DISOLO YA KULONGOKA 26
NZIMBU 123 Beto zitisa lutumu ya Nzambi
Beto vanda ya kukuluka na bamambu yina beto zaba ve
“Beto zaba ve wapi mutindu beto ke kuma tii na sika ya Nzambi.”—YOBI 37:23.
NA BUNKUFI
Ntangu beto ke kutanaka na bamambu ya mpasi, mambu yina lenda sadisa beto na kukanga ntima, ni kundima na kukuluka nyonso ti ya ke na bamambu yina beto zaba ve, kutula makanisi ya beto na bamambu yina beto zaba mpe kusala bamambu na ndwenga.
1. Wapi makoki Yehova pesaka beto, mpe samu na yinki?
YEHOVA yidikaka beto na makoki ya kukanisa, kulongoka, kukulisa mayela ya beto, mpe kusala bamambu na ndwenga. Samu na yinki yandi pesaka beto makoki yayi? Samu yandi ke na nsatu beto kuzwa ‘nzayilu ya yandi,’ mpe beto sadila yandi na mayela ya beto ya kuyindula.—Bin. 2:1-5; Rom. 12:1.
2. a) Yinki beto me bonga kundima? (Yobi 37:23, 24) (Tala mpe kizizi.) b) Samu na yinki?
2 Ata ti beto ke na makoki ya kulongoka bamambu mingi, ya ke kaka na bamambu mingi yina beto zaba ve. Yobi 37:23, 24 ke zonzaka: ‘Beto zaba ve wapi mutindu beto ke kuma tii na sika ya Nzambi. Yandi kele Nzambi ya nene, yandi ke na ngolo, yandi kele ya kudedama mpe bunene ya yandi kele ya kulunga, yandi ke nyokolaka ata muntu ve. Ni yawu yina bantu fwana kuzitisa yandi. Yandi ke talaka ve bantu yina ke talaka ti ba ke bantu ya ndwenga.’ Beto zonzila kifwani ya Yobi. Yehova yufulaka Yobi byuvu mingi yina sadisaka yandi na kuzaba ti ya vandaka na bamambu mingi yina yandi zabaka ve. Disolo yango sadisaka yandi na kuvanda dyaka ya kukuluka, mpe na kubongisa faso ya yandi ya kutadila bamambu. (Yobi 42:3-6) Kana beto mpe ndima ti ya ke na bamambu mingi yina beto zaba ve, ya ke sadisa beto. Ya ke nata beto na kutula ntima na Yehova ti yandi ke zabisa beto bamambu yina beto ke na nsatu ya kuzaba samu na kubaka mikanu ya mbote.—Bin. 2:6.
Mutindu Yobi, beto ke kuzwaka bambote ntangu beto ke ndimaka ti beto zaba ve bamambu nyonso (Tala paragrafe 2)
3. Yinki beto ke zonzila na disolo yayi?
3 Na disolo yayi, beto ke zonzila bamambu ya nkaka yina beto zaba ve, mpe yinki kuzaba ve yawu lenda sala beto. Beto ke tala mpe samu na yinki ya ke mbote na kuzaba ve bamambu ya nkaka. Ya ke kulisa kiminu ya beto ti Yehova, “muntu yina zaba mbote-mbote mambu nyonso,” ke zonzaka na beto yina beto me bonga kuzaba.—Yobi 37:16.
BETO ZABA VE NA WAPI NTANGU NSUKA YA YINZA KE KWIZA
4. Mutindu Matayi 24:36 ke na zonzaka yawu, yinki beto zaba ve?
4 Tanga Matayi 24:36. Beto zaba ve na wapi ntangu nsuka ya yinza yayi ke kwiza. Yesu mpe, ntangu yandi vanda awa na ntoto, zabaka ve “kilumbu mpe ngunga.”a Yandi zonzaka mpe na bantumwa ya yandi ti Yehova, mfumu ya bantangu, me tula ntangu yina bamambu ya nkaka ke salama “na yisi ya lutumu ya yandi mosi.” (Bis. 1:6, 7) Yehova tulaka ntangu yina nsuka ke kwiza, kasi beto ke ve na makoki ya kuzaba na wapi ntangu ya ke salama.
5. Yinki ya lenda sala beto na kuzaba ve kilumbu nsuka ya yinza ke kwiza?
5 Mambu yina Yesu zonzaka ke na lakisaka ti beto zaba ve bantangu yikwa beto ke vingila dyaka tekila nsuka ya yinza kwiza. Na yawu, beto lenda tala ti ntangu yango ke ve na kwizaka, mpe beto lenda lemba, mingi-mingi kana ya me sala bamvula mingi yina beto ke na vingilaka kilumbu ya Yehova. Mpe kana bantu ya dikanda ya beto ke sekaka beto samu nsuka ke ve na kwizaka, ya lenda lembisa beto. (2 Pi. 3:3, 4) Beto lenda tala ti kana beto zabaka kilumbu yina ya ke kwiza, ya zola vanda pete na beto na kuvingila, mpe na kukanga ntima na mantwala ya ba yina ke sekaka beto.
6. Samu na yinki ya ke mbote na kuzaba ve kilumbu yina nsuka ya yinza ke kwiza?
6 Mambu ya tsyeleka ke ti, samu Yehova zonzilaka ve beto kilumbu yina nsuka ke kwiza, ya ke na pesaka beto bweso ya kulakisa ti beto ke sadilaka yandi samu beto ke zolaka yandi, mpe ke tudilaka yandi ntima. Beto zola kusadila Yehova samu na ntangu nyonso, samu ti kiminu ya beto ke ve mutindu manganga yina ke na ntangu yina ya ke bebaka. Na yawu, na kisika ya kutula makanisi ya beto na ntangu yina “kilumbu ya Yehova” ke kwiza, beto me bonga kukanisa mingi na bamambu ya mbote yina ya ke nata. Kana beto sala yawu, kukangama ya beto na Nzambi ke kuma ngolo, mpe beto ke sala nyonso na kusepelisa yandi.—2 Pi. 3:11, 12.
7. Yinki beto zaba?
7 Beto me bonga kutula makanisi ya beto na bamambu yina beto zaba. Na kifwani, beto zaba ti bilumbu ya nsuka bandaka na 1914. Yehova tulaka na Biblia bambikudulu yina zola sadisa beto na kuzaba ti ni na mvula yina ya bandaka. Yandi zonzilaka mpe bamambu mingi yina zola salama na yinza kubanda mvula yina. Kulungana ya bambikudulu yina, ke na ndimisaka beto ti “kilumbu ya nene . . . ya [Yehova] me kuma pene-pene.” (Sof. 1:14) Beto zaba mpe kisalu yina Yehova zola ti beto sala, kuzonzila ‘nsangu ya mbote ya Kimfumu’ na bantu nyonso. (Mat. 24:14) Bubu yayi, beto ke samunaka nsangu yayi na babwala 240, mpe na bandinga kuluta 1 000. Samu na kusala kisalu ya mfunu yayi na tiya nyonso, beto ke ve na nsatu ya kuzaba “kilumbu mpe ngunga.”
BETO ZABA VE MUTINDU YEHOVA KE SADISA BETO
8. “Mavanga ya Nzambi” kele yinki? (Ekleziase 11:5)
8 Beto ke zabaka ve ntangu nyonso “mavanga ya Nzambi.” Ekleziase 11:5 ke zonzaka: “Nge zaba ve wapi mutindu mwela ya mwana na mikwa ya yandi ke yilamaka na kati ya kivumu ya kento. Ni mutindu mosi mpe samu na mavanga ya Nzambi yina ke salaka mambu nyonso: nge zaba yawu ve.” “Mavanga ya Nzambi” kele bamambu yina Yehova ke salaka, to bamambu yina yandi ke bikaka ti ya salama samu na kulungisa dikanisi ya yandi. Beto lenda zaba ve mbote-mbote samu na yinki Yehova ke bikaka ti bamambu ya nkaka salama, to mutindu yandi ke sadisa beto. (Nku. 37:5) Mutindu bantu ya mayela ke zabaka ve mbote-mbote faso mwana ke kulaka na kati ya kivumu ya mama ya yandi, beto mpe ke bakulaka ve mbote-mbote faso Yehova ke salaka bamambu.
9. Yinki ya lenda sala beto na kuzaba ve faso Yehova ke sadisa beto?
9 Kuzaba ve faso Yehova ke sadisa beto lenda sala ti beto kuma na bantima zole. Na kifwani, beto lenda manga kubika bima ya nkaka samu na kusala dyaka mingi na kisalu ya Yehova, mutindu kubika kulanda mbongo mpe kukwenda vanda na kisika yina ba ke na nsatu ya basamuni. Dyaka, kana beto ke na lendaka ve kulungisa mikanu ya beto na kisalu ya Yehova, to beto ke na kuzwaka ve bambuma na kisalu ya kusamuna, to kana beto ke na kutanaka na bankwamusu na kisalu mosi yina kimvuka ya Yehova ke na sosaka kulungisa, beto lenda tala ti Yehova ke ve na sepelaka na beto.
10. Ntangu beto ke zabaka ve mutindu Yehova ke sadisa beto, wapi bifu ya mbote beto lenda kulisa?
10 Samu beto zaba ve mutindu Yehova ke bakisa beto, ya ke sadisaka beto na kukulisa bifu ya mfunu mutindu kukuluka. Beto ke kwizaka zaba ti makanisi ya Yehova mpe banzila ya yandi me lutila ya beto. (Iza. 55:8, 9) Mpe ya ke nataka beto na kuvanda na kiminu ya ngolo ti Yehova ke kipe bamambu na mutindu ya kulutila mbote. Na yawu, ntangu beto ke kuzwaka bambuma ya kitoko na kisalu ya kusamuna, to kimvuka ya Yehova me lenda kulungisa kisalu mosi, beto ke pesaka nkembo nyonso na Yehova. (Nku. 127:1; 1 Kor. 3:7) Mpe kana bamambu salama ve mutindu beto vanda kanisa, beto zimbana ve ti Yehova zaba mambu nyonso. (Iza. 26:12) Beto sala kisalu ya beto mpe beto vanda na kundima ti Yehova ke sala ya yandi. Beto ke na kiminu ti Yehova ke lakisa beto yinki ya kusala, ata ti yandi sala ve yawu na mutindu ya ngitukulu faso na ntama.—Bis. 16:6-10.
11. Wapi bamambu ya mfunu beto zaba?
11 Beto zaba ti ntangu nyonso Yehova ke lakisaka luzolo, lunungu mpe ndwenga. Yandi ke sepelaka mingi na bamambu yina beto ke salaka samu na yandi mpe samu na bampangi ya beto ya kimvuka. Beto zaba mpe ti ntangu nyonso Yehova ke pesaka difuta na ba yina ke ya kukangama na yandi.—Ebr. 11:6.
BETO ZABA VE YINKI KE SALAMA MBASI
12. Mutindu Zaki 4:13, 14 ke zonzaka yawu, yinki beto zaba ve?
12 Tanga Zaki 4:13, 14. Mambu ya tsyeleka ke ti beto zaba ve faso luzingu ya beto ke vanda mbasi. Na yinza yayi, “mambu ya mbote to ya yimbi” ke kuminaka beto. (Ekl. 9:11) Na yawu, beto lenda zaba ve kana bamambu yina beto ke na kanisaka kulungisa ke simba, to kana beto ke vanda ntete moyo samu na kulungisa yawu.
13. Yinki ya lenda sala beto na kuzaba ve faso mbasi ke vanda?
13 Kana beto zaba ve mutindu bamambu ke salama mbasi, ya lenda vanda mpasi na beto na kukanga ntima. Samu na yinki? Beto lenda vanda na boma ti mambu ya mpasi kumina beto, mpe ya lenda manisa kilengi ya beto. Bamambu ya mpasi lenda kumina beto na mbalakata, mpe ya lenda nyongisa beto mingi. Dyaka, ntangu bamambu yina beto ke na vingilaka ke na kwizaka ve, ya lenda lembisa beto.—Bin. 13:12.
14. Yinki ke pesaka kilengi ya tsyeleka? (Tala mpe bizizi.)
14 Ntangu beto ke lutisaka bantangu ya mpasi, beto ke vandaka na bweso na kulakisa ti beto ke sadilaka Yehova samu beto ke zolaka yandi, kasi ve samu yandi pesa beto kima. Biblia ke lakisaka ti, beto me fwana kuvingila ve ti Yehova bumba beto na bampasi nyonso, to ti yandi yidikaka bamambu yina ke salama na luzingu ya beto. Yehova zaba ti ya ke ve ni kuzaba bamambu yina ke salama na mantwala, ke sala ti beto vanda na kilengi, kasi ni kusosa yandi twadisa beto, mpe kutumama na yandi. (Yer. 10:23) Ntangu beto ke sosaka yandi twadisa beto na mikanu ya beto, ya ke mutindu beto ke zonzaka: “Kana Mfumu zola, beto ke zinga, mpe beto ke sala mambu yayi, to mambu yina.”—Zaki 4:15.
Kusosa Yehova twadisa beto, mpe kutumama na yandi, ke bumba beto (Tala baparagrafe 14-15)b
15. Yinki beto zaba na yina me tadila mbasi?
15 Ata ti beto zaba ve faso mbasi ke vanda, beto zaba ti Yehova pesaka beto nsilulu ya luzingu ya ntangu nyonso, na zulu to na ntoto. Beto zaba ti yandi lenda vuna ve, mpe ata kima lenda kanga yandi nzila na kulungisa bansilulu ya yandi. (Tite 1:2) Kaka ni yandi lenda ‘samuna mambu yina ke kwiza na mantwala, kubanda ntama yandi ke samunaka yina ke ntete ve.’ Mambu nyonso yina yandi bikulaka samu na ntangu ya ntama lunganaka, mpe yina yandi bikulaka samu na bilumbu yina ke kwiza ke lungana. (Iza. 46:10) Beto ke na kundima nyonso ti ata kima lenda sala ti Yehova bika kuzola beto. (Rom. 8:35-39) Mambu ni mambu yina lenda kumina beto, yandi ke pesa beto ndwenga, bukindi, mpe ngolo samu na kukanga ntima. Beto ke ve na ntembe ti Yehova ke sadisa beto mpe ke sakumuna beto.—Yer. 17:7, 8.
BETO ZABA VE BETO MOSI KULUTILA YEHOVA
16. Mutindu Nkunga 139:1-6 ke zonzaka yawu, yinki Yehova zaba samu na beto, mpe yinki ya ke salaka beto?
16 Nkunga 139:1-6 ke zonzaka: “[Yehova], nge me fyongonina munu mbote-mbote, nge zaba munu mbote. Nzambi, nge zaba ntangu mu ke vwandaka mpe ntangu mu ke telamaka, ata ti nge vwanda ntama, nge me zaba mabanza ya munu. Nge ke zabaka ntangu mu ke tambulaka mpe ntangu mu ke lalaka, nge zaba banzila ya munu nyonso. Tekila ti mu zonza dyambu, nge [Yehova], nge ke zabaka nyonso yina mu ke zonza. Nge ke vwandaka na manima ya munu, nge ke vwandaka mpe na mantwala ya munu, nge ke zungaka munu, nge ke simbaka munu na diboko ya nge. Luzabu ya mutindu yina kele ya ngitukulu samu na munu, yawu me lutila mayela ya munu.” Muntu yina yidikaka beto zaba nyonso na yina me tadila beto. Yandi zaba kisika yina faso ya beto ya kukanisa me katuka, bamambu yina beto ke zonzaka, bamambu yina ke na ntima ya beto, bamambu yina beto ke salaka mpe samu na yinki beto ke salaka yawu. Mfumu Davidi zonzaka ti ntangu nyonso Yehova kele ya kubongama samu na kusadisa beto. Yinki ya ke salaka nge na kuzaba ti Mfumu ya Kulutila Nene, Nzambi ya Ngolo-Nyonso yina yidikaka bima nyonso, ke talaka nge? Mfumu Davidi zonzaka: “Luzabu ya mutindu yina kele ya ngitukulu samu na munu, yawu me lutila mayela ya munu.”—Nku. 139:6.
17. Samu na yinki ya lenda vanda mpasi na beto na kundima ti Yehova zaba beto?
17 Bamambu yina salamaka na dikanda ya beto, kisika yina beto kulaka, to dibuundu yina beto vanda sambilaka, lenda sala ti ya vanda mpasi na beto na kutala Yehova mutindu Tata yina ke zolaka beto. To beto lenda tala ti samu beto salaka bamambu mingi ya yimbi na ntama, Yehova lenda sosa ata fioti ve kuzaba beto, mpe ti yandi ke ntama na beto. Bantangu ya nkaka, Davidi mpe kanisaka mutindu yayi. (Nku. 38:18, 21) Dyaka, muntu yina ke salaka bangolo samu na kusoba ndyatulu mpe kusepelisa Yehova, lenda kanisa, ‘kana Nzambi zaba munu, samu na yinki yandi ke ndimaka ve munu kaka faso mu kele? Samu na yinki yandi ke na sosaka mu soba?’
18. Kana beto ndima ti Yehova zaba beto kulutila beto mosi, yinki ya ke sala beto? (Tala mpe bizizi.)
18 Beto lenda longoka kundima ti Yehova zaba beto kulutila beto mosi, mpe ti yandi ke talaka mambu ya beto ya mbote yina beto mosi ke talaka ve. Ata ti yandi zaba bifu ya beto, mpe mambu yina ke nataka beto na kusala bamambu, yandi ke zolaka beto. (Rom. 7:15) Ntangu beto ke zabaka ti Yehova ke talaka ntangu nyonso muntu yina beto lenda kuma, ya ke pesaka beto ngolo ya kukangama na yandi, mpe kusadila yandi na kilengi.
Samu beto lenda kukanga ntima na bankwamusu ya luzingu, Yehova ke sadisaka beto na kuvanda na kiminu ya ngolo na bansilulu ya yinza ya malu-malu, kisika yina luzingu ke vanda kitoko (Tala baparagrafe 18-19)c
19. Yinki beto zaba na yina me tadila Yehova?
19 Beto zaba ti Yehova kele luzolo. Beto ke ve na ntembe na mambu yayi. (1 Yoa. 4:8) Beto zaba ti yandi ke pesaka beto misiku samu yandi ke zolaka beto, mpe yandi zola ti beto vanda na luzingu ya mbote. Beto zaba ti yandi zola ti beto zinga samu na ntangu nyonso. Ni na yawu, yandi pesaka luzingu ya Mwana ya yandi na munkayulu. Dikabu yayi ke ndimisaka beto ti beto lenda sepelisa yandi ata ti beto ke bantu ya masumu. (Rom. 7:24, 25) Mpe beto zaba ti “Nzambi me lutila bantima ya beto nene.” (1 Yoa. 3:19, 20) Yehova zaba mambu nyonso na yina me tadila beto, mpe yandi ke na kundima ti beto ke lenda kusala luzolo ya yandi.
20. Yinki ke sadisa beto na kuvanda ve na manyongi?
20 Ya ke ve na kima yina beto me lunga kuzaba yina Yehova ke bumbilaka beto. Kana beto ndima mambu yayi, beto ke nyonga ve bamambu yina beto zaba ve, mpe beto ke tula makanisi ya beto na bamambu yina me lutila mfunu. Kusala yawu ke lakisa ti beto ke ya kukuluka, mpe beto ke tulaka ntima ya beto nyonso na Yehova, muntu yina “kele ya kulunga na kati ya luzabu ya yandi.” (Yobi 36:4) Ata ti bubu yayi, beto me zaba ve bamambu mingi, beto zaba ti Yehova ke bika ve kulonga beto, mpe samu na ntangu nyonso, beto ke vanda na bweso na kulongoka bamambu na yina me tadila Nzambi ya beto ya nene.—Ekl. 3:11.
NZIMBU 104 Mpeve ya santu kele dikabu ya Nzambi
b YINA KIZIZI KE NA LAKISAKA: Tata mosi na mwana ya yandi ke na tulaka bima ya mfunu na kati ya saki samu dikanda ya bawu vanda ya kubongama kana mambu ya mpasi kubwa.
c YINA KIZIZI KE NA LAKISAKA: Mpangi mosi ya bakala yina ke na kutanaka na bankwamusu ke na kanisaka na luzingu ya kilengi yina yandi ke kuzwa na yinza ya malu-malu.