“Mu vandaka ata fioti ve munu mosi”

KIFWANI YA BIBUTI YA MUNU

Tata na mama vandaka ya kusikama na dibuundu ya Catholiques. Kasi ntangu bawu zole longokaka na Biblia ti nkumbu ya Nzambi ke Yehova, ba kumaka Bambangi ya Yehova ya kukwikama. Tata bikaka kuyidika biteki ya Yesu. Yandi vandaka kisadi-mabaya. Samu ti beto vandaka na yinzo ya étage, tata tungaka na yisi, Yinzo ya Kimfumu ya ntete na San Juan del Monte quartier mosi ya nene yina ke na Manille mbanza ya Philippines.

Mu butukaka na 1952. Bibuti ya munu vanda longa munu na yina me tadila Yehova mutindu ba salaka yawu na bayaya ya munu ya babakala yiya mpe ya bakento tatu. Na ntangu mu vanda kula, tata ya munu kindisaka munu na kutanga kikapu mosi ya Biblia konso kilumbu mpe na yandi, mu longokaka mikanda mingi ya kimvuka ya Yehova. Bantangu ya nkaka bibuti ya munu vanda bokilaka ntwadisi ya circonscription mpe bampangi yina vanda salaka na Betele na yinzo ya beto. Masolo ya bampangi yayi, vanda kindisaka beto mpe ya salaka ti dikanda ya beto vanda na kilengi. Ya sadisaka beto na kutula kisalu ya Yehova na kisika ya ntete na luzingu ya beto.

Bibuti ya munu vandaka ya kukwikama na Yehova. Mama vandaka na maladi mpe na manima ya lufwa ya yandi, tata na munu bandaka kisalu ya mupasuli-nzila na 1971. Kasi na manima, na 1973 ntangu mu vandaka na bamvula 20, tata ya munu kufwaka. Lufwa ya bibuti ya munu salaka ti mu banda kutala ti mu ke kaka munu mosi. Kasi kivuvu yina ke ya “kukangama na ngolo nyonso” yina beto ke kuzwaka na Biblia sadisaka munu na kuvanda ve na makanisi ya yimbi, mpe na kubikana kaka ya kungama na Yehova. (Ebr. 6:19) Mwa ntangu fioti na manima ya lufwa ya tata ya munu, mu ndimaka kusala mutindu pionnier spécial na bwala mosi yina ke na kati ya maza na nkumbu ya Coron, ya ke na bwala ya Palawan.

MUNU MOSI NA KISALU YA MPASI

Mu vandaka na bamvula 21 ntangu mu kumaka na Coron. Samu ti mu kulaka na mbanza, ya kamwisaka munu na kutala ti na bwala yayi yina ke na kati ya maza kaka bayinzo ndambu vandaka na courant, maza mpe ba camions na ba motos vandaka ve mingi. Ya vandaka ve na bampangi mingi na kisika yayi. Samu ti ya vandaka ve na mpangi ya mupasuli-nzila yina zola samuna na munu, bantangu ya nkaka mu vanda salaka yawu munu mosi. Na kati ya ngonda ya ntete yina mu lutisaka kuna, ya vanda sala munu mpasi mingi na kuvanda ntama na dikanda ya munu mpe bandiku ya munu. Na mpimpa mu vanda lutisaka ntangu mingi na kutalaka bambwetete mpe kudilaka. Mu vandaka na nsatu ya kubika kisalu ya ntangu nyonso mpe kuvutaka na yinzo.

Na kati ya bantangu yayi mu vanda tala ti mu ke kaka munu mosi, mu vanda zonzilaka Yehova nyonso yina mu vandaka na yawu na ntima. Mu bambukaka makanisi ya mbote yina mu tangaka na Biblia mpe na mikanda ya beto. Nkunga 19:14 vandaka vutukilaka munu mingi. Ntangu mu ke yindulaka na bamambu yina ke sepelisaka Yehova mutindu bisalu ya yandi mpe bifu ya yandi, mu kwiza tala ti Yehova “kele ditadi ya munu, kikuudi ya munu.” Yinzo ya Kengidi yina vandaka na yintu dyambu “Vous n’êtes jamais seul”a sadisaka munu mingi. Mu tangaka yawu bambala mingi. Na ntangu mu vandaka munu mosi, mu vanda tala mutindu mu vandaka na Yehova mpe ya vandaka bantangu ya mbote samu na munu na kusambila, kulongoka mpe kuyindula.

Mwa ntangu fioti na manima ya kukuma na Coron, mu kumaka kuluntu ya kimvuka. Mu vanda kaka munu mosi kuluntu. Na yawu, mu bandaka kutwadisa école du ministère théocratique, réunion de service, étude de livre de la congrégation mpe Yinzo ya Kengidi. Balumingu nyonso mu vanda salaka badiskure. Ntembe ve, bamambu yayi sadika munu na kutala ti mu vandaka ve kaka munu mosi.

Mu ke na kilengi na yina kisalu ya munu na Coron butaka bambuma, samu ti balongoki ya munu ya nkaka kuzwaka mbotokolo. Bantangu ya nkaka samu na kuma kisika yina mu zola kwenda samuna, mu vanda lutisaka ndambu ya kilumbu, mu vanda zabaka ve kisika yina mu ke lala na ntangu mu ke kuma. Kisika ya kusamuna ya kimvuka ya beto vandaka na babwala ya fioti-fioti yina vandaka na kati ya maza. Bambala mingi, mu vanda salaka nzyetolo na pirogue ya fioti yina ke tambulaka na moteur, mu vanda lutaka na kati ya mipepe ya ngolo ya nzadi ya mungwa samu na kukuma kuna ata ti mu zabaka ve kusaba [nager]. Na kati ya bamambu nyonso yayi, Yehova bumbaka munu mpe sadisaka munu. Na manima, mu kwiza tala ti Yehova vandaka sala yawu samu mu vanda ya kubongama na bamambu ya mpasi yina mu zola kutana na yawu na kisalu ya munu na mantwala.

PAPOUASIE-NOUVELLE-GUINÉE

Na 1978, ba filisaka munu na Papouasie-Nouvelle-Guinée na nore ya Australie. Papouasie-Nouvelle-Guinée ke bwala ya bamongo, mpe nene ya yawu lenda vanda mutindu Espagne. Ya kamwisaka munu na kutala ti na bwala yayi ya ke na bantu kuluta 3 millions yina ke zonzaka bandinga kuluta 800. Kasi bantu mingi ke zonzaka Pidgin mélanésien yina ba ke bokilaka mingi Tok Pisin.

Ba filisaka munu samu na mwa ntangu fioti na kimvuka mosi ya Anglais, na mbanza ya nene ya Port Moresby. Kasi na manima, mu kwendaka na kimvuka ya Tok Pisin mpe samu na kuzaba ndinga yayi, mu bandaka kulongoka yawu. Mu vanda sadilaka ndinga yayi ntangu mu vanda samunaka. Ya sadisaka munu na kulongoka ndinga yayi na mbangu. Mwa ntangu fioti na manima, mu kumaka na makoki ya kusala badiskure na Tok Pisin. Ya ke na mambu yina kamwisaka munu mingi na manima ya kukwiza na Papouasie-Nouvelle-Guinée. Tekila mvula yayi manisa, mu kumaka ntwadisi ya cironscription ya bimvuka ya Tok Pisin yina vandaka na kati ya bambanza mingi ya nene.

Samu ti bimvuka nyonso yayi vandaka ve kisika mosi, ya vanda lombaka na munu na kusala banzyetolo mingi samu na kutwadisa balukutakanu ya circonscription. Na kubanda mu vanda talaka ti mu ke kaka munu mosi, samu ti mu vandaka na bwala ya malu-malu kisika yina bantu ke zonzaka ve ndinga mosi mpe faso ya bawu ya kusala bamambu, vandaka ve faso mosi na ya munu. Samu na kukwenda na bimvuka yayi, bamongo vandaka mingi. Na yawu, mu vanda salaka ve nzyetolo na nzila ya ntoto. Balumingu nyonso mu vanda bakaka avion ya fioti samu na kusala nzyetolo. Bantangu ya nkaka, kaka ni munu mosi ba vanda nataka na avion ya yimbi yayi. Ya vanda pesaka munu boma kaka mutindu nzyetolo ya bwatu.

Mu vanda sololaka na bimvuka na mikanda samu ti bantu mingi vandaka ve na batelefone. Bambala mingi, mu vandaka kumaka tekila bimvuka kuzwa mikanda ya munu mpe ya vanda lombaka mu sosa bisika bampangi kele. Bambala nyonso, ntangu mu vanda kutanaka na bampangi, ba vanda yambaka munu mbote. Ya vanda nataka munu na kutala samu na yinki mu vanda salaka bangolo nyonso yayi. Yehova sadisa munu na bafaso mingi mpe kindiku ya munu na yandi kumaka dyaka ngolo ya kulutila.

Na lukutakanu ya ntete yina mu salaka na Bougainville, bampangi mosi ya kukwela pusanaka pene-pene ya munu na kilengi nyonso mpe yufulaka munu: “Nge ke na zabaka beto?” Mu bambukaka ti mu samunaka bawu ntangu mu kumaka na mbala ya ntete na Port Moresby. Mu bandaka kulongoka Biblia na bawu mpe na manima mu pesaka bawu na mpangi mosi ya bakala ya kimvuka ya bwala yayi. Awa bawu nyonso zole me kuzwaka mbotokolo. Yayi ke mosi ya balusakumunu mingi yina mu kuzwaka na kati ya bamvula tatu yina mu lutisaka na Papouasie-Nouvelle-Guinée.

MUNU NA DIKANDA YA MUNU BETO VANDAKA NA MINGI YA KUSALA

Tekila mu bika bwala ya Coron na 1978, mu kutanaka mpangi mosi ya kitoko na nkumbu ya Adel yina vanda salaka mingi samu na Yehova mpe samu na bampangi. Yandi vandaka mupasuli-nzila ya ntangu nyonso mpe vanda kulisa bana zole Samuel na Shirley. Yandi vanda kipe mpe mama yandi yina vandaka na bamvula mingi. Na mai 1981, mu vutukaka na Philippines samu na kukwelana na Adel. Na manima ya makwela ya beto, beto vandaka mipasuli-nzila mpe beto vanda kipe dikanda ya beto.

Ata ti mu vandaka na dikanda, na 1983 mu kumaka dyaka pionnier spécial mpe ba filisaka munu na bwala yina ke na kati ya maza na nkumbu ya Linapacan yina ke na bwala ya Palawan. Munu na dikanda ya munu nyonso beto kwendaka na kisika ya ntama yayi, mpe ata mbangi ya Yehova vandaka kuna. Mvula mosi na manima mama ya Adel kufwaka. Mpe beto salaka nyonso samu na kuvanda kaka na mingi ya kusala na kisalu ya kusamuna. Ya sadisaka beto na kuvanda ve na manyongi ya kulutila. Na Linapacan beto bandaka kulongoka na bantu mingi yina vanda kula na kimpeve. Ya salaka ti na mwa ntangu fioti na manina, beto vandaka na nsatu ya kuzwa mwa Yinzo ya Kimfumu ya fioti. Na yawu, beto tungaka yawu beto mosi. Kaka bamvula tatu na manima ya kukuma na bwala yayi beto vandaka na kilengi ya kutala bantu 110 yina kwizaka na lukutakanu ya kumbambuka moyo lufwa ya Yesu. Mpe na manima ya beto, mingi na kati ya bawu kulaka na kimpeve mpe kuzwaka mbotokolo.

Na 1986, ba filisaka munu na Culion, bwala mosi yina ke na kati ya maza. Na bwala yango, ya vanda na kisika yina ba tulaka bantu yina beelaka maladi ya bwazi. Na manima, Adel mpe kumaka pionnier spécial. Na kubanda beto vandaka na boma ya kusamuna bantu yayi, yina bwazi bebisaka. Kasi bampangi zonzaka na beto ti, ya ke mpasi bantu yayi pesa beto maladi yayi, samu ti ba kunwaka manganga samu na yawu. Ba ya nkaka na kati ya bawu vanda kwizaka na balukutakanu na yinzo ya mpangi mosi ya kento. Ya sadisaka beto na kusoba faso ya beto ya kutadila bamambu mpe beto vandaka na kilengi ya kukabula na bantu yayi, kivuvu yina ke na Biblia samu ti bantu yayi ke talaka ti Nzambi mpe bantu me losa bawu. Ya vandaka kilengi mingi na beto, na kutala bawu kuzwa kilengi na kivuvu yina Nzambi ke pesaka ti kilumbu ke kwiza yandi ke katula maladi.—Luke 5:12, 13.

Wa’ faso bana ya beto mesanaka na luzingu na Culion? Adel na munu bokilaka bantwenya zole ya kento yina katukaka na Coron, na kukwiza vanda na beto. Samuel, Shirley mpe bampangi zole ya ntwenya ya kento yayi, vanda sepelaka na kusadisa bantu ya nkaka na kuzaba matsyeleka. Ba vanda longokaka Biblia na bana mingi ya kento na ya bakala. Adel na munu vanda longokaka na bibuti ya bana yayi. Na yawu, ya kuminaka beto na kulongoka na makanda 11. Samu bantu mingi yina vanda longokaka na beto vanda kula na kimpeve, beto lendaka kusala kimvuka ya malu-malu.

Na kubanda, kaka munu mosi vandaka kuluntu na kisika nyonso yayi. Na yawu, Betele lombaka na munu na kutwadisa balukutakanu ya lumingu samu na basamuni 8 ya bwala ya Colion, mpe na manima kusala mutindu mosi samu na basamuni 9 ya bwala ya Marily. Kukatuka na Colion na Marily mu vanda lutisaka bangunga tatu na bwatu. Na manima ya balukutakanu na bisika yayi, munu na dikanda ya munu vanda lutisaka bangunga mingi na kulongoka Biblia na bantu na bwala mosi yina ba ke bokilaka Halsey yina ke na zulu ya bamongo.

Bantu mingi na bwala ya Marily na Halsey kwizaka na matsyeleka mpe beto tungaka bayinzo ya Kimfumu na babwala zole yayi. Kaka mutindu ya salama na Linapacan, bampangi mpe bantu ya nkaka yina vanda sepelaka na matsyeleka pesaka bima mingi samu na kutunga bayinzo ya Kimfumu. Mpe ba tulaka diboko na kisalu. Bantu 200 lenda lunga na Yinzo ya Kimfumu ya Marily mpe ba lenda kumisa dyaka yawu nene samu na kusala balukutakanu ya nene kuna.

MUNU MOSI NA MAWA MPE NA MANIMA KILENGI ME VUTUKA

Na 1993 ntangu bana ya beto kulaka, Adel na munu bandaka kisalu ya circonscription na Philippines. Na mvula 2000, mu salaka l’école de formation ministerielle samu na kukuma mulongi ya lekole yayi. Mu vanda kanisa ti mu ke lenda ve kuvanda mulongi na lekole yayi, kasi Adel vanda kindisaka munu mingi. Yandi vanda bambulaka munu ti Yehova ke pesa munu ngolo yina mu ke na yawu nsatu na kulenda kusala kisalu ya malu-malu yayi. (Filp. 4:13) Adel zabaka mambu yina yandi vanda zonza samu ti yandi mpe vanda lenda kulungisa kisalu ya yandi ata ti yandi vandaka na bamambu ya mavimpi.

Na 2006, na ntangu mu vandaka mulongi, ba tala Adel na maladi ya Parkinson. Ya salaka beto mpasi mingi. Na ntangu mu zonzaka na Adel ti beto bika kisalu ya beto ya ntangu nyonso yandi vutulaka munu: “Beto sosa munganga yina ke sadisa munu na maladi yayi mpe mu zaba ti Yehova ke sadisa beto na kutatamana.” Na kati ya bamvula 6 yina landaka, Adel tatamanaka na kisalu ya yandi samu na Yehova na kilengi nyonso. Na ntangu Adel vanda lenda dyaka ve kutambula, yandi vanda sadilaka kiti ya bantu ya makulu ya kufwa samu na kusamuna. Mpe ntangu ya kumaka mpasi na yandi na kuzonza samu na kupesa mvutu na balukutakanu, yandi vanda pesaka mvutu ya nkufi. Ntangu nyonso, bampangi vanda sonikilaka Adel samu na kuvutula yandi matondo na kifwani ya yandi ya mbote na yina me tadila kukanga ntima tii ntangu yandi kufwaka na 2013. Mu lutisa bamvula 30 na Adel. Yandi vandaka ya kukwikama mpe mu vanda zolaka yandi mingi. Na yawu na manima ya lufwa ya yandi, mu banda dyaka kutala ti mu ke kaka munu mosi mpe na mawa.

Adel zolaka ti mu tatamana na kisalu ya munu ya ntangu nyonso. Ni yawu mu salaka. Mu salaka nyonso samu mu vanda kaka na mingi ya kusala mpe ya sadisaka munu na kutala dyaka ve ti mu ke kaka munu mosi. Kubanda 2014 ti na 2017 ba filisaka munu na babwala yina ba vanda niminaka kisalu ya beto samu na kukwenda tala bimvuka yina ke zonzaka ndinga ya Tagalog. Na manima mu kwendaka tala bimvuka ya Tagalog yina ke na Taïwan, na États-Unis mpe na Canada. Na 2019, mu vandaka mulongi na École pour évangélisateurs du Royaume na Inde mpe na Thaïlande. Mu kuzwaka kilengi ya kulutila na kisalu nyonso yayi. Kutula makanisi ya munu nyonso na kisalu ya Yehova, ke pesaka munu kilengi ya kulutila.

LUBAKUSU KE KAKA PENE-PENE

Na bisika nyonso ya malu-malu yina ba vanda filisaka munu, mu vanda kulisa luzolo samu na bampangi ya kento na ya bakala yina mu vanda kutanaka. Ya vandaka mpasi na munu na kubika bawu ntangu nyonso. Na kati ya bantangu yayi, mu vanda tulaka ntima ya munu nyonso na Yehova. Mu vanda taIaka ntangu nyonso lubakusu ya yandi. Ya sadisaka munu na kundima na ntima mosi bansobolo nyonso yina vanda kuminaka munu na luzingu. Bubu yayi mu ke pionnier spécial na Philippines. Mu me zola kimvuka ya munu ya malu-malu, ba ke sadisaka munu mingi mpe ba ke kipeke munu. Mu ke mpe na kilengi ya kutala Samuel na Shirley kulanda kiminu ya mama ya bawu.—3 Yoa. 4.

Ya tsyeleka, mu kutanaka na bamambu mingi ya mpasi na luzingu ya munu. Na kati yawu, kutala kento ya munu kutala mpasi mpe kufwa na maladi ya yimbi. Ya lombaka mpe ti mu mesana na bamambu mingi ya malu-malu. Kasi mu kwiza tala ti Yehova “ke ve ntama na mosi na mosi na kati ya beto.” (Bis. 17:27) Diboko ya Yehova “ke ve nkufi” samu na kusadisa mpe kupesa ngolo na bisadi ya yandi ata na bisika ya ntama. (Iza. 59:1) Yehova ditadi ya munu, ke na munu luzingu ya munu nyonso mpe mu ke na vutulaka yandi matondo. Mu vandaka ata fioti ve munu mosi.