‘Kiese na bantu yina ketaninaka kukuikama na bau’ na Yehova

1-2. (a) Yinki mutindu baguvernema yankaka teleminaka bisadi ya Yehova, kasi yinki bisadi na yandi salaka? (b) Samu na yinki beto lenda vuanda na kiese ata ntangu bakena kuniokola beto? (Pesa diaka bakomantere na kutadila foto ya kuvertire.)

BUBU yayi, kisalu na beto kele na bipekiseli na babuala kuluta 30 na yinza ya mvimba. Na ndambu ya babuala yango, bamfumu ya Leta kotisaka na buloko bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo. Yinki diambu ya yimbi basalaka? Diambu mosi ve, Yehova mezaba ti basalaka ata diambu mosi ve ya yimbi. Diambu yina basalaka kele kaka kutanga mpe kulonguka Biblia, kuzabisa bantu yankaka bindimeli na bau, mpe kukutakana na balukutakanu kintuadi na bampangi na bau Baklisto. Bamangaka diaka kukota na mambu ya politiki. Atako bakutanaka na mambu ya mpasi mingi, bisadi yango ya kukuikama ya Nzambi taninaka kukuikama na baub​—yau nde bamonisaka na Yehova. Mpe yakepesaka bau kiese!

² Kondua ntembe nge memonaka deja bafoto ya Bambangi ya Yehova yango yina kele na kibakala mpe nge monaka kiese yina vuandaka na bilungi na bau. Bakele na kiese samu bamezaba ti Yehova kena kusepela na bau samu na mutindu bakena kutanina kukuikama na bau na yandi. (1 Bs. 29:17a) Yesu tubaka: ‘Kiese na bantu yina bakena kuniokola samu na lunungu . . . Beno sepela mpe beno vuanda na kiese mpenza, samu n’sendo na beno kele ya nene.’​—Mat. 5:10-12.

KIFUANI SAMU NA BETO

3. Mutindu Bisalu 4:19, 20 memonisa yau, yinki bantumua salaka samu na minioko yina bakutanaka na yau na siekle ya ntete, mpe samu na yinki?

³ Bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo kena kukutana na mambu yina bantumua kutanaka na yau na siekle ya ntete, ntangu baniokolaka bau samu bavuandaka samuna mambu metadila Yesu. Mbala mingi bazuzi ya Bayuda ya Sanedrina ‘pesaka bau nsiku ti babika kutuba na nkumbu ya Yesu.’ (Bis. 4:18; 5:27, 28, 40) Yinki bantumua salaka? (Tanga Bisalu 4:19, 20.) Bazabaka ti muntu yina vuandaka na kimfumu mingi kuluta ‘pesaka bau nsiku ya kusamunina bantu mpe kupesa mbotembote kimbangi’ na yina metadila Klisto. (Bis. 10:42) Na yau, na kibakala nionso, Petelo mpe Yoane, yina vuandaka monisa kimvuka ya mvimba, batubaka ti bakezitisa nde Nzambi na kisika ya kuzitisa bazuzi yango, mpe batubaka ti bakelemba ve kutuba samu na Yesu. Yavuandaka lokola bavuandaka yuvusa bazuzi yango, ‘Beno kena kukipesa yinsua ya kutuba ti bansiku na beno meluta yina ya Nzambi?’

4. Mutindu Bisalu 5:27-29 memonisa yau, yinki kifuani bantumua bikaka samu na Baklisto nionso ya kedika, mpe yinki mutindu beto lenda landa kifuani na bau?

⁴ The apostles set a fine example that all true Christians have follBantumua bikaka kifuani mosi ya mbote yina Baklisto nionso ya kedika kelandaka tii bubu yayi, ‘kuzitisa Nzambi lokola mfumu na kisika ya kuzitisa bantu.’ (Tanga Bisalu 5:27-29.) Na manima ya kubaka nkuba samu bataninaka kukuikama na bau, bantumua bimaka na nganda ya Sanedrina, ‘bavuandaka na kiese samu batangamaka bantu yina mefuana ti basambuisa bau samu na nkumbu ya [Yesu],’ mpe batatamanaka kusamuna!​—Bis. 5:40-42.

5. Yinki biuvu beto fueti bakila bamvutu?

⁵ Kifuani yina bantumua bikaka bimisaka ndambu ya biuvu. Na kifuani, yinki mutindu nzengolo na bau ya kuzitisa Nzambi na kisika ya kuzitisa bantu kele na nguizani na nsiku yina kele na Biblia ti ‘zitisa bamfumu yina kele na ntuala’? (Bar. 13:1) Yinki mutindu beto lenda ‘zitisa baguvernema mpe bamfumu,’ mutindu ntumua Paulo tubaka, mpe kutatamana kutanina kukuikama na beto na Nzambi, yina kele Ntuadisi yina meluta bantuadisi nionso?​—Tito 3:1.

‘BAMFUMU YINA KELE NA NTUALA’

6. (a) Banani kele ‘bamfumu yina kele na ntuala’ yina Baroma 13:1 metubila, mpe yinki mambu beto fueti sala samu na bau? (b) Yinki kele diambu ya kedika samu na bantu nionso yina kele na kimfumu?

⁶ Tanga Baroma 13:1. Na verse yayi, bampova ‘bamfumu yina kele na ntuala’ kena kumonisa bantu yina kele na kimfumu na ntoto, bayina kele na kilendo mpe kena kutuadisa bantu yankaka. Baklisto fueti zitisa bamfumu yango yina kele na ntuala. Bamfumu yango ketulaka kiyenge, bakesalaka nionso samu bantu zitisa bansiku, mpe na bantangu yankaka bakekotilaka bisadi ya Yehova. (Kus. 12:16) Yau yina, beto fueti futa mpaku, beto fueti banga bau, mpe beto fueti pesa bau lokumu yina bamefuana na yau. (Bar. 13:7) Kasi, bamfumu yango kele na kimfumu kaka samu Yehova nde mepesa bau nzila ya kuvuanda na yau. Yesu monisaka nsikudukusu yango puelele ntangu guvernere ya Roma Ponse Pilate vuandaka sambisa yandi. Ntangu Pilate tubaka ti yandi vuandaka na dikoki ya kuvukisa luzingu ya Yesu to kufua yandi, Yesu tubilaka yandi: ‘Nge zolaka vuanda na kimfumu na zulu na munu ata fioti ve kana bapesaka nge yau ve na dizulu.’ (Yoa. 19:11) Mutindu mosi na Pilate, bimfumu nionso ya bantu mpe ya bantu yina kele bamfumu ya politiki kele na ndilu.

7. Na yinki mambu beto fueti zitisa ve bantu yina kele na kimfumu, mpe yinki diambu bafueti zimbakana ve?

⁷ Baklisto fueti zitisa bamfumu ya Leta kana bansiku na bau kena kutelemina ve bansiku ya Nzambi. Kasi beto lenda zitisa ve bantu kana bakena kutinda beto beto sala mambu yina Nzambi mepekisa to bakena kupekisa beto beto sala mambu yina Nzambi kena kulomba beto beto sala. Na kifuani, balenda lomba na babakala yina kele bantuenia basimba minduki mpe bakuenda nuana mvita ya buala.c To balenda pekisa Biblia to mikanda na beto yina kesasilaka Biblia, mpe kupekisa beto beto bika samuna mpe kusala balukutakanu. Kana bamfumu ya Leta kena kusadila mbote ve kimfumu na bau, na kifuani kuniokola banlonguki ya Klisto, bafueti pesa mvutu na Nzambi. Yehova kena kumona bau!​—Lon. 5:8.

8. Yinki kele lusuasanu kati na mpova ‘yina kele na ntuala’ mpe mpova ‘yina meluta nionso,’ mpe samu na yinki yakele na mfunu beto zaba lusuasanu yango?

⁸ Mpova ‘yina kele na ntuala’ kena kumonisa “yina meluta mbote, yina meluta nene, yina meluta zulu.” Kasi yazola monisa ve ti “yina meluta mbote mingi, yina meluta nene mingi, yina meluta zulu mingi.” Yakena kumonisa mpova yankaka​—“Yina meluta nionso.” Atako mpova ‘bamfumu yina kele na ntuala’ kena kumonisa baguvernema ya bantu, yakele na kimfumu​—yina meluta nionso. Mbala yiya (4) Biblia metubila Yehova Nzambi lokola ‘Muntu Yina Meluta Nionso.’​—Dan. 7:18, 22, 25, 27.

‘MUNTU YINA MELUTA NIONSO’

9. Yinki mbikudi Daniele monaka na bavizion?

⁹ Mbikudi Daniele monaka bavizion yina monisaka puelele ti Yehova kele na kimfumu yina meluta bimfumu nionso yankaka. Daniele monaka ntete bibulu yiya ya nganzi yina kena kumonisa bilendo ya yinza ya mvimba ya ntama mpe ya bubu yayi​—Babiloni, Medo-Persi, Gresi, Roma mpe kilendo ya yinza ya mvimba yina kena kuyadila bubu yayi, Anglo-Américaine. (Dan. 7:1-3, 17) Na manima, Daniele monaka Yehova mevuanda na kiti na yandi ya kimfumu na dizulu. (Dan. 7:9, 10) Mambu yina mbikudi yango ya kukuikama monaka na manima fueti kebisa bantu yina kele na kimfumu bubu yayi.

10. Na kutadila Daniele 7:13, 14, 27, na banani Yehova kena kupesa kimfumu awa na ntoto, mpe yinki yakena kumonisa samu na Yandi?

¹⁰ Tanga Daniele 7:13, 14, 27. Nzambi kena kukatula kimfumu nionso na baguvernema ya bantu mpe yandi kena kupesa yau na bantu yina mebonga mpe yina kele na kilendo mingi. Na banani? Na ‘muntu mosi yina kele lokola muana ya muntu,’ Yesu Klisto, mpe na ‘bansatu ya Muntu yina Meluta Nionso,’ bantu 144 000 yina keyala “mvula na mvula.” (Dan. 7:18) Ya kedika, Yehova kele ‘Muntu yina Meluta Nionso,’ samu yandi mosi kaka kele na kimfumu ya kusala mambu ya mutindu yina.

11. Yinki mambu yankaka yina Daniele sonikaka yina kena kumonisa ti Yehova kele na kimfumu yina meluta nionso na zulu ya bimfumu ya makanda nionso?

¹¹ Mambu yina Daniele monaka na vizion mendimisa bampova yina yandi tubaka na bikapu yina kele na ntuala. Daniele tubaka: ‘Nzambi ya dizulu kekatulaka bantinu mpe yandi ketulaka bantinu.’ Yandi sonikaka diaka ti: ‘Muntu yina Meluta Kuzangama kele Mfumu na bimfumu ya bantu mpe . . . , yandi kepesaka yau na konso muntu yina yandi mezola.’ (Dan. 2:19-21; 4:17) Yavuandaka na maluaku yina Yehova katulaka to tulaka bamfumu? Ee!

12. Pesa kifuani yina kena kumonisa mutindu Yehova katulaka bantinu na bakiti na bau ya kimfumu na ntangu ya ntama (Tala foto.)

¹² Yehova monisaka puelele ti yandi kele na kimfumu yina meluta nionso na zulu ya ‘bamfumu yina kele na ntuala.’ Beto tadila bifuani tatu. Farao mfumu ya Ezipito kumisaka bisadi ya Yehova bananga mpe mbala na mbala yandi vuandaka manga kubika bau. Kasi Nzambi bimisaka bau na kinanga mpe yandi dindisaka Farao na Nzadi mungua ya mbuaki. (Kub. 14:26-28; Nk. 136:15) Beleshazare, ntinu ya Babiloni salaka nkinzi mosi mpe ‘yandi kukizangulaka na ntuala ya Mfumu ya dizulu’ mpe ‘yandi kumisaka banzambi ya palata mpe ya wolo’ na kisika ya kukumisa Yehova. (Dan. 5:22, 23) Kasi Nzambi kitisaka bakala yango ya lulendo. Kaka ‘na mpipa yango,’ bakufuaka Beleshazare mpe kimfumu na yandi pesamaka na maboko ya bantu ya Mede mpe ya Persi. (Dan. 5:28, 30, 31) Herode Agripa I ntinu ya Palestine pesaka ntumu bakufua ntumua Yaboko mpe yandi tulaka ntumua Petelo na buloko, na dikanisi ya kufua yandi diaka. Kasi Yehova pesaka ve nzila ti Herode kokisa lukanu na yandi. ‘Mbasi ya Yehova bulaka yandi,’ mpe yandi kufuaka.​—Bis 12:1-5, 21-23.

13. Pesa kifuani yina kena kumonisa mutindu Yehova nungaka bimvuka ya bantinu.

¹³ Yehova monisaka diaka kimfumu na yandi yina meluta nionso na ntuala ya bimvuka ya bantinu. Yandi nuanaka samu na Bayisaele mpe yandi sadisaka bau bakufua luwawanu ya bantinu 31 ya Kanana mpe yandi sadisaka bau banunga bitini mingi ya Ntoto ya nsilulu. (Yoz. 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24) Yehova sadisaka Bayisaele banunga ntinu Bene-adadi mpe bantinu 32 ya Siri yina vuandaka nuanisa Yisaele.​—1 Bn. 20:1, 26-29.

14-15. (a) Yinki mambu ntinu Nebukadenezare mpe ntinu Dariusi tubaka samu na ngiadulu ya Yehova? (b) Yinki nsoniki ya nkunga tubaka samu na Yehova mpe dikanda na Yandi?

¹⁴ Mbala mingi diaka, Yehova monisaka ti yandi kele Muntu yina Meluta Nionso! Ntangu Nebukadenezare, ntinu ya Babiloni kumisaka ‘kilendo na yandi mosi mpe lokumu ya kimfumu na yandi’ na kisika ya kuzaba na kumikitisa nionso ti Yehova nde kele Muntu yina mebonga kubaka lokumu, Nzambi kumisaka yandi kilawu. Na manima ya kubeluka, Nebukadenezare ‘kumisaka Muntu yina Meluta Kuzangama’ mpe yandi bakusaka ti ‘luyalu ya [Yehova] kele luyalu ya mvula na mvula.’ Yandi buelaka: ‘Yakele ve na muntu yina lenda pekisa yandi yandi sala diambu.’ (Dan. 4:30, 33-35) Na manima ya kumekama ya kukuikama ya Daniele na Nzambi mpe na manima ya kuvukisa yandi na dibulu ya bankosi, ntinu Dariusi tubaka: ‘Bantu fueti zakama na wonga na ntuala ya Nzambi ya Daniele. Samu yandi kele Nzambi ya moyo mpe yandi kezingaka mvula na mvula. Kimfumu na yandi kekufua ata fioti ve, mpe luyalu na yandi kele ya kukondua nsuka.’​—Dan. 6:7-10, 19-22, 26, 27, nyp.

¹⁵ Nsoniki ya nkunga tubaka: ‘Yehova bebisaka balukanu ya makanda; yandi bebisaka bangindu ya bantu.’ Yandi buelaka: ‘Kiese na dikanda yina Yehova kele Nzambi na yau, bantu yina yandi mepona samu na kuvuanda bantu na yandi.’ (Nk. 33:10, 12) Na yau, yakele mpenza mfunu ya mbote samu na beto na kutanina kukuikama na beto na Yehova!

MVITA YA NSUKA

16. Na yinki diambu beto lenda ndimisama ntangu beto kena kukanisa na diambu metadila ‘mpasi ya nene’ mpe samu na yinki? (Tala foto.)

¹⁶ Beto mekatuka mona mambu yina Yehova salaka na ntama. Kasi, yinki mambu kesalama ntama mingi ve na bilumbu kena kuiza? Beto lenda ndimisama ti Yehova kevukisa bisadi na yandi ya kukuikama na ntangu ya ‘mpasi ya nene’ na bilumbu kena kuiza. (Mat. 24:21; Dan. 12:1) Yandi kesala yau ntangu kimvuka ya makanda, yina mezabana na nkumbu ya Gogi ya Magogi, ntangu bakenuanisa na kinkesi nionso bisadi ya kukuikama ya Yehova ya yinza ya mvimba. Ata kana kimvuka yango mesangisa diaka babuala 193 nionso yina kele na kati ya nkubukulu ya ONU, bakevuanda ve na dikoki ya kunuanisa Muntu yina Meluta Nionso mpe makesa na yandi yina kele na mazulu! Yehova mepesa nsilulu: ‘Munu kekukizangula mpenza mpe munu kekukisantisa, munu kesala ti makanda mingi zaba munu; mpe bakezaba ti munu kele Yehova.’​—Eze. 38:14-16, 23; Nk. 46:10.

17. Yinki Biblia samunaka samu na bantinu ya ntoto ya mvimba mpe samu na bantu yina kena kutatamana kutanina kukuikama na bau na Yehova?

¹⁷ Mvita yina Gogi ya Magogi kenuanisa bisadi ya Nzambi, yakenata na mvita ya nsuka, Armagedoni ntangu Yehova kebebisa ‘bantinu ya ntoto ya mvimba.’ (Kus. 16:14, 16; 19:19-21) Na lusuasanu na bamvita yankaka, ‘kaka bantu ya mbote kezinga na ntoto, mpe bantu yina kebikanaka ya kukuikama nde kebikana kuna.’​—Bin. 2:21.

BETO FUETI TANINA KUKUIKAMA NA BETO

18. Yinki mambu Baklisto mingi ya kedika vuandaka pene ya kusala, mpe samu na yinki? (Daniele 3:28)

¹⁸ Banda bamvula mingi, Baklisto mingi ya kedika tulaka kimpuanza na bau, ata mpe baluzingu na bau na kivonza samu bazolaka Yehova, yina kele Mfumu na bau yina Meluta Zulu. Baklisto yango ya kedika kele na nzengolo ya kutatamana kubikana ya kukuikama na Yehova. Bakele lokola Bayuda tatu yina bikanaka ya kukuikama na Muntu yina Meluta Nionso, yina vukisaka bau na fure ya tiya ya ngolo.​—Tanga Daniele 3:28.

19. Yinki mambu Yehova ketadila samu na kusambisa bantu na yandi, mpe yinki beto fueti sala bubu yayi?

¹⁹ Davidi, nsoniki ya nkunga, monisaka mfunu ya kutanina kukuikama na beto na Nzambi: ‘Yehova kezengila bantu kitumbu. Sambisa munu, O Yehova, na kutadila lunungu na munu mpe na kutadila kukuikama na munu.’ (Nk. 7:8) Davidi sonikaka diaka: ‘Bika kukuikama mpe kusungama tanina munu.’ (Nk. 25:21) Mutindu yina meluta mbote ya kuvuanda na luzingu kele kubikana ya kukuikama na Yehova, kutanina kukuikama na beto na yandi, yavuanda ata yinki diambu mekumina beto na luzingu! Mutindu yina nde beto kekukimona lokola nsoniki ya nkunga yina sonikaka: ‘Kiese na bantu yina ketaninaka kukuikama na bau . . . , yina kezitisaka nsiku ya Yehova.’​—Nk. 119:1, nyp