BUŊGƐI PƐƐKƐI 8
CHONDII 130 Ŋ Waŋnuŋ Wanaa Malaa Haki
Vɛɛ Naŋ Mallɛ Acheleŋnda Haki Maa Chɛhowa?
“Mɛɛ Chɛhowa mal nya haki fasɛi yɛ, nya bɛɛ la nɔ mi la malnaŋ haki lende.”—KOLO. 3:13.
NYƐ NAŊ CHO PƐƐKU WO
Ŋ cho pɛɛku nyɛ naŋ nɔ miŋ tosa le acheleŋnda malɔɔ haki wo te a tosal naa pɛ suɛi tɛɛmbuu naa kɔllo ve.
1-2. (a) A teleŋ kuɛɛ i wa yɛ naa ikala o ba le miŋ mal waŋndo haki? (b) Vɛɛ Dɛnisi chɔm yɛ malɔɔ hakioo?
BAA ma che ndi pa ikala le ma mal acheleŋnda haki? Mi naa a bɔɔbɔɔ che ndi ikala taama taama, te waŋndo dimul naa ɔɔ tosal naa pɛ suɛi tɛɛmbuu naa kɔllo ve. Kɛ sɔɔŋ pum cho, ŋ mala naa le miŋ pɛŋgi waa a kɔl tuuwo nduyɛ miŋ mal acheleŋnda haki woŋ. Le tamaseliiyo, ŋ tofaŋndɔ suɛi yɔŋnaŋii ndepilɛnɔɔ diolaŋ Dɛnisi,a o chɔm malɔɔ hakioo o nɛi teŋgeŋndo choo wo. A wɔsii 2017, mi Dɛnisi nda yuŋgu ndɔɔ kua yilɔɔ o Fondaŋnda Lebolta Seiyaa Chɛhowaa ndaa kumbi sɛnɛilaŋ. Mɛɛ nda chii yilɔɔ ma wa miiŋgoo o ndalo bɛɛ, mi po cheleŋ wa kɔlaŋ a nyɛ nyaanaŋndo wo biandu nɛiyo mbo huŋ kundu mɔmbil nda wa niŋndo. Mi Dɛnisi wou o foofo loŋ. Kɛ, mɛɛ o miiŋgu o ndupila niŋ, ma dimul ndu maa chuauwaa nduaa yɔŋuluŋ tau, nduyɛ mi Bilayaŋ pɔnɔ ndɔ sɔla piɔmndo. Mɛɛ o yiyaŋ a nyɛ yɔŋnuŋ ndu wo okɔɔ, mbo dimi aa: “Mi tambu kɔl tau, nduyɛ yaa sina nyɛ yaa nɔ le tosaa wo le.” O mɛɛlulaŋ, mɛɛ o sina maa po kundu nda wo yɔŋnuŋ nyɛ o nyɛ le, mbo piɛi o Chɛhowa lo le mbo sɔla kɔl nyuloo.
2 Ma bii po koŋ, nduyɛ ma kua a ndu le ma kɔɔsa a ndu o toŋgo kialaa ŋyamaa niŋ, le sulɛi hɛluŋ ndu mi pɔnɔɔ Dɛnisi sɔla piɔmndo wo. Te toŋgo kialaa ŋyamaa ndoo dimi pɛ maa o nɔ di le, a wa ndu wou o chiɛi manyumndo niŋ. Kɛ mi waŋndo o chiɛi kialaa ŋyamaa niŋ dimul Dɛnisi maa, seile o cho timbi leŋ le cho tosa ni, ma wou poo hoo o chiɛi manyumndo niŋ ɔɔ ma mal ndu. Mi Dɛnisi dimi aa: “Mi sinaŋ mɛɛ mɛɛ nda tindi nuaa waŋndo pauwo, nduyɛ ma wou hɛlle tau leniŋ yɛ. Kanifuule yaa nɔ le suɛi a nyɛ nɛiyaa bɛndu komalla o yoomoo nuu niŋndo okɔɔ.” Lɔɔla biŋgi okoŋ kɔɔli, mi Dɛnisi chal o toŋgo kialaa ŋyamaa niŋ, le mbo timbi seileŋ po tosa mi yuŋgu ndɔɔ sɔla dɛnɛpalaa bɛndoo wo lachi. Yɛɛ ndoo dimi yɛ? Mbo nyuna wana kialaa ŋyamaa le mbo tuiinuŋ po koŋ inyiɛɛ.b Mɛɛ o chii suɛi, mi wana kialaa ŋyamaa tusi mɛmiaŋ. Mbo dimi aa: “O wɔsiŋ 25 ya chii o wali nuu niŋndo, kani bɛɛ I tuiyɔ i waa nuaa o toŋgo kialaa ŋyamaa hoo niŋ te. Nduyɛ, I tuiyɔ mi yuŋgu nda tosal suɛiyo, nyuna le ma tuiinuŋ wana tosal nda suɛiyo inyiɛɛ le. Lepilɛ bɛɛ I tuiyɔ diomnda waa nuaa, le kaalaa chɔmndo a malɔɔ hakioo le.”
3. Yɛɛ mala yɛ Dɛnisi le mbo mal haki?
3 Yɛɛ mala yɛ Dɛnisi le mbo mal haki? Mbo yiyaŋ a mɛɛ kpɛ Chɛhowa mal naa haki yɛ. (Maika 7:18) Te ŋ nɔ pɛ balika melaa le mɛɛ Chɛhowa mal naa haki yɛ, keŋ cho naa nyindɔɔ le mi naa bɛɛ mal acheleŋnda haki.
4. Yɛɛ Chɛhowa yeema yɛ naa miŋ tosa? (Ɛfisiaŋnda 4:32)
4 Chɛhowa yeema naa miŋ mal acheleŋnda haki fasɛi, mɛɛ ndu bɛɛ mal naa haki yɛ. (Nuawɔ Ɛfisiaŋnda 4:32.) O cho naa kɔl le miŋ wa a bɛɛndiaŋ le miŋ mal acheleŋnda haki te a tɛɛmbuu naa pɛ kɔl. (Sam 86:5; Luku 17:4) O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho yaasiaa sɔɔŋ sala yaa, ŋ mala naa le acheleŋnda malɔɔ haki woŋ.
CHƐL MAA LEPUM MI SUƐI PALA NUM
5. A mɛɛ Polowaa 12:18 dimi yɛ, vɛɛ naŋ sinaŋ yɛ te waŋndo tosal naa pɛ suɛi tɛɛmbuu naa kɔllo ve?
5 Miŋ tambu kɔllo tau te waŋndo dimi pɛ ɔɔ tosal naa pɛ suɛi, taama taama chaŋ naa kpɛɛluŋndo, ɔɔ wana naŋ cho o yuŋgoo niŋndo. (Sam 55:12-14) Lepum, mi nyɛ nɛiyaa naŋ sinaŋndo wa naŋ chaa a muɛi nda chuku naa ni. (Nuawɔ Polowaa 12:18.) Lepum miŋ kindiŋ le tosaa naŋ chaa suɛi nda tosal naa ve cho naa pala le. Kɛ te ŋ tosa lende pɛ, mɛɛ kiɔɔ naŋ cho koŋ muɛi nda chuku naa ve solioo o pauwo niŋ ni. O nɛi pilɛ koŋ choo, ŋ nɔ miŋ yiyaŋ nuaa maa, suɛi waŋndo tosal naa ve cho naa fula o kɔl, te ŋ chɔm pɛ o lahɔl maa i cho naa pala le le.
6. Yɛɛ naŋ tosa yɛ te waŋndo tɛɛmbuu naa pɛ kɔllo?
6 Te waŋndo tɛɛmbuu num kɔllo pɛ, naapum nyɛ tase ŋ tosa wo cho tumboo dɔɔnɔŋndo ni. Baabuiyo chɔm maa, lepum miŋ dɔɔnuŋ tumbe. Kɛ, o sila naa vɛlɛ maa ŋ nɔ miŋ dɔu kɔl tuu naa o mandaa bɛŋgu. (Sam 4:4; Ɛfi. 4:26) Le yɛɛ? Kanifuule, mɛɛ naŋ wa sinaŋndo yɛ nyindu naa ni le sɔɔŋ pum tosaa o nɛi wɔɔŋndo choo. Nduyɛ i cho ikala le mi kɔl tuuwo chuu naa fulamakɔɔli kɛndɔɔ. (Chemi. 1:20) Loonuŋ maa, mi che bɛɛ mi suɛi waŋndo tosal naa ve tosa miŋ dɔɔnuŋ tumbe, kɛ i lo a naa te ŋ cho pɛ lo o tumbe koŋ niŋ.
Tumboo dɔɔnɔŋndo cho nyɛ naŋ tosa wo ni, te waŋndo tosal naa pɛ suɛi wɔɔŋnde. Kɛ kɛsiŋndo suɛi keŋ o kɔl kɛsiaa naapila tosa wo cho koŋ ni
7. Yiyaŋnda cheleŋ kuɛɛ la huŋ yɛ naa o kɔl, te waŋndo tosal naa pɛ suɛi tɛɛmbuu naa kɔllo ve?
7 Te waŋndo bii naa pɛ biyɔɔ wɔɔŋndo, miŋ keŋ tosa miŋ sinaŋ vɛlɛ nyɛ nɛiyaa o nɛi cheleŋ choo. Le tamaseliiyo, mi ndepilɛnɔɔ diolaŋ Ana dimi aa: “Teleŋ ya wa o pɔmbɔ wo, mi finya nuu kɛɛ kala nuu, okoŋ mbo chua wana lanɔ ndoo tosal naa waltaŋ chiɛɛniŋndo o nɔɔ niŋ. Mi sinaŋ wanapilɛyɛi. Mɛɛ nda velu chuauwa, mi yiyaŋ maa chuauwaa kaŋ chua foofo nuu. Nduyɛ teleŋ ya wa chɔnɔŋndo wo, mi yiyaŋ maa wana o wana ndoo buulaŋ a ya le.” Mi ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Chɔɔchɛti tɛɛsiaa mɛɛ o wa sinaŋndo yɛ, teleŋ pɔnɔ ndɔ kɛɛ lo lechoo wo chɔmndo o ndu lo wo. Mbo dimi aa: “Ŋ wa o chaŋyɛi niŋ chɔŋ a teleŋ naŋ wa chɔnɔŋndo wo. Miŋ tosa wali lekɔɔfaa diompilɛ. Lelaŋ, mi tambu kɔl tau mɛɛ o tosalla suɛi hei.” Nduyɛ mi ndepilɛnɔ cheleŋ diolaŋ Nawomi dimi aa: “Paale pilɛ bɛɛ yaa yiyaŋ nuaa maa pɔnɔ nuu cho ya suɛi wɔɔŋnde tosal te. Mɛɛ o dimulla maa mbo tofa fotueila tumfondolaŋ o vioŋnɔŋndo niŋ, mi yiyaŋ maa o hui ya.”
8. (a) Ɔɔ sabulaŋ lapum la naŋ nɔ miŋ mal acheleŋnda haki wo? (b) Tɔnɔla kuɛɛ naŋ sɔla yɛ te ŋ mal pɛ acheleŋnda haki? (Tofa kɔfoo hoo, “Te Waŋndo Tɛɛmbuu Num Kɔllo Pɛ”)
8 Ŋ nɔ kpaaya o nyɛ acheleŋnda dimi, ɔɔ tosal naa wo choo le. Kɛ, ŋ nɔ kpaayaa o nyɛ naŋ dimi a o naŋ tosa wo choo. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, muli sɔvɛ naŋ nɔ miŋ ke nda wo cho nda malɔɔ haki ni. Le yɛɛ? Kanifuule, ŋ kaala Chɛhowa, nduyɛ o yeema naa miŋ wa wanaa malaa haki. Te ŋ hiou pɛ lachi a kɔl tuuwo nɔɔ, nduyɛ miŋ kɛɛ le acheleŋnda malɔɔ haki, mi keŋ tosa miŋ kuɛ le sɔɔŋ tosaa maa ŋdiɔm, nduyɛ mi hei paaliaŋ kɛndiaa naa. (Polo. 14:17, 29, 30) Ŋ tofaŋndɔ tamasi ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Kilisiŋ. Mbo dimi aa: “Te I dɔɔnuŋ tumbe pɛ mi yii hɔlla peŋ, I di vɛlɛ nyɛdiaa sɔvɛ le. I nɔla luaŋ nyɛkɛndɛi le, nduyɛ mi i wa ikala ya o ba le yapila dɔwɔɔ o mandaa bɛŋgu. Mi hei paaliaŋ nɔ nuu, vɛlɛ a chaŋyɛi ya nɔ a acheleŋnda ve.”
9. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kɛsiŋ suɛi nɛiyaŋ waŋndo o kɔl te?
9 O yɔŋ bɛɛ mi wana tɛɛmbuu naa kɔllo wo kɛɛ le naa nyɔɔloo le suɛi o tosal naa ve, ŋ nɔla miŋ tosa nyɛ ŋ hiu kɔllo tambu le suɛi keŋ te. Vɛɛ naŋ tosa yɛ ndi? Mi Chɔɔchɛti naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi aa: “Mi che bɛɛ mbo chua tiŋ teleŋndo, kɛ mi mal kɔl tuuwo a nɛiyɔŋ yaa nɔ le pɔnɔ ni paandoo wo. Mi keŋ tosa mi wa a kɔl nyulu.” Te ŋ mal pɛ suɛi nɛiyaŋnde kɛsiŋndo o kɔl, mi keŋ mala naa ŋ bii acheleŋnda biyɔɔ wɔɔŋndo le mɛɛ naŋ cho a kɔl tambɛiyo yɛ le. Le handɔɔ lechoo, mi naapila sɔla vɛlɛ tɔnɔɔ leniŋ. Ndu cho ni, ŋ hendu lɛ kɔllo o nyɛ nda tosal naa wo choo le. (Polo. 11:17) Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa te o yɔŋ pɛ maa suɛi waŋndo tosal num nde tɛɛmbuu num kɔllo, kɛ a yeema wɔ ma mal ndu haki le?
VƐƐ NAŊ MAL LƐ KƆL TUUWO TE A TOSAL NAA PƐ SUƐI WƆƆŊNDE?
10. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ chua tiŋ teleŋndo le miŋ pɛŋgi tumboo dɔɔnɔŋndo le suɛi nda tosal naa ve? (Tofa vɛlɛ fotueilaŋ.)
10 Te a tosal num pɛ suɛi tɛɛmbuu num kɔllo ve, yɛɛ mala yɛ num a hiu tumbe dɔɔnɔŋ te? Nɛiyo opilɛ o mala numndo cho chɛlɔɔ mi teleŋndo hiou tiŋ ni. Te wana yɔŋuluŋ hoo tau wo sɔla pɛ chiɔuwo, le mbo seŋgu nyɛkɛndɛi mɛɛ mi teleŋ tiŋ hiou. O nɛi pilɛ koŋ choo, naapum mbo chua tiŋ teleŋndo le miŋ pɔlul kɔl, tuupa miŋ chɛl le wana tɛɛmbuu naa kɔllo wo malɔɔ haki.—Iki. 3:3; 1 Pit. 1:22.
Le mi pauwo seŋgu nyɛkɛndɛi, mɛɛ ma chiɔu ndu, nduyɛ mi teleŋ tiŋ hiou. Lende koni i wa ni te waŋndo tɛɛmbuu naa pɛ kɔllo (Tofa pɛl 10)
11. Vɛɛ piɛileŋ le mala yɛ num le ma wa wana malaa haki?
11 Piɛi nduyɛ ma nyuna Chɛhowa le mbo mala num ma wa wana malaa haki.c Mi Ana naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo, chɔm mɛɛ piɛileŋ le mala ndu yɛ. Mbo dimi aa: “Mi nyuna Chɛhowa o piɛileŋ niŋ le mbo mal wana o wana haki o yuŋgu naa niŋ, le sɔɔŋ naŋ chiee dimi ɔɔ chiee tosa le woŋ. Okoŋ, mi poonyial finya nuu nda laa ndɔ sɛnɛiyo yauwo, nduyɛ mi dimul nda maa I mal nda haki.” Kɛ mi Ana dimi maa o ve suɛi bɛɛŋ le keŋ tosaa le. Mbo dimi aa: “I nɔ tiindaŋndo maa, kindi kindiŋ ya cho le mi tol tamasi Chɛhowa wo kɔɔli le malɔɔ hakioo chɔmndo wo, cho finya nuu nda laa ndɔ nyindɔɔ le ma pɛɛku a Chɛhowa okɔɔ.”
12. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tiindaŋ Chɛhowa, kɛ o cho mɛɛ naŋ cho sinaŋndo yɛ le? (Polowaa 3:5, 6)
12 Tiindaŋ Chɛhowa, kɛ o cho mɛɛ ŋ cho sinaŋndo yɛ le. (Nuawɔ Polowaa 3:5, 6.) Chɛhowa sina nyɛ cho o kɛndɔɔ le naa wo. (Aisa. 55:8, 9) Nduyɛ fɛɛŋ bɛɛ o nyuna naa le miŋ tosa suɛi chuu naa niŋ dɛnɛpalaa ve le. Lelaŋ, te o dimul naa pɛ le miŋ wa wanaa malaa haki, ŋ nɔla miŋ nɔ tiindaŋndo maa le tɔnɔ naa o dimul naa le keŋ tosaa ni. (Sam 40:4; Aisa. 48:17, 18) O baa pilɔɔ choo, te ŋ dɔu pɛ tiindaŋndo o naapila niŋ, pesiŋ bɛɛ ŋ nɔla miŋ mal haki le. (Polo. 14:12; Chɛl. 17:9) Mi Nawomi naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi aa: “O tasela ndɔɔ, mi yiyaŋ maa, I nɔ mi mal pɔnɔ nuu haki le fotueila tumfondola o wa tofaa laŋ te. I wa siooŋnde maa o cho vɛlɛ suɛi cheleŋ tosa i tɛɛmbuu niŋ ya kɔllo ve, ɔɔ mbo puɛɛnuŋ mɛɛ nyɛ o tosa wo tɛɛmbuu ya kɔllo yɛ. Nduyɛ mi yiyaŋ maa Chɛhowa bii bila mɛɛ ya cho sinaŋndo yɛ. Kɛ o pɔmpɔmbɔ mi sina maa, o yɔŋ bɛɛ mi Chɛhowa bii bila mɛɛ ya cho sinaŋndo yɛ, kɛ keŋ sim nuaa maa o chɛl yiyaŋnda nilaŋ te le. O sina mɛɛ ya cho sinaŋndo yɛ, nduyɛ mbo chua teleŋndo le miŋ pɛŋgi waa a kɔl tuuwo. Kɛ, o yeema ya vɛlɛ mi wa wana malaa haki.”d
KINDIŊ MA NƆ YIYAŊ KƐNDƆƆ
13. A mɛɛ Luomaŋnda 12:18-21 dimi yɛ, yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa?
13 Te ŋ mal pɛ wana tosal naa suɛi tɛɛmbuu naa kɔllo ve haki, ŋ nɔ miŋ tosa nyɛ mbo hiou kiɔɔ suɛi a nyɛ o tosal naa wo okɔɔ. Te puaapilɛnɔɔ ɔɔ ndepilɛnɔɔ wana tosal naa suɛi keŋ ndo cho ni, mɛɛ kpeleŋ naa nɔ mbo wa le mi kɔl nyuloo miiŋgu naa tɛɛŋ. (Mat. 5:23, 24) Ŋ nɔ miŋ chɔm ndu nyiɛɛye, nduyɛ miŋ mal ndu haki, kɛ o cho tumboo dɔɔnɔŋndo a ndu le. (Nuawɔ Luomaŋnda 12:18-21; 1 Pit. 3:9) Yɛɛ mala yɛ naa le miŋ tosa keŋ?
14. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kindiŋ le tosaa, nduyɛ le yɛɛ?
14 O suliŋnda naala kɛndɛlaŋ choo Chɛhowa handu kɔllo ni. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ kindiŋ le tamasi Chɛhowa wo tolɔɔ kɔɔli, miŋ handu kɔllo o suliŋnda kɛndɛla wana tɛɛmbuu naa kɔllo wo nɔ laŋ choo. (2 Kolo. 16:9; Sam 130:3) O yɔŋ bɛɛ aa suɛi wɔɔŋnde ɔɔ suɛi kɛndɛi, nyɛ ŋ yeema waŋndo nuuviaa o ŋdiallo, ndu ŋ saaluŋ ni. Te ŋ handu pɛ kɔllo o suliŋnda kɛndɛla acheleŋnda nɔ laŋ choo, i wa bɛɛŋ bɛɛŋ le miŋ mal nda haki. Le tamaseliiyo, mi puaapilɛnɔ pilɛ diolaŋ Chalɔdi dimi aa: “Mi i wa bɛɛŋ le mi mal puaapilɛnɔ nuu haki, te I yiyaŋ pɛ a sɔɔŋ kɛndɛŋ ya I hɛnaŋ a ndu okɔɔ woŋ, kɛ o cho a biondɔŋnda ndɔlaŋ okɔɔ le.”
15. Le yɛɛ o bɛnda yɛ ma dimul wana tosal num suɛi tɛɛmbuu num kɔllo ve maa a mal ndu haki?
15 Suɛi sɔvɛ cheleŋ naŋ nɔ miŋ kɛsiŋ o kɔl le cho ni, le miŋ dimul wana koŋ maa ŋ mal ndu haki. Le yɛɛ? Tofawɔ nyɛ Nawomi naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi wo. Mbo dimi aa: “Mi pɔnɔ nuu nyuna ya nyunaa hoo aa, ‘Baa a malla pa haki’? Mɛɛ ya chua sondoo le dimioo maa ‘I mal num haki,’ I tiuba le diomnda laŋ dimioo le. Mi bii bila maa yaa mellɔ ndu haki a kɔllo kpou le. Kɛ mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi tiuba le ndu diomnda hiɔɔlu laŋ ndaŋ dimullo, ‘I mal num haki.’ Mɛɛ ya mal pɔnɔ nuu haki, mbo tusi mɛmiaŋ, nduyɛ mi kɔndɔfillo bii ya le chɔɔ mɛɛ keŋ tosa mbo sinaŋ nyɛkɛndɛi yɛ, vɛlɛ a mɛɛ yapila wa o kɔl nyulu niŋ yɛ. Chɔŋ niŋ a teleŋ koŋ, mi pɛɛku vɛlɛ le tiindaŋndo dɔwɔɔ o ndu niŋ, nduyɛ ŋ miiŋgu niŋ o chaŋyɛi kɛndɛi niŋ.”
16. Yɛɛ ŋ pɛɛku yɛ a malɔɔ hakioo okɔɔ?
16 Chɛhowa yeema naa miŋ wa wanaa malaa haki. (Kolo. 3:13) A koŋ kpou, naapum miŋ che ndi ikala le acheleŋnda malɔɔ haki. Kɛ, ŋ nɔla miŋ sɔla batiuwaa te o yɔŋ pɛ miŋ sina maa mi acheleŋnda benduŋ a naa, nduyɛ miŋ kindiŋ ŋ doonuŋ tumbe a nda le. Mi hei mala naa le yiyaŋ kɛndɔɔ nɔɔ.—Tofa kɔfoo hoo, “Sɔɔŋ Sala Yaa Mala Naa le Miŋ wa Wanaa Malaa Haki Woŋ.”
HANDU KƆLLO O TƆNƆLA Ŋ SƆLA NIŊ NDAŊ CHOO TE A MAL PƐ HAKI
17. Vɛɛ naŋ sɔla yɛ tɔnɔɔ te ŋ wa pɛ wanaa malaa haki?
17 Ŋ nɔ sabula kɛndɛlaŋ tau le acheleŋnda malɔɔ haki. Ŋ tofaŋndɔ sabulaŋ ndaŋ latiŋ. O tasoo, miŋ tol tamasi Finya naa inyiɛɛyo kɔɔli, Chɛhowa. (Luku 6:36) O diiŋ ndɔɔ, miŋ chɔm maa ŋ nɔ balika melaa le kɛndɛi Chɛhowa tosal naa le naa malɔɔ haki ve. (Mat. 6:12) Nduyɛ o yaa ndɔɔ, miŋ nɔ kɛndiaa kɛndɔɔ, vɛlɛ miŋ hiou lachi a chaŋyɛi naŋ nɔ a acheleŋnda ve kindioo poŋ.
18-19. Yɛɛ wa yɛ fulamakɔɔlioo te ŋ mal pɛ acheleŋnda haki?
18 Te ŋ mal pɛ acheleŋnda haki, lepum mi sɔɔŋ naŋ ve kɔl te woŋ yɔŋnuŋ. Le tamaseliiyo, tofawɔ nyɛ yɔŋnuŋ Dɛnisi naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo. Mi che bɛɛ Dɛnisi sina a ndi okɔɔ a teleŋ koŋ te, kɛ po kundu nda a mɔmbillo wo, ndoo chii niŋ kɛɛsiaŋ o kɔl le mbo diinuŋ te ndaa chii pɛ kɔɔsa a ndu. Mi malɔɔ Dɛnisi mal ndu haki wo pilaŋ ndu kɔllo tau, okoŋ mbo kandu Baabuiyo pɛɛkoo a Seiyaa Chɛhowaa.
19 Lepum miŋ yiyaŋ maa, o sɔɔŋ hiou wa ŋ kala le tosaa woŋ tɛɛŋ, waŋndo malɔɔ haki cho suɛi ipilɛ. Kɛ, mi keŋ chuu naa vɛlɛ fulamakɔɔlila kɛndɛlaŋ tau. (Mat. 5:7) Lelaŋ, maa naa kpou tosa o naŋ tiuba wo le tamasi Chɛhowa wo tolɔɔ kɔɔli, le acheleŋnda malɔɔ haki.
CHONDII 125 ‘Nyaaloo Cho le Wanaa Nɔ Nyiɛɛye Wa’
a Diolaŋ lapum la siŋgaŋ.
b O suɛi waa nuaa niŋ, Kilisiɔŋnɔ kɛ kɛ nɔ mbo tosa kɛɛsiaa a ba ndɔ, a nyɛ o cho tosa wo okɔɔ.
c Tofa vidueilaŋ o fondaa hoo, Chonduŋ Cheleŋ o jw.org choo. “La Malnaŋ Haki,” “Mal Haki Fasɛi,” a “Ŋ Miiŋgu o Chaŋyɛi Niŋ.”
d Mi che bɛɛ fotueila tumfondolaŋ nuaa cho haki wɔɔŋ, nduyɛ mi i tɛɛmbuu waŋndo opilɔɔ kɔl tau, kɛ Baabuiyo dimi nuaa maa sabu nda nɔ ma kɛyaŋ ndo le cho hoo le.