Bamambu ya kitoko mpe bileso na kisalu ya Yehova

Na guerre mondiale ya zole, bibuti ya munu katuká na Estonie mpe ba kwendá na Allemagne. Ni kuna ba butá munu. Ntangu mu butuká, ba vandá sosa kukwenda vanda na Canada. Yinzo ya beto ya ntete vandá pene-pene na Ottawa na Canada. Ya vandá kaka fioti, mpe beto vandá vanda kuna na bansusu. Beto vandá na mpasi mingi na kuzwa kima ya kudya samu beto vandá ve na mbongo mingi. Kasi bameki vandá vanda kaka na yinzo.

Kilumbu mosi, Bambangi ya Yehova tangilá mama ya munu Luzabusu 21:3, 4. Kuwa yawu simbá ntima ya yandi mingi. Ya salá ti yandi banda kudila. Mama ya munu na tata ya munu bandá kulongoka Biblia mpe na manima ya mwa ntangu ba kuzwá mbotokolo.

Bibuti ya munu zabá ve mbote-mbote Anglais, kasi ba vandá na tiya mingi na kisalu ya Yehova. Ata ntangu tata ya beto vandá salá mpimpa nyonso na usine na Sudbury na Ontario, yandi vandá baká munu na leki ya munu ya kento Sylvia samu beto kwenda samuna ba samedi. Mpe balumingu nyonso beto vandá longoká Yinzo ya Kengidi na dikanda. Tata ya munu na mama ya munu vandá pesá munu nsatu ya kuzola Nzambi. Ya pesá munu nsatu ya kupesa luzingu ya munu na Yehova, mpe na 1956, ntangu mu vandá na bamvula 10, mu kuzwá mbotokolo. Kukanisa na luzolo ya bawu samu na Yehova, vandá pesá munu nsatu ya kusadila Yehova luzingu ya munu nyonso.

Ntangu mu manisá lukolo, mu vandá tula dyaka ve ntima na kisalu ya Yehova. Mu vandá kanisa ti kana mu kuma mupasuli nzila, ya ke sala ti mu kuzwa dyaka ve mbongo mingi samu na kulungisa dikanisi yina vandá na munu na bufioti ya kukwenda bisika ya nkaka ya yinza na avion. Mu kuzwá kisalu na radio yina vandá salá miziki mpe mu vandá zolá kisalu yango. Kasi, mu vandá salá mpe na mpimpa, mpe ya vandá salá ti mu vanda ve na balukutakanu mpe mu vanda na bandiku yina ke zolá ve Nzambi. Na kati-kati ya munu, mambu yina mu longoká na Biblia vandá nata munu na kukanisa ti mu zolá bongisa bamambu na luzingu ya munu.

Ntangu mu kwendá na Oshawa na Ontario, mu kutaná na Ray Norman na leki ya yandi ya kento Lesli, mpe mipasuli nzila ya nkaka. Ba salá nyonso samu na kulakisa munu luzolo mpe ba natá munu na kukanisa na yina mu lendá sala samu na kuvanda na kilengi na luzingu ya munu. Ba pesá munu nsatu ya kukuma mpe mupasuli nzila, mpe mu bandá kisalu yayi na septembre 1966. Mu kumá na kilengi mpe luzingu ya munu kumá mbote. Bamambu zolá kumina munu na manima ya bamambu yina mu sobá na luzingu ya munu.

NTANGU YEHOVA KE ZONZÁ NA NGE NA KUSALA MAMBU, SALA NTETE YAWU

Ntangu mu vandá ntete na lukolo, mu fulusá mukanda samu na kukwenda na Betele ya Toronto na Canada. Na manima, ntangu mu kumá mupasuli nzila, ba bokilá munu samu na kusala na Betele bamvula 4. Kasi, mu vandá zolá Lesli, mpe mu vandá na boma ti kana mu ndima kukwenda na Betele, mu ke talana dyaka ve na yandi. Mu sambilá mingi mpe mu baká mukanu ya kundima kukwenda sala na Betele, kasi mu vandá na kyadi ya kubika Lesli.

Mu bandá kusala kisika yina ba ke sukulá bilele, mpe na manima mu kumá secrétaire. Lesli yandi kumá pionnière spéciale na Gatineau na Québec. Ntangu ya nkaka, mu vandá kanisaka: Yinki Lesli ke na salaka? Mu me baka kwandi mukanu ya mbote na kukwiza na Betele mpe kubika yandi? Mosi ya bamambu ya kitoko yina kuminá munu na luzingu, ni kukwiza ya Ray, yaya ya Lesli ya bakala na Betele, mpe beto vandá chambre mosi. Ya salá ti kindiku ya munu na Lesli vutuka. Beto kwelaná kilumbu ya 27 février 1971, kilumbu ya nsuka ya bamvula 4 yina mu lutisá na Betele.

Ba fidisá munu na Lesli na kimvuka ya lumputu na Québec. Na manima ya mwa bamvula, ba lombá na munu kana mu lenda sala mutindu ntwadisi ya circonscription. Mu vandá kaka na bamvula 28 mpe ya vandá sala munu boma, samu mu vandá ntete ntwenya samu na kuvanda ntwadisi. Kasi bamambu yina ke na Yeremia 1:7, 8 kindisá munu. Samu Lesli salá ba accidents ya camion, kulala kumá mpasi na yandi. Beto vandá kanisa ti beto zolá lenda ve kisalu ya circonscription. Na yawu, Lesli zonzaka: “Kana Yehova me zonza na beto na kusala kima, wa’ faso beto ke zaba si ya ke simba kana beto meka ve?” beto ndimá kisalu ya circonscription, mpe na kilengi nyonso beto lutisá bamvula 17 na kati ya yawu.

Kisalu ya circonscription vandá baká munu ntangu mingi, mpe mu vandá dyaka ve na ntangu samu na Lesli. Awa mu longoká dyaka kileso ya nkaka. Ya vandá lundi na suka, beto vandá na bima nyonso samu na kukwenda lutisa mwa ntangu na ngaanda: saki, nappe ya mesa, ba fruits, fromage, bouteille ya vinu, mampa, ba verres. Nyonso vandá kaka samu na kuzonza na munu: “Kwenda lutisa ntangu na kento ya nge na ngaanda.” Kilumbu yango vandá kitoko, na ntangu ya kitoko. Kasi mu zonzá na Lesli ti mu vandá na ba discours ya kubongisa, mpe mu lendá kwenda ve na yandi. Yandi zonzá ve kima, kasi ya salak’ yandi mwa mpasi. Ntangu mu bandá kusala, mu bandá kukanisa na yina mu zonzá na yandi, mpe mu kanisá na Baefeze 5:25, 28. Baverse yayi sadisá munu na kutala ti bamambu ya kento ya munu ke mfunu. Na manima ya kusambila, mu zonzá na Lesli: “Beto kwenda.” Ya salak’ yandi kilengi mingi. Beto kwendá na kisika mosi ya kitoko yina vandá pene-pene na maza. Beto tandá nappe ya beto mpe beto lutisá kilumbu mosi ya kitoko. Ntangu beto vutuká, mu kuzwá ntangu ya kubongisa ba discours ya munu.

Ya vandá circonscription mosi ya kitoko, yina vandá nene kubanda na Colombie-Britannique tii na Terre-Neuve. Mambu mu vandá sosá kusala na bumwana vandá lungana. Mu vandá na nsatu ya kukwenda sala lukolo ya Gileadi, kasi mu vandá ve na nsatu ya kukwenda vanda na bwala ya nkaka. Mu vandá tala ti muntu ni muntu ve lendá kuma missionaire mpe ti mu vandá ve ya kulunga samu na yawu. Mu vandá mpe na boma ba fidisa munu na bwala mosi ya Afrique yina vandá na kimbevo mpe mvita. Mu vandá zolá kuvanda na Canada.

BWESO YA KUSALA NA ESTONIE MPE NA BA BWALA YA NKAKA YA BALTES

Na 1992, ba pesá dyaka Bambangi ya Yehova nzila ya kusala bisalu ya bawu, na babwala yina vandá na kati ya Union soviétique. Mpe bampangi yufulá beto kana beto lendá kwenda na Estonie mutindu ba misionnaires. Ya pamusá beto mingi kasi beto sambilá samu na yawu. Dyaka, beto kanisaka: ‘kana Yehova me zonza na beto na kusala kima, wa’ faso beto ke zaba si ya ke simba kana beto meka ve?’ Beto ndimá mpe mu kanisaka: ʻYa ke mbote samu ya ke ve na Afrique.’

Na mbangu nyonso, beto bandá kulongoka ndinga ya Estonie. Na manima ya mwa bangonda, ba lombá na beto na kusala kisalu ya circonscription. Beto vandá kwendá talá bimvuka 46 mpe bankonga (groupes) yina ke na babwala tatu ya Baltes mpe na Kaliningrad na Russie. Beto zolá longoka kuzonza Letton, Lituanien, na Russe. Ya vandá mpasi kasi ya vandá sala kilengi na bampangi na kutala bangolo yina beto vandá sala mpe ba vandá sadisa beto. Na 1999, Estonie kumá na Betele mpe ba lombá na munu na kusala kuna na comité ya filiale kintwadi na bampangi Toomas Edur, Lembit Reile, mpe Tommi Kauko.

Beto kwizá zaba Bambangi mingi ya Yehova yina ba natá na ngolo na Sibérie. Ata ti ba nyokolá bawu na boloko mpe ba vandá dyaka ve na makanda ya bawu kasi ba kumá ve ya kudasuka. Ba bumbá kaka kilengi ya bawu mpe tiya na kisalu ya kusamuna. Kifwani ya bawu longá beto ti, beto lenda kanga ntima mpe kuvanda na kilengi ata na kati ya mpasi.

Samu beto salá kisalu ya nene na kati ya bamvula mingi mpe beto vandá ve na ntangu ya kupema, Lesli kumá dyaka ve na ngolo. Beto zabá ntete ve ti ya vandá samu na kimbevo ya yandi yina ba ke bokilá fibromyalgie. Beto kwizá tala ti ya ke mbote beto vutuka na Canada. Ntangu ba bokilá beto na États-Unis samu na formation mosi, beto zabá ve yinki vandá vingila beto kuna. Na manima ya kusambila mingi beto ndimá kukwenda mpe Yehova sakumuná beto. Beto kuzwá formation mpe Lesli kuzwá traitement ya kulunga samu na kimbevo ya yandi kuna. Na yawu beto kumá dyaka na ngolo ya kuvutukila kisalu ya beto.

MAMBU YA NKAKA KUMINÁ BETO, KUKATUKA NA EUROPE

Kilumbu mosi na 2008 na nkokila, ntangu beto vutuká na Estonie, ba bokilá munu na biro yina ke twadisá kisalu ya beto samu na kulomba na munu kana beto ke ndima kukwenda na Congo. Ya pamusá munu mingi na kuzaba ti ba vandá vingila mu pesa bawu mvutu mbasi. Mu talá ti ya zolá vanda ve mbote mu zonzila yawu na Lesli samu mpongi ya yandi bika kukima. Munu mosi vandá ve na mpongi mpe munu sambilá Yehova samu yandi sadisa munu na kuvanda ve na maketi-keti na yina me tadila kuvanda na Afrique.

Kilumbu yina landá, mu zonzak’ yawu na Lesli mpe beto zonzaka: “Yehova me fidisa beto na Afrique, wa’ faso beto ke zaba ti beto ke lenda ve kana beto me meka ve?” Na manima ya bamvula 16 na Estonie, beto kwendá na Congo-Kinshasa. Jardin ya Betele vandá kitoko mpe ya vandá kisika ya kizunu. Mosi ya bamambu ya ntete yina Lesli salá ntangu ba pesá beto kisika ya kulala, ni kutula cadre yina katuká na beto na Canada kisika ba sonikaka: “Vanda na kilengi kisika yina nge kele.” Na manima ya lukutakanu na bampangi, kulongoka Biblia na bantu, kutala kilengi ya kuvanda missionnaire, nsatu ya beto ya kusala mingi samu na Yehova vandá kula kaka. Na manima ya mwa ntangu, beto kuzwá bweso ya kukwenda tala babetele 13 ya nkaka ya Afrique. Beto longoká mingi na yina me tadila bantu ya mutindu na mutindu mpe beto longoká kulakisa bawu luzolo. Mu vandá dyaka ve na boma ya kuvanda na Afrique mpe beto ke na vutulá matondo na Yehova samu yandi fidisá beto kuna.

Na Congo bampangi vandá lakisá beto ntima ya mbote mpe ba vandá pesá beto madya ya mutindu na mutindu. Ntangu ya nkaka madya vandá banon-non, beto vandá tala ti beto ke lenda ve kudya yawu. Kasi kutala kilengi yina bampangi vandá na yawu na kudya yawu, salá ti beto mpe sosa kumeka mpe beto bandá kuzola madya yango.

Beto kwendá na Esti ya bwala kisika yina basoda talisá bakento na bana mpasi ya kulutila mpe beto kwendá kuna samu na kukindisa bampangi ya beto mpe kupesa bawu yina ba vandá na yawu nsatu. Bampangi mingi vandá ve na bima mingi kasi kivuvu ya bawu na yina me tadila kuvumbuka ya bantu ya kufwa, luzolo ya bawu samu na Yehova na kimvuka ya yandi vandá ngolo. Ni yawu simbá bantima ya beto. Kifwani ya bawu natá beto na kukanisa dyaka na yina natá beto na kusadila Yehova mpe ya kumisá dyaka kiminu ya beto samu na yandi ngolo. Bampangi mingi vandá dyaka ve na yinzo mpe madya ya mingi. Kutala yawu lakisá munu ti kima ya kulutila mfunu ni kindiku ya beto na Yehova ata ti beto ke na ata kima. Ata ba vandá na mpasi mingi, kasi ba vandá nyongá ve mingi. Kifwani ya bawu sadisá beto na kukanga ntima na mantwala ya mpasi ata ti beto vandá na bamambu mpe ti mavimpi ya beto vandá ve mbote.

BA FIDISÁ BETO NA ASIE

Mambu ya nkaka kuminá beto. Ba lombá na beto na kukwenda na Betele ya Hong Kong. Beto kanisá ata fioti ve ti beto zolá kwenda vanda na Asie. Kasi na manima ya kutala luzolo nyonso yina Yehova vandá lakisa beto bisika nyonso yina ba vandá fidisa beto, beto ndimá kukwenda. Na mansangasa na meso, beto biká bandiku ya beto, mpe bima mingi na Afrique. Beto zabá ve yinki vandá vingila beto.

Hong Kong, vandá mbanza yina bantu ya mutindu nyonso vandá kwizá, beto zolá mesana kuvanda kuna. Ya vandá mpasi samu na beto na kulongoka kuzonza ki-chinois. Bampangi yambá beto na luzolo nyonso mpe ba vandá pesá beto madya ya kuna. Kisalu vandá kuma mingi na mbangu, kasi kisika ya kusala vandá fioti. Na yawu na ndwenga nyonso, Kimvuka ya Bantwadisi baká mukanu ya kutekisa balupangu na bayinzo ya nkaka ya betele mpe ba natá bisalu yina vandá salamá kuna bisika ya nkaka. Ntangu fioti kaka na manima, na 2015, beto bandá kusala na sude ya Corée mpe beto ke ntete kuna tii bubu yayi. Awa mpe beto vandá na mpasi ya kulongoka ndinga. Ata ti beto vandá zonzá ve yawu mbote-mbote, kasi bampangi vandá kindisá beto na kuzonzá na beto ti malembe-malembe beto ke mesana na kuzonza ndinga ya Corée.

BILESO YINA BETO LONGOKÁ NA KISALU YA BETO

Kuzwa bandiku ya malu-malu ke ve kima ya pete. Kasi beto lenda longoka kuzaba bawu kana beto bokila bawu na yinzo ya beto samu na kulutisa ntangu na bawu. Beto kwizá tala ti beto nyonso ke kaka faso mosi ata ti beto katuká ve na babwala mosi mpe Yehova ke sadisá beto na kufungula bantima ya beto na bampangi mpe na kulakisa bawu luzolo na ntima mosi.​—2 Ko. 6:11.

Beto talá ti ya ke mbote na kutalá bantu faso Yehova. Yandi ke zolá beto mpe ke lakisá beto nzila ya kulanda na luzingu ya beto. Bantangu ya nkaka beto ke kumá mwa ya kulemba, kasi ntangu beto ke tangá mikanda yina bampangi sonikilá beto, ya ke kindisá mpe ke pesá beto ngolo ya kubika ve. Beto kwizá tala faso Yehova ke pesá bamvutu na balusambu ya beto mpe faso yandi ke sadisá beto. Ya tsyeleka yandi ke zolá beto mpe ke biká ve kupesa beto ngolo yina beto ke na yawu nsatu.

Na kati ya bamvula, Lesli na munu kwizá longoka ti ya ke mfunu mingi na kubaká ntangu samu na bampangi, kasi ve kutalana mutindu beto ke kaka ve na ntangu. Beto kwizá longoka ti ya ke mbote na kuseká ntangu beto ke salá bafoti, mingi-mingi ntangu beto ke longoká ndinga ya malu-malu. Bampimpa nyonso beto ke sosá kutala mambu ya mbote yina Yehova me sala samu na beto mpe kuvutula yandi matondo.

Mu vandá talá ti mu lenda vanda ve missionnaire to ti mu lenda kwenda vanda ve na bwala ya nkaka. Kasi mu kwizá tala ti na ngolo ya Yehova, beto lenda lungisa mambu nyonso. Mu ke kanisá na mambu yina mbikudi Yeremia zonzaka: ʻNge vunaka munu, O Yehova.ʼ (Yer. 20:7) Ya tsyeleka, Yehova bumbilá beto bamambu mingi ya kitoko yina beto vandá kanisa ve, yandi sakumuná beto, mpe lungisá nsatu yina vandá na munu ya kukwenda bisika ya nkaka na avion. Beto kwendá na bisika mingi yina mu vandá kanisa ve ntete ntangu mu vandá mwana ya fioti mpe beto kwendá tala babetele ya ba continents 5. Na bisalu nyonso yina mu me sala na kimvuka ya Yehova, mu ke na vutulá matondo mingi na Lesli samu yandi me sadisa munu.

Beto ke sosá kubambuka moyo bamambu yina beto ke salá samu beto ke zolá Yehova. Bamambu ya kitoko yina beto ke na talá bubu yayi ke na lakisá beto faso luzingu ya ntangu nyonso ke vanda kitoko ntangu Yehova ʻke fungula diboko ya [yandi] mpe ke lungisa nsatu ya konso kima yina kele na luzingu.ʼ​—Nku. 145:16.