တၢ်မၤလိ ၁၃
မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ မူးပွဲခဲလၢာ်ဧါ
“ဂုာ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်လၢ အဘၣ်ကစၢ်အသးတက့ၢ်.”—အ့းဖ့းစူး ၅:၁၀.
၁. ဒ်သိးပတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ကဘၣ်ယဟိဝၤယွၤအသးအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသးလဲၣ်.
ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “ပှၤဘါတၢ်နီၢ်နီၢ်တဖၣ်န့ၣ်, ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ပၢ်လၢသူၣ်လၢသး, ဒီးလၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ပၢ်ဃုပှၤလၢ အဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤ ဒ်န့ၣ်အသိးတဖၣ်လီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၄:၂၃; ၆:၄၄) ပဝဲကိးဂၤဒဲးပကဘၣ် “ဂုာ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်လၢ အဘၣ်ကစၢ်အသး” လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၅:၁၀) ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢမုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးလီန့ၢ်ပှၤ ဒ်သိး ပကမၤတၢ်လၢ အတဘၣ်ယဟိဝၤယွၤ အသးအဃိ ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသးဒိၣ်မးလီၤ.—လီၣ်ဖျါ ၁၂:၉.
၂. ဖဲကစၢၢ်စံၤနါအကပၤန့ၣ် တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.
၂ မုၣ်ကီၤလံၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး လီန့ၢ်ပှၤလၢ ကျဲဒ်လဲၣ်. အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤဘံဘူပခိၣ်နူာ် ဒ်သိးပပဲာ်ဖးနီၤဖး တၢ်လၢအဘၣ်ဒီး တၢ်လၢအကမၣ် သုတဘၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. အဒိ ပကဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်မၤအသးဖဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အိၣ်ဝဲလၢ ကစၢၢ်စံၤနါအကပၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ စီၤမိၤၡ့ လဲၤထီၣ်လၢကစၢၢ်စံၤနါအလိၤဒီး ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် အိၣ်ခိးဝဲလၢ အဝဲကဟဲက့ၤလီၤဆူ အဝဲသ့ၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လဲၤပူၤကွံာ်အသိး အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ခိးဝဲတကဲလၢၤဘၣ်အဃိ မၢဝဲစီၤအၤဟရိၣ်တ့ထီၣ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ယွၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤအၤဟရိၣ်တ့ထီၣ်ဝဲ ဂီၤဖံးထူဖိတဒုန့ၣ်လီၤ. ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် မၤဝဲမူးပွဲ, ဂဲၤကလံၣ်လၢ ဂီၤဖံးဖိအံၤအမဲာ်ညါ ဒီးဘါဝဲလီၤ. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်နာ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤခီဖျိလၢ ဂီၤဖံးဖိအံၤသ့ဝဲလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ပာ်ပနီၣ်ဝဲမူးပွဲအံၤဒ် “တၢ်မၤဘူၣ်လၢ [ယဟိဝၤ] ယွၤ” အဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ တတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်. အဝဲပာ်ပနီၣ်ဝဲဒ် တၢ်ဘါတၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ်အဃိ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအါဂၤ ဘၣ်သံဝဲလီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၃၂:၁-၆, ၁၀, ၂၈) ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ ပတဘၣ်ဖီၣ် “တၢ်တကဆှီဘၣ် . . . နီတမံၤ” ဘၣ်. တဘၣ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကလီန့ၢ်နၤတဂ့ၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပကဘၣ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကသိၣ်လိပှၤ တၢ်လၢအဘၣ်ဒီး တၢ်လၢအကမၣ်န့ၣ်လီၤ.—ယၡါယၤ ၅၂:၁၁; ယဃ့းစက့လး ၄၄:၂၃; ကလၤတံ ၅:၉.
၃, ၄. ပမ့ၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ မူးပွဲတဖၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်လဲၣ်.
၃ ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ အဝဲသိၣ်လိနဲၣ်လိ အတၢ်မၢဖိတဖၣ် ဒီးအဝဲပာ်လီၤန့ၢ်ပှၤတၢ်အဒိ ဒ်သိးပကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးသံဝံၤအလီၢ်ခံ အတၢ်မၢဖိတဖၣ် ဆဲးသိၣ်လိဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်အသီတဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲတၢ်မၢဖိသံဝံၤအလီၢ်ခံ သရၣ်လၢအကမၣ်တဖၣ် စးထီၣ်သိၣ်လိကမၣ်တၢ်လၢ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ ဒီးတူၢ်လိာ်ဝဲမိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဒီး အမူးပွဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်ဆီတလဲက့ၤ မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ် အမူးပွဲတဖၣ်အံၤအမံၤ ဒ်သိးခရံာ်ဖိတဖၣ် တူၢ်လိာ်ဝဲကညီထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၂ သ့းစၤလနံ ၂:၇, ၁၀; ၂ ယိၤဟၣ် ၆, ၇) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤအါဂၤမၤဝဲမူးပွဲတဖၣ်အံၤ, ဘၣ်ဆၣ်မူးပွဲတဖၣ်အံၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လၢအကမၣ် ဒီးတၢ်ဝံတၢ်နါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.a—လီၣ်ဖျါ ၁၈:၂-၄, ၂၃.
၄ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် မူးပွဲဒီး နံၤသဘျ့တဖၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လၢ ပှၤအါဂၤအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နမ့ၢ်နၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကအဲၣ်ဒိးဆီတလဲနတၢ်ထံၣ် ဘၣ်ဃးဒီးမူးပွဲတနီၤန့ၣ်လီၤ. နကမၤဒ်အံၤအဂီၢ် မ့ၢ်တညီလၢနဂီၢ်သနာ်က့ နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤကမၤစၢၤနၤလီၤ. ခဲအံၤပကဃုသ့ၣ်ညါ မူးပွဲတနီၤအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိလီၤ. ဖဲပဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤအခါ ပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ်လၢ အဘၣ်ဃးဒီး မူးပွဲတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲ ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်ဖဲလဲၣ်
၅. ယ့ၣ်ၡူးတအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂၅ သီန့ၣ် တၢ်မနုၤပာ်ဖျါဝဲလဲၣ်.
၅ လၢတၢ်လီၢ်အါတီၤန့ၣ် ပှၤမၤဝဲခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲ ဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂၅ သီ ဒီးပှၤအါတက့ၢ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဖဲ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂၅ သီလီၤ. နီၢ်နီၢ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ် မုၢ်နံၤမုၢ်သီန့ၣ် လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်ဃးဒီးယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအလီၤသူၣ်အိၣ်သးအိၣ်တခါန့ၣ်လီၤ. စီၤလူၤကၣ်ကွဲးဝဲလၢ ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်အနံၤန့ၣ် “ပှၤကွၢ်သိတဖၣ် အိၣ်ဝဲလၢပှၢ်လၢ်ကျါ” ဒီးကွၢ်ထွဲဝဲအသိန့ၣ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၂:၈-၁၁) ဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ်န့ၣ် လၢဝ့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အပူၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂိၢ်ခါအဃိ တၢ်စူၤဒီးမူခိၣ်ဖီလီၤဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တမ့ၢ်လၢပှၤကွၢ်သိတဖၣ် ကအိၣ်လၢတၢ်ချၢ ဒီးကွၢ်အသိလၢမုၢ်နၤခီဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးတအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ်အတီၢ်ပူၤ ဖဲတၢ်ဂိၢ်အဆၢကတီၢ်ဘၣ်. လံာ်စီဆှံ ဒီးတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးကအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဖဲ လါစဲးပတ့ဘၢၣ် ဒီးလါအီးကထိဘၢၣ် အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ.
၆, ၇. (က) လုၢ်လၢ်လၢ အဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲန့ၣ် ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်ဖဲလဲၣ်. (ခ) ပမ့ၢ်ဟ့ၣ်ပှၤဂၤတၢ်ဟ့ၣ်န့ၣ် ကြၢးမ့ၢ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၆ မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲ ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်ဖဲလဲၣ်. ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲန့ၣ် ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်အမူးပွဲတဖၣ် ဒ်သိးဒီးရိမ့ၤ စဲထၢၤနလံယၤ (Roman Saturnalia) လၢအမ့ၢ်မူးပွဲတခါလၢ တၢ်သူၣ်တၢ်ဖျးတၢ်ကစၢ် စဲထၢၤ (Saturn) အဂီၢ်လီၤ. လံာ်လၢအမ့ၢ် The Encyclopedia Americana (အမဲရကၤနၤ အလံာ်ပီညါဂံၢ်ထံး) တဲဝဲလၢ “ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲ အလုၢ်လၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီန့ၣ် ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ ရိမ့ၤအမူးပွဲလၢအမ့ၢ် စဲထၢၤနလံယၤ (Saturnalia) လၢပှၤမၤအီၤဖဲ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. အဒိ လုၢ်လၢ်လၢအမ့ၢ် တၢ်အီၣ်သကိးအီသကိးတၢ် အါအါဂီၢ်ဂီၢ်, တၢ်ဟ့ၣ်လိာ်သးတၢ်ဟ့ၣ် ဒီးပှၤဒွဲၣ်ထီၣ်ပနဲတၢၣ်န့ၣ် ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ မူးပွဲအံၤန့ၣ်လီၤ.” တကးဒံးဘၣ် ပှၤဖၢၡၢၣ်ဖိဘါထီၣ်ဝဲ မုၢ်ကစၢ်လၢ အမံၤမ့ၢ်ဝဲ မဲသြး (Mithra) ဒီးလၢညါန့ၣ် ပှၤမၤဝဲမုၢ်ကစၢ်တဂၤအံၤ အတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအလီၢ်ဖဲ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂၅ သီန့ၣ်လီၤ.
၇ ဘၣ်ဆၣ် မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤအါတက့ၢ်လၢ အမၤဝဲခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲန့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲအံၤ ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်ဘၣ်. အိၣ်ဒၣ်အဝဲသ့ၣ် ထံၣ်ဝဲဒ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကအိၣ်ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ, အီၣ်သကိးအီသကိးတၢ်အီၣ်လၢ အဝံၣ်အဘဲ ဒီးဟ့ၣ်လိာ်သးတၢ်ဟ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ပအဲၣ်ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးပတံၤသကိးတဖၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ အခ့အပှၤတဖၣ် ကမၤစၢၤလိာ်အသးတဂၤဒီးတဂၤလီၤ. ဒ် ၂ ကရံၣ်သူး ၉:၈ တဲဝဲအသိး “ယွၤဘၣ်အသးလၢ ပှၤလၢအဟ့ၣ်ညီတၢ်လီၤ.” ယဟိဝၤယွၤ တအဲၣ်ဒိးလၢ ပဟ့ၣ်မၤစၢၤပှၤဂၤ ထဲလၢတၢ်ဆၢကတီၢ်လီၤလီၤဆီဆီဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ် တလိၣ်ပာ်ပနီၣ် မုၢ်နံၤမုၢ်သီလၢ အဝဲသ့ၣ် ကဟ့ၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဟ့ၣ် ဒီးလဲၤဟးအိၣ်သကိး အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး အတံၤသကိးတဖၣ် ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးသ့ဝဲလီၤ. ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်တၢ်အခါ တမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤ တၢ်နီတမံၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်တၢ်မ့ၢ်လၢ အအဲၣ်ပှၤဂၤအဃိလီၤ.—လူၤကၣ် ၁၄:၁၂-၁၄.
ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါ မူးပွဲတဖၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပဟးဆှဲး တၢ်လၢတဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသး ကသ့အဂီၢ်
၈. ပှၤမၢ်ကူးတဖၣ် ဟ့ၣ်ယ့ၣ်ၡူးတၢ်ဟ့ၣ်ဖဲ အဝဲအိၣ်ဖျဲၣ်အမုၢ်နံၤဧါ, တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်.
၈ ဘၣ်ဆၣ် ပှၤအါဂၤတဲဝဲလၢ ပှၤကူၣ်တၢ်သ့သၢဂၤ လဲၤဟ့ၣ်ယ့ၣ်ၡူးတၢ်ဟ့ၣ် ဖဲအဝဲအိၣ်ဖျဲၣ်လၢ ကျီၢ်အီၣ်ဆၣ်အလီၢ်အဃိ ပကြၢးဟ့ၣ်လိာ်သးတၢ်ဟ့ၣ် ဖဲခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်တဲတီတီန့ၣ် ပှၤပိာ်ခွါတဖၣ်လဲၤဟးအိၣ်သကိးယ့ၣ်ၡူး ဒီးဟဲစိာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. လၢပျၢၤန့ၣ် ဖဲပှၤလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီး ပှၤလၢအရ့ဒိၣ်တဂၤအခါ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး လုၢ်လၢ်လၢ ကဟဲစိာ်န့ၢ်အီၤ တၢ်ဟ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (၁ စီၤပၤ ၁၀:၁, ၂, ၁၀, ၁၃) ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ ပှၤပိာ်ခွါတဖၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤမၢ်ကူးတဖၣ်လီၤ. ဒီးပှၤမၢ်ကူးတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်, အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢအမၤဝဲ တၢ်ဝံတၢ်နါအတၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၤ. (မၤတၢ် ၁၃:၆-၁၀) တကးဒံးဘၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ် လဲၤတုၤလၢယ့ၣ်ၡူးအအိၣ်အခါ ယ့ၣ်ၡူးတမ့ၢ်ဖိသၣ်လၢ အအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်သီသီ ဒီးအိၣ်လၢကျီၢ်အီၣ်ဆၣ်အလီၢ်လၢၤဘၣ်. ဖဲအဝဲသ့ၣ် လဲၤဟးအိၣ်သကိးယ့ၣ်ၡူးအခါ အဝဲအိၣ်လၢဟံၣ်ပူၤ ဒီးအနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်တစဲးဖိလံ.—မးသဲ ၂:၁, ၂, ၁၁.
ဘၣ်ဃးဒီး နံၤအိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲတဖၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ်
၉. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ မတၤတဖၣ် အနံၤအိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲလဲၣ်.
၉ ဖဲဖိသၣ်တဂၤ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲအခါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အလီၤသးခုဒိၣ်မးလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂၇:၃) ဘၣ်ဆၣ် အခီပညီတမ့ၢ်လၢ ပကြၢးမၤဝဲ နံၤအိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲတဖၣ်ဘၣ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤတက့ၢ်. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအမူးပွဲတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲထဲခံဘျီ, မ့ၢ်ဒၣ်အဲၤကူပတူးအစီၤပၤဖၤရိၤ ဒီးစီၤပၤဟ့ၤရိာ် အတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအမူးပွဲအဂ့ၢ်လီၤ. (ဖး ၁ မိၤၡ့ ၄၀:၂၀-၂၂; မၢ်ကူး ၆:၂၁-၂၉ တက့ၢ်.) ဒီးစီၤပၤခံဂၤအံၤ တမ့ၢ်ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်. ပမ့ၢ်တဲတီတီန့ၣ် လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် မၤဝဲနံၤအိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲတဖၣ် နီတဘျီဘၣ်.
၁၀. ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် ထံၣ်ဝဲတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤ အမူးပွဲဒ်လဲၣ်.
၁၀ လံာ်လၢအမ့ၢ် The World Book Encyclopedia (ဟီၣ်ခိၣ်အလံာ်ပီညါဂံၢ်ထံး) န့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် “နာ်ဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအမူးပွဲန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပှၤလၢအတဘါယွၤ အလုၢ်အလၢ်န့ၣ်လီၤ.” အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲ နံၤအိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲတဖၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်နာ်လၢအကမၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. အဒိ လၢပျၢၤန့ၣ် ပှၤကြံးဖိတဖၣ်နာ်ဝဲလၢ ဖဲပှၤတဂၤဂၤအိၣ်ဖျဲၣ်အနံၤန့ၣ် မုၢ်ဃါတဂၤအိၣ်ဝဲဒီးအီၤလီၤ. မုၢ်ဃါတဂၤအံၤ ကဒီသဒၢအီၤ လၢအသးသမူဒီတစိၤလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤတဂၤဂၤမ့ၢ်မၤဝဲ တၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအမူးပွဲန့ၣ် အကစၢ်ယွၤတဖၣ် ကဒီသဒၢအီၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအမူးပွဲတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ဒွးဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤ ဒီးတၢ်ဒွးတၢ်အိၣ်မူဆူညါအကျိၤအကျဲန့ၣ်လီၤ.
၁၁. ပမ့ၢ်သးအိၣ်ဟ့ၣ်တၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၁ ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်အနံၤန့ၣ် မ့ၢ်မုၢ်နံၤလၢအရ့ဒိၣ်လီၤ. ဒီးဖဲနံၤအဝဲန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပှၤကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်လၢအဖီခိၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ပတလိၣ်ပာ်ပနီၣ် မုၢ်နံၤမုၢ်သီလီၤလီၤဆီဆီလၢ ပကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ် လၢပတံၤသကိးဒီး ပဟံၣ်ဖိဃီဖိအဖီခိၣ်ဘၣ်, ပပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်ထီဘိသ့ဝဲလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်ဒီး တၢ်သးအိၣ်ဟ့ၣ်တၢ် ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးလီၤ. (ဖး မၤတၢ် ၂၀:၃၅ တက့ၢ်.) ဒီးမ့ၢ်လၢကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤသးသမူအဃိ ပအဲၣ်ဒိးစံးဘျုးစံးဖှိၣ်အီၤကိးနံၤဒဲး, တမ့ၢ်ထဲလၢ ပအိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအနံၤဘၣ်.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈:၃, ၄; ၃၆:၉.
ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ် ဟ့ၣ်မၤစၢၤပှၤဂၤတဖၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်အဲၣ်အဃိ
၁၂. ပသံအမုၢ်နံၤန့ၣ် ဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပအိၣ်ဖျဲၣ်အမုၢ်နံၤ ကသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၂ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၇:၁ တဲဝဲလၢ “တၢ်အမံၤအသၣ်ဂ့ၤန့ၣ် ဂ့ၤန့ၢ်သိနၢမူလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တက့ၢ်လီၤ. ဒီးပှၤသံဝဲအမုၢ်တနံၤန့ၣ် ဂ့ၤန့ၢ်အအိၣ်ဖျဲၣ်အမုၢ်တနံၤန့ၣ်တက့ၢ်လီၤ.” ပသံအမုၢ်နံၤန့ၣ် ဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပအိၣ်ဖျဲၣ်အမုၢ်နံၤ ကသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဖဲပအိၣ်ဖျဲၣ်အခါ တၢ်ဂ့ၤမ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်အၢမ့ၢ်ဂ့ၤ ပတမၤဘၣ်နီတမံၤဒံးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်သူပတၢ်အိၣ်မူလၢ ပကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ဒီးမၤတၢ်ဂ့ၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ် ပကအိၣ်ဒီး “တၢ်အမံၤအသၣ်ဂ့ၤ” လၢယဟိဝၤယွၤ အမဲာ်ညါအဃိ ပမ့ၢ်သံသနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ တသးပ့ၤနီၣ်ကွံာ်ပှၤဘၣ်. (ယိၤဘး ၁၄:၁၄, ၁၅) ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် တမၤဝဲခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲ ဒီးတမၤဝဲတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤ အမူးပွဲတဖၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. ပမ့ၢ်တဲတီတီန့ၣ် မူးပွဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမၤလိာ်ပှၤလၢ ပကဘၣ်မၤန့ၣ် အိၣ်ထဲတခါလၢအမ့ၢ်ဝဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအတၢ်သံအမူးန့ၣ်လီၤ.—လူၤကၣ် ၂၂:၁၇-၂၀; ဧ့ၤဘြံၤ ၁:၃, ၄.
အံးစထၢၤ အမူးပွဲန့ၣ် ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်ဖဲလဲၣ်
၁၃, ၁၄. အံးစထၢၤအလုၢ်အလၢ်န့ၣ် ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်ဖဲလဲၣ်.
၁၃ ပှၤအါဂၤတဲဝဲလၢ အံးစထၢၤ (Easter) န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဘၣ်ဆၣ် အံးစထၢၤအမူးပွဲ အလုၢ်အလၢ်တဖၣ် ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်လီၤ. မူးပွဲအမံၤလၢအမ့ၢ် အံးစထၢၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး ကစၢ်ယွၤမုၣ်လၢ အကမၣ်တဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် အံးအိၣ်စထၢၤ (Eostre) န့ၣ်လီၤ. လံာ်လၢအမ့ၢ် The Dictionary of Mythology (တၢ်တဲမုာ်နၢ် အလံာ်ခီယ့ၤ) တဲဝဲဒၣ်လၢ အံးအိၣ်စထၢၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်မံဃုာ်အကစၢ်ယွၤမုၣ်လီၤ. ဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢ အံးစထၢၤအလုၢ်လၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အဝဲန့ၣ်လီၤ. အဒိ လံာ်လၢအမ့ၢ် Encyclopædia Britannica (ဘြံးတၢၣ်နံခၤ အလံာ်ပီညါဂံၢ်ထံး) ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤအါဂၤပာ်ပနီၣ်ဝဲတၢ်အဒံၣ်တဖၣ် “ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ပနီၣ်လၢ တၢ်အိၣ်မူအသီဒီး တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအဂီၢ်လီၤ.” တကးဒံးဘၣ် ပဒဲန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ချံဂ့ၤသၣ်ဂ့ၤဒီး တၢ်မံဃုာ်အတၢ်ပနီၣ်တဖၣ် လၢပှၤသူဝဲလၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤအဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အံးစထၢၤမူးပွဲအလုၢ်လၢ်တဖၣ်န့ၣ် တဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ခရံာ်အတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤဘၣ်.
၁၄ ပှၤမ့ၢ်မၤထွဲလုၢ်လၢ်လၢ အဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အကမၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ယွၤအဖိခွါ အတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤကသးခုဧါ. တသးခုဘၣ်. (၂ ကရံၣ်သူး ၆:၁၇, ၁၈) ပမ့ၢ်တဲတီတီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤတမၢပမၤ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဘၣ်.
ဟီလၢၤဝံမုၢ်နံၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်
၁၅. တဲပြဲၢ်မုၢ်နံၤအလုၢ်အလၢ် အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိန့ၣ် ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်ဖဲလဲၣ်.
၁၅ ဟီလဝံမုၢ်နံၤ (Halloween) န့ၣ်တၢ်ကိးစ့ၢ်ကီးအီၤလၢ တဲပြဲၢ်အမုၢ်နံၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဝံတၢ်နါအမုၢ်နံၤလီၤ. တဲပြဲၢ်အမုၢ်နံၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီးတၢ်နါမုၣ်, တၢ်ဝံတၢ်နါဒီး တၢ်တဃၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မူးပွဲတခါအံၤ တမ့ၢ်မူးပွဲလၢ အစးထီၣ်အသးသီသီဘၣ်. အဒိ လၢညါဖဲလါပှဲၤအနံၤလၢ အဘူးကတၢၢ်ဒီး လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၁ သီန့ၣ် ပှၤခဲး(ထ်)ဖိတကလုာ်လၢ အိၣ်ဝဲလၢ ကီၢ်ဘြံးတၢၣ်ဒီး ကီၢ်အၣ်ယ့ၣ်လဲ(န်) အပူၤ မၤဝဲမူးပွဲတခါ, ကိးဝဲလၢ စီဝ့ၤ (Samhain) န့ၣ်လီၤ. ဖဲမူးပွဲအံၤဘၣ်အခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်နာ်ဝဲလၢ ပှၤသံအကလၤတဖၣ် ဟဲက့ၤအိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ. ဒီးပှၤပာ်လီၤဝဲတၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒ်သိးတၢ်ဝံတၢ်ကလၤတဖၣ် သုတမၤဘၣ်ဒိအဝဲသ့ၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ဖိသၣ်တဖၣ် ကူထီၣ်ကၤထီၣ်ဝဲ တဲပြဲၢ်မုၢ်နံၤဆ့ကူဆ့ကၤ, လဲၤတဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ်ဒီး တဲဝဲလၢ “Trick or treat” (နမ့ၢ်တဟ့ၣ်ယၤတၢ်ဆၢကိၣ်လိၣ် ယကမၤအၢမၤသီနၤတမံၤမံၤ) လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်တသ့ၣ်ညါဘၣ် သနာ်က့ မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲသ့ၣ်မၤထွဲဝဲလုၢ်လၢ်လၢပျၢၤတဖၣ်လၢ အဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး တၢ်ဝံတၢ်နါအတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်တ့တၢ်ဖျီ လၢအဘၣ်ယွၤအသး
၁၆, ၁၇. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်တ့တၢ်ဖျီန့ၣ် ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၆ တၢ်တ့တၢ်ဖျီ မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အလီၤသူၣ်ဖှံသးညီန့ၣ်လီၤ. ဒီးထံကီၢ်တဘ့ၣ်ဘၣ်တဘ့ၣ်န့ၣ် တၢ်တ့တၢ်ဖျီအလုၢ်လၢ်တဖၣ် တလီၤဂာ်လိာ်သးဘၣ်. လုၢ်လၢ်တဖၣ်အံၤ ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ် ပှၤတညီနုၢ်ဆိကမိၣ်ထံအီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်တ့တၢ်ဖျီ အလုၢ်လၢ်တနီၤ ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢ ကဖျီအသးန့ၣ် ကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ် ကသ့အဂီၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်န့ၣ် အတၢ်တ့တၢ်ဖျီ ကဘၣ်ယဟိဝၤယွၤအသးန့ၣ်လီၤ.—မၢ်ကူး ၁၀:၆-၉.
၁၇ တၢ်တ့တၢ်ဖျီ အလုၢ်လၢ်တနီၤန့ၣ် ပှၤမၤဝဲဒ်သိး တလးမူးပိာ်မုၣ်ဒီး တလးမူးပိာ်ခွါအ ‘တၢ်ဘူၣ်ကဂ့ၤ’ အဂီၢ်လီၤ. (ယၡါယၤ ၆၅:၁၁, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) အဒိ လၢတၢ်လီၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် ဖဲပှၤဖျီသးအဆၢကတီၢ် ပှၤအိၣ်ဒီးလုၢ်လၢ်လၢ ကဖှံဘုသး မ့တမ့ၢ် ဖှံတၢ်အဂၤတမံၤမံၤလၢ တလးမူးပိာ်မုၣ်ဒီး တလးမူးပိာ်ခွါအလိၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်အံၤ ခီဖျိလၢအနာ်ဝဲလၢ အကကဲထီၣ် တၢ်ချံဂ့ၤသၣ်ဂ့ၤ, တၢ်သူၣ်ခုသးခု, တၢ်အိၣ်ကၢအိၣ်ခိး ဒီးကဒီသဒၢ တလးမူးပိာ်မုၣ်ဒီး တလးမူးပိာ်ခွါလၢ တၢ်အၢတၢ်သီအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ်ဟးဆှဲးလုၢ်လၢ်လၢ အဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်န့ၣ်လီၤ.—ဖး ၂ ကရံၣ်သူး ၆:၁၄-၁၈ တက့ၢ်.
၁၈. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်တ့တၢ်ဖျီန့ၣ် ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံ လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၁၈ ဖဲခရံာ်ဖိတဖၣ် ဖျီသးအဆၢကတီၢ် အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးလၢ အတၢ်တ့တၢ်ဖျီန့ၣ် ကအိၣ်ဒီးအလၤကပီၤ ဒီးကကဲထီၣ်တၢ်သးခု လၢပှၤခဲလၢာ်အဂီၢ်လီၤ. အဃိ ပှၤလၢအဟဲလၢ ခရံာ်ဖိအတၢ်ဖျီတဖၣ်န့ၣ် ကြၢးဟးဆှဲးတၢ်ကတိၤဆဲးအဲး, တၢ်ကတိၤလၢအဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်မံဃုာ်အဂ့ၢ်, တၢ်လီၤနံၤလၢအတကြၢးတဘၣ် ဒီးတၢ်ကတိၤလၢကမၤမဲာ်ဆှး ပှၤလၢအဖျီအသးသီသီတဖၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၆:၁၈, ၁၉; လူၤကၣ် ၆:၃၁; ၁၀:၂၇) တကးဒံးဘၣ် ပတအဲၣ်ဒိးမၤ ပတၢ်တ့တၢ်ဖျီအမူး လီၤဘီလီၤမုၢ်လၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ “တၢ်ပာ်ကဖၢလၢပသးလၢ တၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ” ဘၣ်. (၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁၆, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) နမ့ၢ်ဖျီနသးန့ၣ် နကအဲၣ်ဒိးလၢ ခါဆူညါ ဖဲနဆိကမိၣ်ကဒါက့ၤ နတၢ်တ့တၢ်ဖျီအမုၢ်နံၤ တဘျီလၢ်လၢ်အခါ ကကဲထီၣ်တၢ်သးခုလၢနဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၂၈ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.
တၢ်ယူာ်ထီၣ်သံးခွးဒီး ဆၢဂ့ၤဆၢဝါလိာ်သးန့ၣ် ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်ဖဲလဲၣ်
၁၉, ၂၀. တၢ်ယူာ်ထီၣ်သံးခွးဒီးဆၢဂ့ၤဆၢဝါလိာ်သးန့ၣ် ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်ဖဲလဲၣ်.
၁၉ ဖဲတၢ်ဖျီမူး မ့တမ့ၢ် ဖဲပှၤထံၣ်လိာ်သးဒီး အီၣ်သကိးတၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးလုၢ်လၢ်လၢ ကယူာ်ထီၣ်သံးခွးဒီးဆၢဂ့ၤဆၢဝါလိာ်အသး (toasting) န့ၣ်လီၤ. ခရံာ်ဖိတဖၣ် ကြၢးထံၣ်ဝဲ လုၢ်လၢ်တခါအံၤဒ်လဲၣ်.
၂၀ လံာ်လၢအမ့ၢ် International Handbook on Alcohol and Culture (ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လံာ်ဖိလၢ ဘၣ်ဃးဒီးသံးဒီးတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ) တဲဝဲလၢ “ဖျါလၢ တၢ်ယူာ်ထီၣ်သံးခွး ဒီးဆၢဂ့ၤဆၢဝါလိာ်သးန့ၣ် မ့ၢ်လုၢ်လၢ်လၢ အဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ ပှၤလၢပျၢၤလၢ အဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သံးဆူ အယွၤတဖၣ်အအိၣ် . . . ဒ်သိးကဃ့တၢ်တမံၤမံၤလၢ အသကိးတဂၤအဂီၢ်လီၤ. ဒီးဃ့ထုကဖၣ်ဝဲလၢ ‘မ်အဝဲအိၣ်ကၢအိၣ်ခိး’ မ့တမ့ၢ် ‘မ်အဝဲအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တက့ၢ်.’” လၢပျၢၤန့ၣ် ပှၤယူာ်ထီၣ်သံးခွး ဒ်သိးကဃ့တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ လၢအယွၤတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ တအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဃ့တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤဒ်အံၤဘၣ်.—ယိၤဟၣ် ၁၄:၆; ၁၆:၂၃.
“ပှၤလၢအအဲၣ်ယွၤသ့ၣ်ဧၢ, သးဟ့တၢ်အၢတက့ၢ်”
၂၁. ခရံာ်ဖိတဖၣ် ကြၢးဟးဆှဲး မူးပွဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၂၁ ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါလၢ မ့ၢ်နကြၢးပၣ်ဃုာ်လၢ မူးပွဲတခါခါအပူၤဧါ, တကြၢးပၣ်ဃုာ်ဘၣ်လဲၣ်န့ၣ် နကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်သံကွၢ်အံၤလီၤ. မူးပွဲအံၤ မ့ၢ်အဆီၣ်ထွဲပှၤလၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးဒ်လဲၣ်. အဒိ မူးပွဲတနီၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဂဲၤကလံၣ်လၢ အထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် တၢ်သးကတၢ, တၢ်အီသံးလီၤလူလီၤဘျၢၣ်ဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ်လီၤ. ဒီးမူးပွဲအဂၤတနီၤ မၤလၤကပီၤဝဲ ပိာ်မုၣ်ကဒဲကဒဲ, ပိာ်ခွါကဒဲကဒဲလၢ အမံဃုာ်လိာ်အသး မ့တမ့ၢ် ဆီၣ်ထွဲဝဲတၢ်အဲၣ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ပၣ်ဃုာ်လၢ မူးပွဲတဖၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် ပတဲလၢပသးဟ့ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤသးဟ့ဝဲတဖၣ် ကသ့ဧါ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁:၁, ၂; ၉၇:၁၀; ၁၁၉:၃၇.
၂၂. ဘၣ်ဃးဒီး မူးပွဲတဖၣ်န့ၣ် ခရံာ်ဖိတဂၤ ကပၣ်ဃုာ်ဧါ, တပၣ်ဃုာ်ဧါန့ၣ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤအီၤလၢ ကဆၢတဲာ်လီၤအသးလဲၣ်.
၂၂ ဒ်သိးခရံာ်ဖိတဖၣ် သုတပၣ်ဃုာ်လၢ မူးပွဲလၢ အတဘၣ်ယွၤအသးတဂ့ၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ပလီၢ်အသးဒိၣ်မးလီၤ. တၢ်မၢဖိပီလူးကွဲးဝဲလၢ “မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီးသုအီၣ်တၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, သုအီတၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ကယဲၢ်တၢ်လၢသုမၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, မၤတၢ်ခဲလၢာ်လၢယွၤအလၤကပီၤအဂီၢ်တက့ၢ်.” (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၃၁; ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၂၉ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.) ဘၣ်ဆၣ် မူးပွဲတနီၤန့ၣ် တဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ, တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အဲၣ်ကလုာ်ဘၣ်. မူးပွဲတခါဂ့ၤတခါဂ့ၤ မ့ၢ်တထီဒါလိာ်အသးဒီး လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ပကပၣ်ဃုာ်ဧါ, တပၣ်ဃုာ်ဧါန့ၣ် ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်လီၤပသးလၢ ပနီၢ်ကစၢ်လီၤ. ဒီးပတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤ ကကဲထီၣ်တၢ်လီၤဃံၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်ဧါန့ၣ် ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံအီၤစ့ၢ်ကီးလီၤ.
မၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤလၢ တၢ်ကတိၤဒီးတၢ်မၤ
၂၃, ၂၄. ပဆၢတဲာ်လီၤပသးလၢ ပတမၤမူးပွဲတနီၤနီၤလၢၤဘၣ်န့ၣ် ပတဲနၢ်ပၢၢ် ပဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ အတမ့ၢ်ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၂၃ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နတပၣ်ဃုာ်လၢ မူးပွဲလၢအတဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အသးလၢၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး နဘူးနတံၢ်တနီၤလၢ အတမ့ၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ် ကတူၢ်ဘၣ်လၢ နတအဲၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢၤဘၣ်, မ့တမ့ၢ် နတအဲၣ်ဒိးမၤဃုာ် အဝဲသ့ၣ်လၢၤဘၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ရ့လိာ်အသးတပူၤဃီ န့ၢ်ထဲလၢနံၤသဘျ့ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဃိနမၤကသ့ဒ်လဲၣ်. နပာ်ဖျါထီၣ်လၢနအဲၣ် ဒီးပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ အဝဲသ့ၣ်သ့လၢကျဲအါဘိလီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၁:၂၅; စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၃:၁၂, ၁၃) အဒိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကအဲၣ်ဒိးကွဲအဝဲသ့ၣ် လၢကဟဲဟးအိၣ်သကိးနၤလၢ မုၢ်နံၤမုၢ်သီအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
၂၄ နဘူးနတံၢ်တဖၣ် မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ နတမၤနံၤသဘျ့တဖၣ်အံၤလၢၤဘၣ်လဲၣ်န့ၣ် နဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ပတၢ်ကရၢကရိ အလံာ်လဲၢ်တဖၣ် မ့တမ့ၢ်လၢ jw.org အပူၤသ့ဝဲလီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကတဲနၢ်ပၢၢ် အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢ နကတဲနၢၤအဝဲသ့ၣ် မ့တမ့ၢ် မၢဆူၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်ဒ်နၤအသိးဘၣ်. မၤစၢၤနဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကနၢ်ပၢၢ်လၢ နဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဝံၤအလီၢ်ခံ နဃုထၢလၢ နနီၢ်ကစၢ်လၢ နတမၤမူးပွဲတဖၣ်အံၤလၢၤဘၣ်. ဖဲနတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်အခါ နကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ ဒီးထီဘိန့ၣ် မ်ပ “ကလုၢ်ကထါအိၣ်ဒီးတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်ဒီး ဟီဒီးအံသၣ်” တက့ၢ်.—ကလီးစဲ ၄:၆.
၂၅, ၂၆. ဒ်သိးပဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဂီၢ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၂၅ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတမၤမူးပွဲတနီၤနီၤလဲၣ်န့ၣ် ပဝဲကိးဂၤဒဲး ပကဘၣ်နၢ်ပၢၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၅:၁၄) ပမၤဒ်အံၤ မ့ၢ်လၢပအဲၣ်ဒိး မၤသးခုယဟိဝၤယွၤအသးအဃိလီၤ. ဒီးပမ့မ့ၢ် မိၢ်ပၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပကမၤစၢၤပဖိတဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကနၢ်ပၢၢ်ဒီး ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ်ကဲထီၣ် ပှၤနီၢ်ကီၢ်တဂၤလၢ ဖိလံၤအဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကအဲၣ်ဒိးမၤ အတၢ်ဘၣ်အသးစ့ၢ်ကီးလီၤ.—ယၡါယၤ ၄၈:၁၇, ၁၈; ၁ ပ့းတရူး ၃:၁၅.
၂၆ ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးလၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးပတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ ကစီဆှံလၢယဟိဝၤယွၤ အမဲာ်ညါ ဒီးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ် အဝဲကသးခုဒိၣ်မးလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၄:၂၃) ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်တတီတလိၤအဃိ ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်လၢ ပမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤ တသ့လၢၤဘၣ်. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤလီၤ.
a နဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ် မူးပွဲတဖၣ်အံၤအဂ့ၢ်လၢ Watch Tower Publications Index, Research Guide for Jehovah’s Witnesses ဒီးလၢ jw.org အပူၤသ့ဝဲလီၤ.