs na pas tru am wi go ebul pre to Gɔd. Ɛn in na “di rod” we de mek we fɔ lɛ mɔtalman kam nia Gɔd. (Jɔn 16:23; Rom 5:8) Jizɔs na di tru bay we i bin de tɔk ɛn du wetin tru. I du bɔku pan di tin dɛn we di prɔfɛsi dɛn bin dɔn tɔk se i go du we sho se na in na di men pɔsin we de mek wetin Gɔd want bi. (Jɔn 1:14; Rɛv 19:10) Dɛn prɔfɛsi dɛn de bin kam tru bikɔs na Jizɔs na di “‘yɛs’fɔ ɔl dɛn prɔmis we Gɔd dɔn prɔmis wi.” (2Kɔ 1:20) Jizɔs na di layf bikɔs na bay in day wan, i mek we fɔ mɔtalman fɔ gɛt di “rial layf,” we na, “layf we go de sote go.” (1Ti 6:12, 19; NW Ɛfi 1:7; NW 1Jɔ 1:7) I gɛt fɔ sho bak se na in na “di layf” fɔ di bɔku bɔku pipul dɛn we go gɛt layf bak, ɛn we go gɛt fɔ de na Paradays sote go.​—Jɔn 5:28, 29.

(Jɔn 14:12) A de tɛl una se, ɛnibɔdi we biliv pan mi, go du di wɔndaful wok dɛn we a dɔn du, ɛn i go du wɔndaful wok dɛn pas dɛn wande sɛf, bikɔs a de go to mi Papa.

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 14:12

wɔndaful wok dɛn pas dɛn wande sɛf: Jizɔs nɔ bin de se di mirekul dɛn we in disaypul dɛn go pafɔm go pas in yon mirekul dɛn. Bifo dat, i no se in disaypul dɛn go prich ɛn tich fa fawe pas am. In disaypul dɛn go go bɔku say dɛn, go to bɔku pipul dɛn, ɛn prich fɔ lɔng tɛm pas di tɛm we in bin tek. Jizɔs in wɔd dɛn rili sho se i want fɔ mek in disaypul dɛn kɔntinyu in wok.

Baybul Ridin

(Jɔn 13:1-17) Now because he knew before the festival of the Passover that his hour had come for him to leave this world and go to the Father, Jesus, having loved his own who were in the world, loved them to the end. 2 The evening meal was going on, and the Devil had already put it into the heart of Judas Is·carʹi·ot, the son of Simon, to betray him. 3 So Jesus, knowing that the Father had given all things into his hands and that he came from God and was going to God, 4 got up from the evening meal and laid aside his outer garments. And taking a towel, he wrapped it around his waist. 5 After that he put water into a basin and started to wash the feet of the disciples and to dry them off with the towel that was wrapped around him. 6 Then he came to Simon Peter. He said to him: “Lord, are you washing my feet?” 7 Jesus answered him: “What I am doing you do not understand now, but you will understand after these things.” 8 Peter said to him: “You will certainly never wash my feet.” Jesus answered him: “Unless I wash you, you have no share with me.” 9 Simon Peter said to him: “Lord, wash not only my feet but also my hands and my head.” 10 Jesus said to him: “Whoever has bathed does not need to have more than his feet washed, but is completely clean. And you men are clean, but not all of you.” 11 For he knew the man who was betraying him. This is why he said: “Not all of you are clean.” 12 When, now, he had washed their feet and had put his outer garments on, he again reclined at the table and said to them: “Do you understand what I have done to you? 13 You address me as ‘Teacher’ and ‘Lord,’ and you are correct, for I am such. 14 Therefore, if I, the Lord and Teacher, washed your feet, you also should wash the feet of one another. 15 For I set the pattern for you, that just as I did to you, you should also do. 16 Most truly I say to you, a slave is not greater than his master, nor is one who is sent greater than the one who sent him. 17 If you know these things, happy you are if you do them.

ƆKTOBA 22-28

DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƆN 15-17

“Una Nɔ Tan Lɛk di Pipul dɛn na di Wɔl”

(Jɔn 15:19, NW) If una bin tan lɛk di pipul dɛn na di wɔl, dɛn bin fɔ dɔn lɛk una. Bɔt bikɔs una nɔ tan lɛk di pipul dɛn na di wɔl, ɛn a dɔn pik una, na in mek dɛn et una.

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 15:19, NW

wɔl: Insay dis vas, di Grik wɔd we na koʹsmos min di mɔtalman dɛn we de na dis wɔl, bɔt we difrɛn frɔm Gɔd in savant dɛn. Dɛn na di pipul dɛn we de fawe frɔm Gɔd bikɔs dɛn nɔ de du wetin rayt. Na Jɔn na di wangren pɔsin we rayt bɔt wetin Jizɔs bin se to in disaypul dɛn, we i se dɛn nɔ tan lɛk di pipul dɛn na di wɔl ɔ dɛn nɔ de fala di wɔl. Jizɔs tɔk dɛn sem wɔd dɛn ya tu tɛm we i bin de pre in las prea wit in disaypul dɛn.​—Jɔn 17:14, 16, NW.

(Jɔn 15:21, NW) Bɔt dɛn go du ɔl dɛn tin ya to una bikɔs ɔf mi nem, bikɔs dɛn nɔ no di Wan we sɛn mi.

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 15:21, NW

bikɔs ɔf mi nem: Insay di Baybul, sɔntɛnde di wɔd “nem” kin tinap fɔ di pɔsin we gɛt di nem, udat i bi, ɛn ɔl wetin di pɔsin tinap fɔ. (Luk di stɔdi not fɔ Mat 6:9.) Jizɔs in nem kin min bak di pawa ɛn pozishɔn we in Papa dɔn gi am. (Mat 28:18; Fil 2:9, 10; Ibr 1:3, 4) Jizɔs ɛksplen wetin mek pipul dɛn na di wɔl go du bad tin dɛn to in disaypul dɛn. I se na bikɔs dɛn nɔ no di Wan we sɛn am. We dɛn no Gɔd, dat go ɛp dɛn fɔ ɔndastand ɛn no wetin Jizɔs in nem tinap fɔ. (Akt 4:12, NW) Jizɔs in nem go gɛt fɔ du wit in wok as di Wan we Gɔd dɔn pik fɔ rul, in na di Kiŋ we pas ɔl ɔda kiŋ dɛn, we ɔlman fɔ kam to fɔ mek dɛn gɛt layf.​—Jɔn 17:3; Rɛvɛleshɔn 19:11-16; luk Sam 2:7-12.

(Jɔn 16:33, NW) A dɔn tɛl una dɛn tin ya so dat una go gɛt pis bikɔs ɔf mi. Una go gɛt prɔblɛm dɛn na dis wɔl, bɔt una tek at! A dɔn win di wɔl.”

it-1-E pej 516

Tek At

Pɔsin we na Kristian nid fɔ tek at fɔ mek i go kɔntinyu nɔ fɔ de fala di we aw pipul dɛn de biev ɛn di tin dɛn we dɛn de du na di wɔl we sho se dɛn na Jiova Gɔd in ɛnimi dɛn. I fɔ kɔntinyu fɔ fetful to Jiova pan ɔl we pipul dɛn na di wɔl nɔ go lɛk am. Jizɔs bin tɛl in disaypul dɛn se: “Una go gɛt prɔblɛm dɛn na dis wɔl, bɔt una tek at! A dɔn win di wɔl.” (Jɔn 16:33, NW) Gɔd in Pikin nɔ bin ɛva fala di tin dɛn na di wɔl, bɔt i win di wɔl bay we i nɔ tan lɛk di pipul dɛn na di wɔl bay ɛnikayn we. Di fayn ɛgzampul we Jizɔs bin sɛt we i win di wɔl ɛn di tin we apin fɔseka wetin i bin du, go mek wi si nid fɔ tek at ɛn fɔ falamakata am bay we wi nɔ tan lɛk di pipul dɛn na dis dɔti wɔl.​—Jɔn 17:16, NW.

Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd

(Jɔn 17:21-23, NW) so dat dɛn ɔl go bi wan, jɔs lɛk we yu, Papa, gɛt wanwɔd wit mi ɛn a gɛt wanwɔd wit yu; lɛ dɛnsɛf go gɛt wanwɔd wit wi, so dat di wɔl go biliv se na yu sɛn mi. 22 A dɔn gi dɛn di ɔnɔ we yu gi mi so dat dɛn go bi wan jɔs lɛk aw wi na wan. 23 A gɛt wanwɔd wit dɛn ɛn yu gɛt wanwɔd wit mi, so dat dɛn go rili bi wan, ɛn di wɔl go no se na yu sɛn mi, ɛn yu lɛk dɛn jɔs lɛk aw yu lɛk mi.

nwtsty-E stɔdi not dɛn fɔ Jɔn 17:21-23, NW

wan: Ɔ “gɛt wanwɔd.” Jizɔs bin pre fɔ mek in tru tru disaypul dɛn bi “wan,” lɛ dɛn de wok togɛda wit wanwɔd fɔ mek wetin dɛn ɔl want bi, jɔs lɛk aw in ɛn in Papa na “wan.” Jizɔs ɛn in Papa de sho se dɛn gri ɛn dɛn de tink di sem we. (Jɔn 17:22, NW) Insay Fɔs Lɛta fɔ Kɔrint 3:6-9, Pɔl tɔk bɔt dis kayn wanwɔd to di Kristian dɛn we de wok wit dɛn kɔmpin dɛn ɛn wit Gɔd.​—Luk 1Kɔ 3:8, NW ɛn di stɔdi not dɛn fɔ Jɔn 10:30; 17:11.

rili bi wan: Ɔ “fɔ rili gɛt wanwɔd.” Insay dis vas, Jizɔs bin sho aw tru tru wanwɔd gɛt fɔ du wit aw Gɔd lɛk wi. Dis gɛt fɔ du wit Lɛta Fɔ Kɔlɔse 3:14, [NW], we tɔk se: “Lɔv kin mek pipul dɛn de togɛda pafɛkt wan.” Wi gɛt dis tru tru wanwɔd we i kam to sɔm tin dɛn, bɔt nɔto ɔltin. I nɔ min se di tin dɛn we mek wi ɛn ɔda pipul dɛn difrɛn go chenj, tin dɛn lɛk di we aw wi de biev, wi abit dɛn ɛn wi kɔnshɛns. I min se Jizɔs in disaypul dɛn de as wan pan di tin dɛn we dɛn de du, wetin dɛn biliv, ɛn wetin dɛn de tich.​—Rom 15:5, 6; 1Kɔ 1:10; Ɛfi 4:3; Fil 1:27.

(Jɔn 17:24) Papa! Yu dɔn gi mi dɛn, ɛn a want mek dɛn de wit mi na di say we a go de, so dat dɛn go si aw a wɔndaful fɔ tru. Yu mek a wɔndaful so, bikɔs yu bin dɔn lɛk mi bifo yu mek di wɔl.

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 17:24

bifo yu mek di wɔl: Dɛn yuz di Grik wɔd fɔ “mek” as “bɔn” insay Di Ibru Pipul Dɛn 11:11, ɛn dɛn yuz di wɔd “pikin” nia am. We dɛn yuz dɛn wɔd ya we na “bifo yu mek di wɔl,” i go mɔs min di tɛm we Adam ɛn Iv bɔn dɛn pikin dɛn. Jizɔs bin tɔk se di tɛm we Gɔd “mek di wɔl” gɛt fɔ du wit Ebɛl, we na di fɔs pɔsin we fit fɔ sev, ɛn na in na di fɔs pɔsin we in nem “rayt bifo Gɔd mek di wɔl.” (Lyu 11:50, 51; Rɛv 17:8) Dɛn wɔd dɛn ya we Jizɔs bin tɔk we i de pre to in Papa bin sho se lɔng lɔng tɛm bifo Adam ɛn Iv dɛn bɔn pikin, Gɔd bin dɔn lɛk in wangren Pikin.

Baybul Ridin

(Jɔn 17:1-14) Jesus spoke these things, and raising his eyes to heaven, he said: “Father, the hour has come. Glorify your son so that your son may glorify you, 2 just as you have given him authority over all flesh, so that he may give everlasting life to all those whom you have given to him. 3 This means everlasting life, their coming to know you, the only true God, and the one whom you sent, Jesus Christ. 4 I have glorified you on the earth, having finished the work you have given me to do. 5 So now, Father, glorify me at your side with the glory that I had alongside you before the world was. 6 “I have made your name manifest to the men whom you gave me out of the world. They were yours, and you gave them to me, and they have observed your word. 7 Now they have come to know that all the things you gave me are from you; 8 because I have given them the sayings that you gave me, and they have accepted them and have certainly come to know that I came as your representative, and they have believed that you sent me. 9 I make request concerning them; I make request, not concerning the world, but concerning those whom you have given me, because they are yours; 10 and all my things are yours and yours are mine, and I have been glorified among them. 11 “I am no longer in the world, but they are in the world, and I am coming to you. Holy Father, watch over them on account of your own name, which you have given me, so that they may be one just as we are one. 12 When I was with them, I used to watch over them on account of your own name, which you have given me; and I have protected them, and not one of them is destroyed except the son of destruction, so that the scripture might be fulfilled. 13 But now I am coming to you, and I am saying these things in the world, so that they may have my joy made complete in themselves. 14 I have given your word to them, but the world has hated them, because they are no part of the world, just as I am no part of the world.

ƆKTOBA 29–NOVƐMBA 4

DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƆN 18-19

“Jizɔs Bin Prich bɔt di Tru”

(Jɔn 18:36) Jizɔs se, “Mi nɔto Kiŋ na dis wɔl, if mi na bin Kiŋ na dis wɔl, dɛn pipul we de fala mi bin fɔ fɛt fɔ mi mek pipul nɔ briŋ mi kam bifo di Ju bigman dɛn fɔ mek dɛn jɔj mi. Mi nɔto Kiŋ na dis wɔl.”

(Jɔn 18:37) Paylet aks am se, “Wɛl, yu na Kiŋ?” Jizɔs se, “Na yu se mi na Kiŋ. A bɔn kam na [di] wɔl fɔ tɔk wetin tru. Ɛnibɔdi we lɛk wetin tru de yɛri mi wɔd.”

nwtsty-E stɔdi not dɛn fɔ Jɔn 18:37

fɔ tɔk: Insay di Kristian Grik Skripchɔ dɛn, di Grik wɔd dɛn we dɛn translet as “fɔ tɔk” (mar·ty·reʹo ɛn mar·ty·riʹa; marʹtys) gɛt big minin. Dɛn wɔd dɛn ya kin min we pɔsin de tɔk sɔntin we i no, bɔt sɔntɛm dɛn kin min bak fɔ “fɔ mek shɔ bɔt wetin pɔsin dɔn tɔk; fɔ tɔk fayn bɔt sɔntin.” Jizɔs nɔ jɔs tɔk bɔt di tru tin dɛn we i bin biliv, bɔt i bin de liv bak di kayn we we sho se i bin de du wetin dɛn bin dɔn tɔk na in Papa in Wɔd, ɛn i bin du wetin in Papa prɔmis. (2Kɔ 1:20) Dɛn bin dɔn tɔk bɔt ɔl wetin Gɔd want we gɛt fɔ du wit di Kiŋdɔm ɛn di wan we gɛt fɔ rul am. Ɔl wetin Jizɔs bin du na di wɔl, te di tɛm we i bin sakrifays in layf bay we i day, sho se i du ɔl wetin dɛn bin dɔn tɔk bɔt am, ɛn i du ɔl wetin de na di Lɔ agrimɛnt. (Kɔl 2:16, 17; Ibr 10:1) So bay wetin Jizɔs bin tɔk ɛn wetin i bin du, wi go se i bin “tɔk wetin tru.”

wetin tru: Jizɔs nɔ bin de tɔk bɔt di we aw pipul dɛn de si di tru, bɔt i bin de tɔk bɔt di tru bɔt wetin Gɔd want. Wan men tin we Gɔd want na fɔ lɛ Jizɔs, we na “wan pan Devid in grampikin pikin [dɛn]” bi Ay Prist, ɛn fɔ lɛ i go rul na Gɔd in Kiŋdɔm. (Mat 1:1) Jizɔs bin ɛksplen se di men rizin we mek i kam na dis wɔl, ɛn du di prichin wok na fɔ tɔk wetin tru bɔt da Kiŋdɔm de. Di enjɛl dɛn bin tɔk bɔt da sem mɛsej de bifo dɛn bɔn Jizɔs ɛn ivin di tɛm we dɛn bɔn am na Bɛtliɛm insay Judia, we na di siti usay Devid bin bɔn.​—Lyu 1:32, 33; 2:10-14.

(Jɔn 18:38a) Paylet aks am se, “Wetin na di tru wɔd?”

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 18:38a

Wetin na di tru wɔd?: Paylet in kwɛstyɔn go dɔn min di we aw pipul dɛn kin si di tru, nɔto di “tru” we Jizɔs bin de tɔk bɔt. (Jɔn 18:37) If i bin aks dis kwɛstyɔn fɔ di rayt rizin, Jizɔs bin fɔ dɔn ansa am. Bɔt i go bi se we Paylet aks dis kwɛstyɔn, i nɔ bin rili nid ansa ɔ i bin want fɔ ambɔg Jizɔs bikɔs i nɔ biliv am. I bin de tray fɔ se, “Tru wɔd? Wetin na di tru wɔd? Da kayn tin de nɔ de!” Infakt, Paylet nɔ ivin wet fɔ no di ansa, nain i go mit di Ju pipul dɛn na do.

Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd

(Jɔn 19:30, NW) We Jizɔs tes di sawa wayn, i tɔk se: “I dɔn dɔn!” Dɔn i butu in ed, ɛn day.

w10-E 8/15 pej 11, par. 15

Wetin Jizɔs in Day Wan Du?

15 As Jizɔs bin de blo kam dɔŋ fɔ di las tɛm bifo i day na di tik, i bin se: “I dɔn dɔn!” (Jɔn 19:30, NW) Na wɔndaful tin dɛn Gɔd bin ɛp Jizɔs fɔ du insay di tri ɛn af ia we pas frɔm we i baptayz te i day! We Jizɔs bin day, di grɔn bin shek, ɛn di Roman sojaman we bin de de fɔ mek sho se i day bin gɛt fɔ se: “Dis man na Gɔd in Pikin, fɔ tru!” (Mat. 27:54) Sɔntɛm di sojaman go dɔn si we dɛn bin de provok Jizɔs fɔ we i se in na Gɔd in Pikin. Pan ɔl wetin Jizɔs bin sɔfa, i bin kɔntinyu fɔ du wetin Gɔd want, ɛn i sho se Setan na bad bad layman. Setan bin dɔn chalenj ɔl di wan dɛn we de sɔpɔt Gɔd in rayt fɔ rul. I se: “Pɔsin kin du ɛnitin fɔ mek i nɔ day.” (Job 2:4) We Jizɔs bin fetful, i sho se Adam ɛn Iv fɔ dɔn sho se dɛn fetful pan da kayn izi tɛst de we dɛn bin gɛt. Wetin impɔtant pas ɔl, na dat di layf we Jizɔs bin gɛt ɛn di day we i day bin sho se i rili valyu Jiova in rayt fɔ rul. (Rid Prɔvabs 27:11.) Yu tink se Jizɔs in day wan dɔn mek ɛni ɔda tin apin? Fɔ tru, i dɔn du so.

(Jɔn 19:31, NW) Da de de na bin di de fɔ pripia; so fɔ lɛ di bɔdi dɛn nɔ lɛf na di tik dɛn di Sabat de (bikɔs da Sabat de na bin big wan), di Ju dɛn tɛl Paylet fɔ brok dɛn fut dɛn ɛn pul di bɔdi dɛn de.

nwtsty-E stɔdi not fɔ Jɔn 19:31, NW

da Sabat de na bin big wan: Naysan 15, na di de afta di Pasova, ɛn afta di Pasova dɛn kin gɛt sabat ɔltɛm, i nɔ mata us de insay di wik i go bi. (Liv 23:5-7) We dis spɛshal Sabat mitɔp wit di Sabat we dɛn kin gɛt ɔltɛm (dɛn kin gɛt di Sabat di sɛvin de insay di Ju dɛn wik, ɛn i kin stat frɔm we di san go dɔŋ Frayde te to di tɛm we di san go dɔŋ Satide), na bin “big wan”. Dɛn bin gɛt da Sabat de di de afta we Jizɔs day, we na bin Frayde. Frɔm di ia 29 to di ia 35, na di ia 33 nɔmɔ na bin di ia we Naysan 14 na bin Frayde. So dis dɔn sho se na Naysan 14, insay di ia 33 Jizɔs go dɔn day.

Baybul Ridin

(Jɔn 18:1-14) After he said these things, Jesus went out with his disciples across the Kidʹron Valley to where there was a garden, and he and his disciples went into it. 2 Now Judas, his betrayer, also knew the place, because Jesus had often met there with his disciples. 3 So Judas brought the detachment of soldiers and officers of the chief priests and of the Pharisees and came there with torches and lamps and weapons. 4 Then Jesus, knowing all the things that were going to happen to him, stepped forward and said to them: “Whom are you looking for?” 5 They answered him: “Jesus the Naz·a·reneʹ.” He said to them: “I am he.” Now Judas, his betrayer, was also standing with them. 6 However, when Jesus said to them, “I am he,” they drew back and fell to the ground. 7 So he asked them again: “Whom are you looking for?” They said: “Jesus the Naz·a·reneʹ.” 8 Jesus answered: “I told you that I am he. So if you are looking for me, let these men go.” 9 This was to fulfill what he had said: “Of those whom you have given me, I have not lost a single one.” 10 Then Simon Peter, who had a sword, drew it and struck the slave of the high priest, cutting off his right ear. The name of the slave was Malchus. 11 Jesus, however, said to Peter: “Put the sword into its sheath. Should I not drink the cup that the Father has given me?” 12 Then the soldiers and the military commander and the officers of the Jews seized Jesus and bound him. 13 They led him first to Anʹnas, for he was the father-in-law of Caʹia·phas, who was high priest that year. 14 Caʹia·phas was, in fact, the one who had advised the Jews that it was to their benefit for one man to die in behalf of the people.

    Krio Buk, Magazin, ɛn Ɔda Tin Dɛn (2010-2025)
    Lɔg Awt
    Lɔg In
    • Krio
    • Sɛn
    • Arenj am di we aw yu want
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Wetin Yu Fɔ No Bifo Yu Yuz Dis Wɛbsayt?
    • Prayvesi Pɔlisi
    • Prayvesi Sɛtin Dɛn
    • JW.ORG
    • Lɔg In
    Sɛn