Naa Bandu Mɛŋgɛlaa KƐSI YAULAŊ O INTANƐITIIYO WA
Bandu Mɛŋgɛlaa
NAA KƐSIAA LAYAUWA O INTANƐTIIYO CHOO
Kisiei
Ɔ, ɔ, Ɛ, ɛ, Ŋ, ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ŋ
  • ŋ
  • BAABUIYO
  • YAULAŊ A NYƆƆŊ
  • BƆŊAŊNDAŊ
  • mwbr19 Bɛŋgufɔnɔɔ p. 1-8
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo

Viduei cho le fondaa hoo le.

Mal Haki, bahawɛi pɔmbɔ yɔŋnuŋ le num vidueiyo hoo solullo.

  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—(2019)
  • Suɛi Lebolii Pɔmbuɛi
  • BƐŊGUFƆNƆƆ 4-10
  • BƐŊGUFƆNƆƆ 11-17
  • BƐŊGUFƆNƆƆ 18-24
  • BƐŊGUFƆNƆƆ 25–YINDIMIIYO 1
Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—(2019)
mwbr19 Bɛŋgufɔnɔɔ p. 1-8

Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo

BƐŊGUFƆNƆƆ 4-10

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHƆŊ TASOO 1-5

“Yeemɛi le Chieeŋndo Hoo a Nyɛm Cho Leniŋ Ndoŋ, I hiau Nya o Kɔl Kɔɔli Le”

(Chɔŋ Tasoo 2:​15, 16) Yeemɛi le chieeŋndo hoo a nyɛm cho leniŋ ndoŋ, I hiou nya o kɔl kɔɔli le. Wana o wana kaalaa chieeŋndo pɛ, mɛɛ o nɔ kaala Mɛlɛkaa o kɔl te. 16Kani fondole, nyɛ o nyɛ wɔɔŋ cho o chieeŋndo hoo niŋ, kɔ bii a yeemaŋ cho o wana chieeyɛi wɔɔŋnde hei niŋ ndoŋ, a nyɛm waŋnda cha ma luɛi lehɔl o muŋ ndoŋ, a nyɛ o nyɛ waŋnda kialu yoŋgaa a muŋ, o cho Mɛlɛka Finya naa le mal muŋ te. O chieeŋndo hoo niŋ ŋ fula ni.

w05-E 1/1 10 ¶13

Tol Taamasi Chiisu Kɛsi wo Kɔɔli

13 Mi wanaa bɔɔbɔɔ yiyaŋ maa o cho nyɔɔŋ kpou o chieeŋndo niŋ te wɔu le. Kɛ o wa bɛɛ lende, mi nyɛm cho o chieeŋndo hoo niŋ ndoŋ kuuna naa Chɛhowa piɛiyo. Nyɛ o nyɛ cho o chieeŋndo niŋ o mala naa miŋ sɔɔŋguu Mɛlɛka ikɛi kpɛɛluŋ te. Lelaŋ, te ŋ kaala nyɔɔŋ o chieeŋndo hoo niŋ pɛ, hali mbo vɛ bɛɛ nyɛm cho ŋwɔɔŋ te woŋ, ŋ nɔla miŋ luei naa o kpundɔɔ niŋ. (Timoti Tasoo 6:​9, 10) O faŋaŋndɔ okoŋ kɔɔli, nyɛm bɔɔbɔɔ o chieeŋndo niŋ ŋ bɛnda kposoŋ te nduyɛ miŋ nɔɔliaa naa. Te ŋ tofa pɛ vidueiyo ɔɔ tɛlivisiɔŋndo o cho a sɔŋgɔlaŋ okɔɔ wo, nyinaa wɔɔŋnda, kaa ihini nɔɔlɛiyo, mi sɔɔŋ muŋ hɛnaŋ naa, kɛ miŋ luei naa o tɔɔndaŋndo niŋ. Te ŋ tosa pɛ chaŋyɛi a wanaa nɔ yeemɛi le hiouwɔɔ lachioo tosaa o yoomula ndalaŋ niŋnda ɔɔ wanaa yeema ma sɔla batiuwaa o yulaleŋ tosaa niŋnda, naa bɛɛ mi nyɔɔŋ muŋ simnuŋ nyɛm sɔvɛ le naa.—Maatiu 6:​24; Kɔliŋtiaŋ Tasoo 15:​33.

(Chɔŋ Tasoo 2:​17) Chieeŋndo cho chuwɔɔ a yeemaŋ cho le niŋ ndoŋ fau. Kɛ wana o wana tosa nyɛ Mɛlɛka hɛnaŋ ndo pɛ, o cho wa yoomu le fɛɛŋ a fɛɛŋ.

w13-E 8/15 27 ¶18

Kaala Nyalaŋ la Wa Niko Maa Wanaa Cho a Yɔŋgaŋ o Mɛlɛka lo Kpou Wa

18 Nyɛ cheleŋ mala naa le nyɛm cho o chieeŋndo hoo niŋ ndoŋ kpakpalaa woŋ cho diomnda Nyina Mɛlɛkaa mala Chɔŋ mbo poonyiaa laŋ kɛsiŋndo o kɔl ni. “Chieeŋndo cho chuwɔɔ a yeemaŋ cho le niŋ ndoŋ fau. Kɛ wana o wana tosa nyɛ Mɛlɛka hɛnaŋ ndo pɛ, o cho wa yoomu le fɛɛŋ a fɛɛŋ.” (Chɔŋ Tasoo 2:​17) Chieeŋ wɔɔŋ Setana wo cho kpeekpei nduyɛ, naŋ chaa o cho wa le fɛɛŋ. Kɛ, paale wa niŋ mbo fuuluu o mɛɛlulaŋ. Nyɛ o nyɛ cho o chieeŋ Setanaa niŋ mbo wa le fɛɛŋ te. Nduyɛ hei kɛsiŋndo o kɔl mala naa ŋ luei le hɔl o nyɛm ndɔŋ te.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Chɔŋ Tasoo 2:​7, 8) Chaaŋaa niaa kaalaa, o cho sawa sɛnɛi le ya I cho nya hoo poonyial te. Sawa dɔunuŋ niŋ paandu wo o cho ni, chɔŋ bɛɛ a boondii nya simnuŋ wanaa laalaŋ o Chiisu niŋ nde. Sawa paandu koŋ ndu yɔnuŋ ni maa yooŋgu nya tuei yo. 8 Kɛ nduyɛ o nɛiyo o pilɔɔ niŋ, sawa sɛnɛiyo ya I cho nya poonyiallo ni. Nduyɛ, kaa Chiisoo a kaa nyaa, o chɔm maa sawaa hoo cho tonya. Kani fondole, nyumndaŋ ma cho niŋ faŋaŋndo mi nyɛ wawoŋ kpeekpeiyo wa niŋ diondɔɔ.

w13-E 9/15 10 ¶14

Loonɔŋnda Chɛhowalaŋ la Cho Nyɛ Wana Tiindaŋ

14 Yaula Makilikiilaŋ la cho la piaa cha a loonɔŋndaŋ le naa le miŋ kaaliaŋ vellaa velle. Chiisu dimi maa sawa diiŋndɔ hiou kpou wo cho ‘chaŋ num wana chioo kaalaa maa numpila ni.’ (Maa. 22:​39) Lende koni, mi Chemisi pɔmbɔɔ Chiisu veelu ndu aa, “nyɛ sawa Mɛlɛkaa dimi wo” (Chemi. 2:​8) Mi Chɔŋ wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo poonyiaa aa, “Chaaŋaa niaa kaalaa, o cho sawa sɛnɛi le ya I cho nya hoo poonyial te. Sawa dɔunuŋ niŋ paandu wo o cho ni, chɔŋ bɛɛ a boondii nya simnuŋ wanaa laalaŋ o Chiisu niŋ nde.” (Chɔŋ Tasoo 2:​7, 8) Vɛɛ sawa Chɔŋ ndoo soo a ndu okɔɔ wo simnuŋ yɛ sawa paandu a sawa sɛnɛi? O wa suɛi a sawaa le kaalaa nɔɔ. Sawaa hoo wa o “paandu” kanifuule, Chiisu ndoo dɔu niŋ ndu le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ chɔŋ o kandɔŋ ndo. Kɛ o wa vɛlɛ o “sɛnɛi” kanifuule kaala sala soliaŋndo yeemaŋ ni, o buɛiyaa Chiisuaa yeema niŋ le tɔɔndaŋnda sɛnɛilaŋ simullo laŋ. Naa buɛiyaa Chiisuaa, baa ŋ nɔ pa balika melaa le silala naŋ sɔla le naa malaa miŋ kpakpalaa kaa ikaaye cho hau o chieeŋndo hoo niŋndo, o tosa miŋ kɛɛ chaŋ naa kaalaa wo?

(Chɔŋ Tasoo 5:​16, 17) Wana o wana, te a che mi chaaŋ num wana laalaŋndo o tosa yɔŋ wɔɔŋndo pɛ, mbo ve yɔŋ wɔɔŋ mɛɛlu o piɔm te, mɛɛ piɛi Mɛlɛka le ndu, koŋ tosa mbo sɔla yoomoo. Yɔŋ wɔɔŋ mɛɛlu o piɔmndo wo cho. O cho yɔŋ wɔɔŋ waa lende le ya I cho dimi maa la piɛi le ndu le. 17 Dɛnɛ o dɛnɛ waŋndo tosa pɛ mbo sendu le, mɛɛ yɔŋ wɔɔŋndo o tosa ni. Kɛ nduyɛ, yɔŋ wɔɔŋ mɛɛlu o piɔm te wo cho.

it-1-E 862 ¶5

Malɔɔ Hakioo

O cho bɔɔ suɛi kɛndɛ le nyunaa Mɛlɛka o piɛileŋ niŋ le mbo mal acheleŋnda haki, o wa bɛɛ le kundaa kpede. Mi Muuse tosa nyɛ pilɛ koŋ kpe le Isɔluɛiya, mbo chɔɔmuu yɔŋnda wɔɔŋndo okoŋ mbo nyuna le malɔɔ hakioo, nduyɛ mi Chɛhowa yaŋ nilaŋ o piɛile ndɔleŋ. (Nɔ 14:​19, 20) Mi Sɔlɔmɔŋ bɛɛ piɛi o Chɛhowa lo le mbo mal wanaa nduaa haki le yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ te a wookuŋ pɛ, a teleŋ o wa maaŋndo kumbioo wo. (1Ma 8:​30, 33-40, 46-52) Ɛsilua bɛɛ mbo chɔɔmuu yɔŋnda wɔɔŋnda Chuuwaa wa o chɛleŋ niŋnda kpendekele. Nduyɛ saŋgala o saŋgala Chɛhowa o piɛile niŋndo tosa ni mi waŋnda mal yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ, okoŋ mi Chɛhowa mal nda haki. (Ɛsi 9:​13–10:​4, 10-19, 44) Mi Chemisi dɛɛniaa wana cho a naa o Mɛlɛka piɛiyo niŋndo le mbo veelu laŋgbaa kalla wanaa laalaŋnda tɛɛŋ, nduyɛ ma piɛi Mɛlɛka le ndu. “O koŋ kɔɔli, a yɔŋ bɛɛ mi ndu oo tosa yɔŋ wɔɔŋndo malɔɔ Masanɔɔ Mɛlɛka mal ndu le ndu ni.” (Chemi 5:​14-16) Kɛ a koŋ kpou, “yɔŋ wɔɔŋ mɛɛlu o piɔmndo” wo cho. Wana o wana dimi diomnda wɔɔŋndaŋ a nyina Mɛlɛkaa pɛ, yɔŋ wɔɔŋ koŋ ndu ndu Mɛlɛka mel wana haki le ndu le. Kilisiɔŋnɔ kɛ kɛ nɔ mbo piɛi le wanaa tosa yɔŋ wɔɔŋ waa naa le.—1Chɔŋ 5:​16; Mat 12:​31; Hibu 10:​26, 27 Tofawɔ SIN, I; SPIRIT.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Chɔŋ Tasoo 1:​1–2:​6) Ŋ cho nya yauwo hoo poonyiallo a Diomndo hoo okɔɔ, o ke waŋnda yoomu kpeekpeiyo wo. Diomndo hoo o wa niŋ chɔŋ bɛɛ haaa a chieeŋndo kandɔŋndo. Mi ŋ tuɛi ndu o suɛi, nduyɛ mi ŋ cha ndu pɛɛŋ a lehɔl. Ŋ che ndu kɛsɛ kɛsɛ, nduyɛ mi ŋ pilaŋ ndu a ba. 2 Mi yoomoo hoo chɔmnuŋ kpendekele mi ŋ cha ndu. A ndu okɔɔ naa ŋ cho waŋnda dimullo ni. Nduyɛ, ŋ cho nya dimullo a yoomu kpeekpeiyo hoo okɔɔ, o nɔ lamɛɛlu le wo. O wa latulu nda Mɛlɛka Finya naa, nduyɛ mbo chɔmnuŋ naa. 3 Nyɛ naa ŋ che, nduyɛ mi ŋ tuɛi yo, ndu naa ŋ cho nya dimullo ni. Ŋ cho nya ndu dimullo le mi la sɔɔŋguu naa choo, mi ŋ wa o diompilɔɔ niŋ naa nyaa, diompilɛ naa ŋ cho hoo leniŋ naa Finyaa nda Po ndɔɔ, Chiisu Kiliti wo. 4 Lelaŋ, ŋ cho yauwo hoo poonyiaa naa nya chua, le mi ŋ wa a kɔl kɛndɛ tau. 5 Diomnda naa ŋ tuei mi Chiisu dimi laŋ, laŋ la cho laŋ ni, nduyɛ laŋ naa ŋ cho nya dimullo ni maa, mɛɛ nyɛ wawoŋndo cho yɛ, lende Mɛlɛka cho ni. Nyumma cho o ndu niŋ kposoŋ te. 6 Te ŋ dimi pɛ maa ŋ cho o diom pilɔɔ niŋ naa Mɛlɛka waa, kɛ mi ŋ wa wɔ sɔɔŋ manyumndoŋ tosaa pɛ, mɛɛ choolaŋ naa ŋ cho dimioo ni, mɛɛ ŋ chue wɔ tonyaa le. 7 Kɛ, te ŋ wa sɔɔŋ nyɛ wawoŋndoŋ tosaa pɛ, mɛɛ Mɛlɛka cho o nyɛ wawoŋndo niŋ yɛ pɛ, mɛɛ ŋ cho o diom pilɔɔ niŋ vellaa velle, nduyɛ mɛɛ Po ndɔɔ Chiisu kooma nduaŋ ma dindi naa, mi ma faŋa yɔŋ o yɔŋ wɔɔŋ naa ŋ tosa. 8 Te ŋ dimi pɛ maa ŋ tosa yɔŋ wɔɔŋ te, mɛɛ ŋ hui naa pila, mɛɛ tonya Mɛlɛkaa o cho naa o lakɔl te. 9 Kɛ, te ŋ chɔɔmuu yɔŋnda naala wɔɔŋndaŋ naa Mɛlɛka chua pɛ, malɔɔ o mal naa le yɔŋnda naala wɔɔŋndaŋ ni, nduyɛ mbo dindi naa le nyɛ o nyɛ wɔɔŋ naa ŋ tosa. Kani fuule, Mɛlɛka cho wana lo o lediom, nduyɛ tosaa o tosa nyɛ o nɔ le tosaa wo ni. 10 Te ŋ dimi pɛ maa ŋ tosa yɔŋ wɔɔŋ te mɛɛ ŋ chua ndu maa wana lachoowa, nduyɛ mɛɛ diomnda ndɔlaŋ la cho naa o lakɔl te.

2 Chuauwaa niaa kaalaa, I cho nya diomndaŋ ndaŋ poonyiallo le nya malaa yɔŋi nya tosa yɔŋ wɔɔŋndo. Kɛ nduyɛ wana o wana tosa yɔŋ wɔɔŋndo pɛ, wana cho o suaa le naa naa Mɛlɛka Finya naa chua wo, ndu yɔnuŋ ni maa Chiisu Kiliti o cho sakpo Mɛlɛka o hɔl lo. 2 Ndu cho salaa o faŋa yɔŋnda naala wɔɔŋndaŋ ndo ni. Kɛ o cho ko yɔŋnda naala wɔɔŋndaŋ te o faŋa le, a yɔŋnda wɔɔŋnda waŋnda kpou o chieeŋndo choo o faŋa ni. 3 Te ŋ tosa nyɛ Mɛlɛka dimul naa wo pɛ, mɛɛ lende naa ŋ looku sina ni maa ŋ sina wana Mɛlɛka cho kɛsɛ kɛsɛ wo. 4 Te waŋndo dimi pɛ maa, o sina wana Mɛlɛka cho kɛsɛ kɛsɛ wo, kɛ o tosa nyɛ Mɛlɛka dimul ndu wo le, mɛɛ wana lachoowaa o cho ni, nduyɛ mɛɛ tonya Mɛlɛkaa cho ndu o kɔl te. 5 Kɛ wana o wana tosa nyɛ diom ndɔɔ dimi wo pɛ, mɛɛ wana koŋ kaala Mɛlɛka dɔu ndu o kɔl lo o fuuluu mɛɛ. Nyɛ tosa mi ŋ sina kpeekpei maa ŋ cho diom pilɛ naa Mɛlɛka waa wo cho hoo ni, 6 wana o wana dimi pɛ maa o cho diom pilɛ nda Mɛlɛka, mɛɛ mbo nɔ kaa mɛɛ Chiisu ndu oo nɔ kaa yɛ.

BƐŊGUFƆNƆƆ 11-17

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | Chɔŋ Diiŋ Ndɔɔ 1–Chudi

“Ŋ Nɔ Miŋ Sim Kpeekpei le Loo o Tonyaa Niŋ”

(Chudi 3) Chaaŋaa niaa kaalaa, ya I nɔ o kɔl le nya yauwo poonyiallo a piŋi Mɛlɛka piŋi hoo naa naa niaa wo okɔɔ. Kɛ nduyɛ, I saaluŋ maa o bɛnda mi I poonyial nya, nduyɛ mi I nyɔɔlu nya le mi la chɛŋ mi la sim kpeekpei, mi la manda suɛi Mɛlɛkɛi. Ndi yɔnuŋ ni maa, suɛi Mɛlɛka chii hei wanaa nduaa yɔŋgu le fɛɛŋ a fɛɛŋ nde.

w04-E 9/15 11-12 ¶8-9

‘La Wa Niko a Dialuŋ Kala o Mɛlɛka Piɛiyo Niŋ’

8 O cho naa maa ŋ sina yaŋɔɔla Setanalaŋ te, kanifuule Baabuiyo chɔm naa nɛila o soliŋ kpeku laŋ. (Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 2:​11) Mi Setana tɔɔndaŋ Choobu wana laalaŋndo o sɔɔŋ bɔɔbɔɔ niŋ. Mi suɛi nyɛsɔlaa kiandu kpoke le ndu, mi wanaa o kaala wa wu, mi yuŋgu ndɔɔ simul ndu, mbo sɔla naa wɔɔŋ wɔɔŋndo, nduyɛ mi chaaŋaa nduaa lachoowaa pɛɛsa ndu. Mi Choobu tambu kɔl tau, nduyɛ mbo yiyaŋ pɛŋ maa Mɛlɛka puɛɛŋ a ndu okɔɔ. (Choobu 10:​1, 2) Mi che bɛɛ o cho Setana kpeekpei le tosa mi bahawɛila waa naa la komal naa hau le, kɛ mi sɔɔŋ muŋ komal Kilisiɔŋaa bɔɔbɔɔ, nduyɛ mi Nyina Wɔɔŋndo soliŋ muŋ kpeku mɛɛ o yeema yɛ.

9 Sɔɔŋ wɔɔŋ tosa miŋ yɔŋnuŋ pɔmbɔlɔsɔɔ o Mɛlɛka piɛiyo niŋndo cho hiouwɔɔ lachi o palɛi mɛɛlɛi hei niŋ. Ŋ cho o chieeŋ nɔ yeemɛi tau le nyɛmkiɔŋ ndo, mbo hiau kpeleŋndaŋ kɛsioo o Mɛlɛka piɛiyo niŋ. Tɛlivisiɔŋndo cho hau kaa ihini nɔɔlɛiyo pɛŋgɛlaa maa ndu cho puundule kɔl kɛndɔɔ ni, kɛ o cho kɔl tambɛi le. Nduyɛ a bɔɔbɔɔ “kɔl kɛndɛ chieeŋndo nda kaala niŋ ni. A kaala niŋ Mɛlɛka le.” (Timoti Diiŋ Ndɔɔ 3:​1-5) Yiyaŋ waa naa tosa ŋ ve kpeŋ kpeŋ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ te. Lelaŋ ŋ nɔ miŋ ‘sim kpeekpei, miŋ manda suɛi Mɛlɛkɛi.’—Chudi 3

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Chudi 4) Le sabu ya I cho hei dimioo wo cho ni, maa wanaa pum a simul Mɛlɛka wa, a bii ma luɛi nya tɛɛŋ sɔɔ sɔɔ. A bii ma muli yooŋgu cho hoo a Mɛlɛka okɔɔ wo balaŋ a makɔɔ, le nda dioo kioo le ma hiou lachi a kaala ndala wɔɔŋndaŋ tosaa. Nduyɛ, diom dimiŋ maa Chiisu Kiliti ndu pilɛ kpe cho wana naa banaa ni, nduyɛ mbo wa Masanɔɔ Mɛlɛka naa wo, a bii ma sɛɛŋgiaa ndu pɛɛ pɛɛ. Kɛ nduyɛ, sindɛ pa diom Mɛlɛkaa dimi a mɛɛ wanaa waa nuaa, a simul Mɛlɛka wa, a sɔla niŋ nyɛ palaa yɛ ni.

(Chudi 12) Te la chuuŋgiaŋ le nyɛ diaa diom pilɔɔ dioo pɛ, waŋnda haa [a cho maa poutaŋ o mɛŋndaŋ bɛŋgu wa, NW] nyɛ diaa dioo o pulule bɛnduleŋ niŋ, siɔmbula bii nda le. Le nda pila koni nda buulaŋ ni. Mɛɛ sɔŋndo del nuaa o kolaa yɛ, lende nda wa nya tɛɛŋ o chuuŋgiaa nya nyɛ diaa diom pilɔɔ niŋ ni. Mɛɛ piɔɔ hel nuaa, kɛ mi hueiye hɔŋ mi i kuɛnuŋ a ndu, o se le yɛ, lende nda chonuŋ fondo fuu ni. Nduyɛ, mɛɛ yɔmndo kɛɛ nuaa le komɔɔ, teleŋ o kuam ndo fuuluu bɛɛ o kum te yɛ, lende nda cho ni. Mɛɛ nda suŋgu yɔmndo nuaa chua mbo vi yɛ, lende waŋnda haa cho a vilɛi pɛ pɛ ni.

it-2-E 279

Nyɛdiaa diom pilɔɔ

Baabuiyo tɛɛsiaa nyɛdiaa diom pilɔɔ hoo ɔɔ mbo chɔm mɛɛ kpɛ ndaa bii ndu yɛ le. (Chudi 12) O cho Masanɔɔ Chiisu Kiliti ɔɔ wanaa o vem hɔlte ndɔ wa le kɛɛsiaa le hei tosa le, nduyɛ i cho kpendekele maa chuuŋgiaŋndo hoo ve le fɛɛŋ te. Wanaa bɔɔbɔɔ dimi maa chuuŋgiaŋnda Kilisiɔŋaa ndaa nɔ nyɛsɔlaa tau wa la wa laŋ ni, le chaaŋaa ndaa Kilisiɔŋaa wa o tambei niŋ nda veeloo le nyɛdiaa dioo a nda latulu. Nda kpou, kɔ bii a wanaa ndaa vii finyaa wa, wanaa ndaa vii piaanduaa wa, wanaa sulaa, a wanaa ndaa nɔ nyɛ sɔlaa bɔɔ le wa, mi ndaa piɔuwaŋ nyɔɔŋ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ.

it-2-E 816

Waŋnda Haa Cho Maa [Poutaŋ o Mɛŋndaŋ Bɛŋgu, NW]

Diom maKilikiiyo hoo, spi·lasʹ, cho suɛi a pouta wa la viaŋnaŋ o mɛŋndaŋ bɛŋgu ndi ndi laŋ. Mi Chudi soliŋ diomndo hoo kpeku le suɛi a puaa apum a ndaa hiŋ a yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ o kunda leKilisiɔŋndo niŋndo. Mɛɛ poutaŋ la viaŋnuŋ naa o mɛŋndaŋ bɛŋgu mi la pala dɛndɛ kua o mɛŋndaŋ choo wo yɛ, lende puaa haa wa kpundɛlaŋ mɛlioo o kunda leKilisiɔŋndo niŋ ni. Mi Chudi suaa a puaa haa okɔɔ maa: “Waŋnda haa [a cho maa poutaŋ o mɛŋndaŋ bɛŋgu wa, NW] nyɛ diaa dioo o pulule bɛnduleŋ niŋ, siɔmbula bii nda le.”—Chudi 12.

(Chudi 14, 15) Mi Inɔki o wa finya mama ŋɔmmɛuwo chɔŋ a boondii Adamnde wo, mbo dimi yooŋgu chɛŋ o Mɛlɛka lo wo a nda okɔɔ aa, “Mi la cheŋ Masanɔɔ Mɛlɛka hunɔɔ nda kiilaa nduaa cho le Mɛlɛka wa, waalaŋ a waalaŋ. 15 O hiŋ le mbo kilul wana o wana yamɛi, nduyɛ wana o wana simul Mɛlɛka, mbo tusi nda nyɛ palaa choo, le yɔŋnda wɔɔŋnda nda tosa laŋ, a diomnda wɔɔŋnda wanaa yɔŋ wɔɔŋnda haa a soo a Mɛlɛka laŋ kpou.”

wp17.1-E 12 ¶1

“Inɔki Tosa Fɛɛŋ Nyɛ Nɛŋi Mɛlɛka Kɔl Lo”

Yɛɛ wa yɛ huului Inɔki ve? Mbo dimi aa, “Mi la cheŋ Masanɔɔ Mɛlɛka hunɔɔ nda kiilaa nduaa cho le Mɛlɛka wa, waalaŋ a waalaŋ. O hiŋ le mbo kilul wana o wana yamɛi, nduyɛ wana o wana simul Mɛlɛka, mbo tusi nda nyɛ palaa choo, le yɔŋnda wɔɔŋnda nda tosa laŋ, a diomnda wɔɔŋnda wanaa yɔŋ wɔɔŋnda haa a soo a Mɛlɛka laŋ kpou.” (Chudi 14, 15) Nyɛ tase ŋ saaluŋndo cho ni, mi Inɔki suaa naŋ chaa Mɛlɛka chii niŋ bɛɛ huuluei hei peelu. Nyɛ pilɛ koŋ kpe cho vɛlɛ a huuluŋ bɔɔbɔɔ okɔɔ ni. Suɛi kulle cho ni, Inɔki wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo wa suɛi a nyɛ o sina kpeekpei maa o cho yɔŋnɔŋndo, naŋ chaa o chuu niŋ bɛɛ yɔŋnɔŋ.—Aisaya 46:​10.

wp17.1-E 12 ¶3

“Inɔki Tosa Fɛɛŋ Nyɛ Nɛŋi Mɛlɛka Kɔl Lo”

Tiindaŋ Inɔki ndoo nɔ wo nyindu naa miŋ nyunaŋ te mɛɛ Mɛlɛka che chieeŋndo hoo yɛ naŋ che ndu ni. Yooŋgu kɔɔsɔ Inɔki dimi a kɔl sikpa wo sim vɛlɛ le chieeŋndo hoo hau nuawɔ ko mɛɛ i wa o palɛi Inɔki ve niŋ yɛ. Mi Chɛhowa huŋ a mɛŋma koŋgima bɛnduaŋ le wɔɔŋnda o teleŋ Nuuwaa wo niŋ tɛɛmbuu wo, o chɛlaŋ a sila Inɔki ndoo yɔŋgu nda wo. Hei wa maa taamasi le tambii bɛndu cho o nɛi ye. (Maatiu 24:​38, 39; Pitɛ Diiŋ ndɔɔ 2:​4-6) Hau bɛɛ, Mɛlɛka cho a kiilaa nduaa waalaŋ a waalaŋ le wanaa wɔɔŋnda o chieeŋndo hoo niŋ yamɛi sakpuei kilul lo. Naa kpou nɔ miŋ yaŋ sila Inɔki wo nilaŋ nduyɛ miŋ dimul acheleŋnda a ndu okɔɔ. Teleŋndaŋ lapum miŋ yiyaŋ maa ŋ cho kpeele, le mɛɛ yuŋgu naa a chaaŋaa naa faŋaŋ naa kɔɔli yɛ. Kɛ Chɛhowa mel Inɔki le, nduyɛ kposoŋ bɛɛ o mel buɛiyaa nduaa cho ndu piɛiyo a tiindaŋndo hau wa le.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Chɔŋ Diiŋ Ndɔɔ 1-13) Ya cho hoo maa laŋunɔ kala o kunda wanaa laalaŋnda choo wo, ya cho yauwo hoo poonyiaa ni. I cho ndu poonyiaa naa num wana lanɔ Mɛlɛka hɛli hoo wo chua, nya chuauwaa numnda, nya ya I kaala a kɔl nuu kpou wa. Kɛ nduyɛ, o cho ko ya le kaala nya le. Wanaa sina tonya cho a Mɛlɛka okɔɔ wa bɛɛ, a kaala nya. 2 Kani fondole, tonyaa hoo cho o kɔlta naalaŋ niŋ, nduyɛ o cho wa loŋ le fɛɛŋ a fɛɛŋ. 3 I cho Mɛlɛka Finya naa piɛiyo, a po ndɔɔ Chiisu Kiliti, maa mɛɛ naa ŋ cho tonyaa hoo tolɔɔ kɔɔli, nduyɛ mi ŋ wa kaaliaŋndo vellaa velle yɛ, maa a yiyaŋ naa choo ma tuiinuŋ naa inyiɛɛ, nduyɛ ma ke naa kɔl nyuloo leniŋ fɔ. 4 Mɛɛ ya I tuei maa chuaa numnda a pum, a cho o nɛi tonyaa choo mɛɛ Finya naa choo choo o dimul naa yɛ, mi naŋ kɔl tau tau. 5 O hei niŋ wɛɛŋndo, I cho num nyɔɔloo yandii la kaaliaŋ vellaa velle. O cho sawa sɛnɛi le ya I cho nya hoo poonyial te. Sawaa hoo cho naa niŋ paandu o kenaŋ, chɔŋ a boondii naa ŋ simnuŋ wanaa laalaŋ o Chiisu niŋ nde. 6 Kaala ya I cho suɛi a ndu okɔɔ wo, ndu cho hoo ni maa ŋ chuanuŋ sawala Mɛlɛkalaŋ. Sawa nya tuei koŋ paandu boondii nya simnuŋ wanaa laalaŋ o Chiisu niŋ nde, ndu cho hoo ni aa, “Nya kpou, la nɔ kaalaa le chaaŋaa nyaa waŋnda chieeya lɔɔ lɔɔ.” 7 Wanaa hui waŋnda wa a cho a tiuwaa o chieeŋndo choo. Waŋnda haa a laalaŋ maa, mi Chiisu Kiliti huŋ chieeŋ nanuŋ o ŋwana chieeya le. Wana o wana cho wana waa lende, wana hui waŋnda wo o cho ni, nduyɛ yaamɔɔ Kilitioo o cho ni. 8 Lelaŋ la mandaŋ, yɔŋi wali o wali nya tosa o kɔnuŋ fondo fuu. La tosa mi fanda Mɛlɛka bɛɛndiaa le nya wo, mbo huŋ ke nya ndu kpou. 9 Nyɛ Kiliti pɛɛku naa wo, wana o wana lo o pɛɛku koŋ choo le, nduyɛ o koŋ kɔɔli, mbo handu pɛɛku ndɔ cheleŋ lechoo pɛ, mɛɛ wana waa nuaa o cho o diom pilɛ niŋ a Mɛlɛka le. Kɛ wana o wana lo o pɛɛku Kilitioo choo pɛ, mɛɛ nda Mɛlɛka Finyaa a Po ndɔɔ a cho diom pilɛ. 10 Wana o wana komal nya pɛ mbo sim o pɛɛkoo hoo choo le, la yiya ndu o la nya lo chiɛi niŋ te. La yil ndu bɛɛ a ba le. 11 Wana o wana yil ndu pɛ, mɛɛ nya ndu cho o yɔŋ wɔɔŋ koŋ niŋ ni. 12 I nɔ sɔɔŋ tau le nya dimul, kɛ nduyɛ I hɛnaŋ mi dɔu muŋ muŋ o yau niŋ te. Kani fondole, I nɔ o kɔl le kɔlaŋ nya yilɔɔ, mi I suukiaŋ a nya a muŋ okɔɔ. O koŋ, naa nyaa mi ŋ naŋ kɔl tau tau. 13 Pɔmbɔ num Mɛlɛka hɛli wo, chuaa nduaa yil num.

BƐŊGUFƆNƆƆ 18-24

Nyɛm Tɔɔmaŋ o Diom Mɛlɛkaa Niŋ | Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 1-3

“Nyɛ o Nyɛ Nya Cho Tosaa I Sina”

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 1:​20) I chɔm ndɔɔ num a looŋ ŋɔmmɛu ŋ che ya o ba kɛndɔɔ woŋ okɔɔ, a nyɛla kɛsiaala lambuila ŋkooliila ŋɔmmɛulaŋ, tɛɛsiaa cho leniŋ ndo. Looŋ ŋɔmmɛuwoŋ ŋ sim le kiilaa Mɛlɛkaa a cho wanaa laalaŋaa kundala ŋɔmmɛuwa mandaa wa. Nyɛla kɛsiaala lambuila sala ŋɔmmɛulaŋ, la sim le wanaa laalaŋaa kundala ŋɔmmɛuwaa kaŋ.

w12-E 10/15 14 ¶8

Kaa suu kuɛɛ ŋ chɔm yɛ?

8 Le miŋ kpakpala kaa suu waa lende, ŋ nɔ miŋ loonuŋ maa Baabuiyo soo a Chiisu okɔɔ maa ‘looŋ ŋɔmmɛuwoŋ ŋ cho ndu o ba kɛndɔɔ’ choo. “Looŋ” muŋ sim lewundu le bɛnduaa kundaa pɔyaŋnda nduyɛ a bɛnduaa kpou o kunda laŋ niŋ. Mi Chiisu ke “looŋ” muŋ nɛi chɔmaa o nɛi o yiyaŋ maa o bɛnda wo choo. (Sɔɔŋ. 1:​16, 20) Maa wana cho kunda leKilisiɔŋndo bolleŋndo, Chiisu nɔ kpaayaa bɛnduaa kundaa choo. Te waŋndo opilɛ o bɛnduaa kundaa tɛɛŋ yeema nɛi chɔmaa pɛ, mi Wana nɔ hoo “hɔltaŋ . . . mɛɛ yiŋndeŋ le sandu nuaa wule wule yɛ” tosa a sabu le mi hei tosaŋ o teleŋ ndɔɔ niŋ nduyɛ a mɛɛ i nɔ lɛ waa yɛ. (Sɔɔŋ. 1:​14) Kɛ le suŋ suŋndɔ, ŋ nɔ miŋ nɔ bɛɛle kpeekpei leŋ le wanaa nyina Mɛlɛkaa yulu iso wa. Mi Pɔɔl poonyiaa aa: “La tuei wanaa cho nya chilaŋ nda diom. La tosa nyɛ nda dimul nya wo. Nda cho nya mandaa ni. Kanifuule a sim niŋ fɛŋ Mɛlɛka o hɔl ma dɔunuŋ kona a wali nda cho tosaa wo okɔɔ. Lelaŋ, la tuei nda diom le ma wa a kɔl kɛndɛ o wali ndaa tosaa niŋ. Te la tui nda diom te, a wa niŋ wallo kɛ a kɔl tambɛiyo. Nduyɛ, keŋ i mala nya le.”—Hibuluiya 13:​17, NW.

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 2:​1, 2) O koŋ kɔɔli, mbo dimul la aa, “Poonyiaa yooŋgoo hoo naa kiilanɔ Mɛlɛkaa chua, o cho kunda wanaa laalaŋnda Ɛfisia chiee mandaa wo. Dimul ndu maa, “Wana nɔ looŋ ŋɔmmɛuwoŋ o ba ndɔ kɛndɔɔ wo, nduyɛ mbo wa balɔɔ o nyɛla ŋkooliila kɛsiaala lambuila ŋɔmmɛulaŋ tɛɛŋ ndo, yooŋgu o yɔŋ ndo, ndu cho hoo ni. 2 O dimi aa, nyɛ o nyɛ nya cho tosaa I sina. I sina mɛɛ nya cho wallo o kala kala yɛ. Nduyɛ, I sina mɛɛ nya cho nyɛ palaa biuwɔŋndo yɛ. I sina maa la chɛl wanaa wɔɔŋnda nya tɛɛŋ te. O koŋ kɔɔli, wanaa dimi kaŋ maa wanaa Chiisu vem hɔlte ndɔ wa nda cho ni, kɛ nduyɛ a cho yɛ wanaa waa lende le wa, mi la mɛɛndaŋ nda. Nduyɛ, mi la saaluŋ maa a cho wanaa Chiisu vem hɔlte ndɔ lekɛndɛi le.””

w12-E 4/15 29 ¶11

Mi Chɛhowa Manda Naa le Kindaa Sɔlaa

11 O yilaŋii cho o Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ bolle 2 a 3 niŋ ndoŋ, mi Chiisu Kiliti kua kundala ŋɔmmɛula wa Esia Minɔ laŋ mɛɛndaŋndo. Mi yilaŋnde hei chɔm maa o cho ko kaa wana o wana fee nɔ wo le Kiliti cha le, kɛ sɔɔŋ teŋgeŋndoŋ ŋpum bɛɛ. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, mbo suaa pɛŋ a waŋnda okɔɔ a pilɛŋ pilɛŋnda, nduyɛ o suɛi kɛ kɛ niŋ, mbo yɔŋgu nda chandɔɔ ɔɔ silaa. Yɛɛ hei chɔm yɛ? Le nyɛ dimiŋ hoo o Baabuiyo niŋ ndo peeloo, kundala ŋɔmmɛulaŋ la sim lewundu le Kilisiɔŋaa sɔla pɔyaa o wɔsii 1914 kɔɔli ve, nduyɛ sila o yɔŋgu kundala ŋɔmmɛulaŋ ndo cho le kundala wanaa Mɛlɛkaa hau chieeŋndo balɔɔ silɔ. Lelaŋ, ŋ nɔla mi dimi maa Chɛhowa cho wanaa nduaa nɛi chɔmaa kioo sanaa o Po Ndɔɔ niŋ. Tɔnɔ yɛɛ naŋ sɔla yɛ o nɛi chɔmaa koŋ niŋ?

w01-E 1/15 20-21 ¶20

Tol Siŋgaŋnda cho Yɔŋnɔŋndo o Kɔɔna Chɛhowaa Niŋ Ndaŋ Kɔɔli

20 Tolɔɔ siŋgaŋnda cho yɔŋnɔŋndo o kɔɔna Chɛhowaa niŋ ndaŋ kɔɔli sim ni, sinaa pɛŋgu maa Chiisu Kiliti cho “kunda wanaa laalaŋnda” bolleŋ ni. (Ɛfisiaŋnda 5:​22, 23) Aisaya 55:​4 cho bɔɔ bolle Baabuile sɔvɛ, le dimul naa aa: “Mi lo o koŋ mi siiŋguu ndu masaa lɛŋnde choo, nduyɛ mi handu ndu lɛŋii keŋ bolleŋ. Nduyɛ mi siiŋguu ndu seiyo le waŋnda o lɛŋnde niŋ.” Chiisu sina mɛɛ wana yɔŋgu nɛi chɔmaa yɛ. O sina vɛlɛ saa nduaa a nyɛ nda tosa wo. Nduyɛ pɛŋ, mɛɛ o mɛɛndaŋ kundala ŋɔmmɛula wa Eesia Minɔ laŋ, mbo dimi bɛmbɔɔ le ŋuɛɛnu aa, “Nyɛ o nyɛ nya cho tosaa I sina.” (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 2:​2, 19; 3:​1, 8, 15) Maa Finya ndɔ, Chɛhowa, Chiisu sina vɛlɛ nyɛm naŋ hauba le muŋ ndoŋ. Tuupa mbo kɛsi taamasioo mɛɛ wana piɛi Mɛlɛka yɛ, mi Chiisu dimi aa: “Mɛlɛka Finya nya ndu sina nyɛ o nyɛ nya hau ba le ndu lɔɔpa bɛɛ nya nyuna ndu.”—Maatiu 6:​8-13.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 1:​7) La kɛsiŋ o kɔl maa Kiliti cho niŋ le hunɔɔ o yumbu yumboo niŋ. Waŋnda kpou o chieeŋndo choo, a cha niŋ ndu o hunɔɔ. Wanaa dii ndu wa bɛɛ, a cha niŋ ndu. Hunɔɔ ndɔɔ tosa niŋ mi waŋnda kaalaŋ kpou o chieeŋndo choo ma chaŋ. Amiina.

kr-E 226 ¶10

Masale Mɛlɛkaleŋ le Cho Yaamɔɔwaa Nduaa Faŋa

10 Yamɛi Kiolɔɔ. Wanaa simnuŋ yaamɔɔwa le Masale Mɛlɛkaleŋ nda cha niŋ suɛi pum o yɔŋnɔŋndo i chɔɔlu niŋ kɔl nda tambɛiyo wo. Mi Chiisu dimi aa: Waŋnda cho chɔ “wana nda veelu aa, Po Wana Pɔnɔɔ wo hunɔɔ o yumbu yumboo niŋ a kpaaya bɛndoo a naŋɔɔ.” Kpaaya bɛndu nda cho hoo chɔ wo cho chɔm maa Chiisu hiŋ le yamɛi kiolɔɔ. Mi nyɛ cheleŋ dimiŋ vɛlɛ o huuluei hei niŋ a palɛi mɛɛlɛi okɔɔ, o Chiisu chɔm sɔɔŋ bɔɔbɔɔ a mɛɛ yamɛi hei i kialuŋ niŋ a teleŋ koŋ yɛ. Ŋ nɔla miŋ saaluŋ yooŋgoo hoo o tale soo a saa vɛlɛ a chuiŋnda okɔɔ wo niŋ. (Nuawɔ Maatiu 25:​31-33, 46.) A cho wanaa cho Masale Mɛlɛkaleŋ tooloo wa yamɛi kilul maa “ŋsaa” nduyɛ ma “wa niko lehɔl o nɛi,” okoŋ ma sina maa “boondii Mɛlɛka cho [nda] piŋi ve i cho niŋ kpɛɛluŋ.” (Luku 21:​28) Kɛ, wanaa simul Masale Mɛlɛkaleŋ nda a cho nda yamɛi kilul maa “ŋ chuiŋ” nduyɛ nda “kpou . . . a chaŋ niŋ” okoŋ ma sina maa a cho hunɔɔ piɔm fafɛɛŋndo sɔla.—Mat 24:​30; Sɔɔŋ 1:​7.

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 2:​7) “Wana o wana nɔ nila tuɛiyaa isɔɔ pɛ, mɛɛ la yaŋ nilaŋ mi la tuei mi la sina nyɛ Nyina Mɛlɛkaa cho kundala wanaa laalaŋnda dimullo wo pɛŋgu. “Wana o wana hiou lachi a sisilaŋ a dialluŋ kala pɛ yi, mbo lo o koŋ mbo yem pɛ, I chɛl ndu o de komɔɔ yɔm cho o kpele Mɛlɛkaa niŋ ndo o tosa mi wana wa yoomu kpeekpeiyo.””

w09-E 1/15 31 ¶1

Yaandiaa le Nyɛ Yau Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ Dimi Wo—I

2:​7—Yɛɛ cho yɛ ‘kpele hɛnɛkɛ Mɛlɛkaa’? Le mɛɛ diomndaŋ la soo a Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda okɔɔ yɛ, kpele hɛnɛkɛ nda soo a ndu okɔɔ naŋndo cho nyaa yoomaa o choo choo niŋ ni, a chuuŋgiaŋ Mɛlɛka lachi wa. Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda cho fandaa sɔla le dioo “komɔɔ yɔm . . . tosa mi wana wa yoomu kpeekpeiyo.” A cho sɔla dialuŋ vi lɛ le woŋ.—1 Kɔliŋ. 15:​53.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 1:​1-11) Sɔɔŋ Chiisu Kiliti chɔm buɛiyaa nduaa woŋ, muŋ cho o yauwo hoo niŋ ni. Mɛlɛka chɔm Chiisu muŋ ni le mbo tosa mi buɛiyaa nduaa sina sɔɔŋ cho hunɔɔ suŋ yɔnɔŋ ndoŋ. O koŋ, mi Chiisu viam kiilanɔ Mɛlɛkaa naa buɛi ndɔɔ Chɔŋ chua le mbo chɔɔmuu muŋ naa ndu chua. 2 O koŋ kɔɔli, mi Chɔŋ ndu chɔm nyɛ o nyɛ fee kiilanɔ Mɛlɛkaa chɔm ndu mbo cha. Sɔɔŋ kalaŋ ŋ cho machuaa a yooŋgu chɛŋ o Mɛlɛka lo wo okɔɔ, a sɔɔŋ tonyaŋ Chiisu Kiliti chɔm ndoŋ. 3 Nduyɛ, yooŋgu chɛŋ hoo o Mɛlɛka lo mbo poonyiaŋ ndo, wana o wana cho waŋnda tofal leniŋ, nda kpou a pɛl tɔnɔɔ. Nduyɛ, wanaa cho bɛɛ nilaŋ yaŋɔɔ o yooŋgu kalaa, o koŋ kɔɔli, ma tosa nyɛ dimiŋ leniŋ ndo wa, nda bɛɛ a pɛl tɔnɔɔ. Kani fuule, o bendu lɛ niŋ fondaŋ te, mi sɔɔŋ muŋ kinɛi ŋ huŋ yɔnuŋ. 4 Ya Chɔŋ, I yɔŋ yilɔɔ naa nya wanaa laalaŋaa kundala ŋɔmmɛuwa chua o buŋgɛi Eesiave niŋ. Mɛlɛka o cho pɛŋgoo hoo, mbo wa kani masindɛ wo, nduyɛ mbo wa vɛlɛ hunɔɔ wo, mbɔ o tosal nya kɛndɛi nduɛi, nduyɛ mbo ke nya kɔl nyuloo fɔ. Mbɔ Nyinaa ŋɔmmɛuwa a cho o kpeŋgbei lemasa Mɛlɛkaa hɔlndɔ wa, a tosal nya ikɛndɛ, o koŋ kɔɔli, ma ke nya kɔl nyuloo fɔ. 5 Mbɔ Chiisu Kiliti bɛɛ o tosal nya kɛndɛi nduɛi nduyɛ mbo ke nya kɔl nyuloo fɔ. Ndu cho wana dimi tonya Mɛlɛkaa o wana nɔla ma tiindaŋ ndo ni. Ndu cho wana tase miiŋgu yoomu wo ni. Masaa kpou o chieeŋndo choo, ndu cho masa bɛndoo nda choo kpou ni. Chiisu Kiliti kaala naa, nduyɛ mbo sɔla piɔmndo le hali kpeŋ mbo baŋa naa o yɔŋnda naala wɔɔŋndaŋ niŋ. 6 O siiŋguu naa wanaa o wa niŋ choo masa wa, nduyɛ mbo siiŋguu naa wanaa soliaa lasalaa o Mɛlɛka ndɔɔ lo, o cho vɛlɛ Finya ndɔ wo. Chiisu Kiliti nɔ mbo sɔla lisaa ni, nduyɛ ndu nɔ mbo wa masaa le fɛɛŋ a fɛɛŋ ni. Amiina. 7 La kɛsiŋ o kɔl maa Kiliti cho niŋ le hunɔɔ o yumbu yumboo niŋ. Waŋnda kpou o chieeŋndo choo, a cha niŋ ndu o hunɔɔ. Wanaa dii ndu wa bɛɛ, a cha niŋ ndu. Hunɔɔ ndɔɔ tosa niŋ mi waŋnda kaalaŋ kpou o chieeŋndo choo ma chaŋ. Amiina. 8 Masanɔɔ Mɛlɛka ndu nɔ kpaayaa kpou ni. Nduyɛ ndu cho pɛŋgoo hoo ni, ndu wa kani masindɛ ni, ndu cho vɛlɛ hunɔɔ ni. Mbo dimi aa, “Ya cho kandɔŋndo ni, ya cho mɛɛlulaŋ ni.” 9 Ya chaaŋ nya wana laalaŋndo Chɔŋ ni. Naa naa nyaa ŋ cho o diompilɔɔ niŋ a Chiisu latulu ni. Naa naa nyaa nda cho nyɛ palaa tusioo choo ni le mɛɛ naa ŋ cho le masale Mɛlɛkaleŋ yɛ, nduyɛ mi ŋ wa nyɛ palaa koŋ biuwɔŋndo. Le mɛɛ ya I dimul waŋnda suɛi Mɛlɛkɛi a sɔɔŋ tonyaŋ Chiisu chɔm ndoŋ yɛ, lelaŋ nda bii ya ni ma huŋ a ya o lɛŋnde vesɛileŋ o mɛŋndaŋ tɛɛŋ, o lɛŋnde Patimɔɔleŋ ndeŋ niŋ ni. 10 Boondii ya I wa Patimɔɔ ve, mi Nyina Mɛlɛkaa tual la kɔɔli o paale Kpuyale pilɛ choo. O koŋ, mi tuɛi mi diomndo suaa ya kɔɔli choo choo kpeleŋ maa bulu bɛndu. 11 Mbo dimul la aa, “Chua yauwo ma poonyiaa nyɛ ŋ cho hunɔɔ chɔ wo. Te a poonyiaa pɛ, a yɔŋ yaula laŋ o wanaa laalaŋaa kundala ŋɔmmɛuwa lo o chieeŋ ŋɔmmɛuwoŋ muŋ, Ɛfisia ni, a Simana, a Pɛkamɔm, a Tayatilua, a Saadii, a Filedɛɛfiaa, a Lawodisia.”

BƐŊGUFƆNƆƆ 25–YINDIMIIYO 1

Nyɛm Tɔɔmaŋ o Diom Mɛlɛkaa Niŋ | Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 4-6

“Puaa Hiɔɔluaa cho Nyaanɔŋndo o Suaa Choo Wa”

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 6:​2) “O koŋ mi cha mi so humboo fula a waŋndo ichali lechoo. Wana koŋ chiɔuwo wa ndu o ba. Nduyɛ, ma ke ndu mɔsil lemasaa. O koŋ, mbo kuanuŋ mɛɛ kuubanɔ bɛndoo yam nuaa chɔuwo, nduyɛ mbo wa kɔlaŋ le fondaŋnda cheleŋ solioo kɛ kɛ a chɔuwo yɛ.”

wp17.3-E 4 ¶3

Nɛɛ Yaa cho Yɛ Puaa Hiɔɔluaa o Suaa Choo?

Nɛɛ cho yɛ wana cho nyaanɔŋndo a so humboo wo? Ŋ nɔla miŋ saaluŋ wana koŋ o yau pilɔɔ hoo niŋ, Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ, o tɛɛsiaa vɛlɛ wana cho koŋ nyaanɔŋndo o choo choo niŋndo aa: ‘Diom Mɛlɛkaa.’ (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 19:​11-13) Dimioo hoo aa, Diomndo, sim le Chiisu Kiliti, kanifuule ndu cho wana suaa le Mɛlɛka wo ni. (Chɔŋ 1:​1, 14) Le handɔɔ lechoo, a veelu ndu aa: “Masa hiou masaa kpou wo” nduyɛ a tɛɛsiaa ndu maa “Wana dimi tonya Mɛlɛkaa o wana nɔla ma tiindaŋ ndo.” (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 19:​16) I cho kpendekele maa Chiisu nɔ kpaayaa le mbo kelu chɔuwo maa masa, nduyɛ o soliŋ kpaaya ndɔɔ kpeku o nɛi wɔɔŋndo choo le. Kɛ a koŋ kpou, mi nyunala lapum la fula.

wp17.3-E 4 ¶5

Nɛɛ Yaa cho Yɛ Puaa Hiɔɔluaa o Suaa Choo?

Teleŋ kuɛɛ puaa cho nyaanɔŋndo a suaa wa kandu yɛ nyaanɔŋndo? Loonuŋ maa mi wana tasoo, Chiisu, kandu nyaanɔŋndo mɛɛ o sɔla ndɔɔ mɔsil lemasaa. (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 6:​2) Teleŋ kuɛɛ Chiisu simnuŋ yɛ masaa o choo choo niŋ? O cho mɛɛ o miiŋgu dɔɔ o choo choo niŋ o piɔm ndɔɔ kɔɔli yɛ le. Baabuiyo dimi maa o teleŋ koŋ niŋ o kandu chumndo ni. (Hibuluiya 10:​12, 13) Mi Chiisu ke tol kɔɔliaa nduaa taamasioo le chɔmndo maa teleŋ chumaa hoo o chuu, nduyɛ maa masale ndɔleŋ le kandɔŋ o choo choo niŋ. Mbo dimi maa te masale ndɔleŋ le kanduŋ pɛ, sɔɔŋ cho lewɔu tau o chieeŋndo niŋ. Chɔulaŋ la cho wa, yiaŋ, a naala wɔɔŋ wɔɔŋndaŋ. (Maatiu 24:​3, 7; Luku 21:​10, 11) Mɛɛ chɔu chieeŋ 1 del o wɔsi 1914 niŋ, mi hei chɔm kpendekele maa ŋ cho niŋ bɛɛ o teleŋ kalaa niŋ, teleŋ wɔɔŋ Baabuiyo veelu aa: “palɛi mɛɛlɛi” yo.—Timoti Diiŋ Ndɔɔ 3:​1-5.

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 6:​4-6) O koŋ mi so cheleŋ fula. O wa o siaŋa yɔɔ. Wana wa ichali lechoo wo, dioo wa ndu o kenaŋ le mi ndu oo faŋa kɔl nyuloo o chieeŋndo choo bau, le mi ŋwaŋnda chiee a chɔu ma diuwaŋ. Nduyɛ, ma ke ndu muɛi faŋii bɛnduei. 5 O koŋ kɔɔli, mi Saa Fɔŋndɔɔ faŋa taamasi ŋgaa ndɔɔ. Mɛɛ o faŋa, mi tuɛi nyaa yoomaa o ŋgaa ndɔɔ mbo veelu aa, “Huŋ.” O koŋ, mi cha so tiŋioo. Wana wa ichali lechoo wo, sikelii nda tuu lusul nyɔɔŋ ndo o wa ndu o ba. 6 O koŋ kɔɔli, mi tuɛi nyɔɔ nyaa yoomaa hiɔɔluaa kaŋ tɛɛŋ maa diom wana chiee aa, “Witiiyoŋ siaambuiyo le pilɛ kpe, le paawa wali lepala. Suaaŋ siaambuiyo leyaa kpe le paawa wali lepala. Kɛ nduyɛ, tɛɛmbuu chuɛiyaŋ a muɛiyaŋ te.”

wp17.3-E 5 ¶2

Nɛɛ Yaa cho Yɛ Puaa Hiɔɔluaa o Suaa Choo?

Wana cho nyaanɔŋndo a soo wo sim lewundu le chɔuwo. Loonuŋ maa o cho ko o lɛŋnde niŋ te o faŋa kɔl nyuloo le kɛ o chieeŋndo choo kpou. O wɔsi 1914 niŋ, mi chɔu chieeŋ tasoo kanduŋ le teleŋ tasoo. Okoŋ kɔɔli mi chɔu chieeŋ diiŋ ndɔɔ del, ndu bɛɛ ndoo hiou lewɔu. Wanaa bɔɔbɔɔ dimi maa wanaa vi o chɔulaŋ chɔŋ o 1914 niŋnde wa le hiouwɔɔ miiliɔŋndaŋ 100. Le handɔɔ lechoo, mi wanaa bɔɔbɔɔ sɔla saŋgaa le mɛɛ nda yɔŋuluŋ yɛ.

wp17.3-E 5 ¶4-5

Nɛɛ Yaa cho Yɛ Puaa Hiɔɔluaa o Suaa Choo?

“O koŋ, mi cha so tiŋioo. Wana wa ichali lechoo wo, sikelii nda tuu lusul nyɔɔŋ ndo o wa ndu o ba. O koŋ kɔɔli, mi tuɛi nyɔɔ nyaa yoomaa hiɔɔluaa kaŋ tɛɛŋ maa diom wana chiee aa, ‘Witiiyoŋ siaambuiyo le pilɛ kpe, le paawa wali lepala. Suaaŋ siaambuiyo leyaa kpe le paawa wali lepala. Kɛ nduyɛ, tɛɛmbuu chuɛiyaŋ a muɛiyaŋ te.’”—Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 6:​5, 6.

Wana cho nyaanɔŋndo a soo wo sim lewundu le yiaaŋ. Ŋ che maa suɛi nyɛdiaa wa ikala. Le witiiyoŋ siaambuiyo opilɛ (1.08 L) kanii dinaluɛiye ipilɛ wanaa paawa ni, paawa wali lepalaa o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ. (Maatiu 20:​2) Kanii pilɛi kpe wana ndoo paawa ni le suaaŋ siaambuiyo leyaa (3.24 L) ŋ ve bɛɛ ŋ sɔvɛ mi wana tuu muŋ a witiiyoŋ te. Vɛɛ kpɛ nyɛdiaa waa naa wa yɛ le tuu le yuŋgu bɛndoo? Ma sila waŋnda le ma chaa nyɛm ndaŋ biyɔɔ hali nyɛdiaa nda dia lepaa o lepaa wo bɛɛ, mɛɛ la nda chɔm ndaŋ o teleŋ koŋ niŋndo, chuɛiyaŋ vɛlɛ a muɛiyaŋ ma cho naa yɛ.

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 6:​8) “Mi cha mi so pupulaa wo fula. Wana wa ichali lechoo wo diola ndɔlaŋ aa, Piɔmndo. Mi o nɔ diolaŋ aa, [Sɛiyo wo, NW] huŋ ndu kɔɔli. Nda nda ŋiɔɔŋ kpaayaa wa nda o kenaŋ maa o wanaa hiɔɔlu o wanaa hiɔɔlu tɛɛŋ o chieeŋndo choo ma dii o pilɛ. Kpaayaa wa nda o kenaŋ le ma diu waŋnda, a chɔulaŋ, a yiaaŋ, a naalaŋ, a visiaa biyaa yondoo niŋ.”

wp17.3-E 5 ¶8-10

Nɛɛ Yaa cho Yɛ Puaa Hiɔɔluaa o Suaa Choo?

Wana hiɔɔlu ndɔ cho nyaanɔŋndo a soo wo sim lewundu le piɔmndo le mɛɛ naalaŋ a sɔɔŋ cheleŋndoŋ cho yɔŋnɔŋndo yɛ. Mɛɛ wɔsii 1914 hiou ndɔɔ, mi buŋii Spanisiiya dii waŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ. Naapum waŋnda le miiliɔŋndaŋ 500 hei piiliaŋ ni. Lepum wana 1 kpe lo yoomu ni o wanaa 3 kɛ kɛ tɛɛŋ.

A buŋii Spanisiiya hei kanduŋ ni. Kɛ wanaa sina a kɛndiaa okɔɔ wa dimi maa waŋnda kɛmɛlaŋ o miiliɔŋndaŋ niŋ naa leyiŋndo dii ni o wɔsiŋ 2000 hiou woŋ niŋ. Huŋ bii a hau, a yaasiaala kala kalala tosaŋ niŋ a koowaŋ okɔɔ laŋ kpou, naa sidaa/eesiiyo, soliŋii vesɛiye, a naa ihueiyo dii niŋ waŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ.

O wa chɔu, o wa yiaaŋ, ɔɔ naalaŋ, fulamakɔɔli pilɔɔ kpe sɔɔŋ muŋ kpou nɔ ni, piɔmndo. Sɛiyo saŋga kposoŋ a wanaa hei komal la dɔwɔɔ naapilɛ le, nduyɛ tiindaŋ ve bɛɛ le nda le.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 4:​4) “O koŋ kɔɔli, mi cha kpeŋgbeila lemasala cheleŋ bidiiŋ a la hiɔɔlu, la balaa kpeŋgbei lemasa tasoo hoo silɔ. Laŋgbaa kalla ŋwaŋ bidiiŋ a wanaa hiɔɔluaa a wa ichali o kpeŋgbeila lemasalaŋ ndaŋ choo. Nda kpou, a wa a doviaŋ o nyɛla humbulaŋ niŋ a mɔsilta lemasalaŋ nda o lebol, la toosiaa a kooliiyoŋ.”

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 4:​6) “Mi cha vɛlɛ nyɔɔ o kpeŋgbei lemasa koŋ hɔlndɔ tɛŋgɛlɛsɛɛ maa, pee mɛŋma ihɛl bɛndu. O wa diondɔɔ yeleŋgi yeleŋgi bɛndu maa tofaŋ. Mi cha vɛlɛ nyaa yoomaa nda nda hiɔɔlu isisi o fondaŋndaŋ sala hiɔɔlu, a balaa kpeŋgbei lemasa koŋ. Nyaa yoomaa hiɔɔluaa haa, nda aa nɔ hɔltaŋ la tiuwaa nda lekɔɔ ba o ba fee, lachi ni a makɔɔ ni.”

re-E 76-77 ¶8

Mɛɛ Kpeŋgbei leMasa Chɛhowaa Cho Nyɛ Kɔndɔfili Yɛ

8 Chɔŋ ndoo sina maa wanaa soliaa lasalaa ndaa yulu sindɛ iso le wallo tosaa o maaŋndo niŋ ni. Naapum kɔndɔfillo wa ndu le tɛɛsiaa nyɛ ndoo che okoŋ kɔɔli wo. “Mi cha kpeŋgbeila lemasala cheleŋ bidiiŋ a la hiɔɔlu, la balaa kpeŋgbei lemasa tasoo hoo silɔ. Laŋgbaa kalla ŋwaŋ bidiiŋ a wanaa hiɔɔluaa a wa ichali o kpeŋgbeila lemasalaŋ ndaŋ choo. Nda kpou, a wa a doviaŋ o nyɛla humbulaŋ niŋ a mɔsilta lemasalaŋ nda o lebol, la toosiaa a kooliiyoŋ.” (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 4:​4) A tonya, o cho lɛ wanaa soliaa lasalaa le o che le, kɛ laŋgbaa kalla 24 a wa ichali o kpeŋgbeila lemasalaŋ choo wa a mɔsilta lemasalaŋ nda o lebol. Nɛɛ yaa cho yɛ laŋgbaa kalla haa? Nda cho yɛ wanaa pɔyaŋnda o kunda leKilisiɔŋndo niŋ ni, a cho miiŋgu yoomu le kɔlaŋ o choo choo niŋ a mɛɛ Chɛhowa mɛi lediom a nda yɛ. Vɛɛ naŋ looku yɛ hei sina?

re-E 80 ¶19

Mɛɛ Kpeŋgbei leMasa Chɛhowaa Cho Nyɛ Kɔndɔfili Yɛ

19 Yɛɛ nyaa yoomaa haa sim yɛ lewundu? Yilaŋii Isikiaa wana cheleŋ ndoo suaa le Mɛlɛka wo dɔɔŋ kona a ndi okɔɔ ve mala naa miŋ saaluŋ mulioo. Mi Isikiaa cha Chɛhowa ichali o kandoo choo a nyaa yoomaa ndu kɔɔli, velaŋndo pila ndaa velaŋ ni a nyaa yoomaa Chɔŋ bɛɛ tɛɛsiaa wa. (Isikiaa 1:​5-11, 22-28) Okoŋ kɔɔli, mi Isikiaa cha vɛlɛ nyaa yoomaa wa kandu lemasaa hoo kɔɔli wa. A teleŋndo hoo, mi Isikiaa dimi maa chɛlɔbiiya wa nyaa yoomaa haa ni. (Isikiaa 10:​9-15) Nyaa yoomaa hiɔɔluaa Chɔŋ che wa sim lewundu le chɛlɔbiiya Mɛlɛkaa a cho faŋga wa, ma nɔ foofo bɛndoo wa, nduyɛ ma wa o inyinaya kumbuii kɔɔna Ndɔɔ o choo choo niŋndo. Chɔŋ yiyaŋ kposoŋ maa i kendu le ma che chɛlɔbiiya isisi Chɛhowaa ikɛi kpɛɛluŋ te, kani kɛɛsiaa wa sindɛ o maaŋndo niŋ le mi chɛlɔbiiya a ŋiɔɔŋ a nda toosiaa a kooliiyoŋ ndoŋ wa isisi o kɔfu kpema choo, o ndoo sim lewundu le kpeŋgbei lemasa Chɛhowaa wo. O chɛlɔbiiya haa tɛɛŋ diom Chɛhowaa ndoo fula le waŋnda Isɔluɛi sawalaŋ kioo ni.—Ɛsɔdɔɔ 25:​22; Sam 80:​1

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 5:​5) “Kɛ nduyɛ, mi laŋgbaa kalla o pilɛ nyɔɔlu ya aa, “Chaŋ te.” Mbo dimi aa, “Sina pɛŋgu maa wana cho, diola ndɔlaŋ aa, Kpɔkuŋ fula o kaale Chudaleŋ choo wo, ma veelu ndu vɛlɛ aa Yɛyii Tɔɔmɛi Masaa Deeve ve. Ndu yem yaamɔɔwa ni. Ndu ndu nɔla mbo faŋa taamasila sala ŋɔmmɛulaŋ o yauwo hoo mbo timbi ndu.””

cf-E 36 ¶5-6

“Sina Pɛŋgu Maa Wana Cho, Diola Ndɔlaŋ aa, Kpɔkuŋ Fula o Kaale Chudaleŋ Choo Wo”

5 Teleŋnda bɔɔbɔɔ ma tuu kpɔkuŋndo a kɔl sikpaa. Baa a che niŋ pa kpɔkuŋ piaandu bɛndoo pɛɛŋ a lehɔl? Te lende i cho ni, kɛlɛŋgaa ma faŋaŋ visi kalaa ikɛi yɛlɛkɛlɛɛ. Naapum ma faŋaŋ vɛlɛ o kpaki nda manda nda wo ikɛi. Kɛ a koŋ kpou, suɛi waa naa ve bɛɛŋ bɛɛŋ te. Te a nua pɛ visi kpaaya bɛndoo hoo hɔlla okoŋ mi ndu bɛɛ nua num, o wa ikala le yiyaŋndo a nyɛ o nyɛ tosa mi kpɔkuŋndo muliŋ a siooŋnde mbo nyaanuŋ ndo. Baabuiyo soo a kpɔkuŋndo okɔɔ maa o cho “visi kpaaya bɛndu visiaa tɛɛŋ. Te o wa kɔlaŋ pɛ, nyɛ o nyɛ tosa mbo muliŋ mbo nyaanuŋ te.” (Pulɔwaa 30:​30) Kɔl sikpa waa naa Kiliti bɛɛ nɔ ni.

6 Ŋ yaasiaŋndɔ mɛɛ Chiisu chɔm kɔl sikpaa maa kpɔkuŋ o nɛilaŋ layaa niŋ yɛ: simndaŋ le tonyaa, sandei tolɔɔ kɔɔli, a le biuwɔŋndo o simullo bɛŋgu. Ŋ cho chɔ maa, naa kpou o yɔŋ bɛɛ maa a kɔl sikpaa nda velu naa ni ɔɔ mbo ve a ndu le, ŋ nɔla miŋ tol taamasi Chiisoo kɔɔli le kɔl sikpaa chɔmndo.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 4:​1-11) O koŋ kɔɔli, mi cha vɛlɛ yilaŋndo. Mi cha dioo ɛchɛnɛ o kumbiaa. Diom tase ya I tuei mbo suaa naa ya chua maa bulu bɛndu wo, mi tuɛi mbo dimul la aa, “Hel nanuŋ mi chɔm num sɔɔŋ cho hunɔɔ yɔnɔŋ o siɔdii lachioo niŋ ndoŋ.” 2 O koŋ, mi Nyina Mɛlɛkaa tual la kɔɔli o lepilɛ niŋ kpe. Mi cha kpeŋgbei lemasaa ɛchɛnɛ a waŋndo ichali lechoo. 3 Wana wa koŋ ichali o kpeŋgbei lemasa koŋ choo wo, wana aa che ndu diondɔɔ iyeleŋgi yeleŋgiei pɛ aa mɛɛ wana cha nuaa kɔɔle chaakiileŋ a le siaŋaleŋ o pou ŋkanioo niŋ yɛ ni. O koŋ kɔɔli, mi cha niŋginaŋgaa o balaa kpeŋgbei lemasaa hoo. Wana aa che niŋginaŋgaa hoo pɛ aa, pou ŋkani ŋɛlɛŋgi ŋɛlɛŋgi nɔ kɔɔle chaakiileŋ ndo ni. 4 O koŋ kɔɔli, mi cha kpeŋgbeila lemasala cheleŋ bidiiŋ a la hiɔɔlu, la balaa kpeŋgbei lemasa tasoo hoo silɔ. Laŋgbaa kalla ŋwaŋ bidiiŋ a wanaa hiɔɔluaa a wa ichali o kpeŋkpeila lemasalaŋ ndaŋ choo. Nda kpou, a wa a doviaŋ o nyɛla humbulaŋ niŋ a mɔsilta lemasalaŋ nda o lebol, la toosiaa a kooliiyoŋ. 5 O koŋ kɔɔli, mi cha nyɛ ŋualalɛiyo fulaa o fondaŋ kpeŋgbei lemasa tase koŋ o wa wo, ŋualalɛi, ŋualalɛi bɛndu. Mi tuɛi diomndaŋ suɛi mi tuɛi taŋndaŋ deŋioo fulaa o kpeŋgbei lemasa koŋ, kpaŋgaŋgaŋ, kpaŋgaŋgaŋ bɛndu bɛndu. Mi cha tɛŋgɛlaŋ sandei la ŋɔmmɛu o kpeŋgbei lemasa koŋ hɔlndɔ. Tɛŋgɛlaŋ ndaŋ, laŋ la sim le Nyinaa ŋɔmmɛuwa saaŋgial Mɛlɛka wa ni. 6 Mi cha vɛlɛ nyɔɔ o kpeŋgbei lemasa koŋ hɔlndɔ tɛŋgɛlɛsɛɛ maa, pee mɛŋma ihɛl bɛndu. O wa diondɔɔ yeleŋgi yeleŋgi bɛndu maa tofaŋ. Mi cha vɛlɛ nyaa yoomaa nda nda hiɔɔlu isisi o fondaŋndaŋ sala hiɔɔlu, a balaa kpeŋgbei lemasa koŋ. Nyaa yoomaa hiɔɔluaa haa, nda aa nɔ hɔltaŋ la tiuwaa nda lekɔɔ ba o ba fee, lachi ni a makɔɔ ni. 7 Nyaa yoomaa haa, wana aa che o tasoo pɛ aa kpɔkuŋndo ni, diiŋ ndɔɔ maa nau tooye, ŋgaa ndɔɔ hɔlla maa wana pɔnɔ, hiɔɔloo mɛɛ koyaŋndo wa nuaa mbo wa balɔɔ choo fɛɛɛ yɛ. 8 Nyaa yoomaa hiɔɔluaa haa, o kɛ o kɛ fee, ndu oo nɔ kumbaŋndaŋ la ŋɔmpum. Nduyɛ, hɔltaŋ la wa la tiuwaa nda lekɔɔ ba o ba fee, o kumbaŋndaŋ bɛŋgu bɛɛ. Le teleŋ o teleŋ nyaa yoomaa haa a wa chondoŋ, idii ni, ichɔl ni, pɛŋgi bɛɛ a pɛŋgi le. A wa Mɛlɛka chuunduuwo aa, “Mɛlɛka sakpoo, Mɛlɛka sakpoo, Mɛlɛka sakpoo, Masanɔɔ Mɛlɛka, num nɔ kpaayaa kpou ni. Kani masindɛ o cho, pɛŋgoo hoo bɛɛ o cho, nduyɛ o cho vɛlɛ hunɔɔ.” 9 Nduyɛ, wana wa koŋ o kpeŋgbei lemasaa choo, mbo wa yoomu le fɛɛŋ a fɛɛŋ ndo, pɛŋgu o pɛŋgu nyaa yoomaa kaŋ, nda aa soli chondoŋ le ndu bɛɛleŋ kioo pɛ, nduyɛ ma lisa ndu ma yil ndu balikaa pɛ, 10 laŋgbaa kalaa ŋwaŋ bidiiŋ a wanaa hiɔɔluaa a chɛŋ a kɔ baŋ wulaŋ ndu lachi o kpeŋgbei lemasa koŋ. A baŋ wulaŋ pɛ, a suŋgu mɔsilta ndala lemasalaŋ, a kɛsi o kpeŋgbei lemasa koŋ hɔlndɔ, a sooluu wana cho koŋ yoomu le fɛɛŋ a fɛɛŋ ndo. A chuunduu ndu o chondei niŋ aa, 11 “Num cho Masa naa ni. Nduyɛ num cho Mɛlɛka naa ni. Num toosiaa nyɔɔŋ kpou ni, nduyɛ o hɛnaŋ numndo niŋ ŋ toosiaŋ mi ŋ wa kpou ni. Lelaŋ a bɛnda ma sɔla lisaa, a bɛɛleŋ, a balikaa le mɛɛ ŋ cho wana kpaaya yɛ.”

    WOL le Sɔɔŋ Yaasiaa—Kisi (2010-2026)
    Chukku Ma Kinda
    Chuku Ma Kumbi
    • Kisiei
    • Share
    • Mɛɛ ŋ Yeema Yɛ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Sawalaŋ Le Tɛɛŋgei Soliŋndo Kpeku
    • Mɛɛ Naŋ Bii Yooŋgula Numndaŋ Yɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Chuku Ma Kumbi
    Share