ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ ကၠိဖိလံာ်တၢ်မၤလိ အတၢ်ဂ့ၢ်ဘျးစဲ
လါအီးကထိဘၢၣ် ၁–၇
တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ | ယိၤဟၣ် ၉–၁၀
“ယ့ၣ်ၡူး ကဟုကယာ်ဝဲ အသိတဖၣ်”
(ယိၤဟၣ် ၁၀:၁-၃) ယစံးဘၣ်တဲဘၣ်သု တီတီလိၤလိၤ, ပှၤလၢအတဟဲနုာ်ဘၣ်လၢသိကရၢအကျဲစၢၤဘၣ်, ဒီးဟဲခါပတာ်အလီၢ်တပူၤဒၣ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်ဟုၣ်တၢ်ဘျၣ် ဒီးတမျိးတမျာ်လီၤ. ၂ မ့မ့ၢ်ပှၤလၢ အဟဲနုာ်လၢကျဲစၢၤတဂၤန့ၣ်, မ့ၢ်ပှၤကွၢ်သိလီၤ. ၃ ဒီးပှၤပၢၤကျဲစၢၤတဂၤန့ၣ် အိးထီၣ်န့ၢ်အဂီၢ်, ဒီးအသိတဖၣ်န့ၣ်ကနၣ်အကလုၢ်, ဒီးကိးထီၣ်အသိဒၣ်ဝဲလၢအမံၤ, ဒီးဟးထီၣ်ယုၤအီၤလီၤ.
(ယိၤဟၣ် ၁၀:၁၁) ယဲဒၣ်အံၤ, ယမ့ၢ်ပှၤကွၢ်သိ, လၢအဂ့ၤတဂၤလီၤ. ပှၤကွၢ်သိလၢအဂ့ၤတဂၤန့ၣ်, ပာ်လီၤကွံာ်အသးသမူလၢသိအဂီၢ်လီၤ.
(ယိၤဟၣ် ၁၀:၁၄) ဒီးယသ့ၣ်ညါယတၢ်, ဒီးယတၢ်သ့ၣ်ညါယၤ,
nwtsty မံဒံယါ
သိကရၢ
သိကရၢန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲကရၢတခါလၢ ကဒီသဒၢသိတဖၣ် ဒ်သိးတၢ်ဘျၣ် ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢ အဂၤတဖၣ်သုတဟဲအီၣ်အီၤတဂ့ၤလီၤ. ပှၤကွၢ်သိတဖၣ်န့ၣ် ဖဲမုၢ်နၤအခါ ဖၢနုာ်ဃာ်ဝဲ အသိတဖၣ်လၢ ကရၢအပူၤလီၤ. လၢပျၢၤ သိကရၢတဖၣ်န့ၣ် အါတက့ၢ် ပှၤဒူၣ်ဃာ်အီၤလၢလၢၤ ဒီးပှၤနုာ်လီၤကျဲအိၣ်ထဲတပူၤလီၤ. ပှၤတ့အီၤတဖျၢၣ်ဒီးတဖျၢၣ်န့ၣ် တလီၤဂာ်လိာ်အသးဘၣ် ဒီးအခိၣ်ဒုးတအိၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. (၄ မိၤ. ၃၂:၁၆; ၁ မူၤ. ၂၄:၃; ဖါ. ၂:၆) စီၤယိၤဟၣ် ပာ်ဖျါဝဲဘၣ်ဃး ပှၤနုာ်လီၤလၢ “သိကရၢအကျဲစၢၤ” လၢအအိၣ်ဒီး “ပှၤပၢၤကျဲစၢၤ” န့ၣ်လီၤ. (ယိၤ. ၁၀:၁, ၃) သိကရၢလၢ ပှၤတဝၢတဖၣ်တ့ထီၣ်န့ၣ် လၢမုၢ်နၤအခါ သိကအိၣ်ဝဲအါဖု ဒီးပှၤခိးတၢ်ဖိအိၣ်ဝဲလီၤ. မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်န့ၣ် ပှၤခိးတၢ်ဖိအံၤ ကအိးထီၣ်န့ၢ်ဝဲ ပှၤကွၢ်သိဖိတဖၣ် ပဲတြီလီၤ. ပှၤကွၢ်သိဖိတဂၤစုာ်စုာ် ဖဲအမၤသီၣ်အကလုၢ်ဒီး ကိးဟးထီၣ်ဝဲ အသိတဖၣ်အခါ အသိတဖၣ် နၢ်ဟူ အကစၢ်အကလုၢ် ဒီးပိာ်ထီၣ်ဝဲအကစၢ်အခံန့ၣ်လီၤ. (ယိၤ. ၁၀:၃-၅) ယ့ၣ်ၡူးသူဝဲ တၢ်အဒိအံၤဒီး တဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲကွၢ်ထွဲ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဒ်ပှၤကွၢ်သိအသိးလီၤ.—ယိၤ. ၁၀:၇-၁၄.
တၢး၁၁ ၅/၁၅ ကဘျံးပၤ ၇-၈ အဆၢ ၅
ခရံာ်ဖိဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်—“ဆိးသီတက့ၢ်”
၅ ပှၤကွၢ်သိ ဒီးအသိတဖၣ်န့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးဂ့ၤဒိၣ်မးလီၤ. ပှၤကွၢ်သိန့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲအသိခဲလၢာ်အဂ့ၢ် ဒီးသိတဖၣ်စ့ၢ်ကီး သ့ၣ်ညါဝဲပှၤကွၢ်သိ ဒီးနာ်န့ၢ်ဝဲလီၤ. သိတဖၣ်သ့ၣ်ညါ ပှၤကွၢ်သိအကလုၢ် ဒီးဒိကနၣ်ဝဲလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ “ယသ့ၣ်ညါယသိဒီး အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါယၤ” လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂ့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံက့ၤအီၤလၢ “သ့ၣ်ညါ” န့ၣ်အခီပညီမ့ၢ် “သ့ၣ်ညါပှၤတဂၤစုာ်စုာ် အဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး” လီၤ. ပှၤကွၢ်သိလၢအဂ့ၤတဂၤလၢ အမ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် သ့ၣ်ညါပဝဲတဂၤစုာ်စုာ်အဂ့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲ ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်, အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ဒီးအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလီၤ. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပသ့ၣ်ညါပပှၤကွၢ်သိ ဒီးနာ်န့ၢ်အီၤလီၤ.
(ယိၤဟၣ် ၁၀:၄, ၅) တုၤအဒုးဟးထီၣ်အသိဒၣ်ဝဲဒီး, လဲၤဝဲလၢညါ, ဒီးသိန့ၣ်ပိာ်ထီၣ်အခံလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, သ့ၣ်ညါအကလုၢ်လီၤ. ၅ မ့မ့ၢ်ပှၤတမှံၤအခံန့ၣ်တပိာ်ဘၣ်ဝဲဘၣ်. မ့ၢ်အဃ့ၢ်ကွံာ်လၢ အအိၣ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တသ့ၣ်ညါဘၣ်ပှၤတမှံၤအကလုၢ်ဘၣ်.
cf ကဘျံးပၤ ၁၂၄-၁၂၅ အဆၢ ၁၇
“တၢ်ကတိၤဒိ တအိၣ်ဘၣ်ဒီး, တကတိၤဘၣ်တၢ်လၢအီၤဘၣ်”
၁၇ ကၠီၣ် အ့ၣ်. စမံး ဃုသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အနီၢ်ကစၢ် ဒီးကွဲးဝဲ လံာ်လၢအမ့ၢ် The Historical Geography of the Holy Land လီၤ. လၢလံာ်အံၤအပူၤ အဝဲကွဲးဝဲလၢ– “တဘျီတခီၣ် မုၢ်ဆါခီအဆၢကတီၢ် ပအိၣ်ဘှံးအိၣ်သါ ဖဲကီၢ်ယူဒၤ ထံပူၤတပူၤပူၤအကပၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်န့ၣ် ပှၤကွၢ်သိ သၢဂၤ မ့တမ့ၢ် လွံၢ်ဂၤ ဟဲဒီးအသိတဖၣ်ဆူ ထံပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ သိတဖၣ် အိၣ်ကျဲၣ်ကျီအသးအဃိ ပဆိကမိၣ်လၢ ပှၤကွၢ်သိဖိတဖၣ် ကသ့ၣ်ညါဝဲအသိဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲသိတဖၣ်အီထံ ဒီးဂဲၤလိာ်ကွဲဝံၤအခါ ပှၤကွၢ်သိတဂၤစုာ်စုာ် ဟးထီၣ်ဝဲဆူ တၢ်လီၢ်တဂၤတတီၤ ဒီးကိးထီၣ်အသိတဖၣ်လီၤ. ဖဲသိတဖၣ် နၢ်ဟူဝဲအကစၢ်အကလုၢ်အခါ ပိာ်ထီၣ်ဝဲအကစၢ်အခံလီၤ.” ယ့ၣ်ၡူးဃုထၢဝဲ တၢ်ကတိၤဒိလၢ အဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်အဂီၢ်လီၤ. အဃိ ပမ့ၢ်တူၢ်လိာ်, ဒိကနၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးပိာ်အခံန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် “ပှၤကွၢ်သိ, လၢအဂ့ၤတဂၤ” အတၢ်ဒီသဒၢလီၤ.
(ယိၤဟၣ် ၁၀:၁၆) ဒီးယသိလၢအဂုၤအဂၤ, လၢအတမ့ၢ်ဘၣ်လၢကရၢအံၤဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်, ယဘၣ်ဟဲယုၤအီၤ, ဒီးအဝဲသ့ၣ်ကဒိကနၣ်ယကလုၢ်, ဒီးကကဲထီၣ်သိတဖုဃီ, ပှၤကွၢ်သိတဂၤဃီလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ ယိၤ. ၁၀:၁၆
ဟဲယုၤ– မ့တမ့ၢ် “ပၢဆှၢ” ကြံးအတၢ်ကတိၤ အကိ (aʹgo) အံၤဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်ကတိၤလၢအမဲာ်ညါ ဒီးအလီၢ်ခံတဖၣ်အဖီခိၣ် ဒီးအခီပညီအိၣ်လၢ “ဟဲကိး” မ့တမ့ၢ် “ပၢဆှၢ” စ့ၢ်ကီးလီၤ. ကြံးလံာ်စီဆှံကွဲးကူလၢ ခ.န ၂၀၀ ဃၣ်ဃၣ်တဘ့ၣ်အပူၤ သူဝဲ ကြံးအတၢ်ကတိၤ စါနၤကိၤ (sy·naʹgo) ညီနုၢ်ပှၤကွဲးကျိာ်အီၤလၢ “ပာ်ဖှိၣ်” န့ၣ်လီၤ. ဒ်ပှၤကွၢ်သိလၢအဂ့ၤတဂၤအသိး ယ့ၣ်ၡူး ပာ်ဖှိၣ်, ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ, ဒီသဒၢ ဒီးလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီဝဲ သိလၢကရၢအံၤ (ဖဲ လူၤ. ၁၂:၃၂ န့ၣ်ပာ်ဖျါဝဲလၢ “သိလၢအစှၤတဖု”) ဒီးအ သိလၢအဂုၤအဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကဲထီၣ် သိတဖုဃီလၢ ပှၤကွၢ်သိတဂၤဃီအစုပူၤလီၤ. တၢ်ကတိၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် အတၢ်ဃူတၢ်ဖိးန့ၣ်လီၤ.
ခူၣ်ထီၣ်နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်
(ယိၤဟၣ် ၉:၃၈) ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ကစၢ်ဧၢ, ယနာ်လီၤ. ဒီးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ ယိၤ. ၉:၃၈
ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤ– မ့တမ့ၢ် “ဆူးလီၤခိၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ယူးယီၣ်, ထိၣ်လီၤပှီၤအသး, ဟ့ၣ်အီၤတၢ်ယူးယီၣ်.” ဖဲပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယွၤတဂၤဂၤအခါ အဝဲသ့ၣ်သူဝဲ ကြံးအတၢ်ကတိၤ ဖရိၤစကါနံယိၤ (pro·sky·neʹo) ဒီးတၢ်ကတိၤအံၤ ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံက့ၤအီၤလၢ “ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်” လီၤ. (မး. ၄:၁၀; လူၤ. ၄:၈) ပမ့ၢ်ကွၢ်လၢ တၢ်ကတိၤအလီၢ်ခံမဲာ်ညါန့ၣ် ဖဲပှၤမဲာ်ဘျီၣ်လၢ အအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လံၤလံၤတဂၤ ဘၣ်တၢ်မၤဘျါက့ၤအီၤအခါ ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲတူၢ်လိာ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ယွၤအခၢၣ်စးလီၤ. အဝဲတထံၣ်ဝဲယ့ၣ်ၡူးဒ် ကစၢ်ယွၤတဂၤအသိးဘၣ်, ထံၣ်ဝဲဒ်အမ့ၢ် “ယွၤအဖိခွါ” မ့းၡံအၤလၢ ယွၤမၢလီၤအီၤလီၤ. (ယိၤ. ၉:၃၅) ဖဲအဝဲ ဆူးလီၤအခိၣ်ဒီး ဟ့ၣ်တၢ်ယူးယီၣ်ဆူ ယ့ၣ်ၡူးအအိၣ်အခါ လီၤဂာ်လၢအဝဲမၤဝဲဒ် ပှၤလၢလံာ်စီဆှံလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်တကတြူၢ်အပူၤ မၤဝဲအသိးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဖဲထံၣ်ဝဲ ဝံ, စီၤပၤ ဒီးပှၤတဖၣ်လၢ ယွၤသူဝဲအခါ ဆူးလီၤအခိၣ်ဒီးဟ့ၣ်တၢ်ယူးယီၣ်လီၤ. (၁ မူၤ. ၂၅:၂၃, ၂၄; ၂ မူၤ. ၁၄:၄-၇; ၁ စီၤပၤ. ၁:၁၆; ၂ စီၤပၤ. ၄:၃၆, ၃၇) အါတက့ၢ် ပှၤဆူးလီၤအခိၣ်ဒီး ဟ့ၣ်တၢ်ယူးယီၣ်ဆူယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲသ့ၣ်ပာ်ဖျါ တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ် ခီဖျိကစၢ်ယွၤဒုးသ့ၣ်ညါ အဝဲသ့ၣ်တၢ်တမံၤမံၤ မ့တမ့ၢ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်အုၣ်အသးလၢ အဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘၣ်သးအဃိလီၤ.—ကွၢ် တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ မး. ၂:၂; ၈:၂; ၁၄:၃၃; ၁၅:၂၅ တက့ၢ်.
(ယိၤဟၣ် ၁၀:၂၂) ဒီးဘၣ်တၢ်ဂိၢ်အခါ, ဒီးဘၣ်လၢပှၤမၤဘူၣ်အ့းကဲနံၤလၢယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ,
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၁၀:၂၂
ဘူၣ်အ့းကဲနံၤ– ဘူၣ်အံၤလၢဧ့ၤဘြံၤအကျိာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ဟၤနူၤကၣ် (chanuk·kahʹ) ဒီးအခီပညီမ့ၢ် “တၢ်အိးထီၣ်, တၢ်ပာ်စီဆှံ” လီၤ. ဖဲ ချ.ခ.န ၁၆၅ န့ၣ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်စီဆှံအီၤအသီတဘျီလီၤ. ဘူၣ်အံၤပှၤစးထီၣ်မၤအီၤ ဖဲလါကံးစလ့ၤ ၂၅ သီဒီးဘူးထီၣ်လၢ တၢ်ဂိၢ်အကတီၢ် ဒီးယံာ်ဝဲ ၈ သီလီၤ. (ကွၢ်တၢ်မၤနီၣ်လၢ wintertime in this verse and App. B15) ဆံရံယါ စီၤပၤအဲထါယခဲး လွံၢ် အဲပဖ့စ် (Antiochus IV Epiphanes) တပာ်ကဲ ယဟိဝၤယွၤ လၢအမ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် အကစၢ်ယွၤ ခီဖျိအဝဲသူၣ်ထီၣ် တၢ်လုၢ်လီၢ်တခါလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အတၢ်လုၢ်လီၢ်ဖးဒိၣ်လၢ ပှၤလုၢ်ထီၣ်တၢ်လုၢ်မ့ၣ်အူကိးနံၤဒဲး အဖီခိၣ်လီၤ. ဖဲ ချ.ခ.န ၁၆၈ လါကံးစလ့ၤ ၂၅ သီန့ၣ် အဝဲမၤဘၣ်အၢ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့ ခီဖျိလုၢ်ထီၣ်ဝဲ ထိးတဖၣ်လၢတၢ်လုၢ်လီၢ်အဖီခိၣ် ဒီးဖှံဝဲထိးညၣ်အထံလၢ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်အပူၤလီၤ. အဝဲဒွဲၣ်အူကွံာ်ဝဲ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်အပဲတြီ, မၤလီၤပှီၢ်ဝဲ ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်အဒၢးတဖၣ်, စိာ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်လုၢ်လီၢ်ထူ, တၢ်မဲာ်ညါအကိၣ် အစီၢ်နီၤခိၣ် ဒီးမ့ၣ်အူဒၢမိၢ်ပှၢ်ထူတဖၣ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အံၤ အဝဲဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်က့ၤဝဲလၢ ယွၤလၢအမ့ၢ် စူးစ် (Zeus) လၢအအိၣ်လၢ အီလၢဖၢး (Olympus) လီၤ. ပူၤကွံာ်ခံနံၣ်အလီၢ်ခံ ပှၤယူဒၤဖိ ကၠူဒဲး မဲးကဘံယၢး (Judas Maccabaeus) မၤန့ၢ်က့ၤဝဲဝ့ၢ်ဒီး တၢ်လုၢ်ဟံၣ်လီၤ. တၢ်လုၢ်ဟံၣ်ဘၣ်တၢ်မၤကဆှီထီၣ်အီၤဝံၤအလီၢ်ခံ ဖဲ ချ.ခ.န ၁၆၅ လါကံးစလ့ၤ ၂၅ သီန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်စီဆှံအီၤအသီတဘျီလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် မ့ၢ်ဝဲ စီၤပၤအဲထါယခဲး (Antiochus) လုၢ်ထီၣ်တၢ်လုၢ်လၢ အလီၤသးဘၣ်အၢလၢ ယွၤ စူးစ် အဂီၢ်ကအိၣ်သၢနံၣ်တီတီလီၤ. တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ ပှၤဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်က့ၤတၢ်ဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ကိးနံၤဒဲးလီၤ. လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ကၠူဒဲး မဲးကဘံယၢး မၤနၢၤတၢ်ဒီး မၤကဆှီထီၣ်က့ၤတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိ ဖၢၡၢၣ်အစီၤပၤ စီၤကိရ့ၣ် ဒ်သိးကဆဲးပၢၤဃာ်ဝဲ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤအဂီၢ်လီၤ. (ၡါ ၄၅:၁) အဃိပနာ်သ့လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကသူဝဲအပှၤဂီၢ်မုၢ်အကျါတဂၤဂၤလၢ အတၢ်ဘၣ်သး ကလၢပှဲၤထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး မ့းၡံအၤအဂ့ၢ်, အတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤ ဒီးအတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သး ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်အဂီၢ် တၢ်လုၢ်ဟံၣ်ကဘၣ်အိၣ်ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပှၤလ့ၤဝံဖိတဖၣ် ကဘၣ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်တၢ်တုၤလၢ မ့းၡံအၤဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်တစုလီၤ. (ဒၤ. ၉:၂၇; ယိၤ. ၂:၁၇; ဧ့ၤ. ၉:၁၁-၁၄) တၢ်မၤလိာ်တအိၣ်လၢ ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ် အမူးပွဲဘၣ်. (ကလီး. ၂:၁၆, ၁၇) ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါ တအိၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ပာ်တၢ်ကမၣ်လၢ ပှၤမၤမူးပွဲအံၤအဃိစ့ၢ်ကီးဘၣ်.
တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ
(ယိၤဟၣ် ၉:၁-၁၇) ဒီးလဲၤပူၤကွံာ်တၢ်အဖၢမုၢ်ဒီး, ထံၣ်ပှၤမဲာ်ဘျီၣ်လၢအအိၣ်ဖျဲၣ်မဲာ်ဘျီၣ်တဂၤလီၤ. ၂ ဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်သံကွၢ်အီၤ ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ရၤဘံဧၢ, မ့ၢ်မတၤမၤတၢ်ဒဲးဘးလၢပှၤတဂၤအံၤ ကအိၣ်ဖျဲၣ်အမဲာ်ဘျီၣ်လဲၣ်. မ့ၢ်ပှၤတဂၤအံၤ, မ့ၢ်အမိၢ်အပၢ်လဲၣ်. ၃ ဒီးယ့ၣ်ၡူးစံးဆၢဝဲဒၣ်, အဝဲဒၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, အမိၢ်အပၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, တမၤဘၣ်တၢ်ဒဲးဘးဘၣ်. မ့ၢ်ဒ်သိးယွၤအတၢ်မၤကအိၣ်ဖျါ လၢအလိၤလီၤ. ၄ ပှၤလၢအမၢလီၤယၤတဂၤအတၢ်မၤန့ၣ် ယဘၣ်မၤလၢမုၢ်ဆါခီလီၤ. မုၢ်နၤလၢပှၤမၤတၢ်တသ့ဘၣ်နီတဂၤဘၣ် ကဟဲဝဲလီၤ. ၅ ဖဲယအိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အဖၢမုၢ်ဒီး, ယမ့ၢ်ဟီၣ်ခိၣ်အကပီၤလီၤ. ၆ စံးတၢ်န့ၣ်ဒီး, ထူးပှဲာ်ဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးမၤကပံာ်လၢအထူးပျ့ၤ, ဒီးပဲလီၤကပံာ်လၢပှၤမဲာ်ဘျီၣ်အမဲာ်, ၇ ဒီးစံးဘၣ်အီၤ, လဲၤဆူနိၣ်ၡံလိၤ, (အခီပညီန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်မၢလီၤ), ဒီးပျၢ်ကွံာ်တက့ၢ်. မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး အဝဲဒၣ်လဲၤပျၢ်ကွံာ် ဒီးထံၣ်ထီၣ်တၢ်ဒီးဟဲက့ၤဝဲလီၤ. ၈ ဒီးပှၤအိၣ်လၢအဃၢၤ, ဒီးပှၤလၢအထံၣ်တ့ၢ် အီၤလၢအမဲာ်ဘျီၣ်န့ၣ်, စံးဝဲဒၣ်, အဝဲအံၤမ့ၢ်ပှၤလၢအဆ့ၣ်နီၤဃ့အီၣ်တၢ်, တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ၉ အဂၤတနီၤစံးဝဲဒၣ်, မ့ၢ်အဝဲဒၣ်သၢၣ်. အဂၤတနီၤစံးဝဲဒၣ်, မ့ၢ်အလီၤဂာ်လၢအဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အကစၢ်စံးဝဲဒၣ်, မ့ၢ်ယၤလီၤ. ၁၀ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်စံးဘၣ်အီၤ, နမဲာ်အိးထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်. ၁၁ ဒီးကတိၤဆၢတၢ်ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ပှၤကိးဝဲအမံၤလၢယ့ၣ်ၡူးတဂၤန့ၣ်, မၤကပံာ်ဒီးပဲလီၤယမဲာ်, ဒီးစံးဘၣ်ယၤ, လဲၤဆူနိၣ်ၡံလိၤ, ဒီးပျၢ်ကွံာ်တက့ၢ်. ဒီးယလဲၤပျၢ်ကွံာ်ဒီး ယထံၣ်ထီၣ်တၢ်လီၤ. ၁၂ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်စံးဘၣ်အီၤ, မ့ၢ်အအိၣ်ဖဲလဲၣ်. ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ၁၃ ဒီးအဝဲသ့ၣ်လဲၤဆှၢပှၤလၢ အမဲာ်ဘျီၣ်တ့ၢ်တဂၤ, ဆူပှၤဖၤရံၤၡဲအအိၣ်လီၤ. ၁၄ ဒီးလၢယ့ၣ်ၡူးမၤကပံာ် ဒီးအိးထီၣ်အမဲာ်န့ၣ်, မ့ၢ်အိၣ်ဘှံးအနံၤလီၤ. ၁၅ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီးပှၤဖၤရံၤၡဲသ့ၣ်တဖၣ် သံကွၢ်ကဒီးအီၤ, မ့ၢ်နထံၣ်ထီၣ်တၢ်ဒ်လဲၣ်. ဒီးအဝဲဒၣ်စံးဘၣ်အီၤ, ပဲလီၤယမဲာ်လၢကပံာ်, ဒီးယပျၢ်ကွံာ်ဒီးယထံၣ်ထီၣ်တၢ်လီၤ. ၁၆ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ပှၤဖၤရံၤၡဲတနီၤနီၤစံးဝဲဒၣ်, ပှၤတဂၤန့ၣ်တတိၢ်န့ၢ်ဘၣ်အိၣ်ဘှံးအနံၤဘၣ်ဒီး, တဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီးယွၤဘၣ်လီၤ. အဂၤတနီၤစံးဝဲဒၣ်, ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ မၤတၢ်လီၤလး ထဲအံၤကသ့ဒ်လဲၣ်. ဒီးဖုၣ်ထံၣ်ဖုၣ်ထီလိာ်အသးတကူၢ်သ့ၣ်လီၤ. ၁၇ ဒီးစံးဘၣ်ကဒီးပှၤမဲာ်ဘျီၣ်, အဝဲဒၣ်လၢအအိးထီၣ်နမဲာ်အဃိဒီး, နစံးနဲလၢအဂ့ၢ်အကျိၤဒ်လဲၣ်. ဒီးစံးဝဲဒၣ်, မ့ၢ်ဝံတဂၤလီၤ.
လါအီးကထိဘၢၣ် ၈–၁၄
တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ | ယိၤဟၣ် ၁၁–၁၂
“ကွၢ်လိမၤဒိး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သးကညီၤတက့ၢ်”
(ယိၤဟၣ် ၁၁:၂၃-၂၆) ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ်အီၤ, နဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါကဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤလီၤ. ၂၄ နီၢ်မၢ်သၤစံးဘၣ်အီၤ, ကဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤဝဲလၢမုၢ်နံၤကတၢၢ် အတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤန့ၣ်, ယသ့ၣ်ညါလီၤ. ၂၅ ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ်အီၤ, ယဲဒၣ်အံၤယမ့ၢ်တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤဒီးတၢ်မူလီၤ. ပှၤလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ယၤန့ၣ်, မ့ၢ်သံဘၣ်ဆၣ်ဒီး, ကမူထီၣ်ဝဲလီၤ. ၂၆ ဒီးကယဲၢ်ပှၤလၢအမူဝဲ, ဒီးစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤယၤတဂၤလၢ်လၢ်န့ၣ်, တသံဘၣ်ဝဲနီတခီၣ်ဘၣ်. တၢ်န့ၣ်နနာ်စ့ၢ်ကီးဧါ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ ယိၤ. ၁၁:၂၄, ၂၅
ကဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤန့ၣ် . . . ယသ့ၣ်ညါ– နီၢ်မၢ်သၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲ တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤလၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အဂ့ၢ်လီၤ. (ကွၢ် တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၆:၃၉ တက့ၢ်.) အဝဲနာ်ဝဲ တၢ်သိၣ်လိအံၤအဃိ လီၤပတြၢၤဒိၣ်မးလီၤ. တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲလံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်လိသနာ်က့ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တနီၤလၢအမ့ၢ် ပှၤစးဒူၤကဲဖိတဖၣ် တနာ်ဝဲဘၣ်. (ဒၤ. ၁၂:၁၃; မၢ်. ၁၂:၁၈) မ့မ့ၢ်ပှၤဖၤရံၤၡဲတဖၣ်န့ၣ် နာ်ဝဲလၢသးန့ၣ်သံတသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်မၢ်သၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိဝဲ တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဒီးအဝဲမၤမူထီၣ်က့ၤပှၤသံတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တမ့ၢ်ပှၤတဖၣ်လၢ အသံယံာ်ယံာ် ဒ်သိးဒီးစီၤလါစရူးဘၣ်.
ယမ့ၢ်တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤဒီးတၢ်မူ– ယ့ၣ်ၡူးအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲသံဝံၤ ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဝဲအဃိ ကျဲအိးဟိထီၣ်လၢ ပှၤသံသ့ၣ်တဖၣ် ကဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဝဲအဂီၢ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူး ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဝံၤအလီၢ်ခံ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်အီၤ တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ကမၤမူထီၣ်က့ၤပှၤသံ တကးဒံးဘၣ် ကဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်မူအထူအယိာ်န့ၣ်လီၤ. (ကွၢ် တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၅:၂၆ တက့ၢ်.) ဖဲ လီၣ်. ၁:၁၈ အပူၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ကိးလီၤအသးလၢ “ပှၤလၢအမူ” လၢအိၣ်ဒီး “တၢ်သံဒီးပျုၤပူၤအနီၣ်ဝံာ်” လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ် တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပှၤမူဒီး ပှၤသံတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူး အၢၣ်လီၤဝဲလၢ အဝဲကအိးထီၣ် တၢ်သွၣ်ခိၣ် ဒီးကဟ့ၣ်က့ၤဝဲ ပှၤသံတဖၣ်အသးသမူန့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအခါ တနီၤန့ၣ် ကထီၣ်ဘၣ်လၢမူခိၣ် ဒီးကပၢဃုာ်တၢ်ဒီးယ့ၣ်ၡူး, မ့မ့ၢ်ပှၤလၢကအိၣ်မူဘၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကဒိးပၢအသးလၢ ယွၤအဘီအမုၢ်တၢ်ပၢအဖီလာ်လီၤ.—ယိၤ. ၅:၂၈, ၂၉; ၂ ပ့း. ၃:၁၃.
(ယိၤဟၣ် ၁၁:၃၃-၃၅) မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူးထံၣ်အီၤလၢအဟီၣ်ဝဲ, ဒီးပှၤယူဒၤဖိဟဲဒီးအီၤလၢအဟီၣ်ဝဲသတးဒီး, ကအုကစွါထီၣ်လၢအသးကံၢ်ပူၤ, ဒီးအသူၣ်ကိၢ်အသးဂီၤ, ၃၄ ဒီးစံးဝဲဒၣ်, သုပာ်အီၤဖဲလဲၣ်ပူၤလဲၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ်စံးဘၣ်အီၤ, ကစၢ်ဧၢ, ဟဲကွၢ်တက့ၢ်. ၃၅ ဒီးယ့ၣ်ၡူးအမဲာ်ထံလီၤဝဲလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ ယိၤ. ၁၁:၃၃-၃၅
ဟီၣ်ဝဲ– ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်က့ၤလၢ “ဟီၣ်ဝဲ” န့ၣ်အါတက့ၢ် အခီပညီအိၣ်လၢ ပှၤဟီၣ်တုၤအကလုၢ်သီၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးတဲဆိပာ်ဝဲ လၢဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤအခါ အဝဲဟီၣ်ဝဲလီၤ. ဖဲအံၤပှၤကွဲးလံာ်ဖိတဖၣ် သူဝဲကြံးအတၢ်ကတိၤအံၤလီၤ.—လူၤ. ၁၉:၄၁.
ကအုကစွါထီၣ် . . . အသူၣ်ကိၢ်အသးဂီၤ– ကြံးအတၢ်ကတိၤ ခံဖျၢၣ်အံၤဘၣ်တၢ်သူအီၤတဘျီဃီ ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူး အသူၣ်အုးသးအုးဝဲဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်က့ၤလၢ “ကအုကစွါ” အဲဘြံၤမၤအိမဲ (em-bri-maʹo-mai) န့ၣ်အါတက့ၢ် အခီပညီအိၣ်လၢ တၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢအဆူၣ်ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်ဖဲအံၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအသူၣ်ဟူးသးဂဲၤဒိၣ်တလၢ ဒီးကအုကစွါဝဲလီၤ. ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ “သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ” ထါရးစိၤ (ta·rasʹso) န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤဒိၣ်တလၢ တုၤဒၣ်လဲာ်အိၣ်တသ့ဆိးတသ့ဘၣ်လီၤ. ဖဲအံၤန့ၣ် ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဂၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “အသးဟူးဂဲၤ, အသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မး မ့တမ့ၢ် သးအုးဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်” လီၤ. ကြံးအတၢ်ကတိၤအံၤ ဘၣ်တၢ်သူအီၤဖဲ ယိၤ. ၁၃:၂၁ လၢပာ်ဖျါဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဖဲစီၤယူဒၤဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အီၤအခါန့ၣ်လီၤ.—ကွၢ် တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၁၁:၃၅ တက့ၢ်.
လၢအသးကံၢ်ပူၤ– “သးထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤအီၤ” ကြံးအတၢ်ကတိၤ နူမၤ (pneuʹma) လၢဘၣ်တၢ်သူအီၤဖဲအံၤန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်လၢ အထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤတဂၤအသး ဒ်သိးကတဲတၢ်တမံၤမံၤ, ကမၤတၢ်တမံၤမံၤအဂီၢ်လီၤ.—ကွၢ် Glossary, “Spirit.”
အမဲာ်ထံလီၤ– တၢ်ကတိၤ ဒါခြါအိၤ (da·kryʹo) လၢဘၣ်တၢ်သူအီၤဖဲအံၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး “မဲာ်ထံ” လီၤ. တၢ်ကတိၤအံၤ ဘၣ်တၢ်သူအီၤဖဲ လူၤ. ၇:၃၈; မၤတၢ်. ၂၀:၁၉, ၃၁; ဧ့ၤ. ၅:၇; လီၣ်. ၇:၁၇; ၂၁:၄ လီၤ. တၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢ ပှၤဟီၣ်လၢအမဲာ်ထံလီၤ ဘၣ်ဆၣ်အကလုၢ်တသီၣ်ဘၣ်. လံာ်စီဆှံလၢကြံးကျိာ်တကတြူၢ်အပူၤ တၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်သူအီၤထဲဒၣ် ဖဲအံၤတတီၤလီၤ. ကြံးအတၢ်ကတိၤအံၤ လီၤဆီလိာ်အသးဒီး တၢ်ကတိၤဖဲ ယိၤ. ၁၁:၃၃ (ကွၢ်တၢ်မၤနီၣ်) လၢအပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ နီၢ်မၤရံ ဒီးပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်ဟီၣ်ဝဲအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူး ကမၤမူထီၣ်က့ၤဝဲ စီၤလါစရူးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝဲထံၣ်ဘၣ်ဝဲ အတံၤသကိးလၢအအဲၣ်ဝဲတဖၣ် အသူၣ်အုးသးအုးအခါ အသးဘၣ်ဒိဝဲဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲအဲၣ်ဘၣ်ဝဲ အတံၤသကိးတဖၣ် ဒီးသးကညီၤဝဲဒိၣ်မးအဃိ အမဲာ်ထံလီၤဝဲလီၤ. တၢ်ကွဲးနီၣ်တခါအံၤ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးသးကညီၤဝဲ ပှၤလၢအသူၣ်အုးသးအုး ခီဖျိပှၤလၢအအဲၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်ဘၣ်သံဝဲလၢ စီၤအၤဒၣ်အတၢ်ကမၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
(ယိၤဟၣ် ၁၁:၄၃, ၄၄) ဒီးစံးတၢ်န့ၣ်တဖၣ်ဒီးကိးပသူထီၣ်လၢအကလုၢ်ဖးဒိၣ်, စီၤလါစရူးဧၢ, ဟဲက့ၤထီၣ်တက့ၢ်. ၄၄ ဒီးပှၤလၢအသံတ့ၢ်တဂၤန့ၣ်, ဟဲက့ၤထီၣ်ဒီး အစုအခီၣ်ဘိၣ်ဃာ်အသး လၢတၢ်ကံးညာ်, ဒီးအမဲာ်ကျၢၢ်ဘၢဃာ်အသးလၢတၢ်စှၢၤလီၤ. ဒီးယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ်အဝဲသ့ၣ်, ဃ့ၣ်လီၤကွံာ်အီၤ, ဒီးပျၢ်ကွံာ်အီၤ တက့ၢ်.
ခူၣ်ထီၣ်နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်
(ယိၤဟၣ် ၁၁:၄၉) ဒီးပှၤလၢအကျါ, စီၤကၤယါဖၤတဂၤ, လၢအမ့ၢ်ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်လၢနံၣ်တနံၣ်န့ၣ်, စံးဘၣ်အီၤ, သုဝဲသ့ၣ်အံၤ, သုတသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၁၁:၄၉
ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်– ဖဲကီၢ်အံၣ်စရ့လး အိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲအလီၢ်အလၤအံၤ တုၤအသံတစုသ့ဝဲလီၤ. (၄ မိၤ. ၃၅:၂၅) ဘၣ်ဆၣ် ကီၢ်အံၣ်စရ့လးအိၣ်ဘၣ်လၢ ရိမ့ၤအတၢ်ပၢဖီလာ်အဃိ ရိမ့ၤအစီၤပၤတဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ကတီၣ်ထီၣ်ဝဲ မ့တမ့ၢ် ထုးကွံာ်ဝဲ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဖၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. (ကွၢ် Glossary, “High priest.”) စီၤကၤယါဖၤ လၢပှၤရိမ့ၤဖိတဖၣ် ပာ်ထီၣ်အီၤလၢ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အရ့ပှၤဂၤသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဃိ ကဲဘၣ်ဝဲ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ် ယံာ်န့ၢ်ဒံးပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်လၢညါတဖၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်တၢ်ပာ်ထီၣ်အီၤဖဲ ခ.န ၁၈ ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ အလီၢ်အလၤအံၤတုၤလၢ ခ.န ၃၆ လီၤ. စီၤယိၤဟၣ်စံးဝဲလၢ နံၣ်တနံၣ် လၢအမ့ၢ် ခ.န ၃၃ န့ၣ် စီၤကၤယါဖၤ မ့ၢ်ဒံးပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်အဃိ အဝဲအဲၣ်ဒိးစံးဝဲဖဲ ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤအနံၣ်န့ၣ် စီၤကၤယါဖၤ ကဲဒံးပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်န့ၣ်လီၤ.—ကွၢ် App. B12 for the possible location of Caiaphas’ house.
(ယိၤဟၣ် ၁၂:၄၂) မ့ၢ်နာ်သက့ဒ်န့ၣ်ဒီးပဒိၣ်ပပှၢ်ဒၣ်လဲာ် စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤအီၤအါဂၤလီၤ. မ့မ့ၢ်လၢပှၤဖၤရံၤၡဲသ့ၣ်တဖၣ်အဃိ, ဒ်သိးအသုတဘၣ်တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ ဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤတဂ့ၤဒီး, တအၢၣ်လီၤအီလီၤဘၣ်ဝဲဘၣ်.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ ယိၤ. ၁၂:၄၂
ပဒိၣ်ပပှၢ်. . . အါဂၤ– ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်က့ၤလၢ “ပဒိၣ်ပပှၢ်” န့ၣ်ကအဲၣ်ဒိးစံးဝဲ ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်လၢ ပှၤယူဒၤဖိအကွီၢ်ဘျီၣ် လၢအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကတိၤအံၤ ဘၣ်တၢ်သူအီၤဖဲ ယိၤ. ၃:၁ လၢဘၣ်ဃးဒီး စီၤနံၤကဒ့မူးလၢ အမ့ၢ်ဝဲပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢ ကွီၢ်ဘျီၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.—ကွၢ် တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ ယိၤဟၣ် ၃:၁ တက့ၢ်.
ဘၣ်တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ ဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤ– မ့တမ့ၢ် “မၤပတုာ်ကွံာ် တၢ်ရ့လိာ်, ဘၣ်တၢ်တြီဃာ်အီၤလၢ ကလဲၤဆူဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤ.” ကြံးအတၢ်ကတိၤ အဖိးစါနၤကိၤကီး (a·po·sy·naʹgo·gos) န့ၣ်ဘၣ်တၢ်သူအီၤလၢ လံာ်စီဆှံအဆၢအံၤဒီး ယိၤ. ၁၂:၄၂ ဒီး ၁၆:၂ အပူၤလီၤ. ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤတဂၤန့ၣ် ပှၤဟးဆှဲးအီၤ ဒီးပှၤထံၣ်ဆံးအီၤလီၤ. မ့ၢ်လၢပှၤယူဒၤဖိအဂၤတဖၣ် တကနၣ်ဃုာ်အီၤအဃိ ကလုၢ်အီၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ် ကကီဝဲလီၤ. ဘူၣ်ဘျီၣ်န့ၣ် ညီနုၢ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်လီၢ်တခါလၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လီၢ်အံၤဘၣ်တၢ်သူစ့ၢ်ကီးအီၤဒ် စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူအသိးအဃိ အဝဲသ့ၣ်စံၣ်ညီၣ်ပှၤခီဖျိတီၢ်ပှၤ မ့တမ့ၢ် ဟီထီၣ်ကွံာ်ပှၤလၢ ဘူၣ်ဘျီပူၤသ့ဝဲလီၤ.—ကွၢ် တၢ်မၤနီၣ်လၢ မး. ၁၀:၁၇ တက့ၢ်.
တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ
(ယိၤဟၣ် ၁၂:၃၅-၅၀) မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီးယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ်အီၤ, တၢ်ကပီၤအိၣ်ဒံးဒီးသုတစိၢ်ဒံးလီၤ. တၢ်ကပီၤအိၣ်ဒံးဝဲ အဖၢမုၢ်န့ၣ်, ဒ်သိးတၢ်သုတခံးန့ၢ်သုတဂ့ၤဒီး, ဟးတၢ်တက့ၢ်. ဒီးပှၤဟးတၢ်လၢတၢ်ခံးကျါန့ၣ်, မ့ၢ်အလဲၤဆူလဲၣ်ဆူလဲၣ်န့ၣ် တသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲဘၣ်. ၃၆ သုအိၣ်ဒီးတၢ်ကပီၤအဖၢမုၢ်န့ၣ်, ဒ်သိးသုကကဲထီၣ် ပှၤတၢ်ကပီၤဖိခွါတဖၣ်ဒီးစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ကပီၤတက့ၢ်. ယ့ၣ်ၡူးစံးတၢ်တဖၣ်န့ၣ်ဒီး, ဟးထီၣ်ကွံာ်, ဒီးပာ်ခူသူၣ်ကွံာ်အသးလၢ အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ၃၇ ဒီးမၤတၢ်လီၤလး အါထဲန့ၣ်လၢအဝဲသ့ၣ် အမဲာ်ညါဘၣ်ဆၣ်ဒီး, အဝဲသ့ၣ်တနာ်ဘၣ်အီၤဘၣ်. ၃၈ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ဝံယၡါယၤအကလုၢ်အကထါ လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢအစံးဝဲဒၣ်, ကစၢ်ဧၢ, မ့ၢ်မတၤနာ်လံပကစီၣ်တဂၤလဲၣ်. ယွၤအစုဒုၣ်အိၣ်ဖျါထီၣ်လံလၢမတၤတဂၤအမဲာ်ညါလဲၣ်. ၃၉ မ်ဒ်န့ၣ်ဒီး စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်တသ့ဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ စီၤယၡါယၤစံးဝဲ, ၄၀ ဒ်သိးအသုတထံၣ်တၢ်လၢအမဲာ်, ဒီးအသုတသ့ၣ်ညါတၢ်လၢအသး, ဒီးအသုတဃၣ်လိၤအသး, ဒီးယသု တမၤဘျါက့ၤအီၤတဂ့ၤဒီး, တၢ်မၤခံးအမဲာ်, ဒီးမၤကိၤအသးလီၤ. ၄၁ လၢစီၤယၡါယၤထံၣ်ဘၣ်အလၤကပီၤ, ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ အဂ့ၢ်အကျိၤ အဃိန့ၣ်, စံးတၢ်တဖၣ်အံၤလီၤ. ၄၂ မ့ၢ်နာ်သက့ဒ်န့ၣ်ဒီးပဒိၣ်ပပှၢ်ဒၣ်လဲာ် စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤအီၤအါဂၤလီၤ. မ့မ့ၢ်လၢပှၤဖၤရံၤၡဲသ့ၣ်တဖၣ်အဃိ, ဒ်သိးအသုတဘၣ်တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ ဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤတဂ့ၤဒီး, တအၢၣ်လီၤအီလီၤဘၣ်ဝဲဘၣ်. ၄၃ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အဲၣ်ဒိးပှၤကညီ အတၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤဒိၣ်န့ၢ် အအဲၣ်ဒိးယွၤအတၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤတက့ၢ်လီၤ. ၄၄ ဒီးယ့ၣ်ၡူးကိးပသူထီၣ် ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ပှၤလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤယၤအံၤ, တမ့ၢ်ဘၣ်အစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤယၤဘၣ်, မ့ၢ်အစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤပှၤလၢ အမၢလီၤယၤတဂၤလီၤ. ၄၅ ဒီးပှၤလၢအထံၣ်ယၤအံၤ, မ့ၢ်အထံၣ်ပှၤလၢအမၢလီၤယၤတဂၤလီၤ. ၄၆ ယမ့ၢ်တၢ်ကပီၤ ဟဲဆူဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ဒ်သိးကယဲၢ်ပှၤလၢအစူၢ်က့ၤ နာ်က့ၤယၤ တဂၤ လၢ်လၢ်န့ၣ်, အသုတအိၣ်တဆိးလၢ တၢ်ခံးကျါတဂ့ၤလီၤ. ၄၇ ပှၤမ့ၢ်နၢ်ဟူယကလုၢ်ကထါ, ဒီးတတိၢ်န့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်, ယတစံၣ်ညီၣ်ဘၣ်အီၤဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တမ့ၢ်ဘၣ်ယဟဲ ဒ်သိးယကစံၣ်ညီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်ဒ်သိး ယကအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအီၤလီၤ. ၄၈ ပှၤလၢအညိကွံာ်ယၤ ဒီးတဟံးန့ၢ်ဘၣ် ယကလုၢ်ကထါဘၣ်န့ၣ်, တၢ်စံၣ်ညီၣ်အီၤအိၣ်ဝဲလီၤ. တၢ်ကလုၢ်လၢယကတိၤတၢ်န့ၣ်, အဝဲန့ၣ်ကစံၣ်ညီၣ်အီၤလၢမုၢ်နံၤကတၢၢ်လီၤ. ၄၉ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တမ့ၢ်ဘၣ်ယကတိၤတၢ်ဒၣ်ယဲဘၣ်. မ့ၢ်ပၢ်လၢအမၢလီၤယၤန့ၣ် မၤလိာ်ယကစံးတၢ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်, ဒီးယကကတိၤ တၢ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ၅၀ ဒီးယသ့ၣ်ညါလၢအတၢ်မၤလိာ်မ့ၢ်တၢ်မူအထူအယိာ်လီၤ. မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီးယကတိၤတၢ်န့ၣ်, ဒ်ယပၢ်စံးဘၣ်တဲဘၣ်ယၤအသိးန့ၣ်ယကတိၤတၢ်ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ.
လါအီးကထိဘၢၣ် ၁၅–၂၁
တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ | ယိၤဟၣ် ၁၃–၁၄
“ယဟ့ၣ်နဲၣ်သုလၢ အဒိအတဲာ်လီၤ”
(ယိၤဟၣ် ၁၃:၅) အဝဲန့ၣ်ဝံၤဒီး, ဂၢ်လီၤထံလၢသရာ်ပူၤ, ဒီးသ့ကွံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်အခီၣ်, ဒီးတြူာ်ကွံာ်ဝဲလၢတၢ်ဝါလၢအကံၢ်တူၢ်အယီၢ်ဒ့န့ၣ်လီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၁၃:၅
သ့ကွံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်အခီၣ်– လၢပျၢၤကီၢ်အံၣ်စရ့လးအပူၤ ပှၤအါတက့ၢ်ဒိးဝဲ ခီၣ်ဖံးတံာ်လီၤ. မ့ၢ်ခီၣ်ဖံးတကလုာ်လၢအိၣ်ဒီးအပျံၤလၢ ဘၣ်တၢ်စၢထီၣ်အီၤတုၤလၢ ခီၣ်ဒ့ကိာ်အဃိ ပှၤလၢအလဲၤတၢ်လၢ ကပံာ်ဖၣ်ဆါအါအလီၢ်တဖၣ်န့ၣ် အခီၣ်ကဘၣ်အၢဘၣ်သီဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တချုးပှၤနုာ်လီၤဆူ ဟံၣ်ပူၤဒံးဘၣ်န့ၣ် ပှၤဘၣ်ဘ့ၣ်လီၤကွံာ်ခီၣ်ဖံးလီၤ. ဟံၣ်ကစၢ်လၢ အအဲၣ်ပှၤတမှံၤတဖၣ်န့ၣ်ညီနုၢ်သ့န့ၢ်ဝဲ ပှၤတမှံၤအခီၣ်လီၤ. လုၢ်လၢ်ဒ်အံၤအဂ့ၢ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအါဘျီလီၤ. (၁ မိၤ. ၁၈:၄, ၅; ၂၄:၃၂; ၁ မူၤ. ၂၅:၄၁; လူၤ. ၇:၃၇, ၃၈, ၄၄) ဖဲယ့ၣ်ၡူး သ့ဝဲအပျဲၢ်အဘီၣ်အခီၣ်အခါ မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲသူဝဲလုၢ်လၢ်အံၤလၢ ကသိၣ်လိအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ အကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒီး ကဘၣ်မၤတၢ်အခ့အပှၤ အတၢ်မၤလၢ တဂၤဒီးတဂၤအဂီၢ်လီၤ.
(ယိၤဟၣ် ၁၃:၁၂-၁၄) မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, တုၤအသ့ကွံာ်အခီၣ်ဝံၤဒီး, ဟံးက့ၤအယၣ်ဒီးဆ့ၣ်နီၤသန့ၤကဒီးဝဲ, ဒီးစံးဘၣ်အီၤ, ယမၤသုလၢ မနုၤလဲၣ်န့ၣ်, သုနၢ်ပၢၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ. ၁၃ သုကိးယၤလၢသရၣ်, ဒီးကစၢ်လီၤ. ဒီးသုကတိၤတၢ်န့ၣ်မ့ၢ်အဘၣ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယမ့ၢ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ၁၄ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, သုသရၣ်, ဒီးသုကစၢ်ယၤအံၤ, ယမ့ၢ်သ့ကွံာ်သုခီၣ်ဒီး, သုဝဲဒၣ်အံၤ, သုဂ့ၤသ့ကွံာ်လိာ်သုခီၣ်သကိးသကိးလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၁၃:၁၂-၁၄
ဂ့ၤ– မ့တမ့ၢ် “အိၣ်ဒီးမူဒါ.” ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ ဘၣ်တၢ်သူအီၤဖဲအံၤန့ၣ် အါတက့ၢ် ဘၣ်တၢ်သူအီၤ ဘၣ်ဃးဒီးကျိၣ်စ့လီၤ. အခီပညီအိၣ်လၢ “ပှၤဒ့ၣ်ကမၢ်ထီၣ်လၢ ပှၤတဂၤဂၤအအိၣ်, ပှၤကဘၣ်ဟ့ၣ် ပှၤတဂၤဂၤအတၢ်” လီၤ. (မး. ၁၈:၂၈, ၃၀, ၃၄; လူၤ. ၁၆:၅, ၇) လံာ်စီဆှံအဆၢအံၤ ဒီးအဆၢလၢအဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး သူဝဲတၢ်ကတိၤအံၤ လၢအခီပညီဖျါလၢ အိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကမၤတၢ်တမံၤမံၤအဂီၢ်လီၤ.—၁ ယိၤ. ၃:၁၆; ၄:၁၁; ၃ ယိၤ. ၈.
(ယိၤဟၣ် ၁၃:၁၅) အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ဒ်သိးသုကမၤတၢ်ဒ် ယမၤသုအသိးဒီး, ယဟ့ၣ်နဲၣ်သုလၢ အဒိအတဲာ်လီၤ.
တၢး၉၉ ၃/၁ ကဘျံးပၤ ၃၁ အဆၢ ၁
ပှၤအဒိၣ်ကတၢၢ် မၤတၢ်မၤလၢ အပာ်ဖျါတၢ်ဆီၣ်လီၤသး
ယ့ၣ်ၡူး သိၣ်လိဝဲ တၢ်ဆီၣ်လီၤသးအဂ့ၢ် ခီဖျိသ့န့ၢ်ဝဲအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အခီၣ်လီၤ. ခရံာ်ဖိတဖၣ် တကြၢးဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အရ့ဒိၣ်န့ၢ်ဒံးပှၤဂၤ ဒီးပှၤဂၤကဘၣ်မၤန့ၢ်တၢ်လၢအဂီၢ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်တကြၢးဂုာ်ကျဲးစၢးစ့ၢ်ကီးလၢ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လီၢ်တၢ်လၤ လၢအပတီၢ်ထီ ဒီးတၢ်မံၤဟူသၣ်ဖျါအဂီၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ခရံာ်ဖိတဖၣ်ကြၢးကွၢ်လိမၤဒိး ယ့ၣ်ၡူးလၢ “တဟဲဘၣ်ဒ်သိးပှၤကမၤအီၤလၢ အခ့အပှၤအတၢ်မၤဘၣ်. မ့ၢ်ဒ်သိးအကမၤ တၢ်အခ့အပှၤအတၢ်မၤ, ဒီးဟ့ၣ်လီၤအသးလၢ ပှၤကညီအါဂၤအပှ့ၤန့ၣ်လီၤ.” (မးသဲ ၂၀:၂၈) ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကြၢးမၤန့ၢ်တၢ်လၢ တဂၤဒီးတဂၤအဂီၢ် လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤလီၤ.
ခူၣ်ထီၣ်နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်
(ယိၤဟၣ် ၁၄:၆) ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ်အီၤ, ယဲဒၣ်အံၤယမ့ၢ်ကျဲ, ဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ, ဒီးတၢ်မူလီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ယၤဒီး, ပှၤတဟဲဘၣ်ဆူပၢ်အအိၣ် နီတဂၤဘၣ်.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၁၄:၆
ယဲဒၣ်အံၤယမ့ၢ်ကျဲ, ဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ, ဒီးတၢ်မူ– ပသုးဘူးပသးဆူ ယွၤအအိၣ်လၢ တၢ်ထုကဖၣ်သ့ ခီဖျိယ့ၣ်ၡူးအဃိ အဝဲမ့ၢ် ကျဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်လိာ်က့ၤဒီးယွၤသ့ခီဖျိလၢအီၤအဃိ အဝဲမ့ၢ် “ကျဲ” စ့ၢ်ကီးလီၤ. (ယိၤ. ၁၆:၂၃; ရိ. ၅:၈) ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်စံးတၢ်ကတိၤ ဒီးအတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် လီၤပလိာ်လိာ်အသးဒီး တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဃိ အဝဲမ့ၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလီၤ. တကးဒံးဘၣ် လၢယွၤအတၢ်တိာ်ပာ်အပူၤ ဝံအတၢ်စံးပာ်အါမးန့ၣ် ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးလီၤ. (ယိၤ. ၁:၁၄; လီၣ်. ၁၉:၁၀) ဝံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်အံၤ “မ့ၢ်တၢ်မ့ၢ် [မ့တမ့ၢ် လၢပှဲၤထီၣ်] လၢအဝဲဒၣ်အပူၤ” လီၤ. (၂ ကရံၣ်. ၁:၂၀) ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ် တၢ်မူ ခီဖျိ အတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သးအဃိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤ “တၢ်မူအထူအယိာ်” လီၤ. (၁ တံၤ. ၆:၁၂, ၁၉; အ့း. ၁:၇; ၁ ယိၤ. ၁:၇) ယ့ၣ်ၡူးကမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး “တၢ်မူ” လၢပှၤအကကွဲၢ်လၢ ကဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးပူၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.—ယိၤ. ၅:၂၈, ၂၉.
(ယိၤဟၣ် ၁၄:၁၂) ယစံးဘၣ်တဲဘၣ်သုတီတီလိၤလိၤ, ပှၤလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤယၤန့ၣ် တၢ်မၤလၢယမၤန့ၣ်ကမၤစ့ၢ်ကီးဝဲ, ဒီးကမၤတၢ်ဒိၣ်န့ၢ်အန့ၣ်တက့ၢ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယက့ၤထီၣ်ဆူယပၢ်အအိၣ်.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ ယိၤ. ၁၄:၁၂
ကမၤတၢ်ဒိၣ်န့ၢ်အန့ၣ်တက့ၢ်– ယ့ၣ်ၡူး တအဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်ကမၤ တၢ်လီၤလးဒိၣ်န့ၢ်ဒံးအီၤဘၣ်. အဝဲအဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကလဲၤတုၤတၢ်လီၢ်အါန့ၢ်ဒံးအီၤ, ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ်ပှၤအါန့ၢ်ဒံးအီၤ ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အကတီၢ်ကယံာ်န့ၢ်ဒံးအီၤလီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ်ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ကတိၤအံၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အဝဲမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကဆဲးမၤအတၢ်မၤလီၤ.
တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ
(ယိၤဟၣ် ၁၃:၁-၁၇) ဒီးဘူၣ်လဲၤကပာ် တချုးဘၣ်ဒံးဘၣ်ဒီး, ဒ်သိးအကဟးထီၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ ဆူပၢ်အအိၣ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါလၢအနၣ်ရံၣ်ဘၣ်ဒီး, အဲၣ်အပှၤဒၣ်ဝဲလၢအအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢဒီး, အဲၣ်အီၤတုၤအကတၢၢ်လီၤ. ၂ ဒီးတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်ဘၣ်ဝဲ, ဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ်ဒၢနုာ်တ့ၢ်တၢ်ဝံၤလံလၢစီၤၡံမိၣ်အဖိခွါ, စီၤယူဒၤအံၣ်စကၤရံၤအိာ်တဂၤအသး, ဒ်သိးအကဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အီၤလီၤ. ၃ ဒီးယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါလံလၢ ပၢ်ဟ့ၣ်လီၤလံတၢ်ခဲလၢာ်လၢအစုပူၤလံ, ဒီးလၢအဟဲလၢယွၤအအိၣ်, ဒီးကက့ၤဆူယွၤအအိၣ်န့ၣ်သတးဒီး, ၄ ဂဲၤဆၢထၢၣ်လၢတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်, ဒီးပာ်ကွံာ်အယၣ်, ဒီးဟံးန့ၢ်တၢ်ဝါဒီးကံၢ်တူာ်ထီၣ်အယီၢ်ဒ့လီၤ. ၅ အဝဲန့ၣ်ဝံၤဒီး, ဂၢ်လီၤထံလၢသရာ်ပူၤ, ဒီးသ့ကွံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်အခီၣ်, ဒီးတြူာ်ကွံာ်ဝဲလၢတၢ်ဝါလၢအကံၢ်တူၢ်အယီၢ်ဒ့န့ၣ်လီၤ. ၆ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ဟဲဆူစီၤၡံမိၣ်ပ့းတရူးအအိၣ်, ဒီးအဝဲဒၣ်စံးဘၣ်အီၤ, ကစၢ်ဧၢ, မ့ၢ်နကသ့ကွံာ်ယခီၣ်ဧါ. ၇ ယ့ၣ်ၡူးစံးဆၢတၢ်ဒီးစံးဘၣ်အီၤ, တၢ်လၢယမၤခဲကနံၣ်အံၤ, နတသ့ၣ်ညါဘၣ်. တၢ်တဖၣ်အံၤအလီၢ်ခံဒီး, နကသ့ၣ်ညါလီၤ. ၈ စီၤပ့းတရူးစံးဘၣ်အီၤ, စိၤရီၤနတသ့ကွံာ် ယခီၣ်ဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးစံးဆၢအီၤ, ယမ့ၢ်တသ့ကွံာ်ဘၣ်နၤဘၣ်ဒီး, နတဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီးယၤဘၣ်. ၉ စီၤပ့းတရူး စံးဘၣ်အီၤ, ကစၢ်ဧၢ, ထဲယခီၣ်ဧိၤတမ့ၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်ယစု, ဒီးယခိၣ်လီၤ. ၁၀ ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ်အီၤ, ပှၤလၢအလုၣ်တ့ၢ်ထံန့ၣ်, သ့ကွံာ်အသးအလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်, သ့ကွံာ်အလီၢ်အိၣ်ထဲအခီၣ်ဧိၤ, မ့ၢ်အကဆှီဝဲဒီဂၤညါလီၤ. ဒီးသုဝဲသ့ၣ်အံၤ, သုကဆှီဘၣ်ဆၣ်ဒီး, သုတကဆှီဘၣ်ခဲလၢာ်ဘၣ်. ၁၁ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, သ့ၣ်ညါဝဲလၢပှၤလၢ အဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အီၤတဂၤ, မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီးစံးဝဲဒၣ်, သုတကဆှီဘၣ်ခဲလၢာ်ဘၣ်လီၤ. ၁၂ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, တုၤအသ့ကွံာ်အခီၣ်ဝံၤဒီး, ဟံးက့ၤအယၣ်ဒီးဆ့ၣ်နီၤသန့ၤကဒီးဝဲ, ဒီးစံးဘၣ်အီၤ, ယမၤသုလၢ မနုၤလဲၣ်န့ၣ်, သုနၢ်ပၢၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ. ၁၃ သုကိးယၤလၢသရၣ်, ဒီးကစၢ်လီၤ. ဒီးသုကတိၤတၢ်န့ၣ်မ့ၢ်အဘၣ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယမ့ၢ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ၁၄ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, သုသရၣ်, ဒီးသုကစၢ်ယၤအံၤ, ယမ့ၢ်သ့ကွံာ်သုခီၣ်ဒီး, သုဝဲဒၣ်အံၤ, သုဂ့ၤသ့ကွံာ်လိာ်သုခီၣ်သကိးသကိးလီၤ. ၁၅ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ဒ်သိးသုကမၤတၢ်ဒ် ယမၤသုအသိးဒီး, ယဟ့ၣ်နဲၣ်သုလၢအဒိ အတဲာ်လီၤ. ၁၆ ယစံးဘၣ်တဲဘၣ်သု တီတီလိၤလိၤ, ကုၢ်တဒိၣ်န့ၢ်ဘၣ်အကစၢ်ဘၣ်, ဒီးပှၤတၢ်မၢဖိ တဒိၣ်န့ၢ်ဘၣ်ပှၤလၢအမၢလီၤအီၤဘၣ်. ၁၇ တၢ်န့ၣ်တဖၣ် သုမ့ၢ်သ့ၣ်ညါဒီးသုမ့ၢ်မၤအီၤဒီး, သုဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤသုဝဲလီၤ.
လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၂–၂၈
တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ | ယိၤဟၣ် ၁၅–၁၇
“သုတဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်”
(ယိၤဟၣ် ၁၅:၁၉) သုမ့ၢ်ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ဒီး, ဟီၣ်ခိၣ်ကအဲၣ် အတၢ်ဒၣ်ဝဲလီၤ. မ့မ့ၢ်သုဝဲသ့ၣ်အံၤ, မ့ၢ်သုတဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးမ့ၢ်ယဃုထၢကွံာ်သုလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အဃိဒီး, ဟီၣ်ခိၣ်သးဟ့သုလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၁၅:၁၉
ဟီၣ်ခိၣ်– ပမ့ၢ်ကွၢ်လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ အတၢ်ကတိၤအမဲာ်ညါဒီး အလီၢ်ခံန့ၣ် ကြံးအတၢ်ကတိၤ ခိစမိ (koʹsmos) န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ တမ့ၢ်ယွၤအခ့အပှၤတဖၣ်လီၤ. ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ပၣ်ဃုာ်ဒီးပှၤလၢအယံၤဒီးယွၤ ဒီးပှၤတတီတလိၤတဖၣ်လီၤ. ထဲဒၣ်စီၤယိၤဟၣ်တဂၤဧိၤ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် တဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်ဘၣ်. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒီး အတၢ်မၢဖိတဖၣ် လၢခံကတၢၢ်တဘျီအခါ တဲဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤခံဘျီလီၤ.—ယိၤ. ၁၇:၁၄, ၁၆.
(ယိၤဟၣ် ၁၅:၂၁) ဘၣ်ဆၣ်ဒီး ကမၤသုလၢတၢ်န့ၣ် တဖၣ်ခဲလၢာ်လၢယမံၤအဃိ, အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တသ့ၣ်ညါဘၣ် ပှၤလၢအမၢလီၤယၤဘၣ်.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၁၅:၂၁
လၢယမံၤအဃိ– လၢလံာ်စီဆှံပူၤ တၢ်ကတိၤ “မံၤ” န့ၣ်တဘျီတခီၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မံၤကစၢ် တကးဒံးဘၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ အဝဲအတၢ်မံၤဟူသၣ်ဖျါ ဒီးတၢ်လၢအဘၣ်ဃးဒီးအီၤခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. (ကွၢ်တၢ်မၤနီၣ်လၢ မး. ၆:၉ တက့ၢ်.) မ့မ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးအမံၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒီးအလီၢ်အလၤလၢ အပၢ်ဟ့ၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. (မး. ၂၈:၁၈; ဖံလံး. ၂:၉, ၁၀; ဧ့ၤ. ၁:၃, ၄) လံာ်စီဆှံအဆၢအံၤအပူၤ ယ့ၣ်ၡူးတဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ထီဒါ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲ ပှၤလၢအဆှၢလီၤအီၤတဂၤအဃိလီၤ. အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်သ့ၣ်ညါယွၤန့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ကတူၢ်လိာ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ် ပှၤလၢယွၤဆှၢလီၤအီၤန့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ်. ၄:၁၂) တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိးပှၤခဲလၢာ်ကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ်အဂီၢ် ကဘၣ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအလီၢ်အလၤ လၢအမ့ၢ် ယွၤပာ်ထီၣ်အီၤလၢစီၤပၤ ဒီးစီၤပၤတဖၣ်အစီၤပၤန့ၣ်လီၤ.—ယိၤ. ၁၇:၃; လီၣ်. ၁၉:၁၁-၁၆; ထိၣ်သတြီၤ စံး. ၂:၇-၁၂.
(ယိၤဟၣ် ၁၆:၃၃) ယစံးဘၣ်သုလၢတၢ်န့ၣ်တဖၣ်, ဒ်သိးသုကအိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးလၢယပူၤလီၤ. လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ, သုကဘၣ်တၢ်ဖှီၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီးပာ်သုသးခူတလ့ၢ်တက့ၢ်. ယမၤနၢၤလံဟီၣ်ခိၣ်လံ.
it-1 ကဘျံးပၤ ၅၁၆
ပာ်သုသးခူတလ့ၢ် (အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ)
ခရံာ်ဖိတဂၤန့ၣ် ဒ်သိးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ အထီဒါယဟိဝၤယွၤ သုတဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်အီၤတဂ့ၤအဂီၢ်, ဒီးပှၤသးဟ့အီၤသနာ်က့ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ဆဲးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤကန့ၢ်အဂီၢ် ကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ– “လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ, သုကဘၣ်တၢ်ဖှီၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီးပာ်သုသးခူတလ့ၢ်တက့ၢ်. ယမၤနၢၤလံဟီၣ်ခိၣ်လံ.” (ယိၤ. ၁၆:၃၃) ကစၢ်ယွၤအဖိခွါန့ၣ် တပျဲဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒိၣ်စိလၢအဖီခိၣ် နီတဘျီဘၣ်. အဝဲတမၤဘၣ်ဃးအသးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ဘၣ်အဃိ မၤနၢၤဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်န့ၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်သမံသမိးကွၢ် ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဒိအတဲာ်လၢ အမၤနၢၤဟီၣ်ခိၣ် ဒီးတၢ်အဘျုးအဖှိၣ်လၢ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲခီဖျိ အတၢ်အိၣ်မူကျဲလၢ အလၢအပှဲၤအခါန့ၣ် ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကအိၣ်လီၤဆီဒီးဟီၣ်ခိၣ် တကးဒံးဘၣ် ပကအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလၢ ပကတြီဆၢကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အတဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.—ယိၤ. ၁၇:၁၆.
ခူၣ်ထီၣ်နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်
(ယိၤဟၣ် ၁၇:၂၁-၂၃) ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်ကမ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီ, ပၢ်ဧၢ, ဒ်နအိၣ်လၢယပူၤ, ဒီးယအိၣ်လၢနပူၤအသိး, ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကမ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီလၢပပူၤ, ဒ်သိးဟီၣ်ခိၣ် ကစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤလၢနမၢလီၤယၤလီၤ. ၂၂ ဒီးတၢ်လၤကပီၤလၢ နဟ့ၣ်ယၤန့ၣ်, ယဟ့ၣ်လၢအီၤ, ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီ, ဒ်ပမ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီအသိးလီၤ. ၂၃ ယအိၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်အပူၤ, ဒီးနအိၣ်လၢယပူၤ, ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢတၢ်တမံၤဃီ, ဒ်သိးဟီၣ်ခိၣ် ကသ့ၣ်ညါလၢနမၢလီၤယၤ, ဒီးနအဲၣ်အီၤဒ်နအဲၣ်ယၤအသိးန့ၣ်လီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ ယိၤ. ၁၇:၂၁-၂၃
တၢ်တမံၤဃီ– မ့တမ့ၢ် “တၢ်ဃူတၢ်ဖိး.” ယ့ၣ်ၡူးဃ့ဘါထုကဖၣ်ဝဲ ဒ်သိးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်ကမ့ၢ် “တၢ်တမံၤဃီ” အဂီၢ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးဃ့ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်တိာ်ပာ်တမံၤဃီ ဒီးကမၤတၢ်လၢ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအပူၤ, ဒီးကပာ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်ဒ်သိးသိး ဒ်အဝဲဒီးအပၢ် “မ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီ” အသိးလီၤ. (ယိၤ. ၁၇:၂၂) ၁ ကရံၣ်. ၃:၆-၉ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပမ့ၢ်မၤသကိးတၢ်ဒီးကစၢ်ယွၤ ဒီးပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် လၢတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤအပူၤန့ၣ် ပကအိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒ် စီၤပီလူးတဲဝဲအသိးလီၤ.—ကွၢ် ၁ ကရံၣ်. ၃:၈ ဒီး တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ ယိၤ. ၁၀:၃၀; ၁၇:၁၁ တက့ၢ်.
ကလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢတၢ်တမံၤဃီ– မ့တမ့ၢ် “အိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိး လၢလၢပှဲၤပှဲၤ.” လံာ်စီဆှံအဆၢအံၤအပူၤ ယ့ၣ်ၡူးဒုးဘၣ်ထွဲဝဲ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးလၢအလၢပှဲၤ ဒီးအပၢ်အတၢ်အဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ လီၤပလိာ်လိာ်အသးဒီး ကလီး. ၃:၁၄ လၢအစံးဝဲ– “တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ . . . မ့ၢ်တၢ်လၢတၢ်ပှဲၤအပျံၤစၢဃာ်” လီၤ. တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအလၢအပှဲၤန့ၣ် တအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤကိးဂၤဒဲး အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်, အလုၢ်အလၢ် ဒီးအသးလၢအသ့ၣ်ညါတၢ် ကဘၣ်ဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်. အဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ, အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် ဒီးအတၢ်သိၣ်လိတဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်လီၤပလိာ်လိာ်အသးလီၤ.—ရိ. ၁၅:၅, ၆; ၁ ကရံၣ်. ၁:၁၀; အ့း. ၄:၃; ဖံလံး. ၁:၂၇.
(ယိၤဟၣ် ၁၇:၂၄) ပၢ်ဧၢ, ဒ်သိးပှၤလၢနဟ့ၣ်လီၤယၤ ကထံၣ်ဘၣ် ယလၤယကပီၤလၢ နဟ့ၣ်ယၤန့ၣ်ဒီး, ယသးအိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကအိၣ်ဒီးယၤစ့ၢ်ကီး ဖဲယအိၣ်အလီၢ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ဟီၣ်ခိၣ်အခီၣ်ထံး တချုးကဲထီၣ်ဒံးဘၣ်ဒီး, နအဲၣ်ယၤလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၁၇:၂၄
ဟီၣ်ခိၣ်အခီၣ်ထံး– ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ အမ့ၢ် “အခီၣ်ထံး” န့ၣ်လၢ ဧ့ၤ. ၁၁:၁၁ အပူၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်အီၤလၢ “ဒၢထီၣ်” လီၤ. အဃိ တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ဟီၣ်ခိၣ်အခီၣ်ထံး” န့ၣ်ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ စီၤအၣ်ဒၤ ဒီးနီၢ်အံၣ်အု အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူး ဒုးဘၣ်ထွဲဝဲ “ဟီၣ်ခိၣ်အခီၣ်ထံး” ဒီးစီၤဟ့းဘ့းလးလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကမ့ၢ်ပှၤအဆိကတၢၢ်တဂၤ လၢအကြၢးဒီး တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဒီးအဝဲကမ့ၢ်ပှၤအဆိကတၢၢ်တဂၤလၢ အမံၤအိၣ်ကွဲးအသးလၢ “လံာ်မူအပူၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အခီၣ်ထံးလံၤလံၤ” လီၤ. (လူၤ. ၁၁:၅၀, ၅၁; လီၣ်. ၁၇:၈) ဖဲယ့ၣ်ၡူးဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ အပၢ်အိၣ်အခါ တဲဝဲဒ်အံၤအဃိ မ့ၢ်တၢ်အုၣ်သးလၢ ကစၢ်ယွၤအဲၣ် အဖိခွါအံၤ လၢပျၢၤလံၤလံၤ တချုးလၢစီၤအၤဒၣ် ဒီးနီၢ်အံၣ်အု အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဖိဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ
(ယိၤဟၣ် ၁၇:၁-၁၄) တၢ်တဖၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးကတိၤဝဲဒီး ကျ့ထီၣ်အမဲာ်ဆူမူခိၣ်ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ပၢ်ဧၢ, တၢ်အနၣ်ရံၣ်ဘၣ်လံ, မၤလၤမၤကပီၤနဖိခွါ, ဒ်သိးနဖိခွါကမၤလၤမၤကပီၤနၤတက့ၢ်. ၂ ဒ်နဟ့ၣ်လီၤအီၤလၢ တၢ်အစိအကမီၤလၢတၢ်ညၣ်ခဲလၢာ်အဖီခိၣ် အသိးန့ၣ်ဒ်သိး အဝဲဒၣ်ကဟ့ၣ်ပှၤလၢ နဟ့ၣ်လီၤအီၤကိးဂၤဒဲးလၢ တၢ်မူအထူအယိာ်န့ၣ်လီၤ. ၃ ဒီးတၢ်မူအထူအယိာ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်သ့ၣ်ညါနၤ, ယွၤနီၢ်နီၢ်တဂၤဃီ, ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်လၢနမၢလီၤအီၤန့ၣ်လီၤ. ၄ ယလီၣ်ဖျါလံနလၤနကပီၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလံ. တၢ်မၤလၢနဟ့ၣ်ယၤလၢယကမၤန့ၣ်, ယမၤဝံၤလံ. ၅ ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ, ပၢ်ဧၢ, ဒုးလၤဒုးကပီၤယၤလၢ နကစၢ်ဒၣ်နဲ, လၢတၢ်လၤတၢ်ကပီၤလၢ အအိၣ်ဒီးယၤ, လၢယအိၣ်ဒီးနၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ် တချုးကဲထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ၆ ပှၤလၢနဟ့ၣ်ယၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဖိအကျါန့ၣ်, ယလီၣ်ဖျါလံနမံၤလၢအီၤလံ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်နတၢ်, ဒီးနဟ့ၣ်လီၤအီၤလၢယၤ, ဒီးအဝဲသ့ၣ်တိၢ်န့ၢ်လံနကလုၢ် နကထါလံ. ၇ ခဲကနံၣ်အံၤ, အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါလၢ ဖဲဒၣ်တၢ်လၢနဟ့ၣ်ယၤခဲလၢာ်န့ၣ်, မ့ၢ်အဟဲလၢနအိၣ်လီၤ. ၈ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်ကတိၤလၢနဟ့ၣ်ယၤတဖၣ်န့ၣ်, ယဟ့ၣ်က့ၤလၢအီၤ, ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဟံးန့ၢ်ဝဲ, ဒီးသ့ၣ်ညါနီၢ်နီၢ်လၢ ယဟဲလၢနအိၣ်, ဒီးနာ်ဝဲလၢ နမၢလီၤယၤလီၤ. ၉ ယဃ့တၢ်လၢအဂီၢ်လီၤ. ယတဃ့ဘၣ်တၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်လၢပှၤလၢနဟ့ၣ်ယၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, မ့ၢ်နတၢ်လီၤ. ၁၀ ဒီးကယဲၢ်ယတၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ် မ့ၢ်နတၢ်, ဒီးနတၢ်မ့ၢ်ယတၢ်, ဒီးယဒိးတၢ်လၤကပီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အပူၤလီၤ. ၁၁ ဒီးယတအိၣ်လၢၤဘၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အချၢဘၣ်. မ့မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ, အိၣ်ဝဲလၢဟီၣ်ခိၣ်အချၢ, ဒီးယဲဒၣ်အံၤ, ယက့ၤထီၣ် ဆူနအိၣ်လီၤ. ပၢ်စီဆှံဧၢ, ပှၤလၢနဟ့ၣ်လီၤယၤတဖၣ်န့ၣ်, ဒ်သိးအကကဲထီၣ် တၢ်တမံၤဃီ, ဒ်နၤဒီးယၤအသိးဒီး, အံးက့ၤကွၢ်က့ၤ အီၤလၢ နမံၤအပူၤတက့ၢ်. ၁၂ ဖဲယအိၣ်ဒီးအီၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်, ယအံးက့ၤကွၢ်က့ၤအီၤလၢနမံၤအပူၤလီၤ. ပှၤလၢနဟ့ၣ်လီၤယၤတဖၣ်န့ၣ်, ယပၢၤလံအီၤလံ, ဒီးမ့တမ့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဟးဂီၤအဖိခွါတဂၤ, ဒ်သိးလံာ်ကလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒီး, တဟါမၢ်ဘၣ်နီတဂၤဘၣ်. ၁၃ ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ, ယဟဲဆူနအိၣ်ဒီးယကတိၤတၢ်အံၤတဖၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ, ၁၄ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကအိၣ်ဒီး ယတၢ်သးခုလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢအပူၤဒၣ်ဝဲလီၤ. ယဟ့ၣ်လီၤလံအီၤလၢ နကလုၢ်နကထါလံ, ဒီးဟီၣ်ခိၣ် သးဟ့အီၤလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အဝဲသ့ၣ်တဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ဒ်ယတဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၉–လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၄
တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ | ယိၤဟၣ် ၁၈–၁၉
“ယ့ၣ်ၡူး အုၣ်အသးလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂ့ၢ်”
(ယိၤဟၣ် ၁၈:၃၆) ယ့ၣ်ၡူးစံးဆၢဝဲ, ယဘီယမုၢ်တဘၣ်ဃးဘၣ် ဒီးဟီၣ်ခိၣ်အံၤဘၣ်. ယဘီယမုၢ်မ့ၢ်ဘၣ်ဃးဒီးဟီၣ်ခိၣ်အံၤဒီး, ဒ်သိးယသုတလီၤ လၢပှၤယူဒၤဖိအစုပူၤတဂ့ၤဒီး, ယခ့ယပှၤကဒုးတၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ခဲကနံၣ်အံၤ ယဘီယမုၢ်တမ့ၢ်ဘၣ်လၢတၢ်ဖဲအံၤဘၣ်.
(ယိၤဟၣ် ၁၈:၃၇) မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး စီၤပံၤလးစံးဘၣ်အီၤ, မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီး, နမ့ၢ်စီၤပၤတဂၤဧါ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဆၢဝဲ, နစံးတၢ်လၢယမ့ၢ်စီၤပၤတဂၤလီၤ. ဒ်သိးယကအုၣ်ယသးလၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂ့ၢ်ဒီး, ယအိၣ်ဖျဲၣ်, ဒီးယဟဲလီၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလံ. ကယဲၢ်ပှၤလၢအဘၣ်ဃးဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ်, ဒိကနၣ်ယကလုၢ်ယကထါလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ ယိၤ. ၁၈:၃၇
ယကအုၣ်ယသး လၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂ့ၢ်– ဒ်လံာ်စီဆှံလၢ ကြံးကျိာ်တကတြူၢ် သူဝဲအသိး “ယကအုၣ်ယသးလၢ” မၤထရံအိၤ (mar·ty·reʹo) ဒီး “ယကအုၣ်ယသး” မၤထရံယၤ; မၤထၢၤ (mar·ty·riʹa; marʹtys) န့ၣ်အခီပညီလဲၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. တၢ်ကတိၤခံဖျၢၣ်အံၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်သူအီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤအုၣ်အသးလၢ အနီၢ်ကစၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢအနီၢ်ကစၢ်သ့ၣ်ညါပာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အခီပညီဖျါစ့ၢ်ကီးလၢ “ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ, ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤ, ပတြၢၤအီၤ” န့ၣ်လီၤ. တမ့ၢ်ထဲ ယ့ၣ်ၡူး အုၣ်အသးဒီးဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢအနာ်ဝဲအဂ့ၢ်ဘၣ်. အဝဲနာ်ဝဲ တၢ်လၢအပၢ်တဲဆိပာ်ဝဲ ဒီးအပၢ်အတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအဘၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အတၢ်အိၣ်မူပူၤလီၤ. (၂ ကရံၣ်. ၁:၂၀) ယွၤအတၢ်တိာ်ပာ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး ယွၤအဘီအမုၢ် ဒီးမ့းၡံအၤအတၢ်ပၢန့ၣ် ဘၣ်တၢ်တဲဆိပာ်အီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. တၢ်အကဒု ဒီးတၢ်အဒိလၢ အအိၣ်လၢတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအလီၢ်လံၤအပူၤ ဃုာ်ဒီးဝံအတၢ်စံးပာ်ခဲလၢာ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး မ့းၡံအၤန့ၣ် ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အိၣ်မူလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ တုၤလၢအဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးတစုလီၤ. (ကလီး. ၂:၁၆, ၁၇; ဧ့ၤ. ၁၀:၁) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူး ‘အုၣ်အသးလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂ့ၢ်’ ခီဖျိ အတၢ်ကတိၤ ဒီးအတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ– န့ၣ်ယ့ၣ်ၡူးအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတခါလၢ အဘၣ်ဃးဒီး ယွၤအတၢ်တိာ်ပာ်အဂ့ၢ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ ယွၤအတၢ်စံးပာ်အကျါန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ “စီၤဒၤဝံးအဖိခွါ” ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ကမၤတၢ်ဒ် ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ် ဒီးကပၢတၢ်ဒ်စီၤပၤတဂၤအသိး လၢယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ်လီၤ. (မး. ၁:၁) ယ့ၣ်ၡူးတဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ အဝဲဟဲလၢဟီၣ်ခိၣ် ဒ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဂၤအသိး, အိၣ်မူလၢဟီၣ်ခိၣ် ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒ်သိး အကဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါပှၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီးယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်လီၤ. တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် ဒီးယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ကီၢ်ယူဒၤ ဝ့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်လၢ စီၤဒၤဝံးအဝ့ၢ်ပူၤအခါ မူခိၣ်ကလူးတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်ဒ်န့ၣ်အသိးစ့ၢ်ကီးလီၤ.—လူၤ. ၁:၃၂, ၃၃; ၂:၁၀-၁၄.
(ယိၤဟၣ် ၁၈:၃၈) စီၤပံၤလးစံးဘၣ်အီၤ, တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီမ့ၢ်တၢ်မနုၤတမံၤလဲၣ်.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢ ယိၤ. ၁၈:၃၈
တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ မ့ၢ်တၢ်မနုၤတမံၤလဲၣ်– စီၤပံၤလး အတၢ်သံကွၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ ပှၤအါဂၤတဲဝဲန့ၣ်လီၤ. တမ့ၢ်သံကွၢ်ဝဲ “တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ” လၢယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲန့ၣ်ဘၣ်. (ယိၤ. ၁၈:၃၇) စီၤပံၤလး မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါဝဲ အနီၣ်ကီၢ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးကစံးဆၢက့ၤအီၤ သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသံကွၢ်တၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢအအဲၣ်ဒိးဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်စံးဆၢအဃိဘၣ်, မ့ၢ်လၢအအဲၣ်ဒိး ဃုတၢ်ကမၣ်အဃိ သံကွၢ်ဝဲလၢ “တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. တၢ်န့ၣ်တအိၣ်အနီၣ်ကီၢ်ဘၣ်.” လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ စီၤပံၤလး တအိၣ်ခိးဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်စံးဆၢဘၣ် ဒီးအဝဲဟးထီၣ် ဒီးလဲၤဝဲဆူ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အအိၣ်လီၤ.
ခူၣ်ထီၣ်နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်
(ယိၤဟၣ် ၁၉:၃၀) မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, တုၤယ့ၣ်ၡူးဒိးန့ၢ်တၤဆံၣ်အထံဒီး, စံးဝဲဒၣ်, တၢ်လၢထီၣ် ပှဲၤထီၣ်လံ. ဒီးဖျးလီၤအခိၣ်, ဒီးဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အသးလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၁၉:၃၀
ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အသး– မ့တမ့ၢ် “အသးဟးထီၣ်ကွံာ်, တကသါလၢၤဘၣ်.” တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “သး” (ကြံး, နူမၤ) န့ၣ်ပှၤနၢ်ပၢၢ်လၢ “သါထီၣ်သါလီၤ” မ့တမ့ၢ် “သးသမူအသဟီၣ်” လီၤ. ကြံးအတၢ်ကတိၤ အဲၣ်(ခ်)န့အိၤ (ek·pneʹo) (lit, “အကသါဟးထီၣ်”) န့ၣ်လီၤပလိာ်လိာ်အသးဒီး မၢ်. ၁၅:၃၇ ဒီး လူၤ. ၂၃:၄၆ (“အသးဟးထီၣ်ကွံာ်” မ့တမ့ၢ် ဘၣ်ဃးဒီးအဆၢဖိအံၤန့ၣ် တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ် ကွဲးကျိာ်ထံဝဲလၢ “သါထီၣ်ကလံၤလၢ အလီၢ်ခံကတၢၢ်တဘီ”) န့ၣ်လီၤ. ပှၤအဂၤတနီၤတဲဝဲလၢ ကြံးအတၢ်ကတိၤ “ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်” န့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးမၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် တၢ်လၢအပၢ်မၢအီၤတဖၣ် ဝံၤလံအဃိ အဝဲတဆဲးဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ ကအိၣ်မူလၢၤဘၣ်. လၢတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အပူၤ အဝဲ “လူလီၤအသးတုၤအသံ” လီၤ.—ၡါ. ၅၃:၁၂; ယိၤ. ၁၀:၁၁.
(ယိၤဟၣ် ၁၉:၃၁) မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး မ့ၢ်ကတဲာ်ကတီၤ တၢ်အမုၢ်တနံၤ သတးဒီး, ဒ်သိးအစိၣ်တဖၣ်အသုတအိၣ်လၢထူၣ်စုညါအလိၤလၢအိၣ်ဘှံးအနံၤတဂ့ၤ, (အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အိၣ်ဘှံးအနံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဒိၣ်အနံၤ) ဒီး, ပှၤယူဒၤဖိဃ့လၢစီၤပံၤလး, ဒ်သိးတၢ်ကမၤ ကၢ်ကွံာ်အခီၣ်ဒုၣ်, ဒီးစိာ်ကွံာ်အီၤလီၤ.
nwtsty တၢ်မၤနီၣ်လၢ ယိၤ. ၁၉:၃၁
အိၣ်ဘှံးအနံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဒိၣ်အနံၤ– ဘူၣ်လဲၤကပာ်ဝံၤ လၢခံတနံၤ ဖဲလါနံစၣ် ၁၅ သီန့ၣ်မ့ၢ်ဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤမနုၤဂ့ၤဂ့ၤ မ့ၢ်ဝဲမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤလီၤ. (၃ မိၤ. ၂၃:၅-၇) ဖဲမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤလၢအလီၤဆီအံၤ ဒီးမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤ (စးထီၣ်လၢ မုၢ်ယဲၢ်နံၤဟါခီ မုၢ်လီၤနုာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဒီးတုၤလၢမုၢ်ဃုနံၤဟါခီမုၢ်လီၤနုာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ နွံအကတၢၢ်နွံသီတသီ) မ့ၢ်ဘၣ်တသီဃီန့ၣ် အိၣ်ဘှံးအနံၤအံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဒိၣ်အနံၤလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးသံဖဲမုၢ်ယဲၢ်နံၤလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးသံဝံၤ လၢခံတသီန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤ တၢ်ဒိၣ်အနံၤလီၤ. ခ.န ၂၉ တုၤလၢ ၃၅ အတီၢ်ပူၤ လါနံစၣ် ၁၄ သီဘၣ်လၢမုၢ်ယဲၢ်နံၤန့ၣ် ထဲဒၣ် ခ.န ၃၃ တနံၤဧိၤလီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်အုၣ်သးလၢ ယ့ၣ်ၡူးသံဝဲဖဲ ခ.န ၃၃ လါနံစၣ် ၁၄ သီန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ
(ယိၤဟၣ် ၁၈:၁-၁၄) ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ်တဲဘၣ် တၢ်တဖၣ်န့ၣ်ဝံၤဒီး ဟးထီၣ်ဝဲဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ် ဆူကံဒြိၣ်အကျိဝၢ်ဘးခီ, ဖဲတၤသၣ်အလီၢ်အိၣ်တပူၤ, ဒီးလဲၤနုာ်ဝဲဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်လီၤ. ၂ ဒီးပှၤလၢအဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အီၤ, စီၤယူဒၤန့ၣ်, သ့ၣ်ညါအလီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖှိၣ်ဝဲဒီး အပျဲၢ်အဘီၣ်ဖဲန့ၣ်အါဘျီလီၤ. ၃ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး န့ၢ်ဘၣ်သုးဖိတဖု, ဒီးတၢ်အခိၣ်တဖၣ်, လၢပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်ဒီးပှၤဖၤရံၤၡဲတဖၣ်အစုပူၤ, ဒီးလဲၤဆူန့ၣ်ဒီးဆှီဒီးမ့ၣ်အူဒၢဒီးတၢ်အစုကဝဲၤလီၤ. ၄ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါတၢ်လၢ အကဟဲဘၣ်အီၤခဲလၢာ်ဒီး, လဲၤထီၣ်ဆူပှၤတဖၣ်န့ၣ်အအိၣ်, ဒီးစံးဘၣ်အီၤ, သုဃုမတၤတဂၤလဲၣ်. ၅ ဒီးအဝဲသ့ၣ်စံးဘၣ်အီၤ, ပှၤနစၤရ့းဖိယ့ၣ်ၡူးလီၤ. ဒီးယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ်အီၤ, မ့ၢ်ယၤလီၤ. ဒီးပှၤလၢအဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အီၤ, စီၤယူဒၤတဂၤ, အိၣ်ဆၢထၢၣ်စ့ၢ်ကီးဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. ၆ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီးတုၤအစံးဘၣ်အီၤ, မ့ၢ်ယၤဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဂုၤက့ၤအလီၢ်ခံ, ဒီးလီၤဃံၤဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အဖီခိၣ်တကူၢ်သ့ၣ်လီၤ. ၇ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူးသံကွၢ်ကဒီးအီၤ, သုဃုမတၤတဂၤလဲၣ်. ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ပှၤနစၤရ့းဖိယ့ၣ်ၡူးလီၤ. ၈ ယ့ၣ်ၡူးစံးဆၢဝဲ, ယစံးတ့ၢ်သု, မ့ၢ်ယၤလီၤ. မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီးသုမ့ၢ်ဃုယၤဒီး, ဒုးဟးထီၣ်ကွံာ်ပှၤတဖၣ်အံၤတက့ၢ်. ၉ ဒ်သိးတၢ်အကလုၢ် လၢအစံးဝဲ, လၢပှၤလၢနဟ့ၣ်လီၤ ယၤတဖၣ်န့ၣ်, ယတမၤဟါမၢ်ကွံာ်ဘၣ် နီတဂၤဘၣ်န့ၣ်, ကလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲလီၤ. ၁၀ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး စီၤၡံမိၣ်ပ့းတရူးတဂၤအိၣ်ဒီးအနးတဘ့ၣ်, ဒီးဘ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ, ဒီးကျီပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်အခ့အပှၤတဂၤ, ဒီးအနၢ်ထွဲတူာ်ကွံာ်လီၤ. အခ့အပှၤအမံၤမ့ၢ် စီၤမါလဃူးလီၤ. ၁၁ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ်စီၤပ့းတရူး, ဖျီၣ်နုာ်က့ၤနး ဆူအတြိးပူၤတက့ၢ်. လီခီလၢယပၢ်ဟ့ၣ်ယၤန့ၣ်, မ့ၢ်ယတဘၣ်အီဘၣ်ဧါ. ၁၂ မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ပှၤသုးဖိတဖု, ဒီးပှၤသုးဖိတကထိအခိၣ်, ဒီးပှၤယူဒၤဖိအတၢ်အခိၣ်တဖၣ်, ဟံးန့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးဒီးစၢဃာ်အီၤ, ဒီးလဲၤဆှၢဆိအီၤဆူစီၤအၣ်နၣ်အအိၣ်လီၤ. ၁၃ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အဝဲဒၣ်မ့ၢ် စီၤကၤယါဖၤလၢ အကဲထီၣ်ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်လၢနံၣ်အဝဲန့ၣ်အမံၤပှၢ်လီၤ. ၁၄ ဒီးစီၤကၤယါဖၤမ့ၢ်ပှၤလၢ အသိၣ်လိပှၤယူဒၤဖိလၢ ပှၤတဂၤဂ့ၤသံလၢပှၤတကလုာ်န့ၣ်အဂီၢ်လီၤ.