Yiŋɔɔ, Nyɛ Kilisiɔŋnda Nɔ Kuee Ma Tosa Wo
“A yiŋɔɔ nya sɔla pioŋɔɔ ni.”—PITƐ TASOO 3:21.
1, 2. (a) Vɛɛ kalaŋ chuauwa apum yiyaŋ yɛ te hɔɔ ndaa yeema pɛ yiŋɔɔ? (b) Le yɛɛ nda nyuna yɛ wanaa yeema yiŋɔɔ sɔlaa wa te a yɔŋguŋ pɛ o Chɛhowa lo? (Tofa fotueiyo o peeleŋ ndeŋ choo.)
WANAA velu Maliaa wa wa ndu nuaa teleŋ o wa o pɔmbɔ mbo sim latulu a wanaa cheleŋnda le yiŋɔɔ sɔlaa wo. Mi wana wa suɛi yɔŋgoo wo nyuna nda nyunalaŋ la tiɔɔŋ. Mi Maliaa muli a diomndo choo choo walaŋ. Okoŋ kɔɔli, mbo sɔla yiŋɔɔ.
2 Mi wanaa velu Maliaa wa naŋ kɔl tau le mɛɛ chua ndaa yɔ-ŋgu yoomu ndɔɔ o Chɛhowa lo mbo sɔla yiŋɔɔ yɛ. Kɛ tuupa mi Maliaa yiŋ, kala ndɔ wa buulaŋndo nyɛɛmbɔ. Kɔndɔfili wa ndu wo cho ni, ‘Baa Maliaa cho bɔɔ o pɔmbɔ le yiŋɔɔ sɔlaa? Baa o sina pa mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le yoomu ndɔɔ yɔŋgoo o Chɛhowa lo yɛ? Baa o nɔ mbo chum le teleŋ vilɛi le yiŋɔɔ sɔlaa?’ Mi kalaŋ chuauwaa nɔ kaalaa wa a bɔɔbɔɔ nyuna nyunala pilɛlaŋ ndaŋ kpe te chua ndaa ɔɔ po ndaa dimi pɛ maa o yeema mbo yiŋ. (Ikilisiaatii 5:5) I hiou kpou ve cho ni, kɛɛsiaa sɔvɛ sɔvɛ wana o wana nɔ mbo tosa wo cho yoomu numndo yɔŋgoo o Chɛhowa lo nduyɛ ma sɔla yiŋɔɔ ni.—Tofa kɔfoo “A Yɔŋguŋ niŋ pa o Chɛhowa Lo?”
3, 4. (a) Vɛɛ Pitɛ, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo pɛɛku yɛ naa maa yiŋɔɔ cho nyɛ sɔvɛ? (b) Le yɛɛ Pitɛ tuu yɛ yiŋɔɔ a dɛndɛ Nuuwa taŋgullo?
3 Mi Pitɛ, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo tuu yiŋɔɔ a dɛndɛ Nuuwa taŋgullo. Mbo dimi aa, “Yiŋɔɔ, nyɛpilɔɔ kpe o cho a hoo ni, o cho nya vɛlɛ suŋ suŋ piŋioo wo.” (Nuawɔ Pitɛ Tasoo 3:20, 21.a) Mi dɛndɔɔ chɔm acheleŋnda kpendekele maa Nuuwa ndoo yeema hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosaa a kɔllo kpou. Mi Nuuwa duau tiindaŋndo o Chɛhowa niŋ le tosaa wali o ke ndu wo. Le mɛɛ Nuuwa ndoo dɔu tiindaŋndo o Chɛhowa niŋ yɛ, mi Chɛhowa piŋi ndu nda yuŋgu ndɔɔ a boondii Mɛŋma Koŋgi Bɛnduaŋ. Yɛɛ Pitɛ wa yɛ kindiŋndo le naa pɛɛkoo?
4 Mɛɛ waŋnda che dɛndɔɔ, ma sina maa mi Nuuwa duau tiindaŋndo o Mɛlɛka niŋ. Te waŋnda che pɛ waŋndo yiŋɔɔ sɔlaa, ma sina maa wana koŋ yɔŋgu yoomu ndɔɔ o Mɛlɛka lo le mɛɛ o dɔu tiindaŋndo o Kiliti miiŋgu yoomu wo niŋ yɛ. Maa Nuuwa, mi wanaa sɔla yiŋɔɔ wa diikuŋ Mɛlɛka nduyɛ ma tosa wali o ke nda le tosaa wo. Nduyɛ mɛɛ Chɛhowa piŋi Nuuwa a boondii Mɛŋma Koŋgi Bɛnduaŋ yɛ, lende koni o cho buɛiyaa nduaa yiŋ ma wa lo lechoo wo chɔmndo o ndu lo wa piŋi a boondii o cho chieeŋ dɛnɛ wɔɔŋndo hoo tɛɛmbuu wo ni. (Maki 13:10; Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 7:9, 10) Ŋ che kpendekele maa i cho suɛi sɔvɛ le yoomu naa yɔŋgoo o Chɛhowa lo nduyɛ miŋ sɔla yiŋɔɔ. Nduyɛ pɛɛŋ, te waŋndo dɔɔnuŋ pɛ tamala le yiŋɔɔ sɔlaa, dikeŋnaŋ yoomu fafɛɛŋndo nɔla mbo hɛluŋ ndu.
5. Yɛɛ naŋ cho yɛ pɛɛku o buŋgɛi hei niŋ?
5 Ŋ sina niko maa yiŋɔɔ cho suɛi lapisul te. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ sina mulilaŋ le nyunalaŋ ndaŋ. Yɛɛ Baabuiyo dimi yɛ a yiŋɔɔ okɔɔ? Yɛɛ waŋndo nɔ yɛ mbo tosa tuupa mbo sɔla yiŋɔɔ? Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ loonuŋ lɔɔlɔɔ mɛɛ yiŋɔɔ cho nyɛ sɔvɛ yɛ te ŋ wa pɛ chuauwaa naa ɔɔ sukuwaa Baabuiya pɛɛkoo?
NYƐ BAABUIYO PƐƐKU A YIŊƆƆ OKƆƆ WO
6, 7. (a) Yɛɛ yiŋɔɔ Chɔŋ wa wo sim yɛ? (b) Yiŋɔɔ nɛɛnɛ wa yɛ teŋgeŋ a wanaa cheleŋnda kpou, nduyɛ le yɛɛ?
6 O Baabuiyo niŋ, wana tase naŋ pɛɛku a ndu okɔɔ le waŋnda yiŋɔɔ wo cho Chɔŋ Wana Yiŋaa ni. (Maatiu 3:1-6) Le yɛɛ waŋnda hiŋ yɛ o ndu lo le mbo yiŋ nda? Sabu waŋnda hiŋ o ndu lo wo wa ni, le chɔmndo maa a mal yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ, koŋ cho ni, le sɔlɔlaŋndo maa a kɛɛ Sawala Muuselaŋ diikɔŋndo, nduyɛ maa a tambu kɔllo tau le mɛɛ nda tosa keŋ yɛ. Kɛ yiŋɔɔ sɔvɛ sɔvɛ Chɔŋ wa wo sim le nyɛ cheleŋ teŋgeŋ. Mi Chɔŋ sɔla bɛɛle bɛŋndeŋ le Chiisu yiŋɔɔ, Po walaŋ Mɛlɛkaa. (Luku 3:21, 22) Chiisu ndoo tosa haki le. Yeemɛi ve le mbo mal yɔŋ wɔɔŋndo le. (Pitɛ Tasoo 2:22) Lelaŋ, le sabu yɛɛ Chiisu ndoo yiŋ yɛ? Le chɔmndo maa o bɛɛndiaŋ le yoomu ndɔɔ soliŋndo kpeku le hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosaa.—Hibuluiya 10:7.
7 Mɛɛ Chiisu kandu yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, mi buɛiyaa nduaa kandu wanaa cheleŋnda yiŋɔɔ. (Chɔŋ 3:22; 4:1, 2) Mi wanaa kaŋ sɔla yiŋɔɔ le mɛɛ nda mal yɔŋnda wɔɔŋnda nda wa tosaa o Sawala Muuselaŋ bɛŋgu yɛ. Kɛ mɛɛ Chiisu vi nduyɛ mbo sɔla fulasɛiniŋndo, wanaa ndaa yeema le waa buɛiyaa Chiisuaa wa ndaa nɔ ma sɔla yiŋɔɔ le sabu teŋgeŋ cheleŋ.
8. (a) Sawa yɛɛ Chiisu ndoo yɔŋgu yɛ mɛɛ o sɔla fulasɛiniŋndo? (b) Le yɛɛ Kilisiɔŋnda nɔ yɛ ma yiŋ?
8 O wɔsi 33 niŋ, mɛɛ Chiisu sɔla dɔɔ fulasɛiniŋndo, mbo suaa o waŋnda lo hiouwɔɔ 500. Nduyɛ puaa, waŋlaanduaa a chuaambuaa bɛɛ wa waŋnda haa tɛɛŋ. Kɛlɛŋgaa teleŋndo hoo ndoo dimi ni aa, “La kɔ o ŋwaŋnda chiee lo ba o ba fee mi la siiŋguu nda buɛiyaa ni mi la yiŋ nda yiŋɔɔ Mɛlɛkaa. La wa nda yiŋɔɔ pɛ, la pɛl diola Mɛlɛka Finyaa, a Po ndɔɔ, a Nyina Mɛlɛkaa. Mi la pɛɛku nda ma tosa nyɛ o nyɛ ya dimul nya le tosaa.” (Maatiu 28:19, 20; Kɔliŋtiaŋ Tasoo 15:6) Mi Chiisu dimul tol kɔɔliaa nduaa le ma siiŋguu waŋnda buɛiyaa ndɔ. Wana o wana yeema simnɔŋndo buɛi ndɔɔ pɛ, a nɔ ma sɔla yiŋɔɔ. (Maatiu 11:29, 30) Le Mɛlɛka piɛiyo o nɛi bɛnda wo choo, waŋndo nɔ mbo chɛl maa Mɛlɛka cho Chiisu soliŋndo kpeku le hɛnaŋ Ndɔɔ peeloo. Okoŋ, wana koŋ nɔla mbo sɔla yiŋɔɔ te Mɛlɛka chɛl pɛ. Baabuiyo chɔm taamaseliilaŋ tau maa mi buɛiyaa tasiaa Chiisuaa sina mɛɛ yiŋɔɔ wa nyɛ sɔvɛ yɛ. A yiyaŋ naa maa a nɔ ma dɔɔnuŋ tamala le yiŋɔɔ sɔlaa le. —Walta Wanaa Chiisuaa 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33.
DUAUNUŊ TAMALA LE YIŊƆƆ SƆLAA LE
9, 10. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ a yiŋɔɔ okɔɔ po Itoopiaanɔɔ a Sɔɔ o ba?
9 Nuawɔ Walta Wanaa Chiisuaa 8:35, 36. Po Itoopiaanɔ ndoo chɛl laalaŋ Chuuwa wo wa fulaa Mɛlɛka piɛiyo o maaŋndo niŋ Chulusɛlɛm mbo wa miiŋgoo o ndu lo chiee. Mi maalikɛinɔ Chɛhowaa viam Filipi le ndu yooŋgu kɛndɔɔ dimullo. Nduyɛ mi Filipi kandu ndu “yooŋgu kɛndɔɔ chɔmndo a Chiisu okɔɔ.” Yɛɛ po Itoopiaanɔɔ hoo ndoo tosa yɛ? Mbo bii bila mɛɛ i wa suɛi sɔvɛ le Chiisu chɛlɔɔ maa Masanɔɔ yɛ. Nduyɛ mbo yeema tosaa nyɛ Chɛhowa dimul Kilisiɔŋnda maa a nɔ kuee ma tosa wo. Vɛlɛ o dounuŋ tamala le yiŋɔɔ sɔlaa le.
10 Taamaselii cheleŋ wa po Chuunɔ ndoo nɔ diolaŋ aa Sɔɔ wo ni. Kaale Chuuwa kpou wa le yɔŋgaŋ o Mɛlɛka lo. Kɛ mi Mɛlɛka kɛɛ Chuuwa le mɛɛ nda kɛɛ ndu diikɔŋndo yɛ. Sɔɔ ndoo laalaŋ maa Chuuwa wa wɔ Chɛ-howa piɛiyo o nɛi sɔviɔɔ choo. Lelaŋ, mbo tusi Kilisiɔŋnda nyɛpalaa choo. Kɛ paale pilɛ, mi Chiisu sɔla fulasɛiniŋndo wo, o Sɔɔ ndoo yiyaŋ maa o vi wo, wa o choo o choo niŋ mbo suaa o Sɔɔ lo. Yɛɛ Sɔɔ ndoo tosa yɛ? Mbo chɛl malaa Ananaaya o ba, buɛi Kilisiɔŋnɔ Chiisoo. Baabuiyo dimi aa, “Mbo chaŋ. Ma yiŋ ndu.” (Walta Wanaa Chiisuaa 9:17, 18; Kaleesiaŋnda 1:14) Mbo mɛɛlu diolaŋ sɔla aa Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo. Kɛsiŋ o kɔl maa mɛɛ o sina dɔɔ maa Mɛlɛka wa Chiisu soliŋndo kpeku le hɛnaŋ Ndɔɔ peeloo, Sɔɔ dounuŋ tamala le yiŋɔɔ sɔlaa le.—Nuawɔ Walta Wanaa Chiisuaa 22:12-16.
Mi sukuwaa Baabuiya naŋ kɔl le tonyaa pɛɛkoo nduyɛ ma nɔ yeemɛi le yiŋɔɔ sɔlaa
11. (a) Yɛɛ tosa yɛ mi sukuwaa Baabuiya hau kɛɛsiaa le yiŋɔɔ sɔlaa? (b) Vɛɛ naŋ sinaŋ yɛ te waŋnda sɔla pɛ yiŋɔɔ?
11 Hau bɛɛ, nyɛ pilɔɔ kpe a sukuwaa Baabuiyaa bɔɔbɔɔ, chuaambɔ ni bɛndu ni. Le mɛɛ nda nɔ kaalaa nduyɛ ma tiindaŋ nyɛ Baabuiyo dimi wo yɛ, a nɔ yeemɛi le yoomu ndaa yɔ-ŋgoo o Chɛhowa lo nduyɛ ma sɔla yiŋɔɔ. Nduyɛ boondii teŋgeŋnde suɛi yiŋɛi cho o bɔŋaŋnda ibuŋgalaŋ a la bɛndaŋ ni. Mi Seiyaa Chɛhowaa naŋ kɔl te sukuwaa Baabuiya chɛl pɛ tonyaa nduyɛ ma kɛɛsiaa le yiŋɔɔ sɔlaa. Mi kalaŋ chuauwa naŋ kɔl tau te chuauwaa ndaa bɛɛ kɛɛsiaa pɛ le tosaa lende. O wɔsi 2017 niŋ, wanaa sɛnɛiya hiouwɔɔ 284,000 sɔla yiŋɔɔ ni le chɔmndo maa a yɔŋgu yoomu ndaa o Chɛhowa lo. (Walta Wanaa Chiisuaa 13:48) I cho kpendekele maa waŋnda haa bii bila maa Kilisiɔŋnda nɔ ma sɔla yiŋɔɔ. Kɛ yɛɛ nda nɔ yɛ ma tosa tuupa ma sɔla yiŋɔɔ?
12. Yɛɛ sukuwaa Baabuiya nɔ yɛ fɛŋ ma tosa tuupa ma yiŋ?
12 Tuupa mi sukuwaa Baabuiya sɔla yiŋɔɔ, a nɔ ma pɛɛku tonya cho a Mɛlɛka okɔɔ wo, sabu ndɔɔ le waŋchieeya a chieeŋndo, vɛlɛ a nyɛ o tosa le waŋchieeya piŋioo wo. (Timoti Tasoo 2:3-6) Okoŋ, a nɔ ma kindi tiindaŋ ndaa, le nda malaa le sawala Mɛlɛkalaŋ diikɔŋndo nduyɛ ma pɛŋgi sɔɔŋ o tul leyɛ woŋ tosaa. (Walta Wanaa Chiisuaa 3:19) Hei cho suɛi sɔvɛ kanifuule, Chɛhowa chɛl wana yɔŋguŋ o ndu lo, kɛ mbo wa hiouwɔɔ lachi a sɔɔŋ o tul leyɛ woŋ tosaa wo le. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 6:9, 10) Kɛ sɔɔŋ cheleŋ cho. Wanaa yeema yoomu ndaa yɔŋgoo o Chɛhowa lo wa nɔ ma bii bɔŋaŋndaŋ o kundaa niŋ, nduyɛ ma wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo lɔɔlɔɔ, vɛlɛ a wanaa cheleŋnda pɛɛkoo. Wana yeema le Chiisu tolɔɔ kɔɔli wo nɔ mbo tosa hei. (Walta Wanaa Chiisuaa 1:8) Sukuunɔ Baabuiyo nɔ fɛŋ mbo tosa sɔɔŋ muŋ kpou. Okoŋ, o nɔla niko mbo yɔŋgu yoomu ndɔɔ o Chɛhowa lo ndupilɛ kpeele o piɛileŋ niŋ nduyɛ mbo sɔla yiŋɔɔ.
TOSA MI SUKUWAA BAABUIYA KƐSI KPELEŊNDO LE YIŊƆƆ
Te a wa pɛ acheleŋnda pɛɛkoo, a cho pa teleŋndo chuaa le nda malaa ma bii bila mɛɛ yiŋɔɔ cho nyɛ sɔvɛ yɛ? (Tofa pɛl 13)
13. Te ŋ wa pɛ acheleŋnda pɛɛkoo, le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ loonuŋ maa a nɔ ma sɔla yiŋɔɔ le waa Kilisiɔŋaa tonyaa?
13 Te ŋ wa pɛ chuauwaa naa malaa a sukuwaa Baabuiyaa cheleŋ a sɔɔŋ nda nɔ kuee ma tosa woŋ, ŋ nɔ miŋ loonuŋ maa wanaa yeema le waa tol kɔɔliaa kpeekpeiyaa Chiisuaa wa nɔ ma sɔla yiŋɔɔ. Nduyɛ siooŋii nɔ mii bii naa le nda dimullo teleŋndaŋ lapum mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le yoomu ndaa yɔŋgoo o Mɛlɛka lo nduyɛ ma sɔla yiŋɔɔ yɛ le. Ŋ yeema mi chuauwaa naa a sukuwaa Baabuiyaa cheleŋ wa hiouwɔɔ lachioo tosaa le ma sɔla yiŋɔɔ!
14. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ baŋ wana o wana le yiŋɔɔ sɔlaa le?
14 A tonya, wana o wana nɔ mbo baŋ hɔɔ ndɔɔ ɔɔ sukuunɔ Baabuiyo le mbo sɔla yiŋɔɔ le. Chɛhowa beŋ naa le ndu piɛiyo le. (Chɔŋ Tasoo 4:8) Te ŋ wa pɛ acheleŋnda pɛɛkoo, ŋ nɔ miŋ mala nda le ma bii bila mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le chaŋyɛi nɔɔ a Chɛhowa yɛ. Okoŋ, te sukuunɔ Baabuiyo nɔ pɛ balika melaa kpeekpeiyo le tonya cho a Mɛlɛka okɔɔ wo sinaa, nduyɛ mbo yeema kɛsɛ le tosaa nyɛ o nyɛ Kilisiɔŋaa tonyaa nɔ kuee le tosaa wo pɛ, o cho yeemɛi nɔ le yiŋɔɔ sɔlaa.—Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 5:14, 15.
15, 16. (a) Baa waŋndo nɔ pa mbo fuuluu wɔsilaŋ lapum le yiŋɔɔ sɔlaa? Tɛɛsiaawɔ (b) Le yɛɛ sukuunɔ Baabuiyo nɔ yɛ mbo sɔla yiŋɔɔ maa Sei Chɛhowaa o yɔŋ bɛɛ mi ndoo yiŋ paandu o kaaŋnde cheleŋ niŋ?
15 Waŋndo nɔ mbo fuuluu wɔsilaŋ lapum le yiŋɔɔ sɔlaa le. Wana o wana cho teŋgeŋ. Nduyɛ mi sukuuwa apum tosa hiouwɔɔ lachioo chɔ chɔ mbo hiou acheleŋnda. Mi wanaa bɔɔbɔɔ sɔla yiŋɔɔ teleŋ nda wa feleŋguaa wo, nduyɛ ma lo tiindaŋndo dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ haaa ma sul kaasoŋnda. Acheleŋnda wa niŋ fɛŋ kaasoŋnda malaŋ nda pɛɛku tonya Baabuiyo nduyɛ ma sɔla yiŋɔɔ. Mi apum hiou pɛɛŋ wɔsilaŋ 100!
16 Mi chua pilɛ ndoo sɔla niŋ yiŋɔɔ o kaaŋii teŋgeŋnde niŋndo pɛɛku Baabuiyo. Le sabu koŋ ndoo nyuna wana wa ndu Baabuiyo pɛɛkoo wo ni te o nɔ pɛ kpeekpei mbo sɔla vɛlɛ yiŋɔɔ. Mi wana ndɔ pɛɛkaa chɔm ndu bolii Baabui muli nyuna ndɔɔ ve. Mɛɛ chua koŋ sina nyɛ Baabuiyo dimi maa o nɔ mbo tosa wo, mbo sɔla yiŋɔɔ, mi che bɛɛ o wa niŋ le wɔsilaŋ 80. Yɛɛ taamaseliiyo hoo pɛɛku yɛ naa? Mi Chɛhowa chɛl yiŋɔɔ naa te o wa pɛ miŋ sina tonya cho a hɛnaŋ ndɔɔ okɔɔ wo. Lelaŋ, o yɔŋ bɛɛ miŋ yiŋ o kaaŋnde cheleŋ, ŋ nɔ vɛlɛ miŋ sɔla yiŋɔɔ maa Sei Chɛhowaa.—Nuawɔ Walta Wanaa Chiisuaa 19:3-5.
17. A yɛɛ waŋndo nɔ yɛ mbo wa yiyaŋndo o paale o sɔla yiŋɔɔ leŋ choo?
17 Paale kɔl kɛndɛleŋ pila le cho paale waŋndo sɔla yiŋɔɔ leŋ ni. Teleŋ koŋ naŋ nɔ vɛlɛ ni miŋ yiyaŋ nyɛkɛndɛi a nyɛ yɔŋgɔŋndo a yiŋɔɔ simndo. Le mi Kilisiɔŋnɔ tonyaa tosa nyɛ o nyɛ o nɔ kuee mbo tosa, wallo pila yeemaŋ ni. Buɛiyaa Chiisuaa nɔ ma “mal fafala tɔnɔ nda pilaa. O koŋ kɔɔli, Kiliti o vi le nda mbo miiŋgu yoomu le nda wo, ma fafala le tɔnɔ ndɔɔ.”—Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 5:15; Maatiu 16:24.
18. Nyunala kuɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi cho lachi ve niŋ?
18 A mɛɛ naŋ pɛɛku o buŋgɛi hei niŋ yɛ, kɛɛsiaa le simnɔŋndo Kilisiɔŋnɔ tonyaa cho suɛi lapisul te. Le sabu koŋ kalaa Maliaa nyunaŋ nyunala cho o buŋgɛi hei kandɔŋndo laŋ ni. Te kala chuaa ŋ cho ni, kɛlɛŋgaa a nyunaŋ niŋ aa, ‘Baa hɔɔ nuu bɛɛndiaŋ pa kpeekpei le yiŋɔɔ? Baa hɔɔ nuu nɔ pa sinapɛŋgoo nyɛkɛndɛi a Chɛhowa okɔɔ le mbo yɔŋguŋ o Mɛlɛka lo? Baa hɔɔ nuu nɔ pa mbo sina yauwo nyɛkɛndɛi nduyɛ mbo sɔla wallo tuupa mbo yiŋ? Te o wa yɛ mi hɔɔ nuu tosa haki wɔɔŋ wɔɔŋndo o yiŋɔɔ ndɔɔ kɔɔli?’ Ŋ cho isɔɔ a nyunalaŋ ndaŋ okɔɔ o buŋgɛi cho lachi ve niŋ, nduyɛ miŋ pɛɛku mɛɛ kalaŋ chuauwaa Kilisiɔŋnda nɔ ma sɔla yiyaŋ kɛndɔɔ a yiŋɔɔ okɔɔ yɛ.
[Tɛɛsiaa amatou]
a Pitɛ Tasoo 3:20, 21 (NW): “Mi Mɛlɛka biunuŋ chumndo o palɛi Nuuwa ve niŋ boondii o wa dɛndɔɔ baŋɔɔ ve. A boondii keŋ, waŋnda nyɛɛmbɔ koni, koŋ cho ni, wanaa ŋɔmaa kpe Mɛlɛka piŋi o mɛŋma maŋ niŋ ni. Yiŋɔɔ, nyɛpilɔɔ kpe o cho a hoo ni, o cho nya vɛlɛ suŋ suŋ piŋioo wo. (Yiŋɔɔ hoo ndu ndu o cho le nɔɔ faŋaŋ lekɔɔ le. O cho machuaa piɛileŋ le mi Mɛlɛka ke nya kɔl iyama kɛndɔɔ) sanaa a miiŋgu Chiisu Kiliti o miiŋgu yoomu wo.”