DISOLO YA KULONGOKA 50
Kiminu na bisalu lenda sala ti beto vanda bantu ya lunungu
“Bayina . . . ke landaka mpe kifwanusu ya kiminu ya tata ya beto Abalami.”—ROM. 4:12.
NZIMBU 119 Nous devons avoir la foi
YINA BETO KE LONGOKAa
1. Ntangu beto ke kanisá na kiminu ya Abrahami, wapi kyuvu beto lenda kukiyufula?
BANTU mingi me kuwaka disolo ya Abrahami mpe mingi zaba yandi kaka ndambu. Kasi nge, nge me zaba mingi na yina me tadila Abrahami. Na kifwani, nge me longoka ti Biblia ke bokilá Abrahami “tata ya bayina nyonso ke kwikilaka Nzambi.” (Rom. 4:11) Na yawu nge lenda kukiyufula: ‘Mu lenda vanda kwandi na kiminu ya ngolo mutindu Abrahami?’ Ee, nge lenda lenda.
2. Samu na yinki ya ke mbote na kulongoka kifwani ya Abrahami? (Zaki 2:22, 23)
2 Kulongoka kifwani ya Abrahami lenda sala ti beto kuma na kiminu ya ngolo mutindu yandi. Kaka faso Yehova zonzá na yandi, Abrahami katuká kisika yina yandi vandá vanda samu na kukwenda vanda ntama na yisi ya batenta bamvula mingi. Na manima, Abrahami ndimá na kupesa mwana ya yandi Izaki yina yandi vandá zolá mingi mutindu munkayulu. Bamambu nyonso yina Abrahami salá ke na lakisá kiminu ya ngolo yina vandá na yandi. Kiminu ya yandi ya ngolo pesá kilengi na Yehova mpe salá ti Abrahami kuma ndiku ya yandi. Zaki 2:22, 23 ke zonzaka: “Nge ke na kutala ti kiminu ya yandi vwandaka na bisalu, mpe kiminu ya yandi kumaka ya kudedama samu na bisalu yina yandi salaka. Na yina, mambu yina ba sonikaka na Dibuku ya Nzambi salamaka: ‘Abalami kwikilaka Nzambi, mpe Nzambi talaka yandi ya kudedama samu na kiminu ya yandi,’ mpe ba bokilaka yandi ndiku ya Nzambi.” Yehova zola ti bantu nyonso, na nge mpe na kati vanda bandiku ya yandi mpe bantu yina yandi ke zolaka. Ni na yawu, yandi natá Polo na Zaki na kuzonzila kifwani ya Abrahami na Biblia. Beto ke tala bamambu yina ba ke zonzá na yina me tadila Abrahami na Baroma kikapu 4 mpe Zaki kikapu 2.
3. Wapi verse Polo na Zaki sadilaka?
3 Polo na Zaki sadilá bamambu yina ke na Kubanda 15:6, yina ke zonzaka: ‘Abrami kwikilaka na Yehova, ni na yawu Nzambi tadilaka yandi mutindu muntu ya lunungu.’ Na meso ya Yehova, muntu ya lunungu ke muntu yina ke salá bamambu yina ke sepelisak’ yandi. Ya ke pesá kilengi mingi na kutala mutindu Yehova ke bokilá muntu ya masumu mutindu muntu ya lunungu. Kaka mpila yina, nge ke na nsatu Yehova bokila nge muntu ya lunungu. Yandi ke na makoki ya kusala yawu. Samu ba bokila beto muntu ya lunungu, beto me lunga ntete kuzaba samu na yinki ba bokilá Abrahami faso yina.
SAMU NA KUVANDA MUNTU YA LUNUNGU, KIMINU KE MFUNU MINGI
4. Yinki ke kangá bantu nzila na kuvanda bantu ya lunungu?
4 Na mukanda yina Polo soniká na Baroma, yandi zonzá ti bantu nyonso ke bantu ya masumu. (Rom. 3:23) Na yawu, wa’ faso beto lenda vanda muntu ya lunungu, ya kulunga mpe muntu yina Yehova ke ndimaka? Polo sadilá kifwani ya Abrahami samu na kusadisa Bakristo na kuzwa mvutu na byuvu yayi.
5. Samu na yinki Yehova bokilá Abrahami muntu ya lunungu? (Baroma 4:2, 4)
5 Yehova bokilá Abrahami muntu ya lunungu ntangu yandi vandá zinga ntete na bwala ya Kanana. Samu na yinki Yehova bokilá yandi muntu ya lunungu? Ya ke kwandi samu yandi tumamá mbote-mbote na misiku ya Moyize? Ata fioti ve. (Rom. 4:13) Yehova bokilá Abrahami muntu ya lunungu tekila yandi pesa Musiku na bantu ya Izraele. Yandi pesak’ yawu bamvula kuluta 400 na manima. Kasi samu na yinki Yehova bokilá Abrahami muntu ya lunungu? Bweso ba bokila yandi muntu ya lunungu vandá dikabu yina Yehova pesá na Abrahami samu na kiminu ya yandi.—Baroma 4:2-4 ke zonzaka: “Kana Abalami kumaka muntu ya kudedama na bisalu yina yandi salaka, yandi lendaka sala lunangu. Kasi yandi lenda kusala yawu ve na ntwala ya Nzambi. Ya tsyelika, Dibuku ya Nzambi ke tubaka: ‘Abalami kwikilaka na Nzambi, mpe Nzambi ndimaka yandi mutindu muntu ya kudedama samu na kiminu ya yandi.’ Muntu yina ke salaka kisalu, ke kuzwaka difuta. Difuta yango kele ve dikabu. Kasi yawu kele musendo yina yandi fwana kuzwa.”
6. Yinki ke salá ti Yehova bokila muntu ya masumu na muntu ya lunungu?
6 Polo zonzá ti muntu yina ke tulá kiminu na Nzambi ke “muntu ya kudedama [lunungu] samu na kiminu ya yandi.” (Rom. 4:5) Yandi bwelaka: “Ni na mutindu yina, Davidi ke na kuzonzila kyese ya muntu yina Nzambi ke ndimaka muntindu muntu ya kudedama ata kutala bisalu ya yandi: ‘Kyese na bantu yina Nzambi me lemvokila yimbi ya bawu, mpe me katula masumu! Kyese na muntu yina Mfumu Nzambi ke talaka mutindu muntu yina kele na masumu ve!’” (Rom. 4:6-8; Nku. 32:1, 2) Nzambi ke lemvokilá masumu ya ba yina ke vandá na kiminu na yandi. Ntangu Yehova ke lemvokilá bawu, yandi ke kanisá dyaka ve na yawu. Samu na kiminu ya bawu, Yehova ke talá bawu mutindu bantu ya lunungu.
7. Samu na yinki beto lenda zonza ti bisadi ya Yehova na ntama vandá bantu ya lunungu?
7 Ata ti, Abrahami, Davidi, mpe bisadi ya Yehova ya nkaka vandá bantu ya masumu, Yehova bokilá bawu bantu ya lunungu. Samu na kiminu ya bawu, Yehova ke talá bawu faso mosi ve na bantu yina ke tulá ve kiminu na yandi. Yehova ke talá bantu yina ke tulá kiminu na yandi mutindu bantu ya kulunga. (Ef. 2:12) Kaka mutindu Polo sonikak’ yawu, samu na kukuma ndiku ya Nzambi beto me lunga kuvanda na kiminu na yandi, kaka faso salak’ yawu Abrahami na Davidi.
WA’ FASO KIMINU NA BISALU KE KWELANAKA?
8-9. Wapi dikanisi ya luvunu bantu ya nkaka vandá na yawu na mambu yina Polo na Zaki soniká, mpe samu na yinki?
8 Kubanda bamvula, Bamfumu mingi ya mabuundu vandá tala ve bamambu faso mosi na yina me tadila kiminu mpe bisalu. Bamfumu ya mabuundu ya nkaka ke zonzá ti nyonso yina beto lenda sala samu na kuvuuka ke kaka kundima ti Yesu kele Mfumu. Ntangu ya nkaka nge me kuwaka: “Ndima Yesu samu nge vuuka.” Ya lenda vanda ti ya ba nkaka sadilá bamambu yayi yina ntumwa Polo zonzaka: “Nzambi ke ndimaka muntu ya kudedama ata kutala bisalu ya yandi.” (Rom. 4:6) Ya ba nkaka ke zonzá ti nge lenda “vuukisa luzingu ya nge” kana nge sala banzyetolo na bisika ya santu mpe bamambu ya nkaka yina dibuundu ke zonzá na kusala. Ya lenda vanda mpe ti ba ke sadilá Zaki 2:24 yina ke zonzaka: “Muntu kele ya kudedama na meso ya Nzambi samu na kiminu kaka ve, kasi mpe samu na bisalu ya yandi.”
9 Makanisi nyonso yayi, natá bamfumu ya mabuundu na kukanisa ti Polo na Zaki vandá wisana ve na yina me tadila kiminu mpe bisalu. Ba vandá sosa kuzonza ti na Polo ni kiminu ke salá ti muntu vanda muntu ya lunungu, mpe samu na Zaki muntu na kuvanda ya kundimama na Nzambi ni bisalu ke mfunu. Muntu mosi ya mayela zonzá: “Zaki bakulá ve mbote-mbote yinki natá Polo na kuzonza ti [muntu lenda vanda ya kudedama] samu na kiminu ya yandi kasi ve na bisalu.” Kasi ni na nzila ya mpeve ya santu ya yandi Yehova sadilá Polo mpe Zaki na kusonika bamambu yayi. (2 Tim. 3:16) Samu na kubakula mbote-mbote bamambu yina ba zonzá, beto tala yinki natá mosi na mosi ya bawu na kusonika bamambu yayi.
Ntumwa Polo zonzá na Bakristo ya Bazwife yina vandá zinga na Roma ti kiminu ke mfunu mingi, kasi ve kutumama na Musiku ya Moyize (Tala paragrafe 10)c
10. Wapi mutindu ya “bisalu” Polo vandá zonzila? (Baroma 3:21, 28) (Tala mpe kizizi.)
10 Na Baroma kikapu 3 mpe kikapu 4, wapi yina ke “bisalu” ntumwa Polo vandá zonzila? Yandi vandá zonzila “kutumama na Misiku,” ya ke Musiku ya Moyize yina Nzambi pesak’ yandi na Mongo ya Sinai. Baroma 3:21, 28 ke zonzaka: “Kasi ntangu yayi, Nzambi me lakisa beto wapi mutindu yandi ke kumisaka beto ya kudedama na ntwala ya yandi ata kusadila Misiku. Mambu yina kele ya kusonama na kati ya Misiku ya Moyize mpe Dibuku ya Mimbikudi ke zabisaka yawu. . . . Ya tsyelika beto ke na kutala ti Nzambi ke kumisaka muntu ya kudedama samu na kiminu ya muntu yina. Kasi ya kele ve na kutumama na Misiku. Na ntangu ya Polo, Bakristo ya bazwife vandá kanisa ntete ti ba zolá tumama kaka na Musiku ya Moyize. Samu na kusadisa bawu, Polo sadilá kifwani ya Abrahami samu na kulakisa bawu ti muntu ya lunungu na meso ya Nzambi ke talaná ve na “kutumama na Misiku,” kasi na kiminu ya yandi. Kana beto vanda na kiminu na yandi mpe na Yesu, Nzambi lenda ndima beto. Kuzaba yawu ke na kindisá beto mingi.
Zaki zonzá na Bakristo na kulakisa kiminu ya bawu na “bisalu,” mutindu kulakisa ntima ya mbote na bantu nyonso (Tala baparagrafe 11-12)d
11. Wapi mutindu ya “bisalu” Zaki vandá zonzila?
11 “Bisalu” yina ke na Zaki kikapu 2, ke ve “kutumama na Misiku” yina ntumwa Polo zonzilaka. Zaki ke na zonzilá bisalu yina Bakristo ke salá bilumbu nyonso. Na yawu ni ndyatulu ya mukristo ke lakisá kana yandi ke kwikilá na Nzambi to ve. Beto zonzila bifwani zole yina Zaki sadilaka.
12. Wapi mutindu Zaki lakisá ti kiminu ke kwelaná na bisalu? (Tala mpe kizizi.)
12 Na kifwani ya ntete, Zaki lakisá ti Bakristo me lunga kutala bantu nyonso mutindu mosi. Na kifwani yango, yandi zonzilá muntu yina ke na lakisá ntima ya mbote na muntu yina ke na bimvwama, kasi ke ve na lakisak’ yawu na muntu yina ke ve na bimvwama. Muntu yayi Zaki ke na zonzilá lenda tala ti yandi ke na kiminu. Kasi, bamambu yina yandi ke na salá ke na lakisá kwandi yawu? (Zaki 2:1-5, 9) Na kifwani ya zole, Zaki zonzilá na muntu yina me tala ‘mpangi yina kele ve na lele ya kulwata to ke ve na madya,’ kasi me pesa ve yandi lubakusu yina yandi ke na yawu nsatu. Ata yandi lenda zonza ti yandi ke na kiminu, ndyatulu ya yandi ke ve na lakisak’ yawu. Ni na yawu Zaki sonikaka: “Kana kiminu ke na kutalana ve na bisalu ya mbote, yawu kele ya kufwa.”—Zaki 2:14-17.
13. Wapi kifwani Zaki baká samu na kulakisa kiminu yina ke talaná na bisalu? (Zaki 2:25, 26)
13 Zaki zonzilá Rahabi mutindu muntu yina lakisá kiminu na bisalu ya yandi. (Tanga Zaki 2:25, 26.b) Yandi kuwá bamambu na yina me tadila Yehova mpe yandi vandá na kundima ti Yehova ke na bantu ya Izraele. (Yos. 2:9-11) Yandi lakisá kiminu ya yandi na bisalu yina yandi salaka. Yandi bumbá bantu yina kwizá kuzwa na mansweki bansangu ya bwala yina yandi vandá, samu ti ba zolá kufwa bawu. Ata ti yandi vandá ve muntu ya Izraele, mpe ti yandi vandá muntu ya masumu, ba bokilak’ yandi muntu ya lunungu kaka faso Abrahami. Kifwani ya yandi ke na lakisá mfunu ya kuvanda na kiminu yina ke talaná na bisalu.
14. Beto lenda zonza kwandi ti mambu yina Polo na Zaki zonzá ke kaka faso mosi?
14 Polo vandá zonza na Bakristo ya Bazwife ti Yehova lenda ndima ve bawu kaka samu ba vandá landa Musiku ya Moyize. Zaki yandi vandá zonza na Bakristo nyonso na kulakisa ntima ya mbote na bampangi. Ya ke na talaná pwelele ti ba vandá zonzila ve mambu mosi na yina me tadila kiminu mpe bisalu.
Kiminu ya nge ke natá kwandi nge na kusala bamambu yina Yehova ke ndimaka? (Tala paragrafe 15)
15. Wapi yina ke mwa bamambu yina beto lenda sala samu na kulakisa kiminu na bisalu ya beto? (Tala mpe bizizi.)
15 Kana beto ke na nsatu ba bokila beto muntu ya lunungu, Yehova me zonza ve na beto na kusala bamambu kaka mutindu Abrahami salak’ yawu. Beto ke na bafaso mingi ya kulakisa yawu. Na kifwani, beto lenda yamba bantu ya malu-malu yina me kwiza na kimvuka ya beto, kupesa lubakusu na bampangi ya kento na ya bakala yina ke na yawu nsatu, kusala bamambu ya mbote na bantu ya dikanda ya beto. Ni bamambu nyonso yayi Yehova ke ndimá, mpe ke sakumunaka. (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Yoa. 3:18) Mosi ya bisalu yina ke lakisá kiminu ya beto, ke ntangu beto ke samuná na tiya nyonso na bantu ya nkaka. (1 Tim. 4:16) Beto nyonso lenda lakisa na ndyatulu ya beto ti beto ke kwikilá ti bansilulu yina Yehova pesá ke lungana mpe faso ya yandi ya kutwadisa bamambu ke mbote. Kana beto sala yawu, Yehova ke tala beto mutindu muntu ya lunungu, mpe ke bokila beto ndiku ya yandi.
KUKANISA NA KIVUVU YA BETO KE KUMISA NGOLO KIMINU YA BETO
16. Wa’ faso kiminu ya Abrahami talaná na kivuvu ya yandi?
16 Na yina me tadila mfunu ya kivuvu, beto tala yina Baroma kikapu 4 ke zonzaka samu na Abrahami. Yehova pesá nsilulu ti ni na nzila ya Abrahami “makanda mingi” ke kuzwa lusakumunu. Kanisa na kivuvu ya kitoko yina vandá na Abrahami. (Kub. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17) Ata ti Abrahami vandá na bamvula 100 mpe Sara bamvula 90, mwana ya nsilulu butamá ntete ve. Na meso ya bantu ya vandá talana pwelele ti Abrahami na Sara lenda buta ve. Ya vandá mambu yina meká kiminu ya Abrahami. Kasi “Abalami kwikilaka mpe kumaka ‘tata ya makanda mingi ya bantu.’” (Rom. 4:18, 19) Ya tsyeleka, nsilulu yayi lunganá mpe yandi kumá tata ya mwana ya nsilulu.—Rom. 4:20-22.
17. Nzambi lenda ndima kwandi beto mutindu bantu ya lunungu mpe bandiku ya yandi?
17 Mutindu yandi salá na Abrahami, Nzambi lenda ndima beto mutindu bantu ya lunungu mpe bandiku ya yandi. Ni na yawu, ntumwa Polo sonikaka: “Mambu yayi : ‘Nzambi ndimaka yandi mutindu muntu ya kudedama’ sonamaka ve kaka samu na yandi mosi. Yawu sonamaka mpe samu na beto yina Nzambi ke ndima mutindu bantu ya kudedama, samu ti beto ke kwikilaka yandi yina vumbulaka Mfumu ya beto Yesu na lufwa.” (Rom. 4:23, 24) Kaka mutindu Abrahami, beto me bonga kuvanda na kiminu na Yehova, kusala bamambu ya mbote mpe kuvanda na kundima ti Yehova ke lungisa bansilulu ya yandi. Na disolo yina ke landa, beto ke tala kivuvu yina Polo zonzilá na Baroma kikapu 5.
NZIMBU 28 Ô Jéhovah, qui sera ton ami?
a Beto ke na nsatu ti Yehova ndima beto mutindu bantu ya lunungu. Na disolo yayi, beto ke zonzila mingi bamambu yina Polo na Zaki sonikaka. Mpe beto ke tala wa’ faso kiminu mpe bisalu lenda sala ti Yehova ndima beto.
b Zaki 2:25, 26 ke zonzaka: “Mutindu mosi mpe Layabe kento ya kinsuza talanaka ya kudedama na meso ya Nzambi samu na bisalu ya yandi ntangu yandi yambaka bamvwala ya Isayeli, mpe vutulaka bawu na nzila ya nkaka. Na yina, mutindu nzutu kele ya kufwa kana mwela kele ve, mutindu mosi mpe, kiminu kele ya kufwa kana bisalu kele ve.”
c YINA BIZIZI KE NA ZONZILAKA: Ntumwa Polo kindisá Bakristo ya Bazwife na kutula makanisi ya bawu na kiminu, kasi ve na “kutumama na Misiku.” Bisalu ya Misiku vandá kutunga bilele, kusala mukembo ya paki, mpe kifu ya kusukulá maboko.
d YINA KIZIZI KE NA ZONZILAKA: Zaki kindisá na kulakisa ntima ya mbote na bantu nyonso, mutindu na ba yina kele ve na bimvwama.