Yinki Biblia ke zonzaka na yina me tadila mvita yina ba lenda sadila minduki ya kulutila ngolo?
Bantu na ntoto ke na bikaka ve kuvanda na boma ya mvita ya ngolo, samu ti babwala yina ke na minduki ya kulutila ngolo ke na bikaka ve na kubongisa mpe na kubwela yawu. Ya ke na pesaka boma mingi na kutala minduki ya ngolo yina bantu me sala mpe ya ke na nataka bantu na kutala ti mvita ya ngolo lenda salama. Bantu ke mpe na boma ti kana bwala kaka mosi sadila munduki kaka ya fioti yina ke na ngolo, ni yawu lenda nata na mvita ya ngolo yina lenda bebisa ntoto ya muvimba. Mukanda mosi (Bulletin of the Atomic Scientists) ke lakisaka ti beto ke zingaka ‘‘ntangu nyonso na kati ya boma ya mvita ya ngolo.”
Mvita ya ngolo yayi lenda salama kwandi? Kana ni mutindu yina, ntoto ke zimbana kwandi? Wapi mutindu beto lenda nunga boma na yina me tadila mvita ya ngolo yayi? Yinki Biblia ke zonzaka samu na yawu?
Na disolo yayi beto ke tala:
Biblia zonzilaka kwandi ti na mantwala mvita yina ba lenda sadila minduki ya kulutila ngolo ke salama?
Biblia ke zonzilaka na ndyatulu mpe na bamambu yina lenda nata na mvita ya ngolo’, kasi ya ke zonzilaka ve pwelele na mvita yina ba lenda sadila minduki ya ngolo.
Beto fwanisa baverse yina ke landa na bamambu yina ke na salamaka bubu yayi na yinza:
Baverse ya Biblia: Bilandi ya Yesu yufulaka: “Wapi yina ke vanda kidimbu yina ke lakisa ti nge kele, mpe ti nsuka ya yinza me kuma?” Yesu vutulaka: “Kimfumu mosi ke nwanisa kimfumu ya nkaka.”—Matayi 24:3, 7.
Bamambu yina ke na lutaka na yinza: Babwala yina ke na minduki ya ngolo mpe babwala mingi ya nkaka ke na nwanaka bambala mingi.
Mukanda mosi (Armed Conflict Location & Event Data Project) me lakisa ti “yinza me fuluka na mambu ya kunwana bamvula yayi mpe bamvita ke na salamaka mingi.”
Verse ya Biblia: ‘Na ntangu ya nsuka, mfumu ya sude ke nwanisa [mfumu ya nore].’—Daniele 11:40.
Bamambu yina ke na lutaka na yinza: Kaka mutindu Biblia bikulaka yawu, babwala yina ke wisanaka ve mpe ba yina ke pesaka bawu maboko ke na nwanaka samu na kulutila bampangi. Ata ti bubu yayi babwala yina ke na ngolo mingi ke nwanaka ve bawu na bawu, kasi ba ke na bikaka ve na kukumisa minduki ya bawu ngolo ya kulutila.
Kimvuka mosi ya bantu ya mayela (Uppsala Conflict Data Program) me zonza ti “na kati ya bamvula 10 yina me luta, babwala mingi ke na kati ya bamvita mpe babwala yina ke ya kulutila bawu ngolo mingi, ke na pesaka bawu maboko.”
Baverse ya Biblia: “Kasi zaba mambu yayi, na bilumbu ya nsuka bamambu ke vanda mpasi mingi mpe luzingu ke vanda mpasi, samu bantu ke kuma. . . bantu ya kukondwa kiwisa, bantu yina ke tongaka, bantu yina ke kutikaka ve banzutu ya bawu, bantu yina ke salaka mambu ya yimbi.”—2 Timote 3:1-3.
Bamambu yina ke na lutaka na yinza: Kaka mutindu bantu mingi na yinza ke wisanaka ve na bampangi, ya ke vandaka mpasi na bamfumu ya ntoto na kuwisana bawu na bawu. Ba ke yidikaka bamambu ya bawu na kusadilaka ngolo mpe minduki na kisika ya kuyidika yawu na kizunu. Mutindu ya kusadila yayi lenda nata na mvita yina ba lenda sadila minduki ya ngolo.
S. Saran mpe J. Harman zonzaka na Forum économique mondial: “Kana bamfumu sosa ve kusala kintwadi, bamambu yayi lenda nata na mvita yina lenda kufwa bantu ya kulutila.”
Nzambi ke bika kwandi ti mvita yango ya ngolo salama?
Biblia ke zonzilaka ve yawu. Kasi ya ke zonzaka ti na ntangu ya beto, beto ke tala “bamambu yina ke pesaka bantu boma mingi.” (Luke 21:11) Kifwani mosi ya mambu yango ke ni minduki ya ngolo yina ba sadilaka na mvita ya nene ya zole. Biblia ke lakisaka samu na yinki Nzambi ke bikaka ti bamvita salama. Samu na kuzaba dyaka mingi, tala video Samu na yinki Nzambi me bika nzila na bampasi?
Ntoto ke zimbana kwandi?
Ve. Ata ti bantu sadila dyaka minduki ya ngolo, Nzambi lenda bika ve ti mambu yayi kubeba na faso yina lenda zimbisa ntoto nyonso. Biblia ke zonzaka ve kaka ti ntoto ke vanda kaka, kasi ya ke zonzaka mpe ti bantu ke zinga na zulu ya yawu mvula na mvula.
Bantu ya nkaka ke kanisaka ti na bilumbu yina ke kwiza, kaka mwa ndambu ya bantu ke bikana na kunwana na luzingu na zulu ya ntoto yina mvita me bebisa. Kasi Biblia ke lakisaka ti Nzambi ke vuukisa ntoto mpe bantu ke zinga na zulu ya yawu na ntangu nyonso.
Nzambi zola ti beto zinga na kilengi na zulu ya ntoto mosi ya kitoko
Nzambi ya beto salaka ntoto na makoki ya kuyidama yawu mosi. Yandi ke sadila mpe ngolo ya yandi samu na kuyidika ntoto samu ya vanda kisika yina bantu ke zinga ntangu nyonso.—Nkunga 37:11, 29; Luzabusu 21:5.
Wapi mutindu beto lenda nunga boma ya mvita ya ngolo?
Bantu mingi ke na boma ya mvita yina ba lenda sadila minduki ya ngolo mpe na bamambu ya mpasi yina ya lenda nata. Malongi mpe bansilulu ya Biblia lenda sadisa bawu na kununga boma ya bawu. Wapi mutindu?
Biblia ke pesaka nsilulu na yina me tadila ntoto mpe na bantu yina ke zinga na zulu ya yawu. Kuzaba nsilulu yina lenda vanda mutindu “kinzundu,” mpe kusadisa beto na kununga boma. (Baebre 6:19) Beto lenda nunga mpe boma ya beto na kukanisaka ve ntangu nyonso na yina lenda salama na mantwala. Kasi, kaka mutindu Yesu zonzaka, “konso kilumbu ke na bampasi ya yawu.”—Matayi 6:34.
Ya ke mfunu ti konso muntu na kati ya beto kukipe mavimpi ya yandi mpe kuvanda na mabanza ya mbote mpe na kizunu. Beto lenda sala yawu na kumangaka kutula dikebi na bansangu yina lenda pesa boma, masolo, bamambu yina bantu ke zonzaka mingi na yina me tadila mutindu yina bantu ke na sadilaka minduki ya ngolo. Ya zola zonza ve ti beto ke manga kundima bamambu yina ke na salamaka. Kasi beto bika kukanisa mingi-mingi na bamambu yina beto lenda yidika ve mpe ntangu ya nkaka, ke salama ve.
Kukangama ve na bansangu ya yimbi kasi kanisa na bamambu ya mbote na luzingu ya nge.
Biblia ke pesaka beto kivuvu ya tsyeleka ya luzingu ya mbote na bilumbu yina ke kwiza
Kulongoka na kuzaba bansilulu ya Nzambi lenda pesa nge kivuvu, kilengi mpe kizunu.
Biblia zonzilaka kwandi ti na mantwala ba ke sadila minduki ya kulutila ngolo na mvita ya Armagedoni?
Bantu ya nkaka ke kanisaka ti Armagedoni ke mvita yina ba ke sadila minduki ya ngolo. Mpe ba ke kanisaka mpe na bamambu ya mpasi yina ya lenda nata.
Kasi Biblia ke sadilaka nzonzolo “Armagedoni” samu na kuzonzila mvita ya ‘bamfumu nyonso ya yinza,’ to bimfumu ya bantu na Nzambi.a (Luzabusu 16:14, 16) Mvita ya Armagedoni ke kufwa ve bantu kidi-kidi mutindu bamvita ya bantu ke salaka yawu mpe ke bebisa ve ntoto. Kasi mvita ya Armagedoni ke kufwa kaka bantu ya yimbi mpe ke nata kizunu ya tsyeleka na zulu ya ntoto.—Nkunga 37:9, 10; Izayi 32:17, 18; Matayi 6:10.
Wapi mutindu Nzambi ke tula nsuka na bamvita?
Yehovab ke sadila ngolo ya yandi samu na kumanisa bamvita na kati ya bantu mpe yandi ke bebisa minduki ya bawu ya bamvita. Yandi ke sala yawu na nzila ya Kimfumu ya yandi yina ke yala ntoto nyonso.—Daniele 2:44.
Kimfumu ya Nzambi ke longa bantu mutindu ya kuzinga na kilengi mpe bumosi. Samu ti kaka ni kimfumu mosi ke yala ntoto nyonso, kukondwa kuwisana na kati ya bimfumu ya bantu ke vanda dyaka ve mpe bantu ke longoka dyaka ve kunwana! (Mika 4:1-3) Wapi mutindu luzingu ke vanda? ‘Konso muntu ke kwenda vwanda na yisi ya yinti ya yandi ya vinu mpe na yisi ya yinti ya yandi ya bafige, ata muntu ke talisa yandi boma.’—Mika 4:4.
a Tala disolo “Qu’est-ce que la bataille d’Armaguédon?”
b Yehova ke nkumbu ya Nzambi na kati ya Biblia. (Nkunga 83:18) Tala disolo “Qui est Jéhovah?”