လၢယတၢ်ဆၢတဲာ်ခဲလၢာ်အပူၤန့ၣ်​ ယပာ်ယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢ

ယအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဖဲ လါမ့ၤ ၁၉ သီ ၁၉၄၀ လၢဝ့ၢ် Amioûn လၢထံကီၢ်လၢၤဘနိၤလီၤ. စှၤကိာ်နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ လဲၤအိၣ်က့ၤလၢဝ့ၢ် Tripoli လီၤ. ဒီးယဒိၣ်ထီၣ်ဘၣ်လၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ အအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒီး ပှဲၤဒီးတၢ်သးခုလီၤ. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်အိၣ်ယဲၢ်ဂၤ, ပိာ်မုၣ်သၢဂၤ ဒီးပိာ်ခွါခံဂၤလီၤ. ဒီးယမ့ၢ်ဖိသဒါလီၤ. လၢယမိယပါအဂီၢ် တၢ်ဃုကျိၣ်ဃုစ့န့ၣ်​ တမ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်ဘၣ်. တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ, တၢ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်​ ဒီးမၤစၢၤပှၤဂၤလၢ ကသ့ၣ်ညါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤလီၤ.

လၢပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ ခရံာ်ဖိလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤန့ၣ်​ အိၣ်ဝဲအါဂၤလီၤ. လၢအကျါတဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် Michel Aboud န့ၣ်အဖီၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံလီၤ. အဝဲထံၣ်န့ၢ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢနူယီး ဒီးဖဲ ၁၉၂၀ န့ၣ်အဝဲစးထီၣ်​ ရၤလီၤဝဲတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ လၢၤဘနိၤလီၤ. ယနီၣ်ဘၣ်က့ၤလၢ အဝဲမၤစၢၤဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်သးစၢ်ခံဂၤ လၢအဖျိထီၣ်ကံးလဧးကၠိ လၢအမံၤမ့ၢ်ဝဲ အဲ(န်) ဒီး ကဝဲ(န်) ဘဲဖၢၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကဲထီၣ်​ ပတံၤသကိးလၢပမုာ်လိာ်သးလီၤ. ပူၤကွံာ်အါနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယသးခုဒိၣ်မးလၢ ယကလဲၤထံၣ်ဘၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အဲ(န်)လၢ ကီၢ်အမဲရကၤလီၤ. လၢခံ ယထံၣ်လိာ်သးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ကဝဲ(န်) လၢအဆီဟံၣ်ဆီဃီဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဝ့ဖြဲၣ်​ ကူၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်မၤတၢ်လၢ ဝ့ၢ်လိဒိၣ်​ ကီၢ်အဲကလံး အဘ့ၤသ့လးလီၤ.

စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ လၢၤဘနိၤ

ဖဲယသးစၢ်အခါ လၢလၢၤဘနိၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး အိၣ်ဝဲထဲစှၤကိာ်ဂၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ပသူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ ပကတဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလီၤ. ပထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ်​ အတၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါလီၤ. ယနီၣ်ထီၣ်ဘၣ်ဒံးလၢ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးပှၤတဘျီလီၤ.

ဘၣ်တနံၤ ယၤဒီးယနီစၤနၤ လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖျၢၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်တဂၤဟဲဝဲဖဲ ပတဲသကိးတၢ်ဒီး ဟံၣ်ကစၢ်အခါန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပှၤကဘၣ်ကိးအီၤ တဂၤဂၤဧါသၢၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်အံၤ တဲဆါယနီ ဒီးအသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ် ဒီးအဝဲဆီၣ်လီၤတဲာ် ယနီလၢဃီလိၤ ဒီးယနီဘၣ်ဒိဝဲလီၤ. ပှၤတဂၤဂၤကိးဝဲပလံးဒီး ပလံးဟဲမၤစၢၤဝဲယနီလီၤ. ပလံးတဖၣ်က့ၤကိးဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်တဂၤအံၤလၢ ပလံးရူလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်အံၤ စိာ်ဝဲကျိတခိၣ်လီၤ. အဃိ ပလံးအခိၣ်တဂၤသံကွၢ်အီၤလၢ “နကဲမတဂၤလဲၣ်. နကဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်ဧါ မ့တမ့ၢ် ပှၤမၢးဖိအခိၣ်ဧါ.”

ယနီၣ်ဘၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးလၢအဂၤတခါ ဖဲပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ငါဝဲ ကါဘၢး(စ်)တခိၣ်လၢ ပကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ သဝီလၢအအိၣ်ယံၤတဖျၢၣ်လီၤ. အဃိ ပသးခုဒိၣ်မး. ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်တဂၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပဟဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ အဝဲကိးဖှိၣ်ဝဲပှၤအါဂၤလၢ ကဟဲမၤတၢထီၣ်တၢလီၤတၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤကီမၤခဲပှၤ, ကွံာ်ပှၤဒီးလၢၢ် ဒီးယပၢ်န့ၣ်ဘၣ်ဒိဝဲလီၤ. ယနီၣ်ဘၣ်ဒံးလၢ ယထံၣ်ယပါအမဲာ်သၣ်န့ၣ်​ အသွံၣ်ယွၤလီၤဝဲလီၤ. ယမိက့ၤဂုၤအီၤလၢ ကါဘၢး(စ်) ဒီးပဝဲခဲလၢာ်န့ၣ်​ လၢတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤအပူၤ ပပိာ်ထီၣ်အခံလီၤ. ဒီးဖဲယမိမၤကဆှီ ယပါအမဲာ်သၣ်အခါ အတဲဝဲလၢ “ဝံသးစူၤ ယဟိဝၤယွၤဧၢ, ပျၢ်အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ကမၣ်နီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်​ တသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်.” တၢ်ဂ့ၢ်အံၤယတသးပ့ၤနီၣ်အီၤ နီတဘျီဘၣ်.

ဒီးဖဲပက့ၤဟးအိၣ်သကိး ပဘူးပတံၢ်လၢ ပသဝီအခါ တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါလီၤ. လၢယဖုအဟံၣ်န့ၣ်​ ပထံၣ်လိာ်သးဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်​ ဘံၡၢၣ်တဂၤလီၤ. ဘံၡၢၣ်အံၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယမိယပါန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါယအိၣ်ထဲ ဃုနံၣ်ဒံးလီၤ ဘံၡၢၣ်အံၤ ကိးထီၣ်ယၤဒီးသံကွၢ်ယၤလၢ “ဘၣ်မနုၤအဃိ နတဒိးဘျၢထံဒံးဘၣ်လဲၣ်.” ယစံးဆၢက့ၤအီၤလၢ ယမ့ၢ်ဖိသၣ်ဒံးလီၤ ဒီးယကဒိးဘျၢထံအဂီၢ် ယကဘၣ်သ့ၣ်ညါအါထီၣ်​ လံာ်စီဆှံဒီး ယကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်လၢ အဂၢၢ်ကျၢၤလီၤ. ယစံးဆၢအီၤဒ်အံၤအဃိ အဝဲတဲဘၣ်ယဖုလၢ ယတပာ်ကဲအီၤဘၣ်.

တၢ်လဲၤခီဖျိလၢ အတဂ့ၤဘၣ်တဖၣ်အံၤ နတထံၣ်ဘၣ်အီၤ ကြီကြီဘၣ်. ညီနုၢ်န့ၣ်​ ပှၤလၢၤဘနိၤဖိတဖၣ်​ မ့ၢ်ပှၤလၢအသးဂ့ၤ ဒီးတူၢ်လိာ်နၤဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. အဃိ ပတဲသကိးဘၣ်​ လံာ်စီဆှံဒီးပှၤအါဂၤ ဒီးပပှၤမၤလိ လံာ်စီဆှံ အိၣ်အါခါလီၤ.

ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ လဲၤသုးလီၢ်လၢ ထံကီၢ်အဂၤတဘ့ၣ်

ဖဲယထီၣ်ကၠိအခါန့ၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ်တဂၤလၢ ဘဲနဲၣ်စွ့လၣ်​ ဟဲဟးဝဲလၢ လၢၤဘနိၤလီၤ. အဝဲဟဲထီၣ်ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်​ ဒီးလၢခံအပာ်တၢ်အဲၣ်တီဒီး ယနီလီၤ. ဒီးလၢခံအဝဲသ့ၣ်ဖျီသး ဒီးလဲၤအိၣ်ဝဲလၢ ဘဲနဲၣ်စွ့လၣ်လီၤ. ယနီကွဲး လံာ်ပရၢ ဒီးဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်​ ယပါလၢ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ ကလဲၤသုးလီၢ်လၢ ဘဲနဲၣ်စွ့လၣ်လီၤ. ယနီမၤဝဲဒ်အံၤန့ၣ်​ မ့ၢ်လၢအဝဲသးသယုၢ်ဘၣ်ပှၤ ဒိၣ်မးအဃိလီၤ. လၢခံပဒိကနၣ်အီၤ ဒီးပလဲၤသုးလီၢ်လၢ အအိၣ်လီၤ.

ပလဲၤတုၤလၢ ဘဲနဲၣ်စွ့လၣ်ဖဲ ၁၉၅၃ နံၣ်ဒီးပအိၣ်လၢ ခၤရါကဲၣ်(စ်) လၢအအိၣ်ဘူးဒီး ကီၢ်ခိၣ်အတၢ်လီၢ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါယနီၢ်ဆံးဒံး အဃိ ဖဲယထံၣ်ကီၢ်ခိၣ်​ အကါလဲၤဖၠးလၢ ပဟံၣ်မဲာ်ညါအခါ ယသးခုညါ. ဘၣ်ဆၣ်​ မ့မ့ၢ်လၢ ယမိယပါအဂီၢ်န့ၣ်​ တညီဝဲဘၣ်. မ့ၢ်လၢထံကီၢ်, ကျိာ်, တၢ်ဆဲးတၢ်လၤ, တၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒီးကလံၤသီၣ်ဂီၤတဖၣ်န့ၣ်​ လီၤဆီလိာ်အသးဒိၣ်မး အဃိလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်စးထီၣ်​ အတၢ်အိၣ်မူလၢ အသီခဲလၢာ်လီၤ.

ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲဖးဒိၣ်

ယပါန့ၣ်​ အမ့ၢ်ပှၤလၢအဂံၢ်ဆူၣ်​ ဒီးအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဂ့ၤမးလီၤ. အဃိ ဖဲအဆိးက့ထီၣ်အခါန့ၣ်​ ပကမၢကမၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. ပတထံၣ်ဘၣ်လၢအဝဲဆိးက့ နီတဘျီဘၣ်. လၢခံ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အဝဲအိၣ်ဒီးသူၣ်ခဲစၢၣ်​ ဒီးဘၣ်ဖွဲးအသးလီၤ. ဒီးလီၤသးအုးဒိၣ်မးလၢ တနွံဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသံသဒၣ်ပှၤလီၤ.

ပသးဘၣ်ဒိထဲလဲၣ်န့ၣ်​ ပတဲဖျါထီၣ်မး တဘၣ်ဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အခါ ယအိၣ်​ ၁၃ နံၣ်ဒံးလီၤ. ပတဆိကမိၣ်ဘၣ်လၢပပါန့ၣ်​ ကသံသဒၣ်ပှၤဘၣ်. ဒီးပဆိကမိၣ်လၢ ပသးခုတသ့လၢၤဘၣ်. တဘျီတခီၣ်န့ၣ်​ ကီလၢ ယမိကတူၢ်လိာ်လၢ အဝၤသံလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ပသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်အိၣ်မူန့ၣ်ကဘၣ်ဆဲးလဲၤအသး ဒီးခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤစၢၤအဃိ ပလဲၤခီဖျိအီၤသ့လီၤ. ဖဲယအိၣ်​ ၁၆ နံၣ်န့ၣ်​ ယဖျိထီၣ်ဝဲတီၤထီကၠိလၢ ခၤရါကဲၣ်(စ်)လီၤ. ဒီးယအဲၣ်ဒိး ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ယဟံၣ်ဖိဃီဖိလီၤ.

ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ယနီစၤနၤ ဆီဟံၣ်ဆီဃီဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါရူဘ့ အရၤကၠိၤ ဝံၤလံ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအံၤ ဖျိထီၣ်ဝဲ ကံးလဧးကၠိဒီး ဘၣ်ဟဲက့ၤမၤတၢ်လၢ ကီၢ်ဘဲနဲၣ်စွ့လၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ပာ်လီၤသးလၢ ကလဲၤအိၣ်လၢနူယီးလီၤ. ယဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ယကဘၣ်လဲၤထီၣ်​ ဖၠၣ်စိမိၤကၠိ အဃိ ယလဲၤအိၣ်လၢနူယီး ဒီးယနီဒီးအဝၤ ဒ်သိးယကထီၣ်ကၠိအဂီၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤစၢၤယၤလၢ ယကအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သးလၢအဂ့ၤ ဒီးယဟိဝၤယွၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢအဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဖၣ်​ လၢအအိၣ်လၢ ဘရိးကလ့ၣ်​ စပဲနံး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ်​ အိၣ်အါဂၤလီၤ. လၢအဝဲသ့ၣ်အကျါ ပှၤလၢယရ့ဘၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါမ့လထၢၤ ဟဲခၠၢၤ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဖြဲၤဒၢၤရဲၣ်​ ဖြဲၤ(စ်)လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤတၢ်လၢ ဘရိးကလ့ၣ်​ ဘ့ၤသ့လးလီၤ.

ဖဲယထီၣ်ဖၠၣ်စိမိၤကၠိ လၢနူယီး အဆိကတၢၢ်တနံၣ်န့ၣ်​ ယစးထီၣ်ဆိကမိၣ်လၢ ယကမၤတၢ်မနုၤလၢ ယတၢ်အိၣ်မူအပူၤလဲၣ်. ယဖးဒီးဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢးထီခိးတၢ် မဲးကစံအပူၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး လၢအဘၣ်ဃးဒီး ခရံာ်ဖိတဖၣ်ပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢကမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. လၢယတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ ယထံၣ်ဘၣ်​ ပှၤလဲၤလၢညါ ဒီးပှၤဘ့ၤသ့လးဖိတဖၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်သးခု အဃိ ယအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဒ်သိးဒီးအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲန့ၣ်အခါ ယတဒိးဘျၢဘၣ်ထံဒံးဘၣ်. ယသ့ၣ်ညါလၢ ယကဘၣ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်​ ယသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. အဃိ ယဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ယသး ဒီးယဒိးဘျၢထံဖဲ လါမၢ်ၡး ၃၀, ၁၉၅၇ နံၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အရ့ဒိၣ်တဖၣ်

ဖဲယဒိးဘျၢထံဝံၤအလီၢ်ခံ ယဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ ယအဲၣ်ဒိးမၤပှၤလဲၤလၢညါလီၤ. ယအဲၣ်ဒိးမၤပှၤလဲၤညါ သပှၢ်တၢၢ်လီၤ ဘၣ်ဆၣ်​ ယကမၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ဝဲလီၤ. ယကမၤပှၤလဲၤလၢညါဒီး ထီၣ်ဖၠၣ်စိမိၤကၠိတဘျီဃီ ခံခါလၢာ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ယကွဲးအိၣ်သကိး ယဟံၣ်ဖိဃီဖိလံာ်ပရၢအါဘ့ၣ်​ ဒီးတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ယကပတုာ်ထီၣ်​ ဖၠၣ်စိမိၤအကၠိ ဒီးက့ၤမၤပှၤလဲၤလၢညါ လၢဘဲနဲၣ်စွ့လၣ်လီၤ.

ဖဲ လါယူၤ ၁၉၅၇ နံၣ်န့ၣ်​ ယဟဲက့ၤအိၣ်လၢ ခၤရါကဲၣ်(စ်)လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲန့ၣ်အခါ ယဟံၣ်ဖိဃီဖိ အတၢ်အိၣ်သးတဂ့ၤအါအါဘၣ်. ပဟံၣ်ဖိဃီဖိလိၣ်ဘၣ်​ ပှၤတဂၤလၢ ကမၤတၢ်အဂီၢ်လီၤ. ယမၤစၢၤကသ့ဒ်လဲၣ်. အဃိ ယလဲၤမၤတၢ်လၢစ့တၢး ဘၣ်ဆၣ်​ ယအဲၣ်ဒိးမၤပှၤလဲၤလၢညါ သပှၢ်တၢၢ်လီၤ. ယဟဲက့ၤဖဲအံၤန့ၣ်​ လၢတၢ်ဂ့ၢ်အဝဲအံၤလီၤ. အဃိ လၢအါနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်​ ယမၤတၢ်လၢစ့တၢးဒီး မၤဖပှၤလဲၤလၢညါလီၤ. လၢယတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ်​ ယတၢ်မၤကအါထဲအံၤ ဒီးယကသးခုထဲအံၤန့ၣ်​ တအိၣ်နီတဘျီဘၣ်.

တကးဒံးဘၣ်​ ယသးခုဒိၣ်မး ဖဲယထံၣ်လိာ်သး ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်စဲလ်ဘံယၤ ဒီးပဖျီပသးလီၤ. အမ့ၢ်ပှၤကၠၢမနံၣ်ဖိ ဒီးအအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲဒီးအမိအပါ ဟဲအိၣ်လၢ ဘဲနဲၣ်စွ့လၣ်လီၤ. လၢခံ ပဖိအိၣ်ဝဲခံၤဂၤလီၤ. ပဖိခွါအမံၤလၢမဲကၢၤ (မဲးခ်), ဒီးပဖိမုၣ်အမံၤလၢ စဲၤမံရါလီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ယဘၣ်ကွၢ်ထွဲယမိစ့ၢ်ကီးလီၤ. အဝဲဟဲအိၣ်ဒီးပှၤလီၤ. ခီဖျိလၢ ယဘၣ်ကွၢ်ထွဲ ယဟံၣ်ဖိဃီဖိအဃိ ယပတုာ်မၤပှၤလဲၤလၢညါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ယဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးဆူၣ်လၢ ယကမၤပှၤလဲၤလၢညါလီၤ. ယၤဒီးယမါန့ၣ်​ ဖဲပချုးအဆၢကတီၢ် ပမၤဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါမၤစၢၤတၢ်လီၤ.

တၢ်ဆၢတဲာ်လၢအသီတခါ

ဖဲယတဲဖျါထီၣ်​ ယဂ့ၢ်လၢအခီၣ်ထံးခါန့ၣ်​ ယဖိတဖၣ်ထီၣ်ဒံးကၠိလီၤ. ယမ့ၢ်တဲတီတီန့ၣ်​ ယအိၣ်မူဘၣ်​ ဘီၣ်ဘီၣ်ညီညီ ဒီးပှၤလၢအမၤတၢ်လၢ စ့တၢးတဖၣ်န့ၣ်​ ပာ်ကဲယၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ယဘၣ်သးလၢ ပှၤကထံၣ်ယၤလၢ ယမ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဂၤလီၤ. ယဆိမိၣ်လၢ ဒ်သိးပှၤကထံၣ်ယၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ် ယကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်လီၤ. အဃိ ယၤဒီးယမါ ပဆ့ၣ်နီၤ တၢၣ်ပီၣ်သကိးဘၣ်ဃးဒီး ပကျိၣ်စ့တၢ်ဟဲနုာ်လီၤအဂ့ၢ်လီၤ. ယမ့ၢ်တမၤတၢ်မၤလၢ စ့တၢးလၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ယကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ စ့ဖးအါတကဒိၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢပဒ့ၣ်ကမၢ်တအိၣ်ဘၣ်အဃိ ပပာ်လီၤပသးလၢ ပကအိၣ်မူက့ၤယိယိဖိ ဒီးစ့အံၤပကဆဲးသူဘၣ်အီၤ ဖးယံာ်ညါလီၤ.

ပကဆၢတဲာ်ဒ်န့ၣ်အဂီၢ်ဒု တညီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ယမိဒီးယမါန့ၣ်​ ဆီၣ်ထွဲယၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ. အဃိ ယပာ်လီၤသးလၢ ယကမၤကဒီး ပှၤလဲၤလၢညါလီၤ. ယသးခုသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. ယဆိကမိၣ်ဒု တၢ်ကီတၢ်ခဲတအိၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ တယံာ်ဘၣ်ဒီး ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢ အလီၤကမၢကမၣ်တခါလီၤ.

တၢ်ကစီၣ်အသီတခါလၢ အလီၤကမၢကမၣ်

ဘၣ်တနံၤ ကသံၣ်သရၣ်​ တဲဘၣ်ယမါလၢ အဝဲဒၢထီၣ်လံ. ပကမၢကမၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. ယသးခုဒိၣ်မး ဘၣ်ဆၣ်​ ယဆိကမိၣ်ထီၣ်ဘၣ်ဃးဒီး ယကမၤပှၤလဲၤလၢညါစ့ၢ်ကီးလီၤ. မ့ၢ်ယမၤပှၤလဲၤလၢညါ ဘၣ်ကန့ၢ်ဒံးဧါ. ပအိၣ်ခိးကွၢ် ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ အသီတဂၤအံၤအဃိ တယံာ်ဘၣ်ဒီး ပဆီတလဲ ပတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဒီးပအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ယဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ မ့ၢ်ယမၤပှၤလဲၤလၢညါ ကန့ၢ်ဧါ.

ဖဲပတဲသကိးဘၣ်ဃးဒီး ပဖီတၢၣ်တဖၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပပာ်လီၤပသးလၢ ပကမၤဒ်ပဆၢတဲာ်ပာ်စၢၤအီၤအသိးလီၤ. ပဖိခွါကၤဘြံအ့(လ်) အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဖဲ လါအ့ဖြ့ၣ် ၁၉၈၅ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ စ့တၢးအတၢ်မၤလီၤ ဒီးယစးထီၣ်မၤကဒီး ပှၤလဲၤလၢညါ ဖဲလါယူၤ ၁၉၈၅ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံ ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ယကဲထီၣ်ဘၣ်​ ဝဲၤတြၢ်ကမံးတံာ်တဂၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဝဲၤတြၢ်န့ၣ်​ တအိၣ်လၢခၤရါကဲၣ်(စ်)ဘၣ်​ အဃိ ယလဲၤမၤစၢၤတၢ်ဖဲန့ၣ်​ တနွံခံသီ မ့တမ့ၢ် သၢသီ ဒီးတၢ်ဒ့ၣ်စၢၤယံၤဝဲ အမံးလာ် ၅၀ (၈၀ ကံလိမံထၢၣ်) လီၤ.

ပလဲၤသုးလီၢ်သုးကျဲလၢ တၢ်လီၢ်အဂၤတတီၤ

ဝဲၤတြၢ်အိၣ်လၢ ဝ့ၢ်လၤ ဝံးထိရံယါ အဃိ ပပာ်လီၤသးလၢ ပကလဲၤအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်လၤ ဝံးထိရံယါ ဒ်သိးပကအိၣ်ဘူးဒီး ဘ့ၤသ့လးအဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဆီတလဲဖးဒိၣ်လၢ ပဂီၢ်လီၤ. ယအဲၣ်ယဟံၣ်ဖိဃီဖိဒိၣ်မး ဒီးယစံးဘျုးဘၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ်​ ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ယနီဘၤဟၤ ကွၢ်ထွဲကဒါက့ၤ ပမိလီၤ. ပဖိခွါမဲး(ခ်) ဆီဟံၣ်ဆီဃီလံ ဒီးမ့မ့ၢ် စဲၤမံရါဒီး ကၤဘြံအ့(လ်) န့ၣ်အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးပှၤဒံးလီၤ. ပဟဲအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်လၤ ဝံးထိရံယါ အဃိ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ပာ်တီၢ်ကွံာ် အတံၤသကိးတဖၣ်လၢ ခၤရါကဲၣ်(စ်)လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ယမါအိၣ်ဘၣ်လၢ ဝ့ၢ်ဒိၣ်ဒီးခဲအံၤ ဘၣ်အိၣ်ကဒါက့ၤလၢဝ့ၢ်ဆံးဆံးဖိအဃိ အဝဲဘၣ်မၤတၢ်ဆီတလဲလီၤ. ဒီးပဝဲခဲလၢာ် ကဘၣ်အိၣ်က့ၤလၢ ဟံၣ်ဆံးဆံးဖိ သနာ်က့ ပအိၣ်သ့လီၤ. အဃိ ပဘၣ်မၤဝဲ တၢ်ဆီတလဲအါမးလီၤ.

ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်ဆီတလဲအိၣ်ထီၣ်ကဒီးလီၤ. ပဖိခွါ ကၤဘြံအ့(လ်) ဆီဟံၣ်ဆီဃီဒီး ပဖိမုၣ်စဲၤမံရါ အိၣ်လီၤဆီက့ၤဝဲလီၤ. လၢခံ ဖဲ ၂၀၀၇ န့ၣ်​ ယၤဒီးယမါ ပှၤကွဲမုာ်ပှၤလၢ ဘ့ၤသ့လးဒီး ပဆဲးမၤဘၣ်တၢ်လၢ ဘ့ၤသ့လးတုၤခဲအံၤလီၤ. ပဖိခွါဝဲၢ်ကိမဲး(ခ်) ကဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ဒီးအမၤပှၤလဲၤလၢညါ ဃုာ်ဒီးအမါ မါနံခၤလီၤ. ပဖိခွါကၤဘြံအ့(လ်) စ့ၢ်ကီး မ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ဒီးမၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ ဒီးအမါအဲဘြၤ လၢကီၢ်အံးထလံၣ်လီၤ. ပဖိမုၣ်စဲၤမံရါ မၤပှၤလဲၤလၢညါ ဒီးမၤစၢၤစိတၢ်လၢ ဘ့ၤသ့လးလီၤ.

ယမ့ၢ်ဘၣ်ဆၢတဲာ်ကဒီးတၢ်န့ၣ်​ ယကမၤအီၤဒ်အလီၢ်လီၢ်

လၢယတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ်​ ယဘၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အရ့ဒိၣ်အိၣ်အါမးလီၤ. ယသးခုဒီး တၢ်လၢယဆၢတဲာ်အီၤတဖၣ်လီၤ. ယမ့ၢ်ဘၣ်ဆၢတဲာ်ကဒီးတၢ်န့ၣ်​ ယကမၤအီၤဒ်အလီၢ်လီၢ်လီၤ. ယပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ နီၢ်သးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ယမၤဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလီၤ. လၢအနံၣ်တဖၣ်အတီၢ်ပူၤ ယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ ပကဘၣ်ပၢၤဃာ် တၢ်ရ့လိာ်သးလၢအဂ့ၤဒီး ယဟိဝၤယွၤလီၤ. တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ပကဘၣ်မၤအီၤ အဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, အဆံးမ့ၢ်ဂ့ၤ ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်သူၣ်မံသးမုာ် “လၢအဒိၣ်န့ၢ်ယိာ်န့ၢ်တၢ်လၢ ပနၢ်ပၢၢ်အီၤသ့” န့ၣ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၄:၆, ၇) ယၤဒီးယမါ ပမၤတၢ်လၢဘ့ၤသ့လး မုာ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဒီးပတူၢ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤဆိၣ်ဂ့ၤ ပတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ်​ မ့ၢ်လၢပပာ်ဆိယဟိဝၤယွၤလၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤ ထီဘိအဃိလီၤ.