Naa Bandu Mɛŋgɛlaa KƐSI YAULAŊ O INTANƐITIIYO WA
Bandu Mɛŋgɛlaa
NAA KƐSIAA LAYAUWA O INTANƐTIIYO CHOO
Kisiei
Ɔ, ɔ, Ɛ, ɛ, Ŋ, ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ŋ
  • ŋ
  • BAABUIYO
  • YAULAŊ A NYƆƆŊ
  • BƆŊAŊNDAŊ
  • w22 Yindimiiyo p. 22-27
  • Mala Chaaŋaa Num aa Laalaŋnda a Teleŋ Sɔɔŋ Kindilaŋ Komal Nda Woŋ

Viduei cho le fondaa hoo le.

Mal Haki, bahawɛi pɔmbɔ yɔŋnuŋ le num vidueiyo hoo solullo.

  • Mala Chaaŋaa Num aa Laalaŋnda a Teleŋ Sɔɔŋ Kindilaŋ Komal Nda Woŋ
  • Bandu Mɛŋgɛlaa le Masale Chɛhowaleŋ Yondaa—2022
  • Suɛi Lebolii Pɔmbuɛi
  • Fonda Soo a Nyɛ Pilɔɔ Wo
  • MALA PUAAPILIAA A NDEPILIAA NUMNDA TE NAA DEL PƐ
  • MALA PUAAPILIAA A NDEPILIAA NUMNDA TE KPUNDƆƆ DEL PƐ
  • MALA PUAAPILIAA A NDEPILIAA NUMNDATE A TUSI NDA PƐ NYƐPALAA CHOO
  • A Tiuba Ma Wa o Kɔl Nyulu Niŋ te Sɔɔŋ Kɔl Tambɛiyo Komal Num Pɛ
    Bandu Mɛŋgɛlaa le Masale Chɛhowaleŋ Yondaa—2022
  • Bɛnduaa Kundaa, La Hiou Lachi a Tamasi Kiilanɔɔ Pɔɔl Wo Tolɔɔ Kɔɔli
    Bandu Mɛŋgɛlaa le Masale Chɛhowaleŋ Yondaa—2022
  • Vɛɛnɛ Kundaa Cho yɛ o Kɔɔnaa?
    Tuei Yoomoo Yeela Lefafɛɛŋ!​—Yauwo le Baabuiyo Pɛɛkoo
  • “Veelu Bɛnduaa Kundaa”
    Bandu Mɛŋgɛlaa le Masale Chɛhowaleŋ Yondaa (O Naŋ Pɛɛku Wo)—2025
Chɔɔlu Nua
Bandu Mɛŋgɛlaa le Masale Chɛhowaleŋ Yondaa—2022
w22 Yindimiiyo p. 22-27

BUŊGƐI PƐƐKƐI 52

Mala Chaaŋaa Num aa Laalaŋnda a Teleŋ Sɔɔŋ Kindilaŋ Komal Nda Woŋ

“Teleŋ o teleŋ te a sɔla fondaa le wanaa cho o ba hawɛiyo niŋ nda kɛndɛi tosallo pɛ, tosal nda.”​—PULƆ. 3:27.

CHONDII 103 Wanaa Mandaa Lasaa Mɛlɛka Ke Naa Wa

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊa

1. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, vɛɛ Chɛhowa muli yɛ piɛile buɛiyaa nduaa?

A SINA pa maa Chɛhowa tiuba mbo soliŋ num kpeku le piɛile waŋndo mulioo? O yɔŋ bɛɛ aa bɛndu kundaa, buɛi malalaŋndo, kɔɔfanɔɔ, ɔɔ wana dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ ŋ cho ni, Chɛhowa tiuba mbo soliŋ num kpeku. Nduyɛ o yɔŋ bɛɛ ma wa o yuuwɛi ɔɔ ma wa feleŋgɔnɔ. Lepum, mi wana cho Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo wo nyuna ndu o piɛileŋ niŋ le malaa. Te hei yɔŋnuŋ pɛ, mi Chɛhowa soliŋ bɛnduaa kundaa a buɛiyaa laalaŋaa cheleŋ kpeku le ma luei wana koŋ yoomuaŋ. (Kolo. 4:​11) Dikeŋnaŋ bɛndoo pila i cho ni le Chɛhowa piɛiyo, a le puaapiliaa a ndepiliaa wa o bahawɛilaŋ niŋnda malaa. Ŋ tiuba miŋ tosa hei te naa tiu ba o ba fee wo del pɛ, mi kpundɔɔ del, ɔɔ ma tusi puaapiliaa a ndepiliaa naa nyɛpalaa choo.

MALA PUAAPILIAA A NDEPILIAA NUMNDA TE NAA DEL PƐ

2. Le yɛɛ i wa yɛ ikala le puaapiliaa a ndepiliaa naa malaa te naa tiu ba o ba fee wo del pɛ?

2 Te naa tiu ba o ba fee wo del pɛ, mi i wa ikala le maaliaŋndo vellaa velle. Le tamaseliiyo, naapum miŋ yeema le chaaŋaa naa kɔlaŋ yilɔɔ. Kɛ ŋ tiuba le keŋ tosaa le. Miŋ yeema vɛlɛ wanaa nɔ nyɛsɔlaa bɔɔ le wa kɛndɛi tosallo a nyɛdiaa. Keŋ bɛɛ, mi i wa ikala le tosaa. Nduyɛ, miŋ yeema le acheleŋnda malaa, kɛ hei bɛɛ ve bɛɛŋ bɛɛŋ le tosaa le taama taama te waŋnda o yuŋgu naa niŋ wa pɛ a naa ɔɔ ma nɔ nyɛsɔlaa bɔɔ le. A koŋ kpou, ŋ yeema miŋ mala puaapiliaa a ndepiliaa naa. Mi Chɛhowa naŋ kɔl tau te ŋ kindiŋ pɛ o nɛi o nɛi niŋ le nda malaa. (Pulɔ. 3:​27; 19:​17) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa?

3. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o tamasi bɛnduaa kundaa cho o kunda Desi wo niŋnda? (Chɛluimaya 23:4)

3 Nyɛ bɛnduaa kundaa nɔ ma tosa wo. Te bɛndu kundaa ŋ cho ni, mɛɛ kindiŋ ma sina puaapiliaa a ndepiliaa numnda nyɛkɛndɛi. (Nuawɔ Chɛluimaya 23:4.) Mi Desi, ndepilɛnɔ naŋ soo a ndu okɔɔ o buŋgɛi naŋ hiou ve niŋndo dimi aa: “Mi bɛnduaa kundaa o kunda wali poli naa niŋ ndaa kuɛ a naa latulu o wali pollo niŋ a o chuuŋgiaŋnda cheleŋ.”b Mi sɛmbɛ bɛnduaa kundaa dɔu wo tosa ndi tɛtɛlɛ le Desi malaa mɛɛ naa Kolonaa del mi waŋnda a tiŋ o yuŋgu ndɔɔ niŋ sɔla piɔmndo a naa koŋ.

4. Le yɛɛ i wa yɛ tɛtɛlɛ le mi bɛnduaa kundaa mala Desi, nduyɛ yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o keŋ niŋ?

4 Mi Desi dimi aa: “Le mɛɛ yaa nɔ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a bɛnduaa kundaa yɛ, mi hei tosa ndi tɛtɛlɛ le mi chɔm nda sɔɔŋ wa ya o kɔlloŋ, nduyɛ a buulaŋnda nilaŋ.” Yɛɛ bɛnduaa kundaa pɛɛku yɛ o hei niŋ? Wa puaapiliaa a ndepiliaa numnda hɔlteŋ choo tuupa mi sɔɔŋ kindilaŋ komal nda. Bii nda ichaŋya. Te naa tiu ba o ba fee wo del pɛ, nduyɛ ma tiu lɛ ba le kɔlaŋ nda yilɔɔ le, mɛɛ kindiŋ ma nuuviaa nɛila cheleŋ le ma wa suukaŋndo a nda. Mi Desi dimi vɛlɛ aa: “Teleŋnda bɔɔbɔɔ, mi bɛnduaa kundaa yɛ yiaa veelu ya ɔɔ yɔŋ ya yooŋgoo o paaleŋ niŋ. Mi che bɛɛ yaa sina bolii Baabui ndaa yɔŋ ya o yooŋgulaŋ niŋnde walaŋ, kɛ mi ndii pilaŋ ya kɔllo tau.”

5. Vɛɛ bɛnduaa kundaa tiu yɛ ba ma sina bahawɛila puaapiliaa a ndepiliaa ndaa, nduyɛ ma mala nda?

5 Nɛiyo opilɛ o mala bɛnduaa kundaa le bahawɛila puaapiliaa a ndepiliaa sinaa wo cho nyuuniaa nda o nɛi chaa niŋ ni. (Pulɔ. 20:5) Baa puaapiliaa a ndepiliaa numnda nɔ pa nyɛdiaa, koowaŋ a nyɛm cheleŋ nda hauba woŋ? Baa wali ndaa cho pa nda hiɔlɔŋ? Ɔɔ a cho nda pa soli chiɛɛniŋ le mɛɛ nda nɔ paawa chiɛi le yɛ? Baa a yeema pa malaa le sɔlaa nyɛm masaleŋ le yɔŋgu le waŋnda malaa wo? Mi Desi sɔla vɛlɛ malaa chaaŋaa nduaa laalaŋnda o ba. Kɛ nyɛ mala ndu tau wo cho kɔl dɛɛniaa a kaala bɛnduaa kundaa chɔm ndu le mbo biunuŋ a teleŋ kala kala koŋ ndo ni. Mbo dimi aa: “Mi bɛnduaa kundaa ndaa piɛi a ya latulu. Mi che bɛɛ yaa loonuŋ nyɛ kpeekpei ndaa dimi o piɛileŋ niŋndo le, kɛ I loonuŋ mɛɛ yaa sinaŋ yɛ. O nɛiyo hoo choo Chɛhowa wa ya dimullo ni aa: ‘A cho numpilɛ le.’”​—Aisaya 41:​10, 13.

Fotueilaŋ: 1. Puaapilɛnɔɔ cho pɛllo tosaa o bɔŋaŋndo o Toŋgo leMasaa. O cho nyɛ ndɔ mapuuloo soliŋndo kpeku le puaapilɛnɔ cho a naa o ndu lo bɛɛ, mbo wa o Zoom choo wo chɔɔ. 2. Puaapilɛnɔ yuwɛiyo heelu baa o Zoom le nyunaa mulioo. A handu ndu kpɛɛleŋ o miliŋ le halikpeŋ mbo nɔla yoomoo.

Puaapilɛnɔ cho pɛllo tosaa o bɔŋaŋndo wo cho a kɔl kɛndɛ, le mɛɛ o cho chaaŋaa nduaa laalaŋnda tueiyɔɔ mulila kɔl dɛɛniaalaŋ yɔŋgoo yɛ. O dimul puaapilɛnɔ cho a naa, mbo wa o ndu lo bɛɛ wo le mbo yɔŋgu muli ndɔɔ o Zoom choo (Tofa pɛl 6)

6. Yɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ o kundaa niŋ tiu yɛ ba ma tosa le acheleŋnda malaa? (Tofa fotueiyo.)

6 Nyɛ acheleŋnda tosa wo. Mi che bɛɛ bɛnduaa kundaa kpeekpei Chɛhowa ke kalaŋndo ni le puaapiliaa a ndepiliaa ndaa dɛɛniaa, kɛ o yeema mi naa kpou dɛɛniaŋ nduyɛ miŋ maaliaŋ vellaa velle. (Kalee. 6:​10) O yɔŋ bɛɛ a nyɛɛmbɔ koni naŋ chɔm puaapilɛnɔɔ ɔɔ ndepilɛnɔ cho o bahawɛiyo niŋ ɔɔ a naa wo kaalaa ni, mi hei tosa mbo sinaŋ nyɛkɛndɛi. Chuaambɔɔ tosa wallo a kala ndɔ ɔɔ a finya ndɔ le puaapilɛnɔɔ malaa. Naapum feleŋgɔnɔɔ yɔŋguŋ le mbo kɔ piindul ndepilɛnɔɔ nyɛm o yeema woŋ. Te o bɛnda vɛlɛ pɛ, a yau nyɛdiaa ma you puaapilɛnɔɔ ɔɔ ndepilɛnɔ cho a naa wo. A tonya, te naa tiu ba o ba fee wo del pɛ, mi wana o wana o kundaa niŋ yeema kɔl dɛɛniaa. Naapum ŋ chua teleŋndo le suukaŋndo a puaapiliaa a ndepiliaa naa te ŋ mal pɛ bɔŋaŋndo. Te ŋ tiuba le suukaŋndo a nda le, mɛɛ o bɛnda miŋ veelu nda o foŋndo choo, miŋ wa chaŋnaŋndo. Mi bɛnduaa kundaa bɛɛ yeema kɔl dɛɛniaa. Mi puaapiliaa a ndepiliaa apum poonyial nda yaulaŋ le nda balikaa mello. Mi bɛnduaa kundaa tosa wallo kalaŋ mbo hiou maa paandu, taama taama te naa tiu ba o ba fee wo del pɛ. I cho bɔɔ suɛi kɛndɛ le kindiŋndo o nɛi o nɛi niŋ le “dɛɛniaŋndo vellaa velle, a yoomuaŋ lueinaŋndo.”​—1 Tɛsa. 5:11.

MALA PUAAPILIAA A NDEPILIAA NUMNDA TE KPUNDƆƆ DEL PƐ

7. Yɛɛ yɔŋnuŋ yɛ te kpundɔɔ del pɛ?

7 Te kpundɔɔ del pɛ, mi yoomu waŋndo siŋgaŋ o lepilɛ niŋ kpe. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, mi nyɛm kiɔɔŋ hɛluŋ waŋnda a chiɛila ndalaŋ. Ɔɔ naapum mi wanaa ndaa kaalaa sɔla piɔmndo. Puaapiliaa a ndepiliaa naa bɛɛ, mi sɔɔŋ muŋ komal nda. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le nda malaa?

8. Yɛɛ bɛnduaa kundaa a wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa nɔ yɛ ma tosa tuupa mi kpundɔɔ del?

8 Nyɛ bɛnduaa kundaa nɔ ma tosa wo. Bɛnduaa kundaa, la mala puaapiliaa a ndepiliaa nyaa ma bɛɛndiaŋ tuupa mi kpundɔɔ del. La tosa a sabu mi wana o wana o kundaa niŋ sina nyɛ o nɔ mbo tosa wo, nduyɛ mbo suukaŋ a bɛnduaa kundaa te keŋ yɔŋnuŋ pɛ. Mi Makilɛti naŋ soo a ndu okɔɔ o buŋgɛi naŋ hiou ve niŋndo dimi aa: “Mi bɛnduaa kundaa naa yɔŋgu suɛi o pɛl bahawɛila kundaa niŋ. Ma dimul naa o suɛi keŋ niŋ maa, boondii yiŋnde bɛŋndeŋ le del o tanda naa niŋndo chuu wɔ le. Ma dimi maa teleŋ o teleŋ masaleŋ le dimi pɛ le miŋ faŋaŋ o fondaŋnda naalaŋ, ɔɔ maa kpundɔɔ cho hunɔɔ, ŋ nɔ miŋ keleŋa faŋaŋ.” A teleŋndo kinɛi nda yɔŋgu suɛi keŋ ni. Kanifuule, chɔŋ a teleŋ nda yɔŋgu ndi wo, lɔɔlaŋ la ŋuɛɛnu kinɛi la hiou ni mi yiŋnde bɛŋndeŋ le kanduŋ. Te wana cho yuŋgoo bolleŋndo wa pɛ pɛɛku leyuŋgoo tosaa a yuŋgu ndɔɔ, o nɔ mbo suukaŋ a nyɛ wana o wana o yuŋgoo niŋ nɔ mbo tosa wo te kpundɔɔ del pɛ. Te num a chuauwaa numnda wa pɛ a bɛɛndiaŋ, keŋ mala nya mi la kɛsi kɔltaŋ o yɔŋ bɛɛ mi kpundɔɔ del o tanda nyaa niŋ.

9. Vɛɛ bɛnduaa kundaa tosa yɛ wallo diompilɛ tuupa mi kpundɔɔ del, a te o del pɛ?

9 Te wana cho kunda wali pollo chilaŋndo ŋ cho ni, mɛɛ o bɛnda ma nɔ nɔmbɛila wanaa cho o kunda wali poli numndo niŋnda, nduyɛ ma sina chiɛɛla ndalaŋ. Chum mi kpundɔɔ del fɛŋ malaŋ ŋ kindiŋ le nɔmbɛila ndalaŋ biyɔɔ le. Dɔu laŋ kpou o yau choo, nduyɛ ma wa laŋ tofaa teleŋ o teleŋ te la cho pɛ wallo. Okoŋ te kpundɔɔ del pɛ, a tiuba ma veelu puaapiliaa a ndepiliaa numnda le sinaa nyɛm nda hauba woŋ. Te a sina pɛ yeemaŋ ndaŋ, keleŋa bɛndu kunda kɔɔna sɔɔŋ ndo dimul, mi ndu dimul buɛi ibuŋgaa a ndi okɔɔ. Te puaapiliaa haa kpou tosa pɛ wallo diompilɛ, a tiuba ma mala wanaa kpundɔɔ komalla. Mi Makilɛti dimi maa mɛɛ yiŋnde bɛŋndeŋ le del, mi buɛi nda ibuŋgaa tosa wallo le hawɛilaŋ 36. O wa kindiŋndo le bɛnduaa kundaa nɛi chɔmaa kioo le puaapiliaa a ndepiliaa 450 mal fondaŋnda ndalaŋ, ma kua o fondaŋnda cheleŋ niŋnda malaa. (2 Kɔliŋ. 11:​27) Le hei, mi puaapiliaa a ndepiliaa ndaa yeema fondaŋnda lɔlaalaŋ nda kpou sɔla fondaŋnda lɔlaalaŋ.

10. Le yɛɛ bɛnduaa kundaa che yɛ puaapiliaa a ndepiliaa ndaa kɔltaŋ dɛɛniaa nyɛ sɔvɛ bɛndu? (Chɔŋ 21:15)

10 Mi bɛnduaa kundaa mala puaapiliaa a ndepiliaa ndaa o Mɛlɛka piɛiyo niŋ a nyɛm nda hauba woŋ. (1 Pitɛ 5:2) Te kpundɔɔ del pɛ, nyɛ tase nda nɔ ma tosa wo cho ni maa, a nɔ ma sina te puaapiliaa a ndepiliaa nɔ pɛ nyɛdiaa, nyɛlaŋ, a naa lɔlaa. Kɛ mɛɛ teleŋndo hiau fau, mi wanaa kpundɛ koŋ komalla yeema kɔl dɛɛniaa a nyɛm mala nda o Mɛlɛka piɛiyo niŋndoŋ teleŋ o teleŋ. (Nuawɔ Chɔŋ 21:​15.) Halɔɔ cho wana pilɛ o Kunda Cho Lɛuve Chilaŋndo choo. Nduyɛ, o suukaŋ niŋ a wanaa bɔɔbɔɔ kpundɔɔ komalla. Mbo dimi aa: “Mbo chua teleŋndo tau le mi wanaa kpundɔɔ komalla puɛɛnuŋ a nyɛm hɛluŋ nda woŋ okɔɔ. Kɛ te o wa pɛ maa nyɛm nda kaala tau woŋ ɔɔ wanaa ndaa kaalaa sɔla piɔmndo ni, a puɛɛnuŋ a keŋ okɔɔ le. Nduyɛ o kendu ma puɛɛnuŋ a mɛɛ yoomu ndaa wa o kpundɔɔ niŋ yɛ okɔɔ. Teleŋ o teleŋ nda yiyaŋ pɛ a sɔɔŋ muŋ okɔɔ, ma tambu kɔl tau. Kɛ keŋ chɔm nuaa maa puaapiliaa a ndepiliaa haa nɔ laalaŋ bɔɔ le le, lende naa waŋnda chieeya cho ni.”

11. Yɛɛ bɛnduaa kundaa nɔ yɛ ma tosa le wanaa kpundɔɔ komalla malaa?

11 Bɛnduaa kundaa nɔ ma kɛsiŋ silaa hoo o kɔl. Ndu cho ni maa, “la chaŋ a wanaa cho chaŋndo wa latulu.” (Luomaŋ. 12:​15) A nɔ ma wa wanaa kpundɔɔ komalla dimullo maa Chɛhowa a puaapiliaa a ndepiliaa ndaa kaala wɔ nda kɛ. Bɛnduaa kundaa nɔ ma mala yuŋgulaŋ le ma hiou lachi a sɔɔŋ ndaŋ ŋMɛlɛkayaŋ tosaa. Ŋpum cho ni, piɛileŋ, pɛɛkoo, kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ, a o wali pollo niŋ. A nɔ vɛlɛ ma dɛɛniaa kalaŋ chuauwa le ma handu kɔllo o nyɛm kpundɛ kɛ kɛ nɔla mbo tɛɛmbuu le woŋ choo. Kalaŋ chuauwa, la loonuŋ chuauwaa nyaa maa Chɛhowa cho hiouwɔɔ lachi a waa chaaŋ nda, nduyɛ maa o cho nda wa malaa teleŋ o teleŋ. La tɛɛsial nda maa a tiuba ma lo o yuŋgu cho Chɛhowa piɛiyo chieeŋndo balɔɔ silɔ wo tɛɛŋ. Puaapiliaa a ndepiliaa haa cho a bɛɛndiaŋ teleŋ o teleŋ le nda malaa.​—1 Pitɛ 2:17.

Ndepilɛnɔɔ nda po ndɔɔ mal fondaŋ ndaa, ma wa o tɛndii nda kindu wo niŋ o fondaŋ cheleŋ, mi pɔnɔɔ a lanɔɔ yoo nda nyɛdiaa a nyɛm cheleŋndoŋ.

Baa a yɔŋguŋ pa le malaa yɔŋgoo te kpundɔɔ del pɛ o tanda nyaa niŋ? (Tofa pɛl 12)e

12. Yɛɛ acheleŋnda nɔ yɛ ma tosa le malaa yɔŋgoo te kpundɔɔ del pɛ? (Tofa fotueiyo.)

12 Nyɛ acheleŋnda nɔ ma tosa wo. Te kpundɔɔ del pɛ o fondaŋ ŋ cho wo ikɛi, mɛɛ nyuna bɛnduaa kundaa le ma chɔm num mɛɛ ŋ tiuba le malaa yɔŋgoo yɛ. Naapum a yɔŋgu fonda lɔlaa le wanaa kpundɔɔ komalla le teleŋ biŋgi, ɔɔ le wanaa huŋ le fondaŋnda ndalaŋ miŋgioo taŋgullo wa. A yɔŋguŋ vɛlɛ le kɔlaŋ a nyɛdiaa o fondaŋnda ndalaŋ a le nda nyɛm nda hauba woŋ kioo. Te kpundɔɔ del pɛ landaŋ a fondaŋ ŋ cho wo, a tiu vɛlɛ ba ma yɔŋgu malaa. Vɛɛ ŋ tosa yɛ keŋ? Piɛi le wanaa kpundɔɔ komalla. (2 Kɔliŋ. 1:8-11) A yɔŋgu vɛlɛ malaa, sanaa a tooloo yɔŋgoo le wali dimiaa yooŋgu kɛndɛ cho tosaŋndo chieeŋndo balɔɔ silɔ wo. (2 Kɔliŋ. 8:​2-5) Te a yeema pɛ ma yɔŋguŋ le wanaa kpundɔɔ komalla malaa, mɛɛ nyuna bɛnduaa kundaa le ma chɔm num nyɛ ŋ nɔ ma tosa wo. Te a chɛl num pɛ le keŋ tosaa, naapum a cho num pɛɛku le ma soliŋ num kpeku ba o ba nda yeema pɛ, nduyɛ a teleŋ kɛ kɛ.

MALA PUAAPILIAA A NDEPILIAA NUMNDATE A TUSI NDA PƐ NYƐPALAA CHOO

13. Simulta kuɛɛ puaapiliaa sɔla yɛ o lɛŋii nda kuuna wali naa ve niŋ?

13 O lɛŋii nda kuuna wali naa ve niŋ, mi nyɛpalaa nda tusi puaapiliaa a ndepiliaa naa choo wo tosa mi yoomoo wa o kala kpoke le nda. Mi puaapiliaa o lɛŋii waa nuaa niŋ sɔla bahawɛi nyɛsɔlaa, ma naa, nduyɛ mi wanaa nda kaala wa sɔla piɔmndo. Kɛ le mɛɛ wali naa wa o kuunaa bɛŋgu yɛ, bɛnduaa kundaa tiuba ma kuɛ nda yilɔɔ, ɔɔ ma suukaŋ a nda fɛɛsɛŋ le nda kɔl dɛɛniaa kioo le. Mi hei yɔŋnuŋ Andilee puaapilɛnɔ naŋ soo okɔɔ o buŋgɛi naŋ hiou ve niŋndo. Ndepilɛnɔɔ o kunda ndɔ wali pollo niŋ ndoo nɔ nyɛsɔlaa bɔɔ le. Mi mɔmbillo del a ndepilɛnɔɔ hoo. Le hei, mbo kei o yaambɔɔla kala kalalaŋ bɛŋgu. Ndoo tiu lɛ ba mbo tosa wali le. Mi che bɛɛ wali naa wa o kuunaa bɛŋgu nduyɛ mi naa Kolonaa del, kɛ mi puaapiliaa kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ le malaa yɔŋgoo. A tonya, mi Chɛhowa cha bahawɛi ndepilɛnɔɔ hoo, nduyɛ mbo soliŋ puaapiliaa kpeku le ndu malaa.

14. Vɛɛ bɛnduaa kundaa kɛsi yɛ tamasi kɛndɔɔ le Chɛhowa tiindaŋndo?

14 Nyɛ bɛnduaa kundaa nɔ ma tosa wo. Mi Andilee piɛi o Chɛhowa lo, nduyɛ mbo tosa nyɛ o tiuba wo. Mi Chɛhowa soliŋ puaapiliaa a ndepiliaa naa wa fɛɛsɛŋ le kelaa wa kpeku, le ndu malaa. Mi apum ndaa chua ndepilɛnɔɔ hoo o mɔmbilta ndalaŋ niŋ le kɔlaŋ a ndu o fondaŋ chiɔuwaa. Mi apum ndaa ke ndu vɛlɛ nyɛsɔlaa. Mi Chɛhowa soliŋ nda kpeku le tosaa nyɛ nda tiuba wo, nduyɛ mbo duau sɛmbɛ ndaa sala tau. (Hibu. 13:​16) Bɛnduaa kundaa, te o yɔŋ pɛ ma kuuna wali naa otiŋ o lɛŋnde nyaleŋ niŋ, la ke acheleŋnda waltaŋ le tosaa. (Chɛlui. 36:​5, 6) I hiou kpou ve, la tiindaŋ Chɛhowa. O tiuba mbo soliŋ nya kpeku le yeemaŋ puaapiliaa a ndepiliaa peeloo.

15. Yɛɛ mala yɛ naa miŋ hiou lachi a waa o diompilɔɔ niŋ, o yɔŋ bɛɛ ma tusi naa nyɛpalaa choo?

15 Nyɛ acheleŋnda nɔ ma tosa wo. Te wali naa wa pɛ o kuunaa bɛŋgu, naapum ma dimul naa le waa bɔŋaŋndaŋ biyɔɔ o kundala pɔmbɔlaŋ niŋ. Lelaŋ, suŋ suŋ naŋ nɔ ni miŋ wa o kɔl nyulu niŋ a puaapiliaa a ndepiliaa naa mbo hiou maa paandu. Setana naŋ nɔ ni miŋ simul kɛ o cho puaapiliaa a ndepiliaa naa le. Handu kɔllo o biondɔŋnda puaapiliaa a ndepiliaa numnda choo le. Nduyɛ te isɔɔ keekaŋ nya tɛɛŋ pɛ, la keleŋa ndi toosiaa. (Pulɔ. 19:​11; Ɛfi. 4:​26) Chua chilaŋ le acheleŋnda malaa. (Tai. 3:​14) Mi mala puaapiliaa a ndepiliaa yɔ­ŋgu ndepi­lɛnɔ wa o bahawɛiyo niŋndo, mala wanaa wa o kunda wali poli ndɔɔ niŋnda tau. Mi nda kpou sɔɔŋgaŋ kpɛɛluŋ maa leyuŋgu.​—Sam 133:1.

16. A mɛɛ Koloosiaŋnda 4:​3, 18 dimi yɛ, vɛɛ naŋ mala yɛ puaapiliaa a ndepiliaa naa nda cho nyɛpalaa tusioo choo wa?

16 Puaapiliaa a ndepiliaa naa o waalaŋ niŋ cho hiouwɔɔ lachi a Chɛhowa piɛiyo, mi che bɛɛ masaleŋ le kuuna wali naa otiŋ o lɛŋii ndɛi niŋ. A dɔu niŋ apum o chiɛila manyumndaŋ niŋ le laalaŋ ndaa. Ŋ tiuba miŋ piɛi le nda vɛlɛ a le yuŋgula ndalaŋ. Ŋ piɛi vɛlɛ le puaapiliaa a ndepiliaa cho yoomula ndalaŋ lueiyo o kpundɔɔ niŋ le suŋgɔɔ le puaapiliaa haa o lemasa, le nda kioo nyɛm nda hauba o Mɛlɛka piɛiyo niŋndoŋ, a nyɛm cheleŋ.c (Nuawɔ Koloosiaŋnda 4:​3, 18.) Fɛɛŋ bɛɛ pɛɛsa kpaaya piɛile numndeŋ le nɔ wo le!​—2 Tɛsa. 3:​1, 2; 1 Timo. 2:​1, 2.

Kalaŋ chuauwa cho pɛɛku leyuŋgoo tosaa a chuawaa ndaa ŋiɔɔŋ nda. Po ndaa cho suɛi a nyɛ o pɛɛku o vidueiyo hoo niŋndo okɔɔ. “Daaniɛɛ​—Nyɛ o Nyɛ Feŋa Ndu o Laalaŋndo Choo Le.”

Vɛɛ ŋ bɛɛndiaa yɛ yuŋgu numndo suŋ suŋ le nyɛpalaa nda tusi niŋ naa choo wo? (Tofa pɛl 17)

17. Vɛɛ ŋ bɛɛndiaŋ yɛ suŋ suŋ le nyɛpalaa nda tusi niŋ naa choo wo?

17 Suŋ suŋ nya nɔ ni mi la bɛɛndiaŋ maa leyuŋgu, le nyɛpalaa nda tusi niŋ naa choo wo. (Walta. 14:​22) Kindiŋ le yiyaŋndo a sɔɔŋ wɔɔŋ cho yɔŋnɔŋndoŋ kpou okɔɔ le. Kɛ kindi chaŋyɛi ŋ nɔ a Chɛhowa ve poŋ, nduyɛ ma mala chuauwaa numnda mi nda bɛɛ tosa nyɛ pilɛ koŋ. Te a tambu pɛ kɔl teleŋndaŋ lapum, piɛi o Mɛlɛka lo nduyɛ ma dimul ndu nyɛ o nyɛ cho num o kɔl. (Sam 62:​7, 8) Te o yɔŋ pɛ maa num cho yuŋgoo bolleŋ ni, mɛɛ yaasiaa sabula naŋ nɔ miŋ dɔu tiindaŋndo o Chɛhowa niŋndaŋ a yuŋgu numndo latulu.d Te o yɔŋ pɛ mi kpundɔɔ del o fondaŋ nyaa, bɛɛndiaŋ numndo vɛlɛ a tiindaŋ ŋ nɔ o Chɛhowa niŋndo cho chuauwaa numnda mala ma nɔ kɔl simulaa, nduyɛ ma kɛsi kɔltaŋ.

18. Yɛɛ cho yɛ yɔŋnɔŋ o chilaŋ niŋ?

18 Mi kɔl nyulu Mɛlɛka yuŋgu wo tosa miŋ waŋnuŋ hɛnɛkɛ. (Filipi. 4:​6, 7) O yɔŋ bɛɛ mi naa tiu ba o ba fee wo del, mi kpundɔɔ del, ɔɔ ma tusi naa nyɛpalaa choo, mi kɔl nyulu Mɛlɛka yɔŋgu wo mala naa miŋ kɛsi kɔltaŋ. Mbo soliŋ bɛnduaa kundaa cho wallo tosaa kalaŋnda kpeku le naa kɔl dɛɛniaa kioo. Nduyɛ, o ke naa kpou dikeŋnaŋndo le miŋ maaliaŋ vellaa velle. Kɔl nyulu naŋ cho sɔlaa suŋ suŋndo cho naa bɛɛndiaa le simulta komal naa niŋ o chilaŋ niŋndaŋ. Nduyɛ, o cho naa vɛlɛ bɛɛndiaa le “nyɛpalaa bɛndoo.” (Maa. 24:​21) A teleŋ koŋ, ŋ nɔ niŋ miŋ wa o kɔl nyulu niŋ vɛlɛ miŋ mala acheleŋnda le ma tosa nyɛ pilɛ koŋ. Kɛ te nyɛpalaa bɛndoo hiou pɛ, sɔɔŋ kɔl tambɛiyoŋ ve lɛ niŋ kposoŋ te. A teleŋ koŋ kpeekpei naŋ cho tuu Chɛhowa ndoo nɔ le naa wo tueiyɔɔ yeela ni. Ndu cho ni, le miŋ wa walaŋ, nduyɛ miŋ wa o kɔl nyuloo niŋ lefafɛɛŋ.​—Aisaya 26:​3, 4.

VƐƐ Ŋ MALA YƐ PUAAPILIAA A NDEPILIAA NUMNDA . . .

  • te naa tiu ba o ba fee wo del pɛ?

  • te kpundɔɔ del pɛ?

  • te a tusi naa pɛ nyɛpalaa choo?

CHONDII 109 Kaala Chɛŋ o Kɔllo Niŋndo

a Teleŋnda bɔɔbɔɔ, mi Chɛhowa soliŋ buɛiyaa nduaa laalaŋnda kpeku le chaaŋaa ndaa laalaŋnda malaa te nyɛkindilaa komal nda pɛ. O tiuba mbo soliŋ num kpeku le ma dɛɛniaa puaapiliaa a ndepiliaa numnda kɔltaŋ. Ŋ tofaŋndɔ nyɛ naŋ tosa le wanaa cho o nyɛkindilaa niŋnda malaa wo.

b Diolaŋ lapum la siŋgaŋ.

c Lɛuve ɔɔ puaapiliaa cho o fondaŋnda leboltaŋ nda tiuba ma bii yaula naa pilɛŋ pilɛŋnda poonyiaa le yɔŋndo puaapiliaa a ndepiliaa naa cho o chiɛila manyumndaŋ niŋnda le.

d Tofa buŋgɛi hei, “Vɛɛ naŋ Bɛɛndiaŋ Yɛ Suŋ Suŋ le Nyɛpalaa Nda Tusi Niŋ Naa Choo Wo,” o Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ, Suɛɛsɔɔ 2019.

e TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Pɔnɔɔ a lanɔɔ yoo yuŋgu kpundɔɔ komal, ma mal fondaŋ ndaa wo nyɛdiaa.

    WOL le Sɔɔŋ Yaasiaa—Kisi (2010-2026)
    Chukku Ma Kinda
    Chuku Ma Kumbi
    • Kisiei
    • Share
    • Mɛɛ ŋ Yeema Yɛ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Sawalaŋ Le Tɛɛŋgei Soliŋndo Kpeku
    • Mɛɛ Naŋ Bii Yooŋgula Numndaŋ Yɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Chuku Ma Kumbi
    Share