လၢပတၢ်အိၣ်မူဒီတစိၤန့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ပသရၣ်လၢ အဒိၣ်အထီတဂၤအအိၣ်

ယမိယပါအဒိအတဲာ်

ဖဲ ၁၉၅၀ ဘျဲၣ်န့ၣ် ယမိယပါအိၣ်လၢ ကီၢ်အံၤတလံ ဒီးလဲၤပၠီလၢ ဝ့ၢ်ခံဒၢၤစလံ လၢအအိၣ်လၢ ဆဲးစကၤခၠူၤဝဲၤ လၢကီၢ်ခဲနဒၣ်. အဝဲသ့ၣ် လဲၤတုၤဖဲန့ၣ် တယံာ်ဘၣ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်မၤလိဘၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ် အရ့ဒိၣ်လၢပဂီၢ်ဒိၣ်မး. ယနီၣ်ဘၣ်ဖဲ ယနီၢ်ဆံးခါန့ၣ် ယဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးယဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီတနံၤကျၢၤ. အဃိ တဘျီတခီၣ် ယတဲလိာ်ကွဲလၢ ဖဲယသးအိၣ် ဃိးနံၣ်အခါန့ၣ် ယစးထီၣ်မၤ “ပှၤလဲၤလၢညါမၤစၢၤတၢ်” လံ.

ယမိယပါန့ၣ် အစ့တအိၣ်အါအါဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်သးအိၣ် ဟ့ၣ်လီၤသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဂီၢ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ပာ်လီၤ တၢ်ဒိတၢ်တဲာ် လၢအဂ့ၤဒိၣ်မး. အဒိ ဖဲ ၁၉၆၃ န့ၣ် ပှၤမၤဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်လၢ ဖဲၣ်စဒံနၤ, ခဲၤလံၤဖိနံယါ လၢကီၢ်အမဲရကၤ. ဒီးဒ်သိး ပကလဲၤထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်အံၤအဂီၢ် ယမိယပါ ဆါလီၤကွံာ် အတၢ်ဖိတၢ်လံၤဒီဒူၣ်. တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိး ပကလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤတဲအံၤတလံကျိာ်အဂီၢ် ဖဲ ၁၉၇၂ န့ၣ် ပလဲၤပၠီလၢ ဝ့ၢ်ထြါ, ဘြံးတၢၣ် ခိၤလီဘံယၤ, လၢကီၢ်ခဲနဒၣ် ဒီးတၢ်လီၢ်န့ၣ် အယံၤဝဲ ၁,၀၀၀ ကံလိမံထၢၣ် (ကအိၣ်ဝဲ ၆၂၀ မံးလာ်) ညါ. ဒီးလၢကလုၢ်အီၣ် သးသမူအဂီၢ် ယပါန့ၣ်အမၤတၢ်ဒ် ပှၤမၤကဆှီတၢ် ဒီးပှၤဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤတၢ် လၢစဲၢ်ဖးဒိၣ် တဖျၢၣ်. ဖဲပှၤကဟ့ၣ်အါထီၣ်အီၤ လီၢ်လၤအခါ ခီဖျိလၢ အဘၣ်ယိၣ်လၢ အမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ တန့ၢ်အါအါ လၢၤဘၣ်အဃိ အတတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်.

လၢယၤ ဒီးယဒီပုၢ်ဝဲၢ်သၢဂၤ အဂီၢ်န့ၣ် ပမိပပါ ပာ်လီၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်ဒိတၢ်တဲာ် လၢအဂ့ၤဒိၣ်မး. အဝဲသ့ၣ် အဒိအတဲာ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကစးထီၣ်မၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ. ဒီးတၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် သိၣ်လိယၤ လၢယသးပ့ၤနီၣ် တန့ၢ်နီတဘျီဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ယမ့ၢ်ပာ်ဆိ ယွၤအဘီအမုၢ်လၢ ယတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကကွၢ်ထွဲယၤ.—မး ၆:၃၃.

စးထီၣ်မၤ ကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ လၢဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤ

ဖဲ ၁၉၈၀ န့ၣ် ယဖျီသးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒဲဘံၤ. ယမါန့ၣ် အဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤ ဒီးအသးဆူၣ်လၢ အကမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ. ပဝဲခံဂၤန့ၣ် ပအဲၣ်ဒိးမၤ ကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ လၢဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤ ဒီးဖဲပဖျီသး သၢလါ ဝံၤအလီၢ်ခံ ယမါစးထီၣ်မၤ ပှၤလဲၤလၢညါ. ဒီးတနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဆံးဆံးဖိတဖျၢၣ် လၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ယစးထီၣ်မၤ ပှၤလဲၤလၢညါဒီးယမါ.

ပလဲၤအိၣ်ဖဲန့ၣ် တတီၤဖိ ဝံၤအလီၢ်ခံ ပသးလီၤစၢ် ခံဂၤလၢာ်အဃိ ပပာ်လီၤသးလၢ ပကလဲၤပၠီလၢ တၢ်လီၢ်အဂၤတတီၤ. တချုးလၢ ပပၠီဒံးဘၣ်န့ၣ် ပတဲသကိးဆိတၢ်ဒီး ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်. အတဲတၢ်ဒီးပှၤမုာ်မုာ် ဒီးတဲပှၤပျီပျီလၢ “တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ သုထံၣ်ဘၣ်န့ၣ် လိၣ်လၢ သုနီၢ်ကစၢ်စ့ၢ်ကီး. သုသးစၢၢ်ဆၢလၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲအါတလၢ ဘၣ်ဆၣ် သုမ့ၢ်ကွၢ်လၢ အဂ့ၤတခီန့ၣ် သုကအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ.” ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢပဂီၢ် ဖးဒိၣ်ညါ. (စံး ၁၄၁:၅) ပစးထီၣ်မၤထွဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤ တဘျီဃီအဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးအါမး. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ တနီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် သးအိၣ်မၤအါထီၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ. တနီၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ပှၤသးစၢ် ဒီးတနီၤန့ၣ် အသးသမူတံၤသကိး တအိၣ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤဘၣ်. အဃိဖဲန့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဖးဒိၣ်တခါလၢ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ ဒီးပကဘၣ်အိၣ်ခိးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဘှီဘၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်အိၣ်သးကီခဲ. (မံ ၇:၇) ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤ တၢ်သးခု ဒီးပတၢ်အိၣ်သး ဂ့ၤထီၣ်ကဒါက့ၤ.

ဖဲပထီၣ် ပှၤလဲၤလၢညါကၠိ အဆိကတၢၢ် တဘျီအခါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်လၢ အသိၣ်လိတၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ်တၢ် လၢထံကီၢ်အဂၤ. အဝဲသ့ၣ် ပၠးပှၤတၢ်ဂီၤတဖၣ် ဒီးတဲပၠးပှၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢ အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ. ဖဲပထံၣ်ဘၣ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဂီၤ ဒီးနၢ်ဟူဘၣ် အတၢ်လဲၤခီဖျိအခါ မၤဆူၣ်ထီၣ်ပသးလၢ ပကမၤ မံၤၡၢၤနရံၤ. အဃိ ပပာ်လီၤပသးလၢ ပကမၤဒ်န့ၣ်.

ဒ်သိး ပဖီတၢၣ် ကလၢပှဲၤထီၣ်အဂီၢ် ဖဲ ၁၉၈၄ န့ၣ် ပလဲၤပၠီလၢ ဝ့ၢ်ခွ့ဘဲး လၢအအိၣ်လၢ ဘြံးတၢၣ် ခိၤလီဘံယၤ. ပလဲၤလၢ တၢ်လီၢ်လၢပှၤတဲ ဖြၣ်စ့ၣ်ကျိာ် ဒီးတၢ်လီၢ်န့ၣ် အယံၤဝဲ ၄,၀၀၀ ကံလိမံထၢၣ် (၂,၄၈၅ အမံးလာ်) ညါ. ပလဲၤတုၤဖဲန့ၣ်ဒီး ပဘၣ်မၤလိကျိာ်အသီ ဒီးတၢ်ဆဲးတၢ်လၤအသီ. တၢ်ကီတၢ်ခဲ အဂၤတခါ လၢပထံၣ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ပစ့တအိၣ် အါအါဘၣ်. ဘၣ်တဘျီ ခီဖျိလၢ ပစ့တအိၣ် အါအါလၢၤဘၣ်အဃိ ပလဲၤထၢအီၣ် အၣ်လူတံၢ် လၢစံာ်ပျီပူၤ လၢပှၤမၤစံာ်ဖိ တဟံးဝဲလၢၤဘၣ်. ဒီးယမါဒဲဘံၤန့ၣ် ဖီဒုးအီၣ်ပှၤ အၣ်လူတံၢ်ကသူ အကလုာ်ကလုာ်. ပထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်န့ၣ် ဘၣ်ဆၣ် ပဆဲးတူၢ်တၢ် လၢတၢ်သးခု. တကးဒံးဘၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကွၢ်ထွဲပှၤဂ့ၤဂ့ၤ.—စံး ၆၄:၁၀.

ဘၣ်တနံၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ ဘ့ၤသ့လး ကိးပှၤလၢလီတဲစိ သတူၢ်ကလာ် ဒီးကွဲမုာ်ပှၤလၢ ကလဲၤမၤတၢ်လၢ ကီၢ်ခဲနဒၣ် ဘ့ၤသ့လး. ဘၣ်ဆၣ် ပတီၣ်ထီၣ်ပာ်စၢၤ လံာ်လၢ ပကလဲၤထီၣ် ကံးလဧးကၠိ. အဃိ ဖဲပှၤကွဲမုာ်ပှၤလၢ ပကလဲၤမၤတၢ်လၢ ဘ့ၤသ့လးအခါ ပသးခု ဘၣ်ဆၣ် ပသးအုးစ့ၢ်ကီး. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပလဲၤမၤတၢ်လၢ ဘ့ၤသ့လး. ဖဲပလဲၤလၢ ဘ့ၤသ့လးအခါ ပတဲသကိးတၢ်ဒီး ဝဲၤတြၢ်ကမံးတံာ်တဂၤ လၢအမ့ၢ် ခဲနံး လ့ၤထၢၤ. ဒီးပတဲအီၤလၢ “ပတီၣ်ထီၣ်ပာ်စၢၤ လံာ်လၢ ပကလဲၤထီၣ် ကံးလဧးကၠိ အဃိ ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.” အတဲက့ၤပှၤလၢ “အခါမ့ၢ်ဘၣ်လၢ သုကဘၣ်လဲၤထီၣ် ကံးလဧးကၠိန့ၣ် ပကရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်တမံၤမံၤသၢၤ.”

ဘၣ်ဆၣ် တနွံဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤကွဲမုာ်ပှၤလၢ ပကလဲၤထီၣ် ကံးလဧးကၠိ. အဃိ ခဲအံၤန့ၣ် ပကဘၣ် ဆၢတဲာ်တၢ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလ့ၤထၢၤ တဲပှၤလၢ “နမ့ၢ်ဃုထၢတၢ် ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ သနာ်က့ မုၢ်ကအိၣ်ဝဲတနံၤန့ၣ် နကဆိကမိၣ်လၢ နမ့ၢ်ဃုထၢလၢ အဂၤတခါန့ၣ် ကဂ့ၤဒံး. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အဆိၣ်ဂ့ၤဝဲ တၢ်ဃုထၢ တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤ သ့အဃိ တၢ်လၢသုဃုထၢန့ၣ် အဂ့ၤခဲလၢာ်လီၤ.” အဃိ ပတူၢ်လိာ်လၢ ပကလဲၤထီၣ် ကံးလဧးကၠိ ဒီးလၢခံ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလ့ၤထၢၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဝဲတီတီလီၤ. ဖဲပဘၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ် ပှၤဂၤလၢ ကဘၣ်ဃုထၢ မူဒါလၢ အအဲၣ်ဒိး မၤဝဲအခါ ပတဲပၠးပှၤဂၤလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလ့ၤထၢၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်.

ဖဲပမၤ မံၤၡၢၤနရံၤအခါ

ဖဲပလဲၤထီၣ် ကံးလဧးကၠိ ၈၃ ဘျီတဘျီအခါ ပသးခုဒိၣ်မး. ဒီးပှၤကၠိဖိခဲလၢာ် ဃုာ်ဒီးပှၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲ ၂၄ ဂၤ. ပလဲၤထီၣ်ကၠိအံၤလၢ ဘရိးကလ့ၣ်, နူယီး ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၁၉၈၇. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါယူလံစဲၤ ကျၤ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါကၠဲၣ် ရဲၣ်ဖိၣ်န့ၣ် အကဲပှၤလၢ အသိၣ်လိပှၤ. ပဘၣ်ထီၣ်ကၠိအံၤ ယဲၢ်လါ ဒီးဖဲလါစဲးပတ့ဘၢၣ် ၆, ၁၉၈၇ န့ၣ် ပဖျိထီၣ်ကၠိ. ပထီၣ်ကၠိ ဝံၤအလီၢ်ခံ ပဝဲခံဂၤ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ကၠီ ဒီးအမါမရံ ကူဒံန့ၣ် ပှၤဆှၢလီၤပှၤလၢ ကီၢ်ဟ့းထံၣ်.

ဖဲ ၁၉၆၂ န့ၣ် ပှၤနီဟးထီၣ် မံၤၡၢၤနရံၤလၢ ကီၢ်ဟ့းထံၣ်အပူၤ ဒီးဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ မံၤၡၢၤနရံၤ တအိၣ်လၢၤဘၣ်. ပဖျိထီၣ် ကံးလဧးကၠိ သၢနွံဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤဆှၢလီၤပှၤလၢ ကီၢ်ဟ့းထံၣ် ဒီးပဘၣ် လဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဆံးဆံးဖိတဖျၢၣ် လၢကစၢၢ်အကျါ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိ အိၣ်ထဲ ၃၅ ဂၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပသးစၢ် ဒီးပတၢ်လဲၤခီဖျိ တအိၣ်အါအါဘၣ်. ဒီးပဘၣ်အိၣ်လၢ မံၤၡၢၤနရံၤအဟံၣ်. ပှၤအိၣ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ် ကဲပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိ ဒီးအဝဲသ့ၣ် အါတက့ၢ်န့ၣ် ဖးလံာ်တဘၣ် အါအါဘၣ်. ပလဲၤအိၣ်ဖဲန့ၣ် သီသီအခါ တၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢ ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ, ထံကီၢ်တၢ်အိၣ်သး တဂၢၢ်တကျၢၤဘၣ်, ပှၤထီဒါက့ၤပဒိၣ် ဒီးပထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး ကလံၤမုၢ်လီၤ.

ပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ဟ့းထံၣ်န့ၣ် အအိၣ်အါမး. အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ ဒီးတၢ်သးခု. အဝဲသ့ၣ်အါဂၤန့ၣ် ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်အဲၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူၣ်မး. အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢ အသးပှၢ်တဂၤန့ၣ် အဖးလံာ်တဘၣ်ဘၣ် သနာ်က့ အတိၢ်ရူး လံာ်စီဆှံန့ၢ်ဝဲ အဆၢ ၁၅၀ ညါ. ပသ့ၣ်ညါလၢ ထဲဒၣ် ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် မၤဘၣ်ဂီၢ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်အိၣ်သးကီခဲအံၤ သ့ဝဲအဃိ ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမး သနာ်က့ ပသးဆူၣ်လၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်. တကးဒံးဘၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိလၢ ပမၤလိအီၤဖဲ ပဟဲတုၤသီသီန့ၣ် တနီၤကဲထီၣ်ဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါ, ပှၤလဲၤလၢညါလီၤဆီ ဒီးတနီၤကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် အဃိ ပသးခုဒိၣ်မး.

ဖဲယအိၣ်လၢ ကီၢ်ဟ့းထံၣ် အခါ ယထံၣ်လိာ်သးဒီး ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤ အမံၤမ့ၢ် ထြဲဘၢၤ ဒီးအီၤန့ၣ် အကဲဝဲ မိမၢၤ အပှၤစိာ်တၢ်သးခုကစီၣ်တဂၤ. ယန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ယကတဲသကိးဘၣ် လံာ်စီဆှံဒီးအီၤ တဘျုးဘျီညါ. တဘျုးနံၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ လၢတၢ်တမုၢ်လၢ်အပူၤ ယဒိးန့ၢ်ဘၣ် လံာ်ပရၢတဘ့ၣ် လၢအအိၣ်. လၢလံာ်ပရၢ အပူၤန့ၣ် အကွဲးန့ၢ်ယၤလၢ “ကဝီၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် မ့ၢ်ဘၣ် လၢခံတဘျီန့ၣ် ယကဒိးဘျၢထံလီၤ. ဝံၤဒီး ယအဲၣ်ဒိး ဟဲက့ၤလၢ ကီၢ်ဟ့းထံၣ် ဒီးက့ၤမၤစၢၤတၢ်ဒ် ပှၤလဲၤလၢညါလီၤဆီ တဂၤအသိး ဖဲတၢ်လီၢ်လၢ ယလဲၤမၤစၢၤတ့ၢ်တၢ် ဒ်မိမၢၤ အပှၤစိာ်တၢ်သးခုကစီၣ်တဂၤ.” ထြဲဘၢၤ ဒီးအမါ က့ၤမၤဝဲဒ်န့ၣ် တဘျုးနံၣ်ညါ.

လဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ ကီၢ်ယူရပၤ ဝံၤဒီးလၢကီၢ်အၤဖြံၤကၤ

လၢကီၢ်ယူရပၤ အတၢ်လီၢ်တနီၤန့ၣ် တၢ်အိၣ်သး ဂ့ၤထီၣ်က့ၤအဃိ ပှၤဆှၢလီၤပှၤလၢ ပကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဖဲန့ၣ်. ဖဲ ၁၉၉၂ န့ၣ် ပလဲၤတုၤလၢ ဝ့ၢ်လူၤဘယါနၤ လၢကီၢ်စလိၤဘံနံၤယၢၤ. ဒီးတၢ်လီၢ်အံၤ အိၣ်ဘူးဒီ ယမိယပါဒိၣ်ထီၣ်အလီၢ် တချုးဖဲအဝဲသ့ၣ် လဲၤပၠီလၢ ကီၢ်အံၤတလံအခါ. တၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်န့ၣ် တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဒံး ဒီးတၢ်လီၢ်အံၤ လၢညါ ပှၤကိးဝဲလၢ ကီၢ်ယူကိၤစလါဖံယါ. ဝဲၤတြၢ်လၢ အအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ဘံအဲနၤ လၢကီၢ်အီးစထြံယါ, ဒီးရူလၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်စါကြဲၤ လၢကီၢ်ခရိၣ်အ့ၡၢၣ် ဒီးဝ့ၢ်ဘဲကြ့ၣ် လၢကီၢ်စဲဘံယါန့ၣ် ကွၢ်ထွဲဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ လၢတၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်. ခဲအံၤ ထံကီၢ်တဘ့ၣ်စုာ်စုာ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးအနီၢ်ကစၢ် ဘ့ၤသ့လး အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလံ.

ခဲအံၤ ပကဘၣ်မၤလိ ကျိာ်အသီ ဒီးတၢ်ဆဲးတၢ်လၤအသီလၢ အသီတဘျီကဒီး. ပှၤဖဲန့ၣ်တဖၣ် တဲဝဲတၢ်ကတိၤတဖျၢၣ် လၢအမ့ၢ် “ယံၤစဲၣ် ယံၤ ထံစဲၣ်.” ဒီးတၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်အံၤ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ “ပကျိာ်န့ၣ် အကီဒိၣ်မး.” အကီဝဲ သပှၢ်တၢၢ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အိၣ်ဒီး တၢ်သးတီ ဒီးတူၢ်လိာ်ဝဲ ပတၢ်ကရၢကရိ အတၢ်ဆီတလဲတဖၣ်အဃိ ပစံးဘျုး အဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မး. ဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအဝဲသ့ၣ်. ဖဲန့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ်ကဒီးလၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤဘၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်လၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ ဒီးအမၤဝဲ ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်. ပမၤတၢ်လၢ ကီၢ်စလိၤဘံနံၤယၢၤအခါ တၢ်လၢပမၤလိဘၣ် လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢပဂီၢ် ဒီးဖဲန့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်မၤလိ လၢအသီအါမး.

ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဆီတလဲ အသီတဖၣ် အိၣ်ထီၣ်ဝဲ. ဖဲ ၂၀၀၀ နံၣ်န့ၣ် ပလီၤဘၣ်မူဒါလၢ ကီၢ်ခိၣ်ဒံးအါဘွး လၢအအိၣ်လၢ အၤဖြံၤကၤ မုၢ်နုာ်တခီ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၀၀၂ န့ၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိ ပဘၣ်ဟးထီၣ်လၢ ကီၢ်ခိၣ်ဒံးအါဘွး ဒီးပဘၣ်လဲၤလၢ ကီၢ်စံၣ်အဲရၢၣ်လံၣ်အိၣ်. ဖဲန့ၣ်အခါ လၢကီၢ်စံၣ်အဲရၢၣ်လံၣ်အိၣ်န့ၣ် တၢ်ဒုးလၢအယံာ်ဝဲ ၁၁ နံၣ်န့ၣ် ပီၣ်ကတၢၢ်ဒံးလီၤ. ဖဲပဘၣ်ဟးထီၣ်လၢ ကီၢ်ခိၣ်ဒံးအါဘွး သတူၢ်ကလာ်အခါ ကီလၢပဂီၢ်ဒိၣ်မး. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢပမၤလိဘၣ် လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်သးခု.

ခီဖျိလၢ ပှၤသးအိၣ် ဒိကနၣ်တၢ် အိၣ်အါမးအဃိ ပသးစၢၢ်ဆၢလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ. တကးဒံးဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ ဖဲန့ၣ်တဖၣ် လဲၤခီဖျိဘၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအါမး သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအဃိ ပအဲၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မး. ဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အတၢ်တအိၣ် အါအါဘၣ်. ဘၣ်တဘျီ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ ဟ့ၣ်လီၤဝဲ ယမါဒဲဘံၤ တၢ်ကူတၢ်ကၤတနီၤ. ခီၣ်ထံးခါ ယမါအါနၣ်ဝဲအဃိ အတအဲၣ်ဒိးဟံးဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အံၤ တဲအီၤလၢ “ဖဲတၢ်ဒုးတၢ်ယၤ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ထံဂၤကီၢ်ဂၤ မၤစၢၤပှၤ ဒီးခဲအံၤန့ၣ် ဘၣ်က့ၤလၢ ပကမၤစၢၤက့ၤပှၤဂၤ.” ယၤဒီးယမါန့ၣ် ပပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ ပကကွၢ်လိ အဝဲသ့ၣ်အဒိအတဲာ်.

လၢခံန့ၣ် ပက့ၤအိၣ်ကဒါလၢ ကီၢ်ခိၣ်ဒံးအါဘွး ဒီးတၢ်ဒုးကဲထီၣ်ကဒီး လၢကီၢ်ပူၤ. ဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၀၀၄ န့ၣ် ပှၤဟဲကိးပှၤဒီး ကဘီယူၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ပဝံထီၣ်ထၢၣ် တဂၤတဖျၢၣ် ဒီးပထၢၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ် အဃၢဝဲ အကံလိ ၁၀ (၂၂ ပီၣ်). တၢ်တနၤန့ၣ် ပဘၣ်လဲၤမံလၢ ဖြၣ်စ့ၣ် အသုးဖိတဖၣ် အိၣ်တၢ်လီၢ် ဒီးပဘၣ်မံလၢ ဟီၣ်ခိၣ်လိၤ. ဒီးလၢခံတနံၤန့ၣ် ပဒိးထီၣ်ကဘီယူၤ ဒီးပလဲၤလၢ ကီၢ်စွံးစလဲၣ်. ပလဲၤတုၤလၢဝဲၤတြၢ် လၢဖးဖီမုၢ် ဒီးဝဲၤတြၢ်ကမံးတံာ် ဒီးပှၤသိၣ်လိတၢ်လၢ ကၠိလၢကသိၣ်လိပှၤလၢ ကကွၢ်ထွဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်အမါန့ၣ် တူၢ်လိာ်မုာ်ပှၤဂ့ၤမး. အဝဲသ့ၣ် ဖိးဟုပှၤ ဒီးဒုးအီၣ်ပှၤ တၢ်အီၣ်ဝံၣ်ဝံၣ်ဘဲဘဲ ဒီးဒုးအီၣ်စ့ၢ်ကီးပှၤ ကီၢ်စွံးစလဲၣ် ခၠီးကလဲး ဝံၣ်ဒိၣ်မး. အဃိ ပတူၢ်ဘၣ်လၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အဲၣ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အအိၣ်.

လၢခံန့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ ကီၢ်ကၣ်နၣ် တစိၢ်တလီၢ် ဝံၤဒီး ဖဲတၢ်ဒုးလၢ ကီၢ်ခိၣ်ဒံးအါဘွး လီၤကယးဝဲအခါ ပှၤဆှၢက့ၤပှၤဖဲန့ၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ ကီၢ်ကၣ်နၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလၢ ပဖီခိၣ်အဃိ ပမ့ၢ်ဘၣ် ဟးထီၣ်လၢ ပအိၣ်တၢ်လီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါ တစိၢ်တလီၢ် မ့ၢ်ဂ့ၤ ပလဲၤခီဖျိအီၤန့ၢ်ဝဲ. ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်လၢ တဂၤဒီးတဂၤအဖီခိၣ် အဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အဲၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အအိၣ်န့ၣ် ပကပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤထီဘိ. ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမး သနာ်က့ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်အါမး.

ပလီၤဘၣ်မူဒါလၢ မုၢ်ထီၣ်တၢ်ခၢၣ်သးလီၢ်ကဝီၤ

ဖဲ ၂၀၀၆ န့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် လံာ်ပရၢလၢ ဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ ပလီၤဘၣ်မူဒါအသီလၢ မုၢ်ထီၣ်တၢ်ခၢၣ်သးလီၢ်ကဝီၤ. ခဲအံၤ ပကဘၣ်မၤလိ ကျိာ်အသီ, တၢ်ဆဲးတၢ်လၤအသီ ဒီးပကထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢအသီ. ထံကီၢ်အဝဲန့ၣ် ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ လီၤဆီဝဲဒိၣ်မးအဃိ ကဲထီၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်မၤကွၢ်အသီ လၢပဂီၢ်. လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤန့ၣ် ပှၤတဲကျိာ်အိၣ်ဝဲ အကလုာ်ကလုာ် ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် မၤထွဲဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိး. တကးဒံးဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ အါတက့ၢ်န့ၣ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိ, အသကိးလၢကၠိ, ပှၤလၢတၢ်မၤလီၢ် ဒီးပှၤလၢအခိၣ်အဃၢၤ ထီဒါအီၤ သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သးဒူ ဒီးလဲၤခီဖျိဝဲန့ၢ်အဃိ အလီၤပတြၢၤဒိၣ်မး.

ဖဲ ၂၀၁၂ န့ၣ် ပလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်လီၤဆီလၢ ဝ့ၢ်ထဲလဘံၤ လၢကီၢ်အံးစရ့. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ် တဘျီအံၤ ပှၤဟဲထီၣ်ဝဲအါမး. ဒီးအကဲဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး လၢအအိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ် မၤဝဲအဆိကတၢၢ်တဘျီ. လၢတၢ်လီၢ်တတီၤအံၤ လၢညါ ပှၤဟဲပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သး အါဒ်အံၤ အကတၢၢ်တဘျီန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ဖဲ ခ.န ၃၃ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤ. အဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်အံၤ ပသးပ့ၤနီၣ်အီၤ တန့ၢ်ဘၣ်.

ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပလီၤဘၣ်မူဒါလၢ ထံကီၢ်လၢပှၤတြီဃာ် ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤ. ဖဲပလဲၤအခါ ပလဲၤစိာ်ဃုာ်ဒီး ပတၢ်ကရၢကရိ လံာ်လဲၢ်တနီၤ ဒီးပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးပထီၣ် ကဝီၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပှၤထီၣ်ဝဲအနီၣ်ဂံၢ်စှၤ. တၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်န့ၣ် ပှၤသုးဖိတဖၣ် စိာ်ဒီးတၢ်စုကဝဲၤ ဒီးသုးခိးတၢ်အလီၢ် အိၣ်ဝဲဝးဝး ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ်ပလီၢ်သး ဒီးလဲၤတၢ်စှၤဂၤအဃိ ပတဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဘၣ်.

လီၤဘၣ်က့ၤမူဒါလၢ ကီၢ်အၤဖြံၤကၤ

ဖဲ ၂၀၁၃ န့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် မူဒါလီၤဆီတစဲး. တဘျီအံၤ ပဘၣ်မၤစၢၤတၢ်လၢ ခ့ၣ်ၡါစၤ အဝဲၤတြၢ် လၢကီၢ်ခိကိၣ်. ကီၢ်အံၤန့ၣ် ဃံလၤဒိၣ်မး ဘၣ်ဆၣ် ပှၤထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ဖှီၣ်ဝဲဒိၣ်မး ဒီးလဲၤခီဖျိဘၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအါမး. ဖဲပဒိးန့ၢ်ဘၣ် မူဒါအံၤအခါ ပတဲလၢ “လၢညါ ပအိၣ်ဘၣ်လၢ ကီၢ်အၤဖြံၤကၤအဃိ ပတဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဘၣ်.” ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အိၣ်သး တညီဒ်သိးဒီး ပဆိမိၣ်ပာ်စၢၤဘၣ်. ဖဲပဟးထီၣ်ဟးလီၤအခါ တၢ်လီၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် ကျဲ မ့တမ့ၢ် တိၤတဖၣ် တအိၣ်ဘၣ်အဃိ ကီဝဲတစဲး. သနာ်က့ တၢ်လၢအလီၤသးခုန့ၣ် အိၣ်ဝဲဒီဒူၣ်. အဒိ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ကျိၣ်စ့တကပၤ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မုာ်မး, ဂုာ်ကျဲးစၢးထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးထီၣ်ဝဲ ကဝီၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်. ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ ဒီးအတၢ်မၤစၢၤ အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဘီမုၢ်အတၢ်မၤန့ၣ် ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်ဝဲ. တကးဒံးဘၣ် ဖဲပမၤတၢ်လၢ ဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤ လၢကီၢ်ခိကိၣ်အခါ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိအါမး ဒီးပသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါဒီဒူၣ်.

ဖဲ ၂၀၁၇ နံၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် မူဒါအသီတခါ ဒီးပဘၣ်လဲၤအိၣ်လၢ ကလံၤထံး အၤဖြံၤကၤ အဝဲၤတြၢ် လၢအကဲဝဲ ဝဲၤတြၢ်လၢ အဒိၣ်မးတဖျၢၣ်. တကးဒံးဘၣ် မူဒါလၢ ပဘၣ်မၤလၢ ဘ့ၤသ့လးန့ၣ် ပတမၤဘၣ် နီတဘျီဘၣ်အဃိ ပဘၣ်မၤလိ တၢ်အသီဒီဒူၣ်ညါ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢပမၤလိဘၣ် လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤမူဒါအသီလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အံၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ ဖဲန့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးတီ ဒီးတၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ လၢအနံၣ်လၢ အဆံတဖၣ်ညါ ဒီးပအဲၣ် အဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မး. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဘ့ၤသ့လး ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်န့ၣ် အကလုာ်ဒူၣ် ဒီးတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ လီၤဆီလိာ်သး ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် မၤသကိးတၢ်လၢ တၢ်သးတဖျၢၣ်ဃီ. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး လၢအဂ့ၤ ဒီးအမၤထွဲဝဲ လံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအဝဲသ့ၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိး.

လၢတဘျုးနံၣ် အတီၢ်ပူၤ ယၤဒီးယမါဒဲဘံၤန့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် မူဒါလၢ အလီၤသးခုအါမး. ဒ်သိး ပကမၤလၢပှဲၤ ပမူဒါတဖၣ်အံၤအဂီၢ် ပဘၣ်မၤလိ တၢ်ဆဲးတၢ်လၤ ဒီးကျိာ်လၢအသီတဖၣ်အဃိ အတညီထီဘိဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အဲၣ် ခီဖျိလၢ အတၢ်ကရၢကရိ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအအိၣ်. (စံး ၁၄၄:၂) ဖဲပမၤကစၢ်ယွၤ တၢ်မၤလၢ ဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤအခါ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိအါမးအဃိ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကကဲထီၣ် ကစၢ်ယွၤ အခ့အပှၤလၢ အဂ့ၤတဂၤ.

ယမိယပါအတၢ်သိၣ်လိ, ယမါဒဲဘံၤ အတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အဒိအတဲာ်လၢအဂ့ၤန့ၣ် ယပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဒိၣ်မး. အဃိ ယၤဒီးယမါန့ၣ် ပပာ်လီၤသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ခါဆူညါ ပကဆဲးဟံးန့ၢ်အါထီၣ်ဒံး တၢ်မၤလိလၢ ယဟိဝၤယွၤ လၢအမ့ၢ် ပသရၣ်လၢ အဒိၣ်အထီတဂၤအအိၣ်.