STƆDI ATIKUL 38
SIŊ 120 Falamakata Krays We Nɔ De Vɛks Kwik
Sho se Yu Gɛt Rɛspɛkt fɔ Ɔda Pipul Dɛn
“Fɔ gɛt rɛspɛkt bɛtɛ pas fɔ gɛt silva ɛn gold.” —PRƆV. 22:1.
MEN PƆYNT
Lan wetin mek wi nid fɔ sho se wi rɛspɛkt ɔda pipul dɛn ɛn lan aw wi go du dat ilɛk i nɔ izi.
1. Wetin mek wi kin lɛk we pipul dɛn de rɛspɛkt wi? (Prɔvabs 22:1)
YU KIN lɛk we pipul dɛn de sho se dɛn rɛspɛkt yu? Wan dawt nɔ de se yu lɛk dat. Rɛspɛkt na sɔntin we wi ɔl nid. Wi kin gladi we ɔda pipul dɛn de rɛspɛkt wi. Na dat mek wi nɔ sɔprayz we di Baybul tɔk se “fɔ gɛt rɛspɛkt bɛtɛ pas fɔ gɛt silva ɛn gold”!—Rid Prɔvabs 22:1.
2-3. Wetin mek i nɔ kin izi ɔltɛm fɔ rɛspɛkt ɔda pipul dɛn? Wetin wi go lan insay dis atikul?
2 Sɔntɛnde, i nɔ kin izi fɔ lɛ wi rɛspɛkt ɔda pipul dɛn. Wan rizin we mek i nɔ kin izi fɔ lɛ wi rɛspɛkt ɔda pipul dɛn na bikɔs wi de si di mistek dɛn we dɛn de mek. Dɔn bak, wi de insay tɛm we pipul dɛn nɔ gɛt rɛspɛkt fɔ ɔda pipul dɛn. Bɔt wi nɔ fɔ tan lɛk dɛn. Wetin mek? Na bikɔs Jiova want fɔ mek wi ɔnɔ, ɔ rɛspɛkt “ɔlkayn pipul dɛn.”—1 Pit. 2:17.
3 Insay dis atikul, wi go lan wetin i min fɔ rɛspɛkt ɔda pipul dɛn ɛn aw wi go rɛspɛkt (1) di wan dɛn we de na wi famili, (2) wi kɔmpin Kristian dɛn, ɛn (3) pipul dɛn we nɔ de sav Jiova. Wi go tɔk mɔ bɔt aw wi go sho se wi rɛspɛkt ɔda pipul dɛn pan ɔl we i nɔ go izi.
WETIN I MIN FƆ RƐSPƐKT ƆDA PIPUL DƐN?
4. Wetin i min fɔ rɛspɛkt ɔda pipul dɛn?
4 Wetin di wɔd rɛspɛkt min? Insay sɔm langwej dɛn, di wɔd dɛn “rɛspɛkt” ɛn “ɔnɔ” fiba. Wetin mek wi se so? Na bikɔs di wɔd “rɛspɛkt” de tɔk mɔ bɔt aw wi de si pɔsin. We wi gɛt rɛspɛkt fɔ ɔda pipul dɛn, wi de si dɛn as pipul dɛn we fit fɔ gɛt wi atɛnshɔn ɛn wi de tink di rayt we bɔt dɛn. Sɔntɛm wi kin rɛspɛkt dɛn bikɔs ɔf di kwaliti dɛn we dɛn gɛt, di tin dɛn we dɛn dɔn du, ɔ di pozishɔn we dɛn gɛt. Bɔt di wɔd “ɔnɔ,” gɛt fɔ du wit di we aw wi de trit pɔsin. We wi de ɔnɔ ɔda pipul dɛn, wi de trit dɛn di kayn we we de mek dɛn no se wi valyu dɛn, wi gladi fɔ dɛn, ɛn wi gɛt rɛspɛkt fɔ dɛn. Bɔt wi nɔ fɔ jɔs tɔk se wi de ɔnɔ pɔsin, i fɔ kɔmɔt na wi at.—Mat. 15:8.
5. Wetin go ɛp wi fɔ sho se wi rɛspɛkt ɔda pipul dɛn?
5 Jiova want mek wi rɛspɛkt ɔda pipul dɛn; infakt, i tɛl wi fɔ rɛspɛkt “di wan dɛn we gɛt pawa.” (Rom. 13:1, 7) Bɔt sɔm pipul dɛn kin se, “A go rɛspɛkt pipul dɛn if dɛn de du tin we fɔ mek a rɛspɛkt dɛn.” Fɔ se i mek sɛns fɔ tink da we de? As Jiova in savant dɛn, wi nɔ jɔs de rɛspɛkt ɔda pipul dɛn bikɔs ɔf wetin dɛn de du, bɔt wi de rɛspɛkt dɛn bikɔs wi lɛk Jiova ɛn wi want fɔ mek i gladi.—Jɔs. 4:14; 1 Pit. 3:15.
6. Yu tink se i pɔsibul fɔ rɛspɛkt pɔsin we nɔ de rɛspɛkt yu? Ɛksplen. (Luk bak na di frɔnt pej.)
6 Sɔntɛm sɔm pipul dɛn go aks dis kwɛstyɔn, ‘Fɔ se i rili pɔsibul fɔ rɛspɛkt pɔsin we nɔ de rɛspɛkt yu?’ Yɛs. Lɛ wi tɔk bɔt sɔm ɛgzampul dɛn. Kiŋ Sɔl bin mɔlɛs in pikin Jonɛtan bifo ɔda pipul dɛn. (1 Sam. 20:30-34) Bɔt pan ɔl dat, Jonɛtan bin stil rɛspɛkt ɛn sɔpɔt in papa te di de we in papa day. (Ɛks. 20:12; 2 Sam. 1:23) Ilay we na bin Ay Prist bin tɛl Ana se i chak. (1 Sam. 1:12-14) Bɔt Ana bin tɔk wit rɛspɛkt to Ilay, pan ɔl we ɔlman na Izrɛl bin no se Ilay nɔto bin gud papa ɛn ay prist. (1 Sam. 1:15-18; 2:22-24) Ɛn sɔm man dɛn na Atɛns bin tɔk se apɔsul Pɔl “de tɔk bɔku.” (Akt 17:18) Bɔt pan ɔl dat, Pɔl bin tɔk wit rɛspɛkt to dɛn. (Akt 17:22) Dɛn ɛgzampul dɛn ya sho se na bikɔs wi lɛk Jiova ɛn wi want fɔ mek i gladi na dat mek wi fɔ rɛspɛkt ɔda pipul dɛn, ilɛksɛf i izi ɔ i nɔ izi fɔ du dat. Lɛ wi tɔk bɔt udat dɛn wi fɔ rɛspɛkt ɛn wetin mek wi fɔ rɛspɛkt dɛn.
Pan ɔl we Jonɛtan in papa bin mɔlɛs am, i kɔntinyu fɔ fɛt fɔ in papa ɛn sɔpɔt am as kiŋ (Luk na paregraf 6)
SHO SE YU RƐSPƐKT DI WAN DƐN WE DE NA YU FAMILI
7. Wetin kin mek i nɔ izi fɔ mek wi rɛspɛkt di wan dɛn we de na wi famili?
7 Di tin we nɔ kin izi. Wi kin spɛn bɔku tɛm wit wi famili. So wi no dɛn fayn kwaliti dɛn ɛn di mistek dɛn we dɛn kin mek. Sɔm kin gɛt wɛlbɔdi prɔblɛm we kin mek i nɔ izi fɔ lɛ wi kia fɔ dɛn, ɔ sɔm kin wɔri pasmak. Ɔda wan dɛn kin tɔk ɔ du sɔntin we kin mek wi fil bad. Wi fɔ gladi we wi de wit wi famili. Bɔt we pipul dɛn nɔ gɛt rɛspɛkt fɔ dɛnsɛf na dɛn famili, dɛn kin vɛks pan dɛnsɛf. So dat kin mek wanwɔd nɔ de na di famili. Wi go kɔmpia famili to mɔtalman bɔdi. Sik kin mek di bɔdi nɔ wok fayn. Semweso, if famili dɛn nɔ de rɛspɛkt dɛnsɛf, dat go mek dɛn nɔ ebul fɔ wok togɛda. Bɔt jɔs lɛk aw dɛn kin yuz mɛrɛsin fɔ trit bɔku sik dɛn, i pɔsibul fɔ mek famili lan aw fɔ gɛt ɛn sho rɛspɛkt fɔ dɛnsɛf.
8. Wetin mek i impɔtant fɔ lɛ wi rɛspɛkt di wan dɛn we de na wi famili? (1 Timoti 5:4, 8)
8 Wetin mek wi fɔ rɛspɛkt di wan dɛn we de na wi famili? (Rid 1 Timoti 5:4, 8.) Insay Pɔl in fɔs lɛta to Timoti, i bin tɔk bɔt aw famili dɛn fɔ kia fɔ di tin dɛn we dɛn nid. I bin ɛksplen se di men rizin we mek wi fɔ ɔnɔ di wan dɛn we de na wi famili dis kayn we, na bikɔs wi want fɔ “fetful to Gɔd,” nɔto jɔs bikɔs wi no se na tin we wi fɔ du. Dis min se wi de ɔnɔ di wan dɛn we de na wi famili bikɔs wi lɛk Jiova ɛn wi de si dat as we fɔ wɔship am. Na Jiova mek famili. (Ɛfi. 3:14, 15) So we wi ɔnɔ di wan dɛn we de na wi famili, i min se wi de ɔnɔ di Wan we mek famili, we na Jiova. (Luk di stɔdi not dɛn fɔ 1 Timoti 5:4.) Dis na impɔtant rizin we fɔ mek wi rɛspɛkt di wan dɛn we de na wi famili!
9. Aw maredman ɛn in wɛf go sho se dɛn rɛspɛkt dɛnsɛf? (Luk bak di pikchɔ dɛn.)
9 Aw fɔ sho rɛspɛkt? Maredman we de ɔnɔ in wɛf de sho se i valyu am we na dɛn tu nɔmɔ de ɛn we dɛn de wit ɔda pipul dɛn. (Prɔv. 31:28; 1 Pit. 3:7) I nɔ go ɛva bit am, mɔlɛs am, ɔ mek i fil lɛk se i nɔ gɛt valyu. Wan brɔda we nem Eriɛl,a we de na Ajɛntina tɔk se: “Bikɔs ɔf di sik we mi wɛf gɛt, sɔntɛnde i kin tɔk tin dɛn we kin mek a fil bad. We dat apin, a kin mɛmba misɛf se i nɔ rili min wetin i se. Sɔntɛnde, we i kin tɔk sɔntin we de rili mɔna mi, a kin tray fɔ mɛmba 1 Kɔrintians 13:5, we kin ɛp mi fɔ tɔk to am wit rɛspɛkt ɛn nɔ vɛks.” (Prɔv. 19:11) Mareduman go sho se i de ɔnɔ in man bay we i de tɔk fayn bɔt am to ɔda pipul dɛn. (Ɛfi. 5:33) I nɔ de tɔk ash we to in man, provok am, ɔ kɔl am nem dɛn we nɔ fayn, bikɔs i no se dat na wan tin we go mek in mared-os pwɛl. (Prɔv. 14:1) Wan sista we de na Itali we in man kin wɔri ɔltɛm tɔk se: “Sɔntɛnde a kin fil se mi man de wɔri bɔt tin dɛn we i nɔ nid fɔ wɔri bɔt. Trade, a bin de tɔk wɔd dɛn ɛn mek mi fes di kayn we we de sho se a nɔ gɛt rɛspɛkt fɔ am. Bɔt a bin kam fɔ no se we a de kip kɔmpin wit pipul dɛn we de tɔk fayn bɔt ɔda pipul dɛn, dat bin ɛp mi fɔ rɛspɛkt mi man mɔ.”
We wi sho se wi rɛspɛkt di wan dɛn we de na wi famili, wi de ɔnɔ di Wan we de oba wi famili, we na Jiova (Luk na paregraf 9)
10. Aw yɔŋ wan dɛn go sho se dɛn rɛspɛkt dɛn mama ɛn papa?
10 Yɔŋ wan dɛn, una obe di lɔ dɛn we una mama ɛn papa de gi una. (Ɛfi. 6:1-3) Una tɔk to dɛn wit rɛspɛkt. (Ɛks. 21:17) As yu mama ɛn papa de ol, sho se yu rɛspɛkt dɛn bay we yu de gi dɛn di ɛp we dɛn nid. Du ɔl wetin yu ebul fɔ kia fɔ dɛn. Lɛ wi tɔk bɔt Maria in ɛgzampul. We in papa we nɔto Jiova Witnɛs bin sik, in papa bin de tɔk tin dɛn we bin de mek i nɔ izi fɔ mek Maria kia fɔ am. Maria tɔk se: “A bin de pre fɔ mek Jiova ɛp mi fɔ rɛspɛkt mi papa ɛn fɔ mek a sho se a rɛspɛkt am. A bin de tɛl misɛf se if Jiova tɛl mi fɔ ɔnɔ mi mama ɛn papa, dat min se i go gi mi di trɛnk we a nid fɔ du dat. As tɛm de go, a bin kam fɔ no se mi papa nɔ nid fɔ chenj di we aw i de biev fɔ mek a rɛspɛkt am.” We wi de ɔnɔ di wan dɛn we de na wi famili pan ɔl we dɛn nɔ pafɛkt, wi de sho se wi rɛspɛkt Jiova we mek famili.
SHO SE YU RƐSPƐKT YU KƆMPIN KRISTIAN DƐN
11. Wetin mek i nɔ kin izi fɔ lɛ wi rɛspɛkt wi kɔmpin Kristian dɛn?
11 Di tin we nɔ kin izi. Wi kɔmpin Kristian dɛn kin tray dɛn bɛst fɔ du wetin dɛn de lan na di Baybul; bɔt sɔntɛnde, dɛn nɔ kin trit wi fayn, dɛn kin jɔj wi di rɔng we, ɔ du sɔntin we go mek wi vɛks. If wi kɔmpin Kristian dɛn du sɔntin we mek wi “gɛt rizin fɔ vɛks pan dɛn,” sɔntɛm i nɔ go izi fɔ mek wi kɔntinyu fɔ rɛspɛkt dɛn. (Kol. 3:13) Wetin go ɛp wi fɔ stil rɛspɛkt dɛn?
12. Wetin mek i impɔtant fɔ lɛ wi rɛspɛkt wi kɔmpin Kristian dɛn? (2 Pita 2:9-12)
12 Wetin mek wi fɔ rɛspɛkt wi kɔmpin Kristian dɛn? (Rid 2 Pita 2:9-12.) Insay di sɛkɔn lɛta we Pita bin rayt to di fɔstɛm Kristian dɛn, i bin tɔk se sɔm pipul dɛn na di kɔngrigeshɔn bin de tɔk bad bɔt “di wan dɛn we gɛt glori,” dat na di ɛlda dɛn. Wetin di fetful enjɛl dɛn bin du we dɛn si wetin de apin? Dɛn nɔ bin tɔk ɛni bad tin bɔt dɛn pipul dɛn de “bikɔs dɛn gɛt rɛspɛkt fɔ Jiova.” Jɔs tink bɔt dat! Pan ɔl we di enjɛl dɛn pafɛkt, dɛn nɔ bin tɔk bad bɔt dɛn prawd pipul dɛn de. Bifo dat, dɛn lɛf dɛn na Jiova in an fɔ mek i jɔj dɛn. (Rom. 14:10-12; luk bak Jud 9.) Wisɛf kin lan frɔm di enjɛl dɛn. If wi fɔ rɛspɛkt pipul dɛn we de agens wi, yu nɔ tink se i go fayn mɔ fɔ mek wi rɛspɛkt wi kɔmpin Kristian dɛn? Infakt, na wi “fɔs” fɔ sho ɔnɔ to dɛn. (Rom. 12:10) We wi du dat, wi de sho se wi rɛspɛkt Jiova.
13-14. Aw wi go sho se wi rɛspɛkt wi kɔmpin Kristian dɛn? Gi ɛgzampul dɛn. (Luk bak di pikchɔ dɛn.)
13 Aw wi go sho se wi rɛspɛkt wi kɔmpin Kristian dɛn? Ɛlda dɛn, we una de tich di brɔda ɛn sista dɛn, una sho se una lɛk dɛn. (Fay. 8, 9) If una nid fɔ kɔrɛkt pɔsin, una tek tɛm du am ɛn nɔ du am we una vɛks. Sista dɛn, una go ebul ɛp ɔlman na di kɔngrigeshɔn fɔ rɛspɛkt dɛn kɔmpin dɛn if una nɔ de kongosa ɔ pwɛl pipul dɛn nem. (Tay. 2:3-5) Wi ɔl go sho se wi rɛspɛkt di ɛlda dɛn bay we wi de du wetin dɛn tɛl wi fɔ du ɛn bay we wi de tɛl dɛn tɛnki fɔ di tranga wok we dɛn de du fɔ kɔndɔkt di mitin dɛn, de bifo fɔ du di prichin wok, ɛn ɛp di wan dɛn we dɔn “go na di rɔng say.”—Gal. 6:1; 1 Tim. 5:17.
14 I nɔ bin izi fɔ mek wan sista we nem Rosio rɛspɛkt wan ɛlda we bin advays am. I tɔk se: “A bin vɛks bikɔs a fil se di ɛlda nɔ tɔk to mi fayn. So we a kin de na os, a kin tɔk bad bɔt am. Pan ɔl we a nɔ bin de sho aw a de fil, insay mi at a bin de fil se i nɔ rili bisin bɔt mi, so a nɔ bin du wetin i advays mi fɔ du.” Bɔt wetin bin ɛp Rosio? I tɔk se: “We a bin de du mi Baybul ridin, a bin si di skripchɔ na 1 Tɛsalonians 5:12, 13. A bin kam fɔ no se a nɔ de rɛspɛkt dis brɔda, ɛn dat bin mek a fil bad. So a pre to Jiova ɛn du risach na wi pɔblikeshɔn dɛn fɔ fɛn patikyula tin dɛn we go ɛp mi fɔ chenj di we aw a de biev. A bin kam fɔ no se nɔto di ɛlda gɛt di prɔblɛm, bɔt a bin de fil da we de bikɔs a prawd. So naw a dɔn ɔndastand se if a nɔ ɔmbul, a nɔ go ebul fɔ rɛspɛkt ɔda pipul dɛn. A stil nid fɔ du mɔ, bɔt we a de tray tranga wan fɔ rɛspɛkt ɔda pipul dɛn, a de fil se Jiova gladi fɔ wetin a de du.”
Wi ɔl go sho se wi rɛspɛkt di ɛlda dɛn bay we wi de du wetin dɛn de tɛl wi fɔ du ɛn tɛl dɛn tɛnki fɔ di tranga wok we dɛn de du (Luk na paregraf 13 ɛn 14)
SHO SE YU RƐSPƐKT PIPUL DƐN WE NƆ DE SAV JIOVA
15. Wetin mek sɔntɛnde i nɔ kin izi fɔ rɛspɛkt pipul dɛn we nɔ de sav Jiova?
15 Di tin we nɔ kin izi. Wi kin mit pipul dɛn na fil savis we nɔ kin want fɔ lisin to di mɛsej na di Baybul. (Ɛfi. 4:18) Sɔm nɔ kin gri fɔ lisin to wi mɛsej bikɔs ɔf wetin dɛn bin tich dɛn we dɛn smɔl. Sɔntɛm wi wokmet ɔ skulmet dɛn na pipul dɛn we nɔ kin tɔk fayn to wi ɔ trit wi fayn, ɔ wi bɔs ɔ ticha nɔ kin gladi fɔ di wok we wi de du. So as tɛm de go, wi nɔ kin gɛt bɛtɛ rɛspɛkt fɔ dɛn kayn pipul dɛn de ɛn wi nɔ kin trit dɛn fayn.
16. Wetin mek i impɔtant fɔ rɛspɛkt pipul dɛn we nɔ bigin sav Jiova yet? (1 Pita 2:12; 3:15)
16 Wetin mek wi fɔ rɛspɛkt pipul dɛn we nɔ de sav Jiova? Mɛmba se Jiova de pe atɛnshɔn to aw wi de trit pipul dɛn we nɔ de sav am. Apɔsul Pita bin mɛmba Kristian dɛn se sɔntɛm di fayn we aw dɛn de biev go mek sɔm pipul dɛn “gi glori to Gɔd.” Na dat mek i bin tɛl dɛn se ɛnitɛm we dɛn de tɔk bɔt wetin dɛn biliv, dɛn “fɔ tek tɛm du am ɛn sho se [dɛn] gɛt dip rɛspɛkt.” (Rid 1 Pita 2:12; 3:15.) Ilɛk dɛn de na kɔt ɔ dɛn de tɔk to dɛn neba bɔt wetin dɛn biliv, dɛn fɔ trit di wan dɛn we nɔ de sav Jiova di kayn we we dɛn go trit dɛn if dɛn de bifo Gɔd. Afta ɔl, Jiova de wach ɛn lisin to wetin wi de tɔk ɛn aw wi de tɔk. Dis na impɔtant rizin we fɔ mek wi rɛspɛkt di wan dɛn we nɔ de sav Jiova!
17. Aw wi go sho rɛspɛkt fɔ di wan dɛn we nɔ de sav Jiova?
17 Aw wi go sho rɛspɛkt fɔ di wan dɛn we nɔ de sav Jiova? We wi de prich, wi nɔ ɛva want fɔ mek pipul dɛn fil se wi impɔtant pas dɛn bikɔs dɛn nɔ no sabi di Baybul bɛtɛ. Bifo dat, wi fɔ si dɛn as pipul dɛn we valyu na Gɔd in yay ɛn we bɛtɛ pas wi. (Egay 2:7; Fil. 2:3) If pɔsin tɛl yu bad wɔd bikɔs ɔf wetin yu biliv, tray nɔ fɔ tɔn-am-gi ɔ gi am bak-tɔk. (1 Pit. 2:23) If yu tɔk sɔntin we yu rigrɛt, nɔ westɛm fɔ se sɔri. Aw yu go sho se yu rɛspɛkt di wan dɛn we yu de wok wit? Bi gud wokman ɛn tray fɔ biev fayn to yu bɔs ɛn di wan dɛn we yu de wok wit. (Tay. 2:9, 10) If yu na wokman we ɔnɛs, we de wok tranga wan, ɛn we de wok wit ɔl in at, sɔntɛm pipul dɛn go gladi fɔ yu ɔ dɛn nɔ go gladi fɔ yu ɔltɛm. Bɔt ilɛk wetin apin, mɛmba se Gɔd go gladi fɔ yu.—Kol. 3:22, 23.
18. Wetin mek i impɔtant fɔ rɛspɛkt ɔda pipul dɛn?
18 Wi gɛt bɔku gud rizin dɛn we mek wi fɔ rɛspɛkt ɔda pipul dɛn! Wi dɔn lan se we wi rɛspɛkt di wan dɛn we de na wi famili, wi de ɔnɔ di Wan we de oba wi famili, we na Jiova. Semweso, we wi rɛspɛkt wi kɔmpin Kristian dɛn, wi de ɔnɔ wi Papa we de na ɛvin. Ɛn we wi sho rɛspɛkt fɔ di wan dɛn we nɔ de sav Jiova, wi go mek i izi fɔ mek dɛn ɔnɔ wi gret Gɔd ɔ gi am glori. Wi fɔ stil rɛspɛkt pipul dɛn ilɛksɛf sɔm pan dɛn nɔ de rɛspɛkt wi. Wetin mek? Na bikɔs Jiova go blɛs wi. I prɔmis wi se: “Di wan dɛn we de ɔnɔ mi, a go ɔnɔ dɛn.”—1 Sam. 2:30.
SIŊ 129 Wi Go Kɔntinyu fɔ Bia
a Dɛn dɔn chenj sɔm nem dɛn insay dis atikul.