Silalaŋ Le Bɔŋaŋ Yoomu Naa leKilisiɔŋndo A Wali Pollo
Sɔɔŋ Lebolloŋ
1. Nɛila chɔmaala cho o yauwo hoo niŋndaŋ cho wana o wana nɔ pɛllo le bɔŋaŋ yoomu naa leKilisiɔŋndo a wali pollo mala. Wanaa waa nuaa nɔ ma yaasiaa fɛlɛŋ nɛila chɔmaalaŋ ndaŋ nyɛkɛndɛi tuupa ma bɛɛndiaa pɛl nda nɔ le bɔŋaŋ yoomu naa leKilisiɔŋndo a wali pollo wo. Wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa kpou a cho a veelaa le ma yɔŋguŋ le sɔɔŋ yɔŋgoo o sukuuwo hoo. Acheleŋaa huŋ o bɔŋaŋndo lɔɔlɔɔ wa bɛɛ nɔla ma wa o sukuuwo choo te o yɔŋ pɛ ma chɛl sɔɔŋ Baabuiyo pɛɛku woŋ, nduyɛ mi yoomula ndalaŋ la chɛlaŋ a sawala mandaala leKilisiɔŋndaŋ. Mi waŋnda apum chɔm yeemɛi le waa pɛltaŋ solioo o bɔŋaŋndo, mi che bɛɛ a cho wɔ wanaa dimiaa yooŋgu kɛndɛ le. Wana cho bɔŋaŋ yoomu naa leKilisiɔŋndo a wali pollo chilaŋndo nɔ ni mbo suukaŋ a waŋnda haa, le ma sina nyɛ nda nɔ ma tosa le ma suliŋndo. Te o wa pɛ hei tosaa wana cho wana koŋ Baabuiyo pɛɛkoo wo nɔ mbo wa loŋ, (ɔɔ waŋndo pilɛ o yuŋgu ndɔɔ choo). Suliŋnda pilɛlaŋ kpe wana dimiaa yooŋgu kɛndɛ yiŋ ndɔ le wo bɛɛ nɔ ni mbo nɔ.—od buŋgɛi. 8 pɛl. 8.
DIOMNDAŊ LE KANDƆƆ
2. Chemchemndeŋ lepilɛ. Lɔɔ kɛ kɛ, te chondii tasei chuu pɛ a piɛileŋ, wana kumbi Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo wo nɔ mbo luei waŋnda yeemɛi le sɔɔŋ nɔ le yɔŋgɔŋndo le paale leŋ ndoŋ. Wana kumbi bɔŋaŋndo wo nɔ vɛlɛ mbo chɔm kundaa sɔɔŋ kuluŋ mala nda woŋ.
NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ
3. Suɛi: Chemchemndaŋ tɔ. Suɛi lebolle a sɔɔŋ kulloŋ ŋmuuŋ ɔɔ ŋgaa ŋ wa o Yoomu Naa a Wali Pollo—Yau Wali Bɔŋaŋndo niŋ. Bɛndu kundaa ɔɔ buɛi malalaŋ suliŋndo nɔ ni mbo yɔŋgu suɛi hei. Te o yɔŋ pɛ miŋ kandu diomndaŋ veeloo o yau sɛnɛiyo o Baabuiyo niŋ o lɔɔ bɛŋgu, a cho vidueiyo handɔɔ le yau koŋ yaandiaa. Wana nɔ suɛiyo nɔ mbo chɔm mɛɛ suɛi lebolle a vidueiyo chɛlaŋ yɛ. Kɛ o nɔ mbo kindiŋ le sɔɔŋ kuluŋ cho o yau wali bɔŋaŋndo niŋndo kpou piiliaŋndo. Nduyɛ te o yɔŋ pɛ mi teleŋndo wa, o nɔ mbo soo a fotueilaŋ vɛlɛ a bolii Baabui cho le pɛl koŋ tɛɛsiaa wo. Te o tosa pɛ yaasiaa o yaula cheleŋ niŋ nduyɛ mi la chɛlaŋ a suɛi nduɛi o nɔla vɛlɛ mbo soliŋ muŋ kpeku.
4. Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ: Chemchemndaŋ tɔ. Nyunaa a mulioo cho hoo ni. O nɔ mbo soo diomndaŋ le kandɔɔ ɔɔ le mɛɛlu le. Bɛndu kundaa ɔɔ buɛi malalaŋ suliŋndo nɔ le pɛllo hoo tosaa ni. O nɔ mbo nyuna wanaa challa nyunalaŋ fau. Nduyɛ, o nɔ mbo kɛɛsiaa te o bɛnda pɛ le diomndaŋ veeloo o bolii Baabui cho o nyunala tiɔɔŋnda taselaŋ kandɔŋndo ve niŋ kpou. Wanaa nda cho dimul le mulilaŋ yɔŋgoo wa nɔ ma soo mbo hiou kpɛkpɛlaŋ 30 le.
5. Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ: Chemchemndaŋ 4. Puaapilɛnɔɔ nɔ le pɛllo hoo tosaa ni. Sukuunɔɔ hoo nɔ mbo veelu diomndaŋ sakpo, o nɔ mbo soo diomndaŋ le kandɔɔ ɔɔ le mɛɛlu le. Wana cho bɔŋaŋndo kumbioo wo nɔ yeemɛi tau o sukuunɔɔ hoo niŋ, taama taama le ndu malaa mbo veelu diomndaŋ nyɛkɛndɛi, mi waŋnda bii bila, mi la wa walaŋ, mbo kindila laŋ naa la bɛnda wa, mbo siŋga diomndo naa o nɔ mbo siŋga wa, nduyɛ mbo pɛŋgi naa pɛŋgioo wa pɛ. Le mɛɛ bolii Baabuiye ipum wa i vilɛi mi ipum wa i biŋgi yɛ, wana cho Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo chilaŋndo nɔ mbo kɛsiŋ o kɔl mɛɛ sukuunɔɔ tiuba mbo veelu diomndaŋ yɛ te o wa pɛ nda pɛltaŋ kioo.
YƆŊGUŊ O WALI POLLO NIŊ
6. Chemchemndaŋ 15. Pɛl bɔŋaŋndo hoo toosiaŋ le wana o wana malaa mbo sɔla dikeŋnaŋndo le bɛɛndiaŋndo le wali pollo vɛlɛ a hiouwɔɔ lachioo tosaa o baltaŋ kandɔɔ, waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo a nda pɛɛkoo niŋ. Te o bɛnda pɛ, bɛnduaa kundaa nɔ ma sɔla sɔɔŋ sukuuwa. Sukuunɔ kɛ kɛ nɔ mbo tosa wallo o buŋgɛi walii cho o buluchiɔɔlaŋ ndaŋ Waŋnda Pɛɛkoo, ɔɔ Kaalaa Waŋnda niŋ. A saaluŋ buŋgaŋ muŋ o yau Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo niŋ. Lepum a cho wa pɛltaŋ lapum yɔŋgoo maa suukaŋndo. Bɛndu kundaa ɔɔ buɛi malalaŋ suliŋndo nɔ le pɛlta waa nuaa tosaa ni.—Tofa pɛl 15 le sinaa mɛɛ wana tosa pɛlta nɔ suukaŋndo wo laŋ yɛ.
7. Baltaŋ Kandɔɔ: Naapum wana pɔnɔɔ ɔɔ wana lanɔɔ nɔ le pɛllo hoo tosaa ni. Te wana pɔnɔɔ cho pɛllo hoo tosaa ni, wana ndɔ malaa nɔ mbo wa wana pɔnɔɔ. Te o wa yɛ wana lanɔɔ pɛ, mɛɛ wana lanɔɔ wa wana ndɔ malaa ni. A soliŋ vɛlɛ waŋndo o yuŋgula ndalaŋ niŋ kpeku le ma wa wanaa ndaa malaa, o yɔŋ bɛɛ aa wana lanɔɔ ɔɔ wana pɔnɔɔ. Wanaa cho pɛllo hoo tosa wa yeema pɛ a chal ɔɔ a sim.—Le chɔɔloo sinaa a nyɛ ŋ nɔ ma tosa wo nduyɛ a mɛɛ ŋ nɔ le ndu tosaa yɛ, tofa pɛl 12 a 13.
8. Miiŋgu Makɔɔ Tosaa: Naapum wana pɔnɔɔ ɔɔ wana lanɔɔ nɔ le pɛllo hoo tosaa ni. Te wana pɔnɔɔ cho pɛllo hoo tosaa ni, wana ndɔ malaa nɔ mbo wa wana pɔnɔɔ. Te o wa yɛ wana lanɔɔ pɛ, mɛɛ wana lanɔɔ wa wana ndɔ malaa ni. A soliŋ vɛlɛ waŋndo o yuŋgula ndalaŋ niŋ kpeku le ma wa wanaa ndaa malaa, o yɔŋ bɛɛ aa wana lanɔɔ ɔɔ wana pɔnɔɔ. (km 5/97 p. 2) Wanaa cho pɛllo hoo tosa wa yeema pɛ a chal ɔɔ a sim. Wana cho pɛllo hoo tosa wo nɔ mbo tuula nyɛ o nɔ le dimioo wo te o miiŋgu pɛ o wana chɔm yeemɛi o balta nda kandu dɔwɔɔ laŋ choo.—Le chɔɔloo sinaa a nyɛ ŋ nɔ ma tosa wo nduyɛ a mɛɛ ŋ nɔ le ndu tosaa yɛ, tofa pɛl 12 a 13.
9. Waŋnda Siiŋguuwo Buɛiya: Naapum wana pɔnɔɔ ɔɔ wana lanɔɔ nɔ le pɛllo hoo tosaa ni. Te wana pɔnɔɔ cho pɛllo hoo tosaa ni, wana ndɔ malaa nɔ mbo wa wana pɔnɔɔ. Te o wa yɛ wana lanɔɔ pɛ, mɛɛ wana lanɔɔ wa wana ndɔ malaa ni. A soliŋ vɛlɛ waŋndo o yuŋgula ndalaŋ niŋ kpeku le ma wa wanaa ndaa malaa, o yɔŋ bɛɛ aa wana lanɔɔ ɔɔ wana pɔnɔɔ. (km 5/97 p. 2) Wanaa cho pɛllo hoo tosa wa yeema pɛ a chal ɔɔ a sim. A nɔ ma tosa pɛllo hoo naŋ chaa a cho niŋ pɛɛku Baabuiyo tosaa. Sabu cho le ma soliŋ diomndaŋ kpeku le kandɔɔ ɔɔ le mɛɛlulaŋ te, mɛɛ dɔɔ mi sukuunɔɔ wa wallo tosaa o silaa pum choo. O cho pɛltaŋ kpou le o nɔ mbo veelu diomndaŋ kpendekele le, mi che bɛɛ naapum o tosa hei.
10. Laalaŋnda Numndaŋ Tɛɛsiaa: Te o yɔŋ pɛ maa pɛllo hoo suɛi i cho, mɛɛ wana pɔnɔɔ nɔ le pɛllo hoo tosaa ni. Kɛ te o yɔŋ pɛ aa tuulaa o cho ni mɛɛ wana lanɔɔ ɔɔ wana pɔnɔɔ nɔ le ndu tosaa ni. Te wana pɔnɔɔ cho pɛllo hoo tosa ni, wana ndɔ malaa nɔ mbo wa wana pɔnɔɔ. Te o wa yɛ wana lanɔɔ pɛ, mɛɛ wana lanɔɔ wa wana ndɔ malaa ni. A soliŋ vɛlɛ waŋndo o yuŋgula ndalaŋ niŋ kpeku le ma wa wanaa ndaa malaa, o yɔŋ bɛɛ aa wana lanɔɔ ɔɔ wana pɔnɔɔ. Wana cho pɛllo hoo solioo wo nɔ mbo bɛɛndiaŋ le nyuna cho o suɛi lebolle niŋnde mulioo nyɛkɛndɛi, nduyɛ mbo soliŋ yau suɛi nduɛi fula niŋndo kpeku. Wana cho suɛi yɔŋgoo wo nɔ ni mbo kɛɛsiaa te o cho pɛ chɔm naa suɛi nduɛi fula wa ɔɔ o cho chɔm te.
11. Suɛi: Wana pɔnɔɔ nɔ le pɛllo hoo tosaa ni, nduyɛ o nɔ mbo yɔŋgu ndi maa suɛi o kundaa lo. Te o yɔŋ pɛ aa o buluchiɔɔ wo hoo niŋ Kaalaa Waŋnda yooŋgula chɔɔlaalaŋ A, suɛi fula ni, mɛɛ wana nɔ pɛllo hoo wo nɔ mbo tɛɛsiaa mɛɛ naŋ nɔ miŋ soliŋ bolii Baabui cho loŋ nde kpeku o wali pollo niŋ yɛ. Le tamaseliiyo, o nɔ mbo tɛɛsiaa le teleŋ naŋ nɔ miŋ soliŋ bolle Baabuileŋ kpeku wo, nyɛ le sim ndo, nduyɛ a yiyaŋnda waŋnda chɛlɔɔ, okoŋ miŋ tɛɛsial nda mɛɛ nda looku ma bii bolle Baabuile leŋ bila yɛ. Kɛ te o yɔŋ pɛ aa o suɛi lebolle ipilɛ niŋ o buluchiɔɔ wo hoo Kaalaa Waŋnda niŋ suɛi fula ni, mɛɛ wana nɔ pɛllo hoo wo nɔ mbo chɔm mɛɛ naŋ soliŋ suɛi kulii keŋ kpeku o wali pollo niŋ yɛ. O soliŋ vɛlɛ tamaselii cho o pɛl 1 o suɛi lebolii o cho suɛi nduɛi yɔŋgoo ve niŋ, ɔɔ mbo soliŋ bolii Baabui cho o suɛi lebolii keŋ bɛŋgu ve kpeku le suɛi kulle kindilaa, te o bɛnda pɛ.
12. Nyɛ ŋ nɔ ma Tosa wo: A soliŋ buŋgɛi hei kpeku le num malaa te a wa pɛ pɛl nɔ “Baltaŋ Kandɔɔ” a “Miiŋgu Makɔɔ Tosaa” wo tosaa. Mɛɛ dɔɔ ma ke ndu nɛi chɔmaa cheleŋ kɛ, kpeleŋ wana cho suɛi yɔŋgoo wo cho, le mbo dimul wana chiɛiyo yooŋgu kɛndɔɔ a suɛi lebolii o nɔ yeemɛi leniŋ nde, okoŋ mbo mel ndu nyunaa le miiŋgu makɔɔ tosaa lɔɔ cheleŋ. Wana cho suɛi yɔŋgoo wo nɔ mbo hɛli suɛi waŋnda nɔ yeemɛi o tanda ndaa niŋnde. Ndu pila nɔ ni mbo kɛɛsiaa te o cho pɛ yauwo yɔŋgu ɔɔ mbo chɔm vidueiyo o Kɔfu Nyɛm Waliŋ Naŋ Pɛɛku Waŋnda Woŋ Niŋ. O cho ko tuulaa le o nɔ mbo kɛsi kɔllo choo le, kɛ o nɔ mbo pɛɛku mɛɛ wana dimi yooŋgu kɛndɔɔ o baltaŋ niŋ yɛ, mɛɛ wana chɔm yeemɛi o wana chiɛiyo lo yɛ, a suɛi mɛɛ naŋ suaa yɛ.
13. Mɛɛ ŋ nɔ le Ndu Tosaa yɛ: Wana cho suɛi yɔŋgoo wo nɔ mbo soliŋ fondaŋ nda ke suɛi nduɛi yo kpeku a mɛɛ bahawɛilaŋ la cho o tanda ndaa niŋ yɛ. Le tamaseliiyo:
(1) Chiɛiyo a Chiɛiyo: Mɛɛ ŋ tosa ndu yɛ cho yooŋgu kɛndɔɔ dimioo chiɛiyo a chiɛiyo, o foŋndo choo, ɔɔ yaulaŋ poonyiaa ni. Nduyɛ a soliŋ vɛlɛ ndu kpeku te a wa pɛ miiŋgu makɔɔ tosaa o wanaa ŋ dimul yooŋgu kɛndɔɔ chiɛiyo a chiɛiyo wa nduyɛ ma chɔm yeemɛiya lo.
(2) Yooŋgu Kɛndɔɔ Dimioo o Baltaŋ Niŋ: Mɛɛ ŋ tosa ndi yɛ cho balta nya cho dɔwɔɔ laŋ siŋgaa a ndu yooŋgu kɛndɔɔ dimullo ni. A soliŋ nyɛ ŋ pɛɛku o Baabuiyo niŋndo kpeku le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o wana nya cho wallo tosaa wo lo, wana nya cho o sukuu wo, wanaa nya chiɛɛliaŋndo, a te a wa pɛ o nyɛ nyaanaŋndo niŋ ɔɔ ba o ba fee.
(3) Yooŋgu Kɛndɔɔ Dimioo Naa Waŋnda Hiau Tau Wa: Mɛɛ ŋ tosa hei yɛ cho pɛŋgɛi mapuuluei soliŋndo kpeku, kɔlaŋ naa waŋnda pisi wa, naa waŋnda hiau tau wa, naa waŋnda pisul la, naa nda simi nyɛm nyaanaŋndoŋ nda, a ba o ba fee waŋnda wa pɛ.
14. Yaulaŋ a Vidueilaŋ Soliŋndo Kpeku: A mɛɛ bahawɛiyo cho o tanda nya niŋ yɛ, wana cho suɛi yɔŋgoo wo nɔ ni mbo kɛɛsiaa te o cho pɛ vidueiyo ɔɔ yauwo soliŋ kpeku. Te o yɔŋ pɛ aa pɛl o nɔ le solioo wo nɔ vidueiyo ɔɔ mi ndupila kɛɛsiaa le ndu soliŋndo kpeku, mɛɛ o chɔm ndu le, o soo koni a ndu okɔɔ.
Ŋ WAŊNUŊ MAA ŊKILISIƆŊ
15. Te chondei chuu pɛ, buŋgɛi chemchemma 15 cho okoŋ kɔɔli wo, nɔ pɛllo ɔɔ pɛltaŋ la tiɔɔŋ la bɛɛndiaŋ le wanaa challa malaa, ma dɔu Diom Mɛlɛkaa o wali niŋndo. Mɛɛ mi nɛi chɔmaa cheleŋ yɔŋguŋ, kɛ bɛnduaa kundaa ɔɔ buɛiyaa malalaŋnda nɔ le pɛltaŋ ndaŋ tosaa ni. Kɛ pɛl bahawɛila kundaa ndu, bɛndu kundaa kinɛi nɔ le ndu tosaa ni. Te o yɔŋ pɛ a suukaŋndo pɛllo hoo cho ni, mɛɛ wana cho suɛi yɔŋgoo wo nɔ mbo soliŋ nyuuniaalaŋ kpeku. O nɔ mbo hiu teleŋndo chua tau o kandɔɔ le. Keŋ cho tosa mbo nɔ teleŋndo le sɔɔŋ kulloŋ solioo okoŋ mi kundaa bɛɛ yɔŋgu mulilaŋ tau. Te o yɔŋ pɛ maa a nɔ le waŋnda nyuuniaa o pɛllo hoo niŋ, mɛɛ o bɛnda mi wanaa ŋ cho kaŋ nyuuniaa wa hel o biŋndo choo te o bɛnda pɛ.
16. Pɛɛku Baabui Kundaa: Chemchemndaŋ 30. Bɛndu kunda suliŋndo tosa pɛllo hoo ni. (Naa bɛnduaa kundaa bɔɔ ve le, buɛiyaa malalaŋ suliŋnda tiuba ma tosa ndu a mɛɛ yeemɛi wa yɛ.) Bɛnduaa kundaa nɔ ma kɛɛsiaa le wanaa suliŋ le Pɛɛku Baabui Kundaa tosaa wa. Wanaa suliŋnda nɔ ma tosa ndu o nɛi wana tiuba ma sɔla tɔnɔɔ leniŋ ndo, nduyɛ ma chii a teleŋndo kinɛi. A nɔ ma kindila bolii Baabui kulle, nduyɛ ma mala le mi wana o wana chɔm balika melaa le sɔɔŋ nda pɛɛku woŋ. Wanaa suliŋnda cho tɔnɔɔ sɔla te a tol pɛ nɛi chɔmaa cho a mɛɛ wana soli pɛl nɔ nyunalaŋ a mulilaŋ ndo kpeku yɛ. (w23.04 p. 24, kɔfoo) Te o bɛnda pɛ, a nɔ soliŋ wana pilɛ kpeku teleŋ o teleŋ le pɛɛku Baabui kundaa tosaa a diomndaŋ veeloo le. Te wana kumbi Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo wo dimi pɛ maa pɛllo hoo kioluŋ o biŋgi, mɛɛ wana cho ndu tosaa wo nɔ mbo kɛɛsiaa mɛɛ o tosa ndu o biŋgi yɛ. Naapum mbo kɛɛsiaa maa pɛltaŋ lapum nyunaa sakpo a veelu ladiom te.
DIOMNDA MƐƐLAALAŊ
17. Chemchemndaŋ 3. Wana cho Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo kumbi wo cho yaandiaa sɔɔŋ kuluŋ waŋnda pɛɛku le paale leŋ ndoŋ. Vɛlɛ mbo miŋgi sondo o Mulilaŋ le Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo. O nɔ mbo keeku sondo chobe o sɔɔŋ nɔ le pɛɛkɔŋndo o lɔɔ cho lachi wo choo, nduyɛ a nyuna nɔ mbo sɔla mulioo wo. Yondala kɛ kɛ nɔ le yɔŋgɔŋndo ɔɔ yau wa pɛ le diomndaŋ veeloo, wana kumbi bɔŋaŋndo wo nɔ mbo tosa hei a teleŋ o cho wa bɔŋaŋndo kindaa wo. Yondala cho a kɛɛsiaa le wali pollo vɛlɛ a le dindioo laŋ la nɔ mi la yɔŋguŋ o biŋndo choo le, kɛ la nɔ mi la wa la landaa o pɛŋgɛi naŋ tofa yooŋgulaŋ nde choo. Te teleŋ bɔɔ ve le mi wana kumbi bɔŋaŋndo wo yɔŋgu yondalaŋ ɔɔ mbo veelu diomndaŋ o yaulaŋ niŋ a teleŋ o cho wa bɔŋaŋndo kindaa wo le, mɛɛ o nɔ mbo dimul puaapiliaa nɔ pɛltaŋ le tosaa o buŋgɛi Ŋ Waŋnuŋ Maa ŋKilisiɔŋ nde wa le ma tosa laŋ la biŋgi, te o bɛnda pɛ. (Tofa pɛl 16 a 19.) Bɔŋaŋndo cho kindaŋ a chondei vɛlɛ a piɛileŋ.
CHANDƆƆ A SILAA
18. Te sukuunɔ kɛ kɛ chii pɛ wali ndɔɔ tosa, wana kumbi Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo wo nɔ mbo chandu ndu nduyɛ mbo sila ndu o buŋgɛi walii nda ke ndu ve choo. O nɔ mbo tosa hei o chemchemndeŋ lepilɛ bɛŋgu. Te wana kumbi bɔŋaŋndo wo veelu pɛ waŋndo le suɛi nduɛi, o nɔ mbo chɔm buŋgɛi o cho wallo choo ve le. Kɛ te sukuunɔɔ chii pɛ suɛi nduɛi yɔŋgɔɔ, nduyɛ mi wana kumbi bɔŋaŋndo wo chandu ndu nyɛɛmbɔ, o nɔ mbo soo a sila o wa wallo choo wo nduyɛ mbo soo a mɛɛ sukuunɔ koŋ o tosa wallo o sila koŋ choo yɛ, ɔɔ mɛɛ o nɔ mbo chɔɔlu wallo tosa o sila koŋ choo yɛ. Naapum wana kumbi bɔŋaŋndo wo suaa vɛlɛ a sɔɔŋ cheleŋ a tuula koŋ okɔɔ te hei wa niŋ pɛ tɔnɔɔ le sukuunɔɔ ɔɔ wanaa cho ichali wa. Silala cheleŋ la chɔɔlu vɛlɛ yɔŋgɔŋ te bɔŋaŋndo chuu pɛ ɔɔ lɔɔ cheleŋ. A ke sukuunɔɔ silala cheleŋ o nɛi chaa niŋ fulaa o buluchiɔɔ laŋ ndaŋ niŋ Kaalaa Waŋnda, Waŋnda Pɛɛkoo ɔɔ yau Sukuu Mandaa iMɛlɛkayaa. O wa o sila sukuunɔɔ wa wallo choo wo ɔɔ o cheleŋ te bɔŋaŋndo chuu pɛ, ɔɔ a teleŋ cheleŋ. Le chɔɔloo sinaa a wali wana cho Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo kumbioo wo a wana silaa diiŋ ndɔɔ a tosa wo, tofa pɛl 19, 24 a 25.
TELEŊNDO
19. Pɛl kɛ kɛ nɔ mbo hiou teleŋndo le kɛlɛŋgaa niŋ te diomnda wana cho Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo kumbioo wo. Wana cho bɔŋaŋndo kumbi wo nɔ mbo dimul sukuunɔɔ le mbo pɛŋgi suɛi nduɛi yɔŋgoo o nɛi chaa niŋ te teleŋ ndɔɔ chuu pɛ. Te wanaa cho pɛlta cheleŋ tosaa wa hiou pɛ teleŋ keŋnuŋ nda wo, wana cho bɔŋaŋndo kumbi wo ɔɔ wana silaa diiŋ ndɔɔ nɔ mbo veelu nda a pilɛŋ pilɛŋ le mbo sila nda. (Tofa pɛl 24 a 25.) Bɔŋaŋndo kpou chɔŋ a chondii tasei kɔ bii a piɛileŋ mɛɛlaaleŋ, nɔ mbo chua hawɛiyo 1 a chemchemndaŋ 45.
YILƆƆ BUƐI IBUŊGAA
20. Te o yɔŋ pɛ mi kundaa nɔ yilɔɔ buɛi ibuŋgaa, bɔŋaŋndo nɔ mbo yɔŋnuŋ mɛɛ kɛɛsiaa cho o Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo niŋ yɛ. Siŋgaŋ kinɛi cho yɔŋnɔŋndo cho ni, pɛl Pɛɛku Baabui Kundaa o buŋgɛi Ŋ Waŋnuŋ Maa ŋKilisiɔŋ nde bɛŋgu cho tosaŋ te. Buɛi ibuŋgaa soliŋ chemchemma 30 waŋ maŋ kpeku le suɛi nduɛi tasei yɔŋgoo. Tuupa mi buɛi ibuŋgaa yɔŋgu suɛi nduɛi, wana cho bɔŋaŋndo kumbi wo keeku sondoo o sɔɔŋ laŋga dimiŋ ndoŋ choo, nduyɛ mbo yaandiaa bɔŋaŋ nɔ mbo biinuŋ lɔɔ kɔɔli wo. Te yondalaŋ la wa pɛ ɔɔ mi yaulaŋ la wa le diomndaŋ veeloo, hei nɔ mii tosaŋ, okoŋ mbo veelu niko buɛi ibuŋgaa. Te buɛi ibuŋgaa chii pɛ suɛi nduɛi yɔŋgu, o cho bɔŋaŋndo mɛɛlu a chondii o hɛli ve. O veelu puaapilɛnɔ cheleŋ le mbo huŋ kinda a piɛileŋ. Te suɛi maŋgalɛi pilɛi kundaa dimi ni, mɛɛ bɔŋaŋ nɔ mbo biinuŋ o toŋgo diiŋ ndɔɔ niŋ a teleŋ yilɔɔ buɛi ibuŋgaa le. Kunda pɔmbɔɔ hiau lachi a bɔŋaŋ ndaa biyɔɔ, o yɔŋ bɛɛ mi buɛi ibuŋgaa wa kunda nda cho o ba bɛŋgu wo yilɔɔ. Kɛ kunda pɔmbɔɔ hoo nɔ mbo miiŋgu o kunda nda cho ba bɛŋgu wo choo te buɛi ibuŋgaa wa pɛ suɛi nduɛi tasei yɔŋgoo.
LƆƆ BƆŊAŊ IBUŊGAA ƆƆ BƆŊAŊ BƐNDOO
21. Lɔɔ bɔŋaŋ ibuŋgaa ɔɔ bɔŋaŋ bɛndoo nɔ le biinɔŋndo wo, kundaa cho bɔŋaŋ biyɔɔ o lɔɔ koŋ bɛŋgu le. Ŋ soliŋ nyɛ naŋ nɔ le pɛɛkoo lɔɔ koŋ ndo kpeku o pɛɛkɔŋ ipilayaa ɔɔ pɛɛku leyuŋgoo niŋ.
LƆƆ LOONUŊYAA
22. Te Loonuŋyaa del pɛ o lɔɔ tɛɛŋ, Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo cho wa le lɔɔ koŋ te.
WANA CHO BƆŊAŊ YOOMU NAA A WALI POLLO CHILAŊNDO
23. Bɛndu kunda bɛnduaa hɛli wo nɔ le waa Wana Cho Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo Chilaŋndo ni. Ndu nɔ ni mbo tosa a sabu maa bɔŋaŋndo hoo cho o kɛɛsiaa nyɛkɛndɛi nduyɛ mbo tosaŋ a mɛɛ nɛila chɔmaalaŋ ndaŋ la cho yɛ. Suukaŋ kɛndɔɔ nɔ mbo wa nda tɛɛŋ nda wana silaa diiŋ ndɔɔ. Te o yɔŋ dɔɔ pɛ mi yau Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo fula le paŋgii keŋ, Wana Cho Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo Chilaŋndo nɔ mbo ke sukuuwa vɛlɛ a bɛnduaa kundaa sɔɔŋ nda nɔ le yɔŋgoo le paŋgii keŋ ndo kpou. (Tofa pɛl 3-16 a 24.) Te o wa pɛ sukuuwa hɛlioo o nɔ mbo kɛsiŋ o kɔl mɛɛ nda nɔ wɔsilaŋ yɛ, mɛɛ nda bii sɔɔŋ bila yɛ, a mɛɛ nda tiuba ma soo walaŋ te a sɔla pɛ pɛl waa nuaa le solioo. Sukuunɔ kɛ kɛ nɔ mbo sɔla pɛl o nɔ le tosaa wo lɔɔ laŋ la yaa tuupa mi paale o nɔ le ndu tosaa leŋ le fuuluu. Hei nɔ mii yɔŋnuŋ sanaa a yau nda ke wana Pɛllo o Bɔŋaŋ Yoomu Naa leKilisiɔŋndo a Wali Pollo wo (S-89).
WANA CHO BƆŊAŊ YOOMU NAA A WALI POLLO KUMBIOO WO
24. Lɔɔ kɛ kɛ, mi bɛndu kundaa opilɛ chua chilaŋ o Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo chɔŋ a kandɔɔ mbo kɔ bii o mɛɛlulaŋ. (Naa bɛnduaa kundaa ve a bɔɔ le, buɛiyaa malalaŋ suliŋnda tiuba ma tosa ndu a mɛɛ yeemɛi wa yɛ.) Ndu nɔ ni mbo bɛɛndiaŋ le diomndaŋ le kandɔɔ a diomnda mɛɛlaalaŋ. Ndu nɔ vɛlɛ ni mbo veelu wana kɛ kɛ nɔ le helɔɔ o biŋndo choo, nduyɛ te kundaa nɔ bɛnduaa bɔɔ le, naapum ndu nɔ ni mbo tosa pɛltaŋ lapum o bɔŋaŋndo. O nɔ lɛ mbo soo tau le te waŋndo chii pɛ suɛi yɔŋgu. Bɛnduaa kundaa nɔ ni ma hɛli bɛnduaa kundaa suliŋ le pɛllo hoo tosaa wa. Bɛnduaa kundaa suliŋnda tiuba ma tosa pɛllo hoo a lɔɔlaŋ. Te yeemɛi wa pɛ tau o kundaa niŋ, naapum wana cho Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo chilaŋndo tiuba mbo wa pɛllo hoo tosaa teleŋnda bɔɔbɔɔ mbo hiou bɛnduaa kundaa suliŋ le pɛllo hoo tosaa wa a piliaa. Te bɛndu kundaa suliŋ pɛ le pɛl Pɛɛku Baabui Kundaa tosaa, mɛɛ naapum o suliŋ vɛlɛ le waa wana cho le bɔŋaŋndo kumbioo wo. Yandii kɛsiŋ hei o kɔl maa bɛndu kunda cho le bɔŋaŋndo kumbioo wo nɔ mbo chandu wanaa nɔ sɔɔŋ o bɔŋaŋndo wa nyɛkɛndɛi. Wana cho bɔŋaŋndo kumbioo wo nɔ mbo kɛsiŋ o kɔl maa bɔŋaŋndo nɔ mbo chuu a teleŋndo kinɛi. (Tofa pɛl 17 a 19.) Te wana cho bɔŋaŋndo kumbioo wo yeema pɛ nduyɛ mi fondaa wa o biŋndo choo, a hendul ndu bulu suaa isisioo o biŋndo choo le mbo wa suɛi loŋ, mi puaapilɛnɔ nɔ le suɛi yɔŋgoo wo sim o pɛŋgɛi nda yɔŋgu suɛiye choo. Te o yeema vɛlɛ pɛ, a kɛsul ndu tibiiyo le mbo chal loŋ a teleŋ sukuunɔɔ cho wa diomndaŋ veeloo wo nduyɛ a pɛl Yɔŋguŋ o Wali Pollo Niŋ o bɔŋaŋndo. Hei tosa teleŋndo tembu le.
WANA SILAA DIIŊ NDƆƆ
25. Te o bɛnda pɛ, bɛndu kundaa nɔ niŋ taasioo tau o suɛi yɔŋgoo niŋndo nɔ ni mbo tosa wallo hoo. Wali wana silaa diiŋ ndɔɔ cho ni, le bɛnduaa kundaa a buɛiyaa malalaŋnda silaa a sɔɔŋ nda yɔŋgu woŋ okɔɔ, te o bɛnda pɛ. Muŋ cho ni, pɛltaŋ o Bɔŋaŋ Yoomu Naa a Wali Pollo, sɔɔŋ luŋndoŋ, wanaa chua chilaŋ le Pɛɛku Bandu Mɛŋgɛlaa wa, Pɛɛku Baabui Kundaa, a wanaa veelaa ladiomnda. (Tofa pɛl 19.) Te o yɔŋ pɛ mi bɛnduaa kundaa nɔ taasioo tau o sɔɔŋ yɔŋgoo niŋ, a waŋnda pɛɛkoo wa wa pɛ tau o kundaa niŋ, mɛɛ a nɔ ma wa wana silaa diiŋ ndɔɔ siŋgaa iwɔsi o iwɔsi. O bɛnda mi wana silaa diiŋ ndɔɔ yɔŋgu silaa le suɛi kɛ kɛ yɔŋguŋ pɛ le.
WANAA KUA O TOŊGO DIIŊ NDƆƆ NIŊNDA
26. Te sukuuwa wa pɛ tau o kundaa niŋ, kɛɛsiaa tosaŋ le mi kundaa nɔ toŋgo diiŋ ndɔɔ le mi sukuuwa kɔ yɔŋgu sɔɔŋ loŋ. Toŋgo diiŋ ndɔ kɛ kɛ nɔ mbo nɔ wana silaa suliŋndo, nduyɛ o bɛnda mbo wa bɛndu kundaa. Te o bɛnda pɛ, buɛi malalaŋ suliŋndo wa wana silaa. Bɛnduaa kundaa nɔ ni ma hɛli wana bɛnda le wallo hoo tosaa wo, nduyɛ ma kɛɛsiaa te a tosa ndu pɛ a teleŋndaŋ. Wana silaa nɔ mbo tol nɛi chɔmaa cho o pɛl 18 wo niŋndo kɔɔli. Te o yɔŋ pɛ mi toŋgo diiŋ ndɔɔ wa, a dimul sukuuwa le ma kuɛ o toŋgo diiŋ ndɔɔ te Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ chuu dɔɔ pɛ o pɛl Nyɛm Tɔɔmaŋ o Diom Mɛlɛkaa Niŋ le bɔŋaŋndo. A nɔ ma miiŋgu o toŋgo tasoo niŋ te sukuunɔ mɛɛlaa chii pɛ suɛi yɔŋgu.
VIDUEILAŊ
27. La nɔ mi la soliŋ vidueila nda hɛli laŋ kpeku le bɔŋaŋndo hoo. Vidueilaŋ le bɔŋaŋ naŋ bii o lɔɔ tɛɛŋndo la cho wa o JW Library® choo nduyɛ a sɔla laŋ sanaa a nyɛm mapuuluŋ kɛ kɛ.
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
S-38-KI 11/23