Nge lenda nwana na bansatu ya yimbi

1. Na yinki beto nyonso ke nwanaka?

YA ME kuminaka nge na kuvanda na nsatu ya ngolo na kusala mambu yina Yehova ke zolaka ve? Kana ni yawu, kulemba ve. Biblia ke zonzaka: “Ata ntontolo mosi ve me kuminaka beno, yina bantu ya nkaka me kutanaka ve na yawu.” (1 Kor. 10:13) Ya zola zonza ti bansatu ya yimbi yina nge ke na nwanaka na yawu, bantu ya nkaka mpe ke na nwanaka na yawu. Nge ke ve nge mosi, na lubakusu ya Yehova nge ke nunga yawu.

2. Na wapi bansatu ya yimbi bakristo to balongoki ya nkaka ya Biblia ke nwanaka na yawu? (Tala mpe bizizi.)

² Biblia ke zonzaka mpe: “Kasi konso muntu ke mekamaka kana yandi bika nsatu ya yandi mosi nata yandi mpe kubenda yandi.” (Zaki 1:14) Verse ke na lakisaka ti beto nyonso ve ke kutanaka na bantontolo mosi. Na kifwani, ba yina bikaka kutala to kuwa bizizi yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu lenda vanda na nsatu ya ngolo ya kuvutukila kutala yawu. Bantu mingi yina bikaka kunwa dyamba, cigarette mpe kukola malafu, lenda vanda dyaka na nsatu ya ngolo ya kuvutukila bifu yayi. Yayi ke mwa bansatu ya yimbi yina bakristo ya nkaka to balongoki ya nkaka ya Biblia ke nwanaka na yawu. Bantangu ya nkaka, ya ke kuminaka beto nyonso na kuvanda mutindu ntumwa Polo yina zonzaka: “Ntangu mu ke zolaka kusala mambu ya mbote, mambu ya yimbi ke na kati ya munu.”—Rom. 7:21.

3. Yinki ya ke salaka beto ntangu nsatu ya yimbi yina beto ke na nwanaka na yawu ke na vutuka kaka?

³ Kana nge ke na nwanaka na nsatu ya yimbi yina ke na vutuka kaka, nge lenda kanisa ti nge ke ve na ngolo mpe ya lenda nata nge na kukanisa ti nge ke lenda ve na kununga yawu. Ya lenda sala ti nge vanda dyaka ve na kivuvu samu ti nge ke na talaka ti Yehova ke na sepelaka dyaka ve na nge. Kasi nge lenda vanda na kundima ti makanisi yayi ke ve tsyeleka. Samu na yinki beto ke na zonzaka yawu? Disolo yayi, ke pesa beto bamvutu na byuvu zole yayi: 1) Samu na yinki beto ke vandaka ya kulemba mpe ke vandaka dyaka ve na kivuvu? 2) Yinki lenda sadisa nge na kununga bansatu ya yimbi?

MAKANISI YINA “MUNTU YA YIMBI” ZOLA TI BETO VANDA NA YAWU

4. a) Samu na yinki Satana ke na nsatu beto kanisa ti beto ke ve na ngolo? b) Samu na yinki beto lenda vanda na kundima ti beto ke na ngolo ya kununga bansatu ya yimbi?

⁴ Satana zola ti beto vanda ya kulemba ntangu beto ke na kutanaka na bantontolo. Yesu zabaka yawu. Na yawu, yandi longaka na bilandi ya yandi na kusambila: “Kubika ve ti beto kubwa na ntontolo, kasi vuukisa beto na maboko ya muntu ya yimbi.” (Mat. 6:13) Satana zonzaka mpe ti ntangu beto ke kutanaka na bantontolo ya ke mpasi na beto na kutumama na Yehova. (Yobi 2:4, 5) Samu na yinki yandi ke kanisaka mutindu yayi? Samu ti yandi ke muntu ya ntete yina sosaka kulungisa bansatu ya yandi mosi mpe vandaka ve na nsatu ya kubikana ya kukangama na Yehova. Ya ke na kamwisaka ve beto na kutala ti yandi zola beto sala mutindu yandi, beto bika Yehova ntangu beto ke na kutanaka na bantontolo. Yandi sosaka mpe kusala yawu na Yesu Mwana ya Nzambi yina ata ti yandi vandaka ya kulunga. (Mat. 4:8, 9) Kanisa mwa fioti: beto lenda vanda kwandi na ngolo ya kunwana na bansatu ya yimbi? Ee! Samu beto ke na kabulaka dikanisi mosi na ntumwa Polo yina sonikaka: “Na mambu nyonso, mu ke na ngolo yina ke katukaka na Nzambi, muntu yina ke pesaka munu ngolo yina mu ke na yawu nsatu.”—Filp. 4:13.

5. Wa’ faso beto me zaba ti Yehova ke na kundima ti beto ke na ngolo ya kununga bansatu ya yimbi?

⁵ Yehova ke ve faso mosi na Satana, yandi ke na kundima ti beto lenda nunga bansatu ya yimbi. Samu na yinki beto ke na zonzaka yawu? Samu yandi bikulaka ti kimvuka ya nene ya bantu ke vuuka na mpasi ya nene. Yinki mambu yayi zola zonza? Yehova ke vunaka ve, yandi me zonza ve bantu ndambu kasi kimvuka ya nene ya bantu ke kota na yinza ya malu-malu. Ba ke vanda bunkete samu ti “ba me sukula mazwela ya bawu, mpe ba me kumisa yawu mpembe na kati ya menga ya Mwana ya Dimeme.” (Luz. 7:9, 13, 14) Ntembe ve, Yehova ke talaka ve beto mutindu bantu yina ke ve na ngolo ya kunwana na bansatu ya yimbi.

6-7. Samu na yinki Satana ke na nsatu beto kanisa ti beto ke ve na ngolo ya kunwana na mantwala ya ntontolo?

⁶ Satana ke sosaka mpe kunata beto na kukanisa ti samu beto ke na bansatu ya yimbi, Yehova ke pesa ve beto luzingu ya ntangu nyonso. Ya ke dikanisi ya luvunu. Ni yandi ke ve na kivuvu. Yehova bakaka mukanu ya kufwa yandi ya mbala mosi. (Kub. 3:15; Luz. 20:10) Ntembe ve, yandi zola ti beto vanda mutindu yandi. Samu ti yandi ke ve na bweso ya kuzwa bambote yina Yehova ke na bumbilaka beto. Kasi beto, beto ke na kivuvu. Ni na yawu, Biblia ke ndimisaka beto ti Yehova ke na nsatu ya kusadisa beto, samu beto lenda kuzwa luzingu ya ntangu nyonso. Yandi “zola ve ti ata muntu mosi kufwa, kasi yandi zola ti bantu nyonso balula ntima.”—2 Pi. 3:9.

⁷ Kana, beto vanda na dikanisi ti beto ke ve na ngolo to ata kivuvu samu na kunwana na bansatu ya yimbi, ya ke mutindu beto ke na ndimaka dikanisi ya Satana. Kuzaba yawu, lenda sadisa beto na kutelama ngwi na mantwala ya Satana.—1 Pi. 5:8, 9.

NA YINKI NZUTU YA BETO YA MASUMU LENDA NATA BETO NA KUKANISA?

8. Yinki zola zonza disumu? (Nkunga 51:5) (Tala mpe “Yina ya zola zonza.”)

⁸ Kaka ni Satana ve ke sosaka kunata beto na kukanisa ti beto ke ve na ngolo mpe ata kivuvu, ntangu beto ke nwanaka na bansatu ya yimbi. Ya ke mpe na mambu ya nkaka. Ni yinki? Ni disumu yina beto nyonso byadilaka na bibuti ya beto ya ntete.a Nkunga 51:5 ke zonzaka: “Ya tsyelika, mu me ndima yimbi yina mu me sala, disumu ya munu kele ntangu nyonso na mantwala ya munu.”—Yobi 14:4

9-10. a) Yinki disumu salaka na Adami na Eva? (Tala mpe kizizi.) b) Yinki ya ke salaka na beto?

⁹ Beto tala yinki disumu salaka na Adami na Eva. Na manima ya kumanga kutumama na Yehova, ba bumbanaka mpe ba sosaka kubumba banzutu ya bawu. Na yina me tadila mambu yayi, Étude perspicace des Écritures ke zonzaka: “Disumu nataka bawu na kuvanda na manyongo, boma mpe nsoni.” Ya ke mutindu Adami na Eva vandaka ya kukangama na yinzo yina ke kaka na bashambre tatu. Adami na Eva zola vanda dyaka ve na makoki ya kuvanda na kindiku na Yehova. Na mambu nyonso yina ba zola sala, ba zola vanda ntangu nyonso na manyongi, boma mpe nsoni samu ti ba kumaka bantu ya masumu.

¹⁰ Beto ke ve mutindu mosi na Adami na Eva. Samu ti ntalu ya kufuta vandaka ve samu na bawu. Kasi beto, ntalu ya kufuta ke sadisaka beto na kuzwa mulemvo ya masumu mpe kuvanda na kindiku na Nzambi. (1 Kor. 6:11) Ata faso yina beto byadilaka disumu. Ya ke salaka ti beto vanda na nsoni, boma mpe manyongo. Biblia ke zonzaka ti disumu ke na lutumu na zulu ya bantu. Ya ke mpe na lutumu ata “na zulu ya bantu yina salaka ve disumu mutindu disumu yina Adami salaka.” (Rom. 5:14) Ya zola zonza ve ti samu beto butamaka na disumu, beto ke ve na makoki ya kusala bamambu ya mbote to beto ke ve na kivuvu samu na mantwala. Wa’ faso beto lenda losa dikanisi ya yimbi yayi?

11. Beto lenda kanisaka ti beto ke ve na ngolo ya kunwana na bansatu ya yimbi, kasi wapi makoki beto ke na yawu? (Baroma 6:12)

¹¹ Samu ti beto ke bantu ya masumu, bantangu ya nkaka beto lenda tala ti beto ke ve na makoki ya kunwana na bansatu ya yimbi. Ya ke mutindu ndinga mosi ke na “zonzaka” na kati ya yintu ya beto, beto ke lenda ve na kununga na mantwala ya bansatu ya yimbi. Kasi, beto manga kuwa yawu. Samu na yinki? Samu Biblia ke longaka beto na kubika ve ti “disumu tatamana na kuyala mutindu mfumu” ya beto. (Tanga Baroma 6:12.) Ya zola zonza, beto lenda soola kulungisa to ve nsatu ya yimbi yina ke na beto. (Gal. 5:16) Kana beto vandaka ve na makoki ya kununga bansatu ya yimbi, Yehova zola lomba ve na beto na kuyala disumu. (Det. 30:11-14; Rom. 6:6; 1 Tes. 4:3) Ya ke na lakisaka pwelele ti beto ke na ngolo ya kunwana na bansatu ya yimbi.

12. Yinki beto lenda sala kana beto ke na kanisaka ti beto ke dyaka ve na kivuvu mpe samu na yinki?

¹² Mutindu mosi samu ti beto ke bantu ya masumu, beto lenda tala ti beto ke dyaka ve na kivuvu mpe ti Yehova lenda pesa dyaka ve beto luzingu ya ntangu nyonso, samu ti beto ke na bansatu ya yimbi. Ya ke mutindu ndinga mosi ke na “zonzaka” na kati ya yintu ya beto, beto ke lenda ata fioti ve na kununga na mantwala ya bansatu ya yimbi. Kasi, beto manga kuwa yawu. Samu na yinki? Samu ti Biblia ke longaka beto ti Yehova me zaba ti beto ke bantu ya masumu. (Nku. 103:13, 14) Yandi “zaba mambu nyonso” na yina me tadila beto. (1 Yoa. 3:19, 20) Ya vanda bampasi yina disumu yina beto byadilaka ke natinaka mosi na mosi ya beto. Kana beto ke na kunwanaka samu na kubwa ve na bansatu ya yimbi, Yehova ke bakila beto mutindu bantu ya mbote. Samu na yinki beto lenda vanda na kundima na mambu yayi?

13-14. Kuvanda na bansatu ya yimbi zola zonza kwandi ti beto ke vanda dyaka ve ya kundimama na Yehova? Zonzila yawu.

¹³ Na yina me tadila bansatu ya yimbi, Biblia ke lakisaka ti beto lenda twadisa ve yawu. Kasi, na yina me tadila kusala mambu ya yimbi beto lenda twadisa yawu. Na kifwani, bakristo ya nkaka ya kimvuka ya Korinto tekila ba kuma bakristo vandaka na kifu ya kuvukisaka nzutu bakala na bakala to kento na kento. Ni na yawu, ntumwa Polo sonikaka: “Ni mutindu yina ba ya nkaka na kati ya beno vandaka.” Ya zola zonza kwandi ti samu ba kumaka bakristo ba zola vanda dyaka ve na nsatu ya kuvukisa nzutu bakala na bakala to kento na kento? Ve! Samu ti bambala mingi ya ke mpasi na kukatula bansatu ya yimbi. Yehova vanda ndimaka bakristo yina vanda salaka bangolo ya kukutika nzutu mpe ya kubwa ve na mutambu ya kulungisa bansatu ya bawu ya yimbi. Yandi vanda talaka bawu mitindu bantu yina ba me “sukula.” (1 Kor. 6:9-11) Ya ke mpe mutindu mosi samu na nge.

¹⁴ Ata bansatu nyonso ya yimbi yina nge ke na nwanaka na yawu, nge lenda nunga yawu. Ata ti nge lenda katula ve yawu, nge lenda sala bangolo ya kukutika nzutu mpe kutatamana na kusala ve “bamambu yina nzutu [ke] na nsatu ya yawu mpe na [kudyatila ve] na kulandaka makanisi ya [nge].” (Efe. 2:3) Yinki nge lenda sala samu na kununga bansatu ya yimbi?

WA’ FASO BETO LENDA NUNGA?

15. Samu na kununga bansatu ya yimbi, samu na yinki beto me lunga kundima ti ya ke na bisika yina beto ke ve ngolo?

¹⁵ Samu na kunwana na bansatu ya yimbi, nge me lunga kundima ti ya ke na bisika yina nge ke ve ngolo. Nge me fwana kubika ve ti “makanisi ya luvunu” vuna nge. (Zaki 1:22) Na kifwani, muntu yina ke na mambu na malafu lenda banda kukanisa ti mambu ya yandi ke ve yimbi, samu ti ‘bampangi ke kunwaka kulutila yandi.’ Bakala yina ke na kifu ya kutala bizizi yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu lenda zonza: ‘Kana kento ya munu ke lakisaka munu luzolo ya kulutila mu zola tala ve yawu.’ Kana nge banda kukanisa mutindu yayi, nge ke kubwa na ntontolo. Kubumbana ve na manima ya makanisi yayi samu na kusala mambu ya yimbi. Kukima ve bamambu yina nge me sala.—Gal. 6:7.

16. Yinki lenda sadisa nge na kusala nyonso yina nge lenda sala samu na kusala mambu ya mbote?

¹⁶ Nge me bonga ve kaka kundima ti ya ke na bisika yina nge ke ve ngolo. Kasi nge me bonga mpe kusala nyonso samu na kubwa ve. (1 Kor. 9:26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Pi. 1:15, 16) Nge me bonga kuzaba bisika yina nge ke ve ngolo mpe na wapi ntangu. Ya lenda vanda na mwa mambu to na mwa ntangu ya kilumbu yina lenda sala ti nge kubwa na ntontolo. Na kifwani, ntangu nge ke vandaka ya kulemba to na mpimpa, ya ke vanda kwandi mpasi na nge na kununga ntontolo? Na yawu, vanda ya bongama mpe zaba yinki nge ke sala kana nge kuma na mantwala ya ntontolo. Ntangu ya mbote ya kusala yawu kele tekila ntontolo kumina nge.—Bin. 22:3.

17. Yinki beto lenda longoka na kifwani ya Yozefi? (Kubanda 39:7-9) (Tala mpe bizizi.)

¹⁷ Beto tala mutindu Yozefi mangaka kusala kinsuza na kento ya Potifare. Yandi vingilaka ve samu na kuzonza na yandi ve. Kubanda 39:7-9 ke zonzaka: “Na manima ya mwa bilumbu, kento ya mfumu ya Yosefi, bandaka kuzola yandi. Mpe yandi zonzaka na Yosefi: ‘Kwiza vukisa mfulu na munu.’ Yosefi mangaka, mpe zonzaka na kento ya mfumu ya yandi: ‘Mfumu ya munu tulaka munu ntwadisi ya bima ya yandi nyonso. Yandi ke salaka dyaka ata kima mosi ve na yinzo. Na yinzo yayi, muntu yikele ve yina me lutila munu bumfumu, mpe yandi me yimina munu kima mosi ve, kaka nge kento ya yandi. Wapi mutindu mu lenda sala dyambu ya yimbi ya mutindu yayi, mpe kusala disumu na meso ya Nzambi?’” Yinki ya ke na lakisaka? Yandi zabaka ti ya vandaka yimbi na kubaka kento ya ba ngana tekila kento ya Potifare sosa kunata yandi na kusala kinsuza. Kaka mutindu mosi, nge mpe kumisa ngolo nsatu ya nge ya kusala mambu ya mbote tekila ntontolo kuma. Ya ke vanda ve mpasi na nge na kubaka mukanu ntangu ntontolo ke kubwa samu nge zaba yinki ya kusala.

‘NTANGU NYONSO TADILA MBOTE-MBOTE KIMUNTU YA NGE MOSI’

18. Wa’ faso nge lenda nunga bansatu ya yimbi? (2 Bakorinto 13:5)

¹⁸ Samu na kununga bansatu ya yimbi, nge me bonga ‘ntangu nyonso kutadila mbote-mbote’ kimuntu ya nge mosi. Ya zola zonza, kutala ntangu nyonso kana bamambu yina nge ke na salaka ke mbote. (Tanga 2 Bakorinto 13:5.) Baka ntangu ya kuyindula na makanisi ya nge mpe na ndyatulu ya nge samu na kubongisa kisika yina nge me lunga kubongisa. Na kifwani, ata ti nge me lenda kununga na mantwala ya ntontolo, nge lenda yufula: ‘Ya me baka munu bantangu yikwa samu na kuzonza, ve?’ Kana nge me kwiza tala ti ya me baka nge mwa ntangu ya kusala yawu, kunyonga ve. Kanisa na yina nge lenda sala samu na kubongisa yawu. Na yawu, nge lenda yufula: ‘Munu lenda losa na mbangu makanisi ya yimbi yina ke na kwizilaka munu na yintu? Bansaka yina mu ke soolaka ke salaka kwandi ti ya vanda mpasi na munu na kununga bansatu ya yimbi? Mu ke katulaka kwandi meso ya munu na mbangu kana bizizi ya yimbi ke na lutaka? Mu ke bakulaka kwandi samu na yinki misiku ya Yehova ke kaka mbote samu na munu ntangu ya ke lombaka na munu na kukutika nzutu?’—Nku. 101:3.

19. Samu na yinki ya ke vanda mpasi na beto na kunwana na bansatu ya yimbi kana beto baka mikanu ya buzoba?

¹⁹ Biblia me zonza: “Ntima ya muntu ke vunaka mingi. Yawu ke na kimbevo yina ke belukaka ve.” (Yer. 17:9) Yesu me zonza mpe “ni na ntima ke katukaka mabanza ya yimbi.” (Mat. 15:19) Na kifwani, muntu yina bikaka kutala to kuwa bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu, na manima ya mwa ntangu yandi lenda kanisa ti ya ke ve yimbi kana yandi tala bizizi ya bantu yina ke kaka na bilele ya yisi samu ti ba ke ve ya kukatula bilele nyonso. To yandi lenda zonza mpe ti ya ke ve yimbi na kukanisa na bamambu ya yimbi kana nge me sala ve yawu. Ntima ya yandi ke na vunaka yandi na “kubaka mikanu samu na kusepelisa bansatu ya nzutu.” (Rom. 13:14) Yinki nge lenda sala samu na kubwa ve na mutambu yayi? Kima kubaka mikanu ya buzoba na bamambu ya fioti-fioti, ya ke sadisa nge na kubaka ve mikanu ya buzoba na bamambu ya mfunu.b Losa ntama makanisi to “mabanza ya yimbi,” yina lenda nata nge na kutala ti ya ke ve yimbi na kusala mambu ya yimbi.

20. Wapi kivuvu beto ke na yawu samu na mantwala mpe yinki ke sadisa beto na kusala mambu ya mbote bubu yayi?

²⁰ Mutindu beto me tala yawu, na lubakusu ya Yehova beto lenda nunga bantontolo. Dyaka, beto ke na vutulaka yandi matondo samu na ntima ya yandi ya kyadi yina ke na pesaka beto kivuvu ya kuzinga ntangu nyonso na yinza ya malu-malu. Ya ke vanda kilengi mingi ya kusadila Yehova na makanisi ya mbote mpe ntima ya kuvedila. Tekila ya kuma, beto vanda na kundima ti beto ke na ngolo mpe kivuvu ya kunwana na bansatu ya yimbi. Mpe samu ti Yehova ke na sakumunaka bangolo ya beto, beto lenda nunga!