Byuvu ya ba yina ke tangá mikanda ya beto
Ntangu Yesu butuká, samu na yinki Yozefi na Maria vutuká ve na Nazareti kasi vandá kaka na Betelemi?
▪ Biblia ke zonzilá ve yawu. Kasi, ya ke zonzilá mwa bamambu yina ntangu ya nkaka natá bawu na kubaka mukanu yina.
Mbazi mosi zonzá na Maria ti yandi zolá kuzwa kivumu mpe zolá buta. Ntangu mbazi zonzilak’ yandi yawu, Maria na Yozefi vandá vanda na Nazareti, kisika yina Yozefi butamá na Galilea. (Luke 1:26-31; 2:4) Na manima, ntangu ba katuká na Ezipte, ba vutuká na Nazareti. Ni kuna Yesu kulá mpe yandi kumá muntu ya Nazareti. (Mat. 2:19-23) Na yawu, bawu nyonso tatuYesu, Yozefi na Maria vandá bantu ya Nazareti.
Maria vandá na muntu ya dikanda ya yandi mosi, Elizabeti, yina vandá vandá na Zude. Elizabeti vandá kento ya nganga-nzambi Zakari mpe kumá mama ya Yoane yina vandá pesá bantu mbotokolo. (Luke 1:5, 9, 13, 36) Maria kwendá tala Elizabeti mpe vandá na yandi bangonda tatu kuna na Zude. Na manima, Maria vutuká na Nazareti. (Luke 1:39, 40, 56) Maria vandá ya kumesana na bwala ya Zude.
Na ntangu yina, Yozefi landá musiku ya kukwenda “kusonikisa nkumbu na bwala ya yandi.” Na yawu, yandi katuká na Nazareti samu na kukwenda na Betelemi ‘kisika butukaka mfumu Davidiʼ mpe kisika mbikudulu zonzá ti Masiya zolá butuka. (Luke 2:3, 4; 1 Sa. 17:15; 20:6; Mika 5:2) Kuna, ntangu Maria butá Yesu, Yozefi vandá ve na dikanisi ya kusala nzyetolo (voyage) ya yinda na mwana ya bébé samu na kuvutuka na Nazareti. Na Betelemi samu na kukuma na Yeruzalemi ya ke bakilometele pene-pene na 9. Ya zolá vanda ve mpasi samu na bawu na kunata mwana ya bawu na tempelo mpe kupesa dikabu yina ke ya kulunga.—Lev. 12:2, 6-8; Luke 2:22-24.
Tekila yawu, mbazi ya Nzambi zonzá na Maria na yina me tadila mwana ya yandi: ‘Nzambi ke byadisa yandi mfumu mutindu vwandaka nkoko ya yandi Davidi.’ Yozefi na Maria talá kwandi ti ya vandá ve ya mpamba Yesu butuka na bwala ya Davidi? (Luke 1:32, 33; 2:11, 17) Ntangu ya nkaka, ba kanisá ti ya vandá mbote na kuvanda kuna mpe kuvingila bamambu ya nkaka yina zolá lakisa ti ya ke luzolo ya Nzambi samu na bawu.
Beto zaba ve bantangu yikwa ba lutisá na Betelemi tekila bantu yina ke tangá bambwetete kwiza. Kasi, ntangu ba kumá, dikanda vandá ya kuvanda na yinzo na “mwana” ya bawu. Yandi vandá dyaka ve bébé. (Mat. 2:11) Ya lenda vanda ti ba soolá kuvanda ya bawu na Betelemi na kisika ya kuvutuka na Nazareti.
Erode pesá musiku ti ba “kufwa na Betelemi mpe na bambanza ya pene-pene, bana nyonso ya babakala yina vwandaka me luta ntete ve bamvula zole.” (Mat. 2:16) Ntangu Nzambi zonzá na Yozefi na yina me tadila musiku yina, yandi na Maria kimá na Ezipte na Yesu, mpe ba zingá kuna tii Erode kufwaka. Na manima, Yozefi natá dikanda ya yandi na Nazareti. Samu na yinki ba vutuká ve na Betelemi? Erode vandá na mwana na nkumbu ya Arkelausi na bwala ya Zude yina vandá na ntima yimbi faso yandi mosi. Na Nazareti, Yozefi zolá kulisa Yesu samu yandi sadila Yehova.—Mat. 2:19-22; 13:55; Luke 2:39, 52.
Ntangu ya nkaka Yozefi kufwá tekila Yesu fungula nzila ya kukwenda vanda na zulu. Na yawu, yandi ke vumbuka na lufwa awa na ntoto. Na ntangu yina, mingi ke vanda na bweso ya kutalana na yandi mpe kuzaba dyaka mingi na yina me tadila bamambu yina natak’ yandi na Maria na kuvanda ntete na Betelemi ntangu Yesu butukaka.