Mulongisi ya Nene me longa beto luzingu ya beto nyonso

KIFWANI YA BIBUTI YA MUNU

Na nsuka ya bamvula 1950, bibuti ya munu katukaka na Italie samu na kwenda vanda na Kindersley, na bwala ya Saskatchewan, na Canada. Mwa ntangu na manima, ba longokaka matsyeleka, mpe ya kumaka mambu ya kulutila mfunu na luzingu ya beto. Mu na zabaka dyaka ti ntangu mu vandaka mwana ya fioti, mu vanda lutisaka kilumbu ya muvimba na dikanda ya munu na kisalu ya kusamuna. Na yawu, bambala ya nkaka, mu ke sekisaka bantu ntangu mu ke zonzaka ti mu vandaka “mupasuli-nzila ya ntangu fioti” ntangu mu vandaka na bamvula 8.

Bibuti ya munu vandaka ve na mbongo. Kasi, ba lakisaka beto kifwani ya mbote na yina me tadila kubika bima samu na kutula Yehova na kisika ya ntete. Na kifwani na 1963, ba tekisaka bima mingi samu na kuzwa mbongo na kukwenda na lukutakanu ya nene yina vukisaka bantu ya babwala mingi na Pasadena, na Californie, na États-Unis. Na 1972, beto kwendaka vanda na Trail, na Colombie-Britannique, na Canada samu na kusamuna bantu yina vanda zonzaka ndinga ya italien. Mbanza ya Trail vandaka na bakilometre 1000 na kisika yina beto vandaka ntete. Tata ya munu vanda salaka bunkete na bayinzo ya nene, mpe kuyidika bima ya nkaka kuna. Ba vanda pesaka yandi bisalu ya nkaka yina zola pesa yandi mbongo mingi, kasi yandi vanda mangaka samu bamambu ya kimpeve vanda na kisika ya ntete.

Mu ke vutulaka matondo mingi na bibuti ya munu na kifwani ya mbote yina ba pesaka munu na bampangi ya munu. Kifwani ya bawu, vandaka mambu ya ntete yina sadisaka munu na kisalu ya Yehova. Ba longaka munu mambu yina mu lenda zimbana ata fioti ve: Kana mu sosa ntete Kimfumu, Yehova ke kipe munu.—Mat. 6:33.

KUBANDA YA KISALU YA NTANGU NYONSO

Na 1980, mu kwelaka mpangi mosi ya kento ya kitoko na nkumbu Debbie. Kima ya ntete na luzingu ya yandi vandaka kusadila Yehova. Beto vandaka na nsatu ya kubanda kisalu ya ntangu nyonso. Na yawu, Debbie kumaka mupasuli-nzila bangonda tatu na manima ya makwela ya beto. Na manima ya mvula mosi na makwela, beto kwendaka na kimvuka yina ba vandaka na nsatu ya lubakusu, mpe munu mpe kumaka mupasuli-nzila.

Mwa ntangu na manima, beto kumaka ya kulemba, mpe beto bakaka mukanu na kukatuka kuna. Kasi, beto sololaka ntete na mukengi ya circonscription. Yandi zonzaka na beto pwelele: “Ni beno mambu. Beno ke tulaka kaka makanisi ya beno na bamambu ya mpasi. Kana beno sosa bamambu ya kitoko yina kele awa, beno ke tala yawu.” Beto vandaka na nsatu ya malongi yayi. (Nku. 141:5) Na mbala mosi, beto sadilaka yawu. Mpe ntangu fioti na manima, beto kwizaka tala ti ya tsyeleka ya vandaka na bamambu mingi ya mbote kisika yina. Bantu mingi na kati ya kimvuka vanda sosa kusala mingi samu na Yehova. Na kati ya bawu, vandaka na bantwenya mpe bampangi ya kento yina babakala ya bawu vandaka ve bambangi ya Yehova. Mambu yayi longaka beto. Beto longokaka kutula makanisi ya beto na bamambu ya mbote, mpe kuvingila Yehova yidika bamambu ya beto. (Mika 7:7) Kilengi ya beto vutukaka, mpe bamambu bongaka.

Na lekole ya beto ya ntete ya mipasuli-nzila, beto vandaka na milongisi yina sadilaka Yehova na babwala ya bunzenza. Ba lakisaka beto bafoto mpe zonzilaka beto bamambu ya mpasi mpe balusakumunu yina ba kuzwaka kuna. Ya pesaka beto nsatu ya kukuma bamisionere. Beto bakaka mukanu na kusala nyonso samu na kukuma yawu.

Samu na kubongama na kulungisa dikanisi yina, na 1984 beto kwendaka na Québec, kisika yina ba ke zonzaka lumputu. Ya vandaka na bakilometre kuluta 4 000 na Colombie-Britannique. Kuna, beto zola mesana na ndinga mpe bansalulu ya malu-malu. Dyaka, bambala mingi beto vandaka ve na mbongo. Ya vandaka na ntangu yina beto vanda kudya kaka bambala yina beto lokotaka na bilanga ya bakala mosi. Debbie kumaka ngolo na kulamba madya ya kitoko ya mutindu na mutindu kaka na bambala. Ata bampasi nyonso yayi, beto kangaka ntima na kilengi. Ya kulutila mfunu, beto talaka mutindu Yehova vanda kipeke beto.—Nku. 64:10.

Kilumbu mosi, ba bokilaka beto na telefone. Ya vandaka samu na mambu yina beto vanda vingila ve: kukwenda sala na Betele ya Canada. Kasi, mwa ntangu tekila ba bokila beto, beto fulusaka mukanda samu na kwenda sala lekole ya Gileadi. Na yawu, ntangu ba bokilaka beto na Betele, beto vandaka na kilengi, kasi mpe na mwa maketi-keti. Ata faso yina, beto kwendaka. Ntangu beto kumaka, beto yufulaka mpangi Kenneth Little yina vandaka mosi ya bampangi ya comité ya filiale, “Yinki beto ke sala kana ba bokila beto na Gileadi?” Yandi vutulaka, “Beto ke zonzila yawu ntangu ba ke bokila beno.”

Lumingu mosi na mantwala, ba bokilaka beto na kwenda sala lekole ya Gileadi. Na yawu, beto zola soola. Mpangi Little zonzaka na beto: “Yina ni yina beno ke soola, ya ke vanda na bilumbu yina beno ke nyonga ya nkaka. Ya ke ve na nzila mosi yina me lutila ya nkaka; Yehova lenda sakumuna nyonso zole.” Beto ndimaka kukwenda na Gileadi, mpe na kati ya bamvula, beto kwizaka tala butsyeleka ya mambu yina mpangi Little zonzaka. Beto ke zonzilaka mpe yawu na bampangi yina ke na nsatu ya kusoola wapi kisalu ba ke sala na dibuundu ya Yehova.

NTANGU BETO VANDAKA BAMISIONERE

Beto vandaka na kilengi ya kuvanda na kati ya balongoki 24 yina salaka classe ya 83 ya Gileadi. Ya bandaka na avril 1987 na Brooklyn, New York. Mpangi Ulysses Glass na mpangi Jack Redford vandaka milongisi ya beto ya ntete. Bangonda tanu yina lutaka mutindu mupepe mpe na kilumbu ya 6 septembre 1987, beto kuzwaka ba diplôme. Ba filisaka beto na Haïti, kintwadi na John na Marie Goode.

Na 1962 ba bingisaka bamisionere yina vandaka na Haïti. Banda ntangu yina, ba vanda filisa dyaka ve bamisionere kuna. Balumingu tatu na manima ya kuzwa ba diplôme, beto bandaka kusala mutindu bamisionere na Haïti, na kimvuka mosi ya fioti yina vandaka na basamuni 35. Kimvuka yayi, vandaka na kati ya bamongo. Beto vandaka bantwenya, beto zabaka ve bamambu mingi, mpe beto vandaka kaka beto mosi na yinzo ya bamisionere. Haïti vandaka bwala ya nsatu mpe bantu mingi zabaka ve kutanga. Na kubanda ya kisalu ya beto ya kimisionere, beto talaka bamambu mutindu muvusu na bwala, mambu ya kubaka kimfumu na ngolo, milonga ya ba pneus yina ba vanda yoka, mpe mipepe ya ngolo yina ke mwangisaka bwala.

Beto longokaka mingi na bampangi ya beto ya Haïti. Ba vandaka na ngolo mpe kilengi. Mingi na kati ya bawu vandaka na luzingu ya mpasi, kasi ba vanda zolaka Yehova mpe kisalu ya kusamuna. Mpangi mosi ya kento ya kununa zabaka ve kutanga; kasi yandi bumbaka baverse pene-pene na 150 na yintu. Bamambu ya mpasi yina beto vanda tala bilumbu nyonso kindisaka beto na kubika ve kusamuna nsangu ya Kimfumu, samu ti kaka ni Kimfumu lenda manisa bamambu ya bantu. Beto ke na kilengi na kutala ti bantu ya nkaka yina beto longokaka Biblia na bawu me kuma mipasuli-nzila ya ntangu nyonso, mipasuli-nzila ya nene mpe bakuluntu ya kimvuka.

Ntangu beto vandaka na Haïti, mu kutanaka na ntwenya mosi na nkumbu ya Trevor. Yandi vandaka misionere na dibuundu ya Mormon. Mu sololaka na yandi bambala mingi na mambu ya Biblia. Bamvula na mantwala mu pamukaka na kuzwa mukanda mosi yina katukaka na yandi. Yandi sonikaka: “Mu ke kuzwa mbotokolo na lukutakanu ya nene yina ke kwiza. Mu ke na nsatu ya kuvutuka na Haïti mpe kusala mutindu mupasuli-nzila ya nene kaka na kisika yina mu vandaka misionere ya dibuundu ya Mormon.” Ni yawu, yandi salaka kintwadi na kento ya yandi na kati ya bamvula mingi.

NA EUROPE MPE NA MANIMA NA AFRIQUE

Kisalu ya Kimfumu vanda funguka na bisika ya nkaka na Europe, mpe ba filisaka beto kuna. Na 1992, beto kumaka na Ljubljana, na Slovénie, pene-pene na kisika yina bibuti ya munu kulaka tekila ba kwenda na Italie. Ya vandaka ntete na mvita na bisika yina vandaka na kati ya bwala yina ba vanda bokilaka Yougoslavie. Filiale yina vandaka na Vienne, na bwala ya Autriche, mpe babiro ya dibuundu ya beto yina vandaka na Zagreb, na Croatie, mpe na Belgrade, na Serbie, vanda twadisa kisalu ya kusamuna na bisika yina. Kasi, dibuundu ya Yehova vandaka na nsatu ti konso bwala vanda na Betele ya yawu.

Na yawu, beto vandaka na nsatu ya kulongoka ndinga mpe bansalulu ya malu-malu. Bantu ya kuna vanda zonzaka, “Jezik je težek.” Ya zola zonza, “Ndinga ke mpasi.” Mpe ya tsyeleka, ya vandaka mpasi. Beto sepelaka mingi na kukwikama ya bampangi ya beto. Ba ndimaka na ntima mosi bansobolo ya dibuundu ya Yehova, mpe beto vanda tula dikebi na mutindu Yehova vanda sakumuna bawu. Awa mpe, beto talaka ti Yehova ke yidikaka ntangu nyonso bamambu na ntangu ya kulunga mpe na luzolo nyonso. Bileso mingi yina beto longokaka tekila beto kuma na Slovénie sadisaka beto na kukanga ntima. Mpe kuna, beto longokaka dyaka bileso ya nkaka.

Kasi, bansobolo ya nkaka zola kwiza na mantwala. Na mvula 2000, ba filisaka beto na Côte d’Ivoire, na Afrique ya westi. Kasi na novembre 2002, beto kimaka na Sierra Leone, samu ti mvita bandaka na Côte d’Ivoire. Beto kumaka na Sierra Leone ntangu mvita yina salaka bamvula 11 kuna, manisaka. Ya vandaka mpasi na beto na kukatuka na Côte d’Ivoire na mbalakata. Kasi bileso yina beto longokaka sadisaka beto na kubumba kaka kilengi ya beto.

Beto tulaka makanisi ya beto nyonso na bantu mingi yina vandaka na nsatu ya kulongoka matsyeleka, mpe na bampangi ya beto yina talaka mpasi na kati ya mvita. Ba vandaka ve na lubaku, kasi ba vanda zolaka kukabula. Mpangi mosi ya kento pesaka Debbie bilele. Ntangu Debbie sosaka kumanga, mpangi yayi bikaka ve. Yandi zonzaka na yandi: “Ntangu beto vandaka na kati ya mvita, bampangi ya babwala ya nkaka sadisaka beto. Awa ya me kuma ntangu ya beto ya kusadisa.” Beto bakaka mukanu ya kulanda kifwani ya bawu.

Na manima, beto vutukaka na Côte d’Ivoire, kasi muvusu salamaka dyaka kuna. Na yawu, na novembre 2004, beto bakaka hélicoptère samu na kukima. Muntu nyonso vandaka na saki ya bakilo 10. Beto lalaka na ntoto na kisika mosi yina vandaka basoda ya France, mpe kilumbu yina landaka beto kwendaka na Suisse. Ntangu beto kumaka na filiale na kati-kati ya mpimpa, bampangi ya comité ya filiale mpe milongisi ya École de formation ministérielle na bakento ya bawu kwizaka yamba beto. Ba pesaka beto madya ya tiya, mpe ba chocolats mingi ya kitoko ya bwala ya Suisse. Ya simbaka mingi bantima ya beto.

Ba filisaka beto samu na mwa ntangu na bwala ya Ghana, mpe na manima beto vutukaka na Côte d’Ivoire ntangu bamambu zunaka kuna. Ntima ya mbote ya bampangi sadisaka beto na bantangu yina beto vanda kima, mpe na bantangu ya nkufi yina beto vanda lutisa na bisika na bisika. Ata ti Debbie na munu beto zabaka ti na kimvuka ya Yehova, bampangi ke na luzolo, kasi beto zola tala ve ti beto me lunga kuzwa yawu. Na manima, beto kwizaka tala ti ata bantangu ya mpasi yina beto lutisaka longaka beto bileso mingi.

NA BABWALA YINA KE NA ESTI YA MUBU YA MEDITERANE

Na 2006, biro yina ke twadisaka kisalu ya beto na yinza nyonso sonikilaka beto ti beto ke kwenda na babwala yina ke na esti ya mubu ya Mediterane. Mbala yayi mpe, beto zola kutana na bamambu ya malu-malu, mwa bampasi, bandinga mpe bansalulu ya malu-malu. Beto vandaka na bileso mingi ya kulongoka na kisika yayi yina ke na bamambu mingi ya politike mpe ya mabuundu. Beto vanda sepelaka na kuwa bandinga ya mutindu na mutindu yina bampangi ya kimvuka vanda zonzaka. Beto vanda talaka mpe bumosi yina bampangi vandaka na yawu samu ba vanda landaka misiku ya dibuundu ya Yehova. Mpe beto vanda sepelaka mingi na bukindi yina bampangi lakisaka na mantwala ya bankwamusu ya bantu ya dikanda, bampangi ya lekole mpe ya kisalu, mpe bantu ya bisika yina ba vanda vandaka.

Na 2012 beto kwendaka na lukutakanu ya spécial yina salamaka na Tel-Aviv, na Izraele. Katuka Pantekote ya mvula 33 N.B., ya vandaka mbala ya ntete yina bisadi mingi ya Yehova vukanaka na bwala yayi. Mu lenda zimbana ve lukutakanu yayi.

Na kati ya bamvula yina, ba filisaka beto na kwenda tala bampangi yina ke na bwala mosi yina luyalu ke bikaka ve beto sala kisalu ya beto na faso ya kulunga. Beto nataka mwa mikanda, beto samunaka, mpe beto salaka balukutakanu ya nene, kasi na bantu mingi ve. Na bisika nyonso, ya vandaka na basoda na minduki, mpe bisika yina ba ke sosaka kuzaba nani muntu kele. Kasi beto vandaka ve na boma, samu beto vanda salaka bamambu na mayela nyonso, mpe beto vanda tambula na bampangi ndambu.

BETO ME VUTUKA NA AFRIQUE

Na 2013, beto kuzwaka kisalu ya malu-malu na filiale ya Congo-Kinshasa, bwala mosi ya nene mpe ya kitoko mingi. Kasi bwala yayi ke mpe na bansatu mingi mpe bamvita. Na kubanda beto zonzaka, “Beto me vanda na Afrique; na yawu beto zaba bamambu yina ke kuna.” Kasi beto vandaka ntete na bamambu mingi ya kulongoka, mingi-mingi na yina me tadila kusala banzyetolo na banzila ya yimbi. Ya vandaka na bamambu mingi ya mbote yina beto lendaka kutula makanisi ya beto, mutindu kilengi ya bampangi mpe kifu ya bawu ya kukanga ntima ata bamambu ya mbongo, luzolo ya bawu na kisalu ya kusamuna, mpe bangolo yina ba vanda salaka samu na kuvanda na balukutakanu ya kimvuka mpe ya nene. Beto talaka na meso ya beto mosi ti kaka na lubakusu ya Yehova, kisalu ya Kimfumu lenda kwenda na mantwala. Na Congo-Kinshasa, beto longokaka bileso mingi ya mfunu, mpe beto kuzwaka bandiku ya malu-malu yina me kuma mutindu dikanda.

Na nsuka ya 2017, ba filisaka beto na Afrique du Sud. Na bafiliale nyonso yina beto salaka, yayi filiale ya kulutila nene. Mpe kisalu yina ba pesaka beto, beto vandaka nabunu ntete beto sala yawu. Awa mpe beto vandaka na bamambu mingi ya kulongoka, mpe bileso yina beto longokaka na ntama sadisaka beto. Beto ke zolaka bampangi mingi yina me bikana ya kukangama na kati ya bamvula mingi, mpe ya ke bweso na kutala bumosi yina ke na dikanda ya Betele, ata ti bantu ya bandinga mpe bampusu mingi ke vandaka kuna. Yehova ke pesaka bisadi ya yandi kizunu samu ba ke salaka bangolo na kulwata kimuntu ya malu-malu, mpe kusadila malongi ya Biblia.

Na kati ya bamvula, Debbie na munu me kuzwa bisalu mingi ya kitoko na kimvuka ya Yehova. Beto me longoka kumesana na bansalulu ya malu-malu, mpe beto me longoka bandinga ya malu-malu. Bantangu ya nkaka, ya vandaka mpasi, kasi ntangu nyonso beto me tala mutindu Yehova me lakisa beto luzolo ya yandi ya kukwikama na nzila ya dibuundu ya yandi, mpe bampangi ya kimvuka. (Nku. 144:2) Beto ke na kundima ti bileso nyonso yina beto me longoka na kisalu ya ntangu nyonso me bongisa kimuntu ya beto.

Mu ke na vutulaka matondo mingi na bibuti ya munu na faso yina ba kulisaka munu, na kento ya munu samu na lubakusu ya yandi, mpe na kifwani ya mbote ya bampangi mingi na yinza. Ntangu beto ke kanisaka na bilumbu ya mantwala, beto ke kaka na nsatu ya kutatamana na kulongoka na sika ya Mulongisi ya beto ya Nene.