Mu kumaka misionere ata ti mu vandaka na nsoni mingi

Mu butukaka na 1951 na mbanza ya Vienne yina ke na bwala ya Autriche. Dikanda ya munu vanda sambilaka na dibuundu ya Catholique. Mu vandaka na nsoni mingi, kasi mu vanda kwikilaka na Nzambi mpe vanda sambilaka mingi. Ntangu mu vandaka na bamvula 9, tata ya munu bandaka kulongoka Biblia na Bambangi ya Yehova. Ntangu fioti na manima, mama ya munu mpe bandaka kulongoka Biblia.

Na manima, beto bandaka kukwenda na balukutakanu na kimvuka ya Döbling na Vienne. Samu beto vandaka dikanda, beto vanda salaka bamambu mingi kintwadi mutindu kutanga Biblia, kukwenda na balukutakanu, kutula diboko na balukutakanu ya circonscription mpe ya nene. Na kati ya bamvula yina, tata ya munu sadisaka munu na kuzola mingi Yehova. Balusambu ya tata munu vandaka ti leki ya munu, na munu kuma mipasuli-nzila. Kasi ya vandaka ve dikanisi ya munu.

KUBANDA YA KISALU YA NTANGU NYONSO

Mu kuzwaka mbotokolo na 1965, ntangu mu vandaka na bamvula 14. Kasi, ya vandaka mpasi mingi na munu na kusamuna bantu yina mu zabaka ve. Bambala mingi, mu vanda nwana na dikanisi ti bantwenya ya nkaka vandaka ya kulutila munu mpe mu vandaka na nsatu ti ba lakisa munu luzolo. Ntangu fioti na manima ya mbotokolo ya munu, mu bandaka kulutisa ntangu mingi na bantu yina ke sadilaka ve Yehova. Mu vanda zolaka kulutisa ntangu mingi na bawu. Na yawu, ndinga yina ke zonzaka na kati ya ntima vanda kwamisa munu. Kasi, mu vandaka ve na ngolo ya kusala bansobolo. Yinki sadisaka munu?

Na kati ya ntangu yina, mpangi mosi na nkumbu ya Dorothée yina vandaka na bamvula 16 kwizaka na kimvuka ya beto. Yandi vandaka na tiya na kisalu ya kusamuna yinzo na yinzo. Yandi kamwisaka munu. Mu vandaka kuluntu ya yandi, kasi mu vandaka ve na tiya na kisalu ya kusamuna. Ya nataka munu na kukanisa: ‘Bibuti ya munu ke Bambangi ya Yehova, kasi ya Dorothée ve. Yandi ke vandaka na mama yandi yina ke maladi mpe yandi ke kaka na tiya na kisalu ya kusamuna.’ Kifwani ya yandi nataka munu na kusala dyaka mingi samu na Yehova. Mwa ntangu na manima, beto bandaka kisalu ya ntangu nyonso kintwadi na Dorothée. Na kubanda beto kumaka ntete mipasuli-nzila ya ntangu fioti, mpe na manima mipasuli-nzila. Dorothée vanda kabulaka tiya yandi ya kusamuna. Yandi sadisaka munu na kuzwa mulongoki ya munu ya ntete ya Biblia. Na manima ya mwa ntangu, ya kumaka pete na munu kusolola na bantu na yinzo na yinzo, na banzila mpe na bamambu ya nkaka.

Na kati ya mvula ya ntete yina mu vandaka mupasuli-nzila na Autriche, mpangi mosi na nkumbu ya Heinz kwizaka na kimvuka ya beto. Yandi longokaka matsyeleka ntangu yandi kwendaka tala mpangi ya yandi, yina vandaka Mbangi ya Yehova na bwala ya Canada. Ba filisaka yandi na kimvuka ya beto mutindu mupasuli-nzila ya nene. Mbala ya ntete yina mu talaka yandi, mu bandaka kuzola yandi. Yandi vandaka na nsatu ya kukuma misionere, kasi munu mu vandaka ve na dikanisi ya kukuma misionere. Na yawu, mu zolaka ve kuzonzila yandi ti mu ke zolaka yandi. Mwa ntangu na manima, Heinz na munu bandaka kuzabasana samu na makwela. Beto kwelanaka mpe kumaka mipasuli-nzila kintwadi na Autriche.

MU BANDAKA KUKUMA NA DIKANISI YA KUKUMA MISIONERE

Heinz vanda zonzilaka munu bambala mingi nsatu ya yandi ya kukuma misionere. Yandi vanda salaka ve munu tiya. Samu na kusadisa munu, yandi vanda yufulaka munu byuvu mutindu, “Banda ntangu yina beto kwelanaka beto ke ve na bana, beto lenda soola ve kwandi kusala mingi samu na kisalu ya Yehova?” Samu mu vandaka muntu ya nsoni mingi mu vandaka na boma ya kukuma misionere. Ya tsyeleka mu vandaka mupasuli-nzila kasi kukuma misionere zola kuma mpasi mingi samu na munu. Heinz sadisaka munu na ntima ya yinda nyonso na kukuma misionere. Yandi sadisaka mpe munu na kutula ve makanisi na munu mosi kasi na bantu. Dilongi yayi sadisaka munu mingi.

Mu kumaka na nsatu ya kukuma misionere. Na yawu, beto sonikaka mukanda samu na kusala lekole ya Gileadi. Kasi, bampangi yina vanda twadisa filiale zonzaka na munu na kubongisa faso ya munu ya kuzonza Anglais. Na manima ya kusala bangolo na kati ya bamvula tatu na kubongisa faso ya munu ya kuzonza Anglais, ya kamwisaka beto na kutala ti ba filisaka beto na kimvuka yina ba ke zonzaka ndinga ya Yougoslave na mbanza ya Salzburg na Autriche. Beto salaka bamvula 7 na kisalu ya ntangu nyonso, na kati ya yawu mvula mosi mutindu ntwadisi ya circonscription. Ya vandaka mpasi na kuzonza ndinga ya Serbo-Croate kasi beto vandaka na balongoki mingi.

Na 1979, ba lombaka na beto na kukwenda na bwala ya Bulgarie samu mwa ntangu fioti. Samu ba niminaka kisalu ya beto ya kusamuna kuna ba lombaka na beto na kwenda kuna mutindu bantu yina kwendaka samu na kupema. Na yawu, ntangu beto kuma kuna beto samunaka ve. Kasi, beto kotisaka na mansweki nyonso mikanda samu na bampangi ya beto 5 ya kento yina vanda vandaka na mbanza ya Sofia. Mu vandaka na boma kasi Yehova sadisaka munu na kuvanda na kilengi ya kusala yawu. Kutala bukindi mpe kilengi ya bampangi ya kento yayi ata ti ba zabaka ti ba zola tula bawu na boloko, salaka ti mu vanda na kundima ya kusala nyonso yina kimvuka ya Yehova ke lomba munu na kusala.

Beto fulusaka dyaka mukanda samu na kukwenda na Gileadi. Mbala yayi ba ndimaka beto. Beto vanda kanisa ti ba ke filisa beto na classe yina ke zonzaka ndinga ya Anglais na États-Unis. Kasi na novembre 1981, kimvuka ya Yehova bandaka kusala ba classes ya Gileadi na ndinga ya Allemand. Na yawu, beto vandaka na makoki ya kusala classe ya Gileadi na ndinga ya Allemand samu ti ya vandaka ve mpasi na munu na kubakula yawu. Wapi kisika ba filisaka beto?

KUSAMUNA NA BWALA YINA BAMVITA VANDAKA MINGI

Ba filisaka beto na bwala ya Kenya. Kasi, filiale ya Kenya lombaka na beto kana beto ke ya kubongama na kwenda sala na bwala ya Ouganda. Ya salaka bamvula kuluta 10 banda ntangu yina mfumu ya basoda Idi Amin baka na ngolo lutumu ya Ouganda. Na ntangu ya luyalu ya yandi, bantu mingi kufwaka mpe ba millions ya bantu vanda tala mpasi. Kasi na 1979, ba yina vanda sepela ve na luyalu ya yandi katulaka yandi na ngolo. Ya lenda vanda ti beno ke na bakulaka samu na yinki mu vanda na boma ya kukwenda na bwala yina bamvita vandaka mingi. Lekole ya Galeadi sadisaka beto na kubongama na kutula ntima na Yehova. Na yawu, beto ndimaka kukwenda.

Luzingu na Ouganda kumaka mpasi mingi. Luyalu vanda lenda ve na kupesa maza, courant mpe bima ya nkaka ya mfunu. Bantu vanda sadila dyaka ve batelefone. Bantu vanda kubulaka bampangi, mingi-mingi na mpimpa. Na yawu, ntangu mpimpa vanda kubwaka bantu nyonso vanda vandaka na kati ya yinzo mpe vanda sambila ata muntu kwiza na yinzo ya bawu samu na kulaba bawu to kufwa bawu. Ata ti luzingu kumaka mpasi, bampangi ya kento na ya bakala ya Ouganda vanda tatamana na kukumisa kiminu ya bawu ngolo.

Na 1982, Heinz na munu kwenda na mbanza ya Kampala na Ounganda. Na kati ya bangonda 5, beto vanda vandaka na yinzo ya Sam na Christina Waiswa, na bana ya bawu 5 mpe bantu yiya ya dikanda ya bawu. Bambala mingi, dikanda Waiswa vanda kudyaka kaka mbala mosi na kilumbu. Kasi, ata faso yina ba vandaka ya kubongama samu na kukabula bima ya fioti yina ba vandaka na yawu na beto. Ntangu beto vanda kuna, beto longokaka bileso mingi yina sadisaka beto na luzingu ya beto ya kimisionere. Beto longokaka kuyobila na mwa maza ya fioti mpe beto vanda sadilaka maza yango na ba toilette. Na 1983, beto kuzwaka yinzo ya beto mosi na Kampala kisika yina vandaka ve na mindondo.

Beto vandaka na kilengi mingi na kisalu ya kusamuna. Mu na bambukaka dyaka beto kabulaka mikanda ya beto 4 000. Mambu ya kulutila mfunu vandaka, ni kutala mutindu bantu vanda ndima matsyeleka. Ba vanda zitisaka Nzambi mpe zolaka kusolola na mambu ya Biblia. Mosi na mosi ya beto vandaka na balongoki 10 to 15 ya Biblia. Beto longokaka mingi na yina me tadila balongoki ya beto. Na kifwani, ata ti konso lumingu ba vanda tambulaka samu na kukwiza na balukutakanu, ba vanda bumba kaka kilengi ya bawu mpe vanda nyunguta ve.

Na 1985 tii na 1986, Ouganda kutanaka dyaka na bamvita zole. Beto vanda tala bana ya fioti na minduki. Ba vanda sadila bawu mutindu basoda mpe vanda kengidila bantu yina vanda luta na nzila. Na ntangu yina, beto sambilaka Yehova na kupesa beto luswasukusu mpe kizunu ya ntima samu na kuzwa bantu yina ke ya kubongama samu na kundima nsangu ya Kimfumu. Bambala mingi ntangu beto vanda kutanaka na bantu yina vanda ndimaka nsangu ya Kimfumu, boma ya beto vanda manisaka.

Beto vandaka mpe na kilengi ya kusamuna banzenza. Na kifwani, beto longokaka Biblia na Murat mpe Dilbar Ibatullin, ba vanda ya kukwelana mpe katukaka na mbanza ya Tatarstan yina bwala Russie. Murat vandaka munganga. Na manima, ba kuzwaka mbotokolo mpe tii bubu yayi ba ke na sadilaka Yehova na kukwikama nyonso. Mu longokaka mpe Biblia na Tatjana Vileyska, yandi vandaka na dikanisi ya kufwa nzutu mpe katukaka na bwala Ukraine. Na manima ya kuzwa mbotokolo, yandi vutukaka na Ukraine mpe ke na sadisaka na kisalu ya kubangulaa mikanda ya beto na ndinga ya Ukraine.

KISALU YA KIMISIONERE NA BWALA YA NKAKA

Na 1991, beto kwendaka na vacance na Autriche. Ba bokilaka beto na filiale ya kuna mpe zonzaka na beto ti beto me kuzwa mikumba ya malu-malu na Bulgarie. Na kati ya bamvula mingi, ba niminaka kisalu ya beto ya kusamuna na Europe ya Esti. Kasi bamambu sobaka. Ba pesaka dyaka nzila na Bambangi ya Yehova na kulungisa kisalu ya bawu ya kusamuna na Bulgarie. Kaka mutindu mu zonzaka yawu, Heinz na munu kotisaka na mansweki mikanda ya beto ntangu ba niminaka kisalu ya beto ya kusamuna. Awa ba me filisaka dyaka beto kuna samu na kusamuna.

Ba lombaka na beto na kuvutuka ve na Ouganda. Na yawu beto vutukaka dyaka ve kuna samu na kwenda baka bima ya beto to kupesa yeyeye na bampangi. Beto kwendaka na Betele ya Allemagne. Kuna, beto bakaka camion yina nataka beto tii na Bulgarie. Ba filisaka beto na kimvuka ya Sofia yina vandaka na basamuni 20.

Na Bulgarie beto kutanaka na bamambu mingi ya mpasi. Ya ntete, beto zabaka ve ndinga. Ya zole, mikanda yina bantu vanda kuzwa na ndinga ya Bulgarie vandaka kaka La vérité qui conduit à la vie éternelle mpe Recueil d’histoires bibliques. Ya vandaka mpasi na beto na kulongoka Biblia na bantu. Ata bampasi yayi, kimvuka ya beto ya basamuni 20 vandaka kaka na tiya. Kasi na Bulgarie dibuundu ya Orthodoxe vanda zola ve ti beto samuna. Na yawu, ba bandaka kukwamisa beto.

Na 1994 ba vanda ndima ve ti Bambangi ya Yehova kele dibuundu mpe mingi ya bantu ya Bulgarie vanda kanisa ti Bambangi ya Yehova kele binzambi-nzambi. Ba kangaka na boloko bampangi ya beto ya nkaka. Na bansangu, ba vanda zonzila bamambu ya luvunu na yina me tadila beto. Ba vanda zonza ti Bambangi ya Yehova ke zolaka bana ya bawu kufwa samu ti ba zola ve ba bwela bawu menga mpe ba ke zonzaka na Bambangi ya Yehova ya nkaka na kufwa nzutu. Ya vandaka mpasi na Heinz na munu na kusamuna. Bambala mingi, beto vanda kutanaka na bantu yina vanda sosa kutalisa beto mpasi. Ba vanda bokilaka basoda, vanda zonzilaka na beto na ndinga ya ngolo mpe dyaka ba vanda losilaka beto bima. Ya vandaka mpasi na kuzwa mikanda na Bulgarie mpe bisika ya kusala balukutakanu. Basoda niminaka beto na kusala lukutakanu ya beto ya nene. Heinz na munu mesanaka ve na bamambu ya mutindu yayi. Ba vandaka ve mutindu bantu ya Ounganda samu na kulongoka Biblia. Yinki sadisaka Heinz na munu na kubumba kilengi ya beto?

Kulutisa ntangu na bampangi ya kento na ya bakala ya Bulgarie, sadisaka beto na kubumba kilengi ya beto. Ba vanda zolaka matsyeleka mpe vanda sepelaka na yina beto vandaka na bawu kintwadi. Beto nyonso vanda salaka bangolo ya kuvanda pene-pene ya bampangi mpe kusalasana. Na nzila ya bawu, beto kwiza longoka ti beto lenda vanda na kilengi kana beto kanisa na bampangi na kisika ya kukanisa na bamambu ya beto.

Na manima ya mwa bamvula ya vandaka dyaka ve mpasi na kusamuna. Na 1998 luyalu ndimaka ti Bambangi ya Yehova kele dibuundu. Mpe ba vanda bangula mingi ya mikanda ya beto na ndinga ya Bulgarie. Na yawu, na 2004 ba kwiza tunga filiale ya malu-malu. Bubu yayi bimvuka 57 me kuma na Bulgarie mpe basamuni 2 953. Mvula yina me luta bantu 6 475 vandaka na lukutakanu ya kubambuka moyo lufwa ya Yesu. Na ntama, na Sofia vandaka kaka na bampangi ya kento 5. Kasi bubu yayi bimvuka me kuma 9. Beto me tala ya tsyeleka kulungana ya mbikudulu yina ke zonzaka: “Dikanda yina me lutila fyoti . . . ke vwanda na lutangu ya difunda ya bantu.”—Iza. 60:22.

BAMAMBU YA MPASI YINA MU KUTANAKA NA YAWU

Mu vandaka na mambu ya mavimpi. Munganga talaka munu na maladi mosi ya ngolo. Mu vandaka na ba tumeurs, mosi vandaka na yintu. Mu kuzwaka traitement mosi ya ngolo samu na tumeur yango. Mu kwendaka na Inde samu na kusala opération samu na kukatula mwa kitini ya nene ya tumeur yina vandaka na munu na yintu. Na kukatula yawu ya bakaka bangunga 12. Na manima ya opération, beto kwenda pema mwa fioti na Betele ya Inde mpe ntangu mu belukaka beto vutukaka na Bulgarie samu na kusala kisalu ya beto ya kusamuna.

Heinz kuzwaka maladi mosi ya ngolo yina ba ke bokilaka Huntington. Ya vandaka mpasi na yandi na kuvanda, na kuzonza mpe na kuningisa nzutu. Samu ti maladi yango vanda kudya yandi nzutu, mu bandaka kusala bamambu nyonso samu na yandi. Bantangu ya nkaka mu vandaka ya kulemba mpe vandaka dyaka ve na makoki ya kukipe yandi. Kasi, ntwenya mosi ya bakala na nkumbu ya Bobi, vanda bokilaka Heinz mingi samu na kusamuna na yandi. Bobi vandaka ve na nsoni na faso ya Heinz ya kuzonza to ntangu yandi vanda lenda ve kuningisa nzutu. Mu vanda tudilaka yandi ntima ntangu mu vandaka ve na makoki ya kusadisa Heinz. Ata ti Heinz na munu kuzwaka ve bana na yinza yayi, kasi beto talaka mutindu Yehova pesaka beto Bobi mutindu mwana.—Mrk. 10:29, 30.

Heinz kuzwaka mpe maladi ya cancer ya ngolo. Mambu ya kyadi ke ti na 2015 bakala ya munu kufwaka. Na manima ya lufwa ya yandi, mu vanda tala ti mu vandaka dyaka ve na muntu yina lenda bumba munu. Mu vanda ndima ve lufwa ya yandi. Kasi na yintu ya munu yandi ke kaka moyo. (Luke 20:38) Bambala mingi na kilumbu mu ke kanisaka na malongi ya yandi ya mbote mpe na bamambu ya mbote yina yandi vanda zonzaka na munu. Mu ke vutulaka matondo na bamvula yina beto me sala kintwadi na kisalu ya Yehova na kukwikama nyonso.

MU KE NA VUTULAKA MATONDO NA LUSALUSU YA YEHOVA

Ntembe ve, Yehova me sadisa munu na bamambu nyonso ya mpasi yina me kutana na yawu. Yandi me sadisa munu na kukuma misionere yina ke zolaka bantu ata ti mu ke muntu ya nsoni. (2 Tim. 1:7) Matondo na Yehova samu ti leki ya munu na munu, bubu yayi ke na kisalu ya ntangu nyonso. Yandi na bakala ya yandi ke na kisalu ya circonscription na Europe na bwala Serbie. Yehova me pesa mvutu na balusambu ya tata ya munu ntangu beto vandaka bana.

Kulongoka ya munu ya Biblia ke pesaka munu kizunu ya ntima. Kaka mutindu Yesu, na bantangu ya mpasi mu me longoka na “kubika ve kusambila na ntima,” ya munu nyonso. (Luke 22:44) Mosi ya bafaso yina mu ke kuzwaka bamvutu na balusambu ya munu, kele luzolo mpe ntima ya mbote yina bandiku ya munu ya kimvuka ya Nadezhda na bwala ya Sofia ke lakisaka munu. Bambala mingi ba ke bokilaka munu na kulutisa ntangu na bawu mpe ke zonzaka ti ba zola munu. Bamambu nyonso yayi ke salaka munu kilengi mingi.

Bambala mingi mu ke yindulaka na ntangu yina bantu ke vumbuka na lufwa. Na yintu ya munu, mu ke talaka dikanda ya munu nyonso kintwadi na paradiso. Bibuti ya munu yina ke na mantwala ya yinzo ya beto, kulutila kitoko ntangu ba kwelanaka. Mu ke talaka leki ya munu ya kento yina ke na lambaka. Heinz ya kutelama na mantwala ya chéval ya beto. Ntangu mu ke kanisaka na bamambu nyonso yayi, ya ke pesaka munu kilengi mpe ya ke sadisaka munu na kukanga ntima mpe na kuvutula matondo na yawu.

Ntangu mu ke kanisaka na bamambu ya mbote yina Yehova me pesa munu na luzingu mpe yina yandi ke pesa munu na mantwala, ya ke nataka munu na kuzonza bamambu yina Davidi zonzaka na Nkunga 27:13, 14. Yandi zonzaka: “Mu ke na kiminu ya kutala bumbote ya [Yehova], na yinsi ya bantu ya moyo. Tula kivuvu ya nge na [Yehova], vwanda na ngolo mpe vwanda na kibakala. Tula kivuvu ya nge na [Yehova]!”