Bampangi ya ntwenya ya kento, beno sala bangolo na kukuma bakento ya kukula na kimpeve

1. Samu na kukula na kimpeve, yinki beto me lunga kusala?

YA KE kamwisá beto na kutala faso mwana ya fioti ke kulá na mbangu tii na kukuma kuluntu. Ya ke lombá ve bawu bangolo samu na kukula. Kasi na yina me tadila kukula na kimpeve, ya ke ve faso mosi.b (1 Ko. 13:11; Ebr. 6:1) Na kulenda kusala yawu, beto me bonga kuvanda na kindiku ya ngolo na Yehova. Beto ke mpe na nsatu ya ngolo ya mpeve ya santu samu ya sadisa beto na kukulisa bifu ya mbote, kulongoka bamambu yina lenda sadisa beto na luzingu mpe kubongama samu na bisalu yina beto ke kuzwa na mantwala.​—Bin. 1:5.

2. Yinki beto ke longoká na Kubanda 1:27, mpe yinki beto ke zonzila na disolo yayi?

² Ni Yehova yidiká kento na bakala. Kubanda 1:27 ke zonzaka: ‘Mpe Nzambi yidikaka muntu na kifwani na yandi, na kifwani ya Nzambi yandi yidikaka muntu, yandi yidikaka bawu bakala mpe kento.’ Kasi yandi salá ve bawu faso mosi. Na kifwani, ba ke ve na nzutu mosi mpe yandi pesá ve bawu bisalu mosi ya kusala na kati ya dikanda. Samu na kulenda kusala bisalu yango, mosi na mosi ya bawu me lunga kuvanda na bifu ya mbote mpe makoki ya kulungisa yawu. (Kub. 2:18) Na disolo yayi, beto ke tala yinki ntwenya ya kento lenda sala samu na kukuma kento ya kukula na kimpeve. Mpe na disolo yina ke landa, beto ke zonzila yina bantwenya ya bakala lenda sala.

KULISA BIFU YA MBOTE

3-4. Wapi kisika bampangi ya ntwenya ya kento lenda kuzwa bifwani ya mbote yina ba lenda landa? (Tala mpe kizizi.)

³ Biblia ke zonzilá bakento mingi yina vandá zolá Yehova, mpe yina vandá sadilak’ yandi. (Tala na jw.org disolo “Les femmes dans la Bible: que pouvons-nous apprendre d’elles?”) Kaka mutindu me zonzila yawu verse ya yintu dyambu ya disolo yayi, bakento me lunga “kuvwanda na nkadulu ya kufwanana, mpe bantu ya kukwikama na mambu nyonso.” Na kimvuka ya bawu, ba lenda longoka mingi na bakento ya kukula na kimpeve yina ke zolá Yehova.

⁴ Bampangi ya ntwenya ya kento, beno me zaba kwandi bakento ya kukula na kimpeve yina beno lenda landa kifwani ya bawu? Beno sosa kutala bifu ya mbote yina ke na bawu. Mpe beno tala wa’ faso beno lenda sadila yawu. Na baparagrafe yina ke landa, beto ke tala bifu tatu yina beno ke na yawu nsatu samu na kukuma bakento ya kukula na kimpeve.

5. Samu na yinki kukuluka ke mfunu mingi samu na kukuma kento ya kukula na kimpeve?

⁵ Kukuluka ke mfunu mingi samu na kuyela na kimpeve. Samu na kuvanda na kindiku ya ngolo na Yehova mpe na bantu ya nkaka, kento me lunga kuvanda ya kukuluka. (Zaki 4:6) Na kifwani, kento yina ke zolá Yehova, ke soolá kutumama na misiku yina ke na 1 Bakorinto 11:3 yina ke zonzilá misiku yina Yehova pesá na kento na kati ya kimvuka mpe na kati ya dikanda.c

6. Yinki kukuluka ya Rebeka ke na longá bampangi ya ntwenya ya kento?

⁶ Beto tala kifwani ya Rebeka. Yandi vandá kento yina vandá na ndwenga na luzingu ya yandi nyonso, mpe zabá na wapi ntangu mpe wa’ faso kubaka mikanu ya mbote. (Kub. 24:58; 27:5-17) Ata faso yina, yandi vandá na buzitu, mpe vandá ya kubongama samu na kulanda misiku. (Kub. 24:17, 18, 65) Kana nge vanda kento ya kukuluka mutindu Rebeka, mpe nge landa bantu yina Yehova me pesa lutumu na kutwadisa nge, nge ke vanda kifwani ya mbote na kati ya dikanda mpe na kimvuka ya nge.

7. Wa’ faso bampangi ya ntwenya ya kento lenda landa kifwani ya Estere?

⁷ Kuzaba bandilu ya beto ke kifu ya nkaka yina Bakristo nyonso me lunga kuvanda na yawu. Biblia ke zonzá ti ‘ndwenga ke na bantu yina zaba bandilu ya bawu.’ (Bin. 11:2) Ata ti yandi kumá kento ya mfumu, Estere zabá bandilu ya yandi, mpe yandi kumá ve na lulendo. Yandi lakisak’ yawu ntangu yandi kuwá mpe sadilá mambu yina Mordekai yina vandá ya kukula mingi zonzilak’ yandi. (Est. 2:10, 20, 22) Nge lenda lakisa ti nge zaba bandilu ya nge ntangu nge ke lombá malongi mpe ke sadilak’ yawu.​—Tite 2:3-5.

8. Mutindu ke zonzilak’ yawu 1 Timote 2:9, 10, wa’ faso kuzaba bandilu lenda sadisa mpangi ya kento na yina me tadila kusoola bilele mpe na yina me tadila bima ya kupakula na nzutu?

⁸ Estere lakisá mpe ti yandi vandá zitisá yina bampangi vandá kanisaka. Ata ti Estere vandá ‘kitoko na nzutu mpe na kizizi,’ yandi salá ve matalana samu na yawu. (Est. 2:7, 15) Wapi mutindu Bakristo ya bakento lenda landa kifwani ya Estere? Mosi ya bamambu yina lenda sadisa bawu ke na 1 Timote 2:9, 10 yina ke zonzaka: “Mu zola mpe ti bakento vwanda na mvwatulu ya kulunga. Bawu fwana kulwata binkuti ya buzitu mpe ya kufwanana. Bawu fwana kukangisa bansuki na mutindu ya kulunga. Bawu fwana kulwata ve misanga ya wolo to ya palata [bima yina ba yidiká na wolo to na arza], to binkuti ya kulutila ntalu. Kasi bawu fwana kulakisa kitoko ya bawu na bisalu ya mbote mutindu ya me lunga na bakento yina ke tubaka ti bawu ke zitisaka Nzambi.” Polo zonzá na bakento na kulwata na buzitu mpe na faso yina ke ya kufwanana. Samu na kulakisa buzitu mpe kulwata na faso yina ke ya kufwanana, mukristo ya kento me lunga kukanisa na yina ya ke sala bampangi to na yina ba ke kanisa tekila yandi lwata bilele. Beto ke sepelá mingi na mutindu Bakristo ya kukula na kimpeve ke lwataka na buzitu nyonso.

9. Yinki kifwani ya Abigaile ke na longá beto?

⁹ Luswasukusu ke kifu ya nkaka yina bakristo nyonso ya kento me lunga kukulisa. Yinki ya zola zonza? Ya ke faso ya mbote ya kutala bamambu. Ni yawu ke sadisa beto na kuzonza kana mambu ke ya tsyeleka to ve, mpe na manima kubaka mukanu ya mbote. Beto tala kifwani ya Abigaile. Bakala ya yandi baká mukanu mosi ya yimbi yina zolá tula yandi na dikanda ya yandi nyonso na mpasi. Abigaile kangá ve maboko, kasi yandi baká mukanu yina vuukisaka luzingu ya bawu. (1 Sa. 25:14-23, 32-35) Luswasukusu ke sadisá beto mpe na kuzaba ntangu ya kuzonza mpe ntangu ya kuvanda swi. Ya ke sadisá mpe beto na kuvanda na kizunu na bantu nyonso.​—1 Tes. 4:11.

LONGOKA BAMAMBU YINA LENDA SADISA NGE NA LUZINGU YA NGE

10-11. Kana nge zaba kutanga mpe kusonika mbote-mbote, wapi bambote ya ke natina nge mpe bantu ya nkaka? (Tala mpe kizizi.)

¹⁰ Bakristo ya kento me bonga kulongoka bamambu yina lenda sadisa bawu na luzingu. Bisalu yina nge ke na longoká ntangu nge ke ntete fioti lenda sadisa nge na luzingu ya nge nyonso. Beto tala mwa bifwani.

¹¹ Longoka kusonika mpe kutanga mbote-mbote. Na bandinga ya nkaka, bantu ke talá ti ya ke ve mfunu mingi samu na kento na kuzaba kutanga mpe kusonika. Kasi, ya ke mfunu na konso mukristod na kusala yawu. (1 Tim. 4:13) Na yawu, kubika ata kima kanga nge nzila na kulongoka kutanga mpe kusonika mbote-mbote. Wapi bambote nge ke kuzwa? Kusala yawu ke sadisa nge na kuzwa kisalu mpe kubumba yawu. Ya ke sadisa nge na kulongoka mambu ya Nzambi mpe kulonga yawu na faso ya mbote na bantu ya nkaka. Ya kulutila mfunu, kutanga mpe kuyindula na Biblia ke sala ti nge lutila kukuma pene-pene na Yehova.​—Yos. 1:8; 1 Tim. 4:15.

12. Wa’ faso Bingana 31:26 lenda sadisa nge na kusolola mbote-mbote na bampangi?

¹² Longoka kusolola na bampangi mbote-mbote. Ya ke mfunu mingi samu na Bakristo na kusala yawu. Ni na yawu Zaki pesá beto malongi yayi: “Konso muntu fwana kuvwanda ya kukubama na kuwa, kasi yandi fwana kuzonza . . . na nswalu ve.” (Zaki 1:19) Beto ke ‘kabulaka’ mpasi ya bampangi ntangu beto ke kuwá bawu mbote-mbote. (1 Pi. 3:8) Kana beto ke na bakulá ve yinki muntu ke na zonzá, to yinki ya ke na salak’ yandi, beto me lunga kuyufula kyuvu ya kulunga samu na yawu mpe tekila beto zonza, beto me lunga kukanisa. (Bin. 15:28, nyp.) Beto lenda yufula: ‘Mambu yayi mu ke zonza ke kwandi ya tsyeleka, mpe ya ke kindisa kwandi mpangi? Mu ke sala kwandi yawu na buzitu mpe ntima ya mbote?’ Longoka na kifwani ya bampangi yina zaba kuwa mpe kusolola na ntima ya mbote. Bingana 31:26 ke zonzaka: ‘Yandi ke fungulaka yinwa ya yandi na ndwenga. Misiku ya ntima ya mbote ke na ludimi ya yandi.’ Sala keba na mutindu yina nge ke zonzaka. Kulongoka kusala mambu yayi ke sala ti nge vanda na kindiku ya ngolo na bampangi.

13. Wa’ faso nge lenda longoka kusala bisalu ya yinzo? (Tala mpe kizizi.)

¹³ Longoka kusala bisalu ya yinzo. Na bisika mingi ni bakento ke salá bisalu ya yinzo. Mama ya nge to kento ya nkaka lenda sadisa nge na kuzaba kusala bisalu ya yinzo. Mpangi mosi ya kento na nkumbu ya Cindy zonzaka: “Mosi ya dikabu yina mama ya munu pesá munu, ke ni kulonga munu kilengi yina beto lenda kuzwa ntangu beto ke salaka kisalu ya ngolo. Mu longoká bima mingi mutindu kulamba, kusukula bima nyonso ya yinzo, kutunga bilele, mpe faso mu lenda sadila mbongo na ndwenga nyonso ntangu mu ke sumbá bima. Ya sadisá munu na kukipe bansatu ya munu mosi mpe kusala dyaka mingi na kisalu ya Yehova. Mama ya munu longá munu kifu ya kuyambá bantu mpe ni yawu salá ti mu kutana na bampangi ya kento na ya bakala yina vandá bifwani ya mbote yina munu lenda landa.” (Bin. 31:15, 21, 22) Kento yina ke longoká kusala bisalu ya yandi nyonso ya yinzo mpe ke yambá bantu ke dikabu samu na dikanda mpe kimvuka.​—Bin. 31:13, 17, 27; Bis 16:15.

14. Yinki kifwani ya Crystal ke na longá beto, mpe na yinki beto me lunga kutula makanisi ya beto?

¹⁴ Longoka kusala nge mosi. Ya ke mfunu samu na Bakristo na kulongoka kusala bisalu bawu mosi. (Flp. 4:11) Mpangi mosi ya kento na nkumbu ya Crystal zonzaka: “Bibuti ya munu sadisá munu na kusoola yinki munu ke longoka ntangu mu ke kuma na lycée, yina lenda sadisa munu na luzingu. Samu na kuzaba faso ya kusala yawu, papa ya munu natá munu na kulongoka comptabilité yina talanaka mbote na mantwala.” Beto me bonga ve kulongoka kaka faso beto lenda kuzwa mbongo, kasi mpe mutindu beto lenda sadila yawu. (Bin. 31:16, 18) Kutula makanisi ya nge nyonso na mambu yina nge me kanisa kulungisa na kimpeve, ke sadisa nge na kukota ve na bamfuka ya kidi-kidi mpe kuvanda na kilengi na yina nge ke na yawu.​—1 Tim. 6:8.

BONGAMA SAMU NA MANTWALA

15-16. Samu na yinki bampangi yina ke ve ya kukwela ke ntalu mingi samu na bampangi? (Marke 10:29, 30)

¹⁵ Kukulisa bifu ya kimpeve mpe kulungisa kisalu ya beto ke sadisa beto na kubongama samu na kulungisa bisalu ya beto na mantwala. Beto tala mwa bifwani ya yina beto lenda sala.

¹⁶ Nge lenda soola kukwela ntete ve. Mutindu Yesu zonzak’ yawu, bakento ya nkaka ke soolá kukwela ntete ve ata ti na kisika yina ba ke vandá bantu ke tadilak’ yawu na faso ya yimbi. (Mat. 19:10-12) Ya ba nkaka ni bamambu yina ke kuminá bawu ke salá ti ba kwela ntete ve. Kasi, beto lenda vanda na kundima ti ata ti ba ke ntete ve ya kukwela, na meso ya Yehova na Yesu ba ke kaka mfunu. Na yinza nyonso bampangi yina ke ve ya kukwela ke bifwani ya mbote na kati ya kimvuka. Samu ti ba ke na luzolo mpe ke kipeke ba ya nkaka, ba me kumá bayaya, baleki mpe bamama ya mingi na kati ya beto.​—Tanga Marke 10:29, 30;e 1 Tim. 5:2.

17. Wa’ faso mpangi ya kento lenda bongama bubu yayi samu na kusala kisalu ya ntangu nyonso?

¹⁷ Nge lenda sala kisalu ya ntangu nyonso. Bakristo ya kento ke salaka mingi na yina me tadila kisalu ya kusamuna na yinza nyonso. (Nku. 68:11) Yinki nge lenda sala bubu yayi samu na kubongama na kisalu ya ntangu nyonso? Nge lenda kanisa kukuma mupasuli-nzila, kusadisa na kisalu ya kutunga to kusala na Betele. Sambila samu na yawu, solola na bampangi yina salak’ yawu mpe tala yinki nge ke na yawu nsatu samu na kukuma mutindu bawu. Tala faso nge lenda bongama na kulungisa yawu. Kana nge lenda kusala yawu, ya ke fungula nge banzila mingi na kisalu ya Yehova.

18. Samu na yinki nge me bonga kusoola bakala na dikebi nyonso? (Tala mpe kizizi.)

¹⁸ Nge lenda soola kukwela. Mambu nyonso yina beto me zonzila awa ke sadisa nge na kukuma kento ya kulunga. Kana nge ke na nsatu ya kukwela, nge me lunga kusoola mbote-mbote bakala yina ke bonga na nge. Ya ke mosi ya mikanu ya mfunu yina nge lenda baka. Kuzimbana ve ti nge ke vanda na yisi ya lutumu ya bakala yina ke kwela nge. (Rom. 7:2; Ef. 5:23, 33) Nge lenda yufula: ‘Yandi ke kanisá mpe ke salá kwandi bamambu mutindu Yesu? Yandi ke tulá kwandi bamambu ya kimpeve na kisika ya ntete na luzingu ya yandi? Yandi ke sadilá kwandi ndwenga samu na kubaka mikanu? Yandi ke ndimá kwandi bafoti ya yandi? Yandi ke zitisá kwandi bakento? Yandi ke kwandi na makoki ya kusadisa munu na kubumba kindiku ya ngolo na Yehova, ya kupesa munu yina mu ke na yawu nsatu na kinsuni? Mpe yandi ke vanda kwandi ndiku ya mbote samu na munu? Yandi ke lungisá kwandi bisalu ya yandi na faso ya mbote? Na kifwani, wapi yina ke kisalu ya yandi na kati ya kimvuka mpe wa’ faso yandi ke lungisak’ yawu?’ (Luke 16:10; 1 Tim. 5:8) Kana nge ke na nsatu ya kuzwa bakala ya mbote, nge me lunga kuvanda kento ya mbote.

19. Samu na yinki kisalu ya kento ya ‘kisadisi’ ke mfunu mingi?

¹⁹ Biblia ke zonzá ti kento ya mbote ke ‘kisadisi yina me fwanana’ samu na bakala ya yandi. (Kub. 2:18) Ya zola zonza kwandi ti kento ke ve mfunu? Ve. Kisalu yina kento ke salaka samu na kusadisa ke mfunu mingi. Bantangu ya nkaka, Biblia ke zonzilaka Yehova mutindu ‘kisadisi.’ (Nku. 54:4; Ebr. 13:6) Kento ke lakisá ti yandi ke kisadisi samu na bakala ya yandi ntangu yandi ke zitisak’ yandi. Na kifwani, ntangu bakala ke baká mikanu na yina me tadila dikanda, yandi ke vandá na yandi mpe ke sadisak’ yandi. Mpe ba ke salá kintwadi samu na kulungisa yawu. Samu ti yandi ke zolaka Yehova, yandi ke sadisá bantu ya nkaka na kutala bifu ya mbote yina ke na bakala ya yandi. (Bin. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11) Nge lenda bongama bubu yayi samu na kukuma kento ya mbote, kuzola Yehova mpe kuvanda muntu yina ke sadisá bampangi, ya vanda na yinzo to na kati ya kimvuka.

20. Wapi mambu ya mbote mama lenda sala na dikanda ya yandi?

²⁰ Nge lenda soola kukuma mama. Na manima ya makwela, nge na bakala ya nge beno lenda buta. (Nku. 127:3) Kasi, ya ke mbote na kukanisa na bangolo yina ya ke lombá na kukuma mama. Kana nge ke na nsatu ya kukuma mama, bamambu yina beto me zonzila na disolo yayi lenda sadisa nge. Luzolo, ntima ya nge ya mbote mpe ntima ya yinda yina ke na nge lenda sala ti yinzo ya nge to dikanda ya nge vanda kisika mosi ya kitoko mpe ya kizunu.​—Bin. 24:3.

21. Yinki ya ke salá beto na ntima na yina me tadila bampangi ya beto ya kento mpe samu yinki? (Tala kizizi ya paje ya ntete.)

²¹ Beto ke zolá beno bampangi ya kento na nyonso yina beno ke salá samu na Yehova mpe samu na dikanda ya yandi. (Ebr. 6:10) Beno ke salá bangolo samu na kukulisa bifu ya mbote, kulongoka bamambu yina ke sadisa beno na luzingu ya beno mpe kubongama samu na kulungisa bisalu ya beno na mantwala. Kusala yawu ke sala ti beno na bantu yina ke kisika mosi na beno vanda na kilengi. Beno ke mfunu mingi samu na kimvuka ya Yehova.